Poselski projekt ustawy o związkach partnerskich

Druk nr 554

Warszawa, 22 maja 2012 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja

Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekty ustaw:

- o związkach partnerskich,

- Przepisy wprowadzające ustawę o związkach partnerskich.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Roberta Biedronia

(-) Romuald Ajchler; (-) Leszek Aleksandrzak; (-) Marek Balt; (-) Maciej
Banaszak; (-) Anna Bańkowska; (-) Piotr Paweł Bauć; (-) Robert Biedroń;
(-) Bartłomiej Bodio; (-) Jerzy Borkowski; (-) Artur Bramora; (-) Jan
Cedzyński; (-) Piotr Chmielowski; (-) Jacek Czerniak; (-) Eugeniusz
Czykwin; (-) Artur Dębski; (-) Marek Domaracki; (-) Dariusz Cezar
Dziadzio; (-) Wincenty Elsner; (-) Tomasz Garbowski; (-) Artur Górczyński;
(-) Anna Grodzka; (-) Dariusz Joński; (-) Michał Kabaciński; (-) Ryszard
Kalisz; (-) Tomasz Kamiński; (-) Adam Kępiński; (-) Witold Klepacz;
(-) Krzysztof Kłosowski; (-) Henryk Kmiecik; (-) Sławomir Kopyciński;
(-) Roman
Kotliński;
(-)


Łukasz Krupa; (-) Jacek Kwiatkowski;
(-) Krystyna Łybacka; (-) Tomasz Makowski; (-) Małgorzata Marcinkiewicz;
(-) Zbigniew Matuszczak; (-) Leszek Miller; (-) Maciej Mroczek; (-) Jacek
Najder;
(-) Grzegorz
Napieralski;
(-) Wanda
Nowicka;
(-) Cezary
Olejniczak; (-) Artur Ostrowski; (-) Michał Tomasz Pacholski; (-) Wojciech
Penkalski; (-) Andrzej Piątak; (-) Zofia Popiołek; (-) Marek Poznański;
(-) Stanisława Prządka; (-) Andrzej Rozenek; (-) Adam Rybakowicz;
(-) Armand Kamil Ryfiński; (-) Paweł Sajak;
(-)


Małgorzata Sekuła-
Szmajdzińska;
(-) Marek
Stolarski;
(-) Halina
Szymiec-Raczyńska;
(-) Tadeusz Tomaszewski; (-) Jerzy Wenderlich; (-) Bogusław Wontor;
(-) Maciej Wydrzyński; (-) Stanisław Wziątek; (-) Zbyszek Zaborowski;
(-) Ryszard Zbrzyzny.
Ustawa
z dnia ……………….. r.
o związkach partnerskich


Art. 1.
Ustawa określa zasady zawierania i ustania związku partnerskiego oraz powstawania praw i
obowiązków partnerów w związku partnerskim.

Art. 2.
Ilekroć w niniejszej ustawie mowa jest o partnerze rozumie się przez to osobę pozostającą w
związku partnerskim.

Art. 3.
1. Związek partnerski zostaje zawarty, gdy dwie osoby jednocześnie obecne złożą przed
kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek
partnerski, powtarzając za kierownikiem urzędu stanu cywilnego treść oświadczenia lub
odczytując je na głos. Osoba niemogąca mówić składa oświadczenie o wstąpieniu w związek
partnerski, podpisując akt związku partnerskiego.
2. Dwie osoby, będące obywatelami polskimi przebywającymi za granicą, mogą zawrzeć
związek partnerski również przed polskim konsulem albo przed osobą wyznaczoną do
wykonywania funkcji konsula.
3. Osoby zamierzające zawrzeć związek partnerski powinny złożyć lub przedstawić
kierownikowi urzędu stanu cywilnego dokumenty niezbędne do zawarcia związku, o których
mowa w ustawie z dnia 28 września 1986 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. 2004 r.
Nr 161, poz. 1688, z późn. zm.1). Jeżeli otrzymanie dokumentu, który osoba zamierzająca
zawrzeć związek partnerski jest obowiązana złożyć lub przedstawić kierownikowi urzędu
stanu cywilnego, napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może zwolnić tę osobę
od obowiązku złożenia lub przedstawienia tego dokumentu. Osoby zamierzające zawrzeć
związek partnerski składają kierownikowi urzędu stanu cywilnego wypis z aktu notarialnego
umowy, o której mowa w art. 6.
4. Związek partnerski przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego nie może być zawarty
przed upływem miesiąca od dnia, kiedy osoby, które zamierzają go zawrzeć, złożyły
kierownikowi urzędu stanu cywilnego pisemne zapewnienie, że nie wiedzą o istnieniu
okoliczności wyłączających zawarcie tego związku.
5. Kierownik urzędu stanu cywilnego, który dowiedział się o istnieniu okoliczności
wyłączającej zawarcie zamierzonego związku partnerskiego, odmówi przyjęcia oświadczeń o

wstąpieniu w związek partnerski, a w razie wątpliwości zwróci się do sądu o rozstrzygnięcie,
czy związek ten może być zawarty.
6. Partnerzy składając oświadczenie o wstąpieniu w związek partnerski mogą zdecydować o
przyjęciu wspólnego nazwiska, będącego dotychczas nazwiskiem jednego z partnerów lub o

1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr
21, poz. 125, Nr 181, poz. 1287, z 2008 r. Nr 182, poz. 1121, Nr 195, poz. 1198, Nr 220,
poz. 1431, Nr 234, poz. 1571.
1

połączeniu dotychczasowych nazwisk partnerów, przy czym nazwisko utworzone w wyniku
połączenia nie może składać się z więcej niż dwóch członów.

Art. 4.
Jeżeli mimo niezachowania przepisów art. 3 został sporządzony akt związku partnerskiego,
każdy, kto ma w tym interes prawny, może wystąpić z powództwem o ustalenie nieistnienia
takiego związku.

Art. 5.
1. Związku partnerskiego nie może zawrzeć osoba:
1) niemająca ukończonych 18 lat;
2) ubezwłasnowolniona całkowicie;
3) ubezwłasnowolniona częściowo, jeżeli tak wynika z orzeczenia sądu o
ubezwłasnowolnieniu;
4) pozostająca z osobą, z którą związek partnerski miałby być zawarty, w relacji
pokrewieństwa w linii prostej albo bocznej do czwartego stopnia, albo w relacji
przysposobienia;
5) pozostająca w związku małżeńskim;
6) pozostająca w związku partnerskim.
2. W przypadku naruszenia przepisu ust. 1 każdy, kto ma w tym interes prawny, a także
prokurator, może żądać unieważnienia związku partnerskiego.
3. Unieważnienia związku partnerskiego może żądać jeden z partnerów także w przypadku,
gdy jego oświadczenie o zawarciu związku partnerskiego było dotknięte wadą. Ponadto
prokurator może żądać unieważnienia związku partnerskiego zawartego dla pozoru.
4. Nie można żądać unieważnienia związku partnerskiego, jeżeli ustała przesłanka do jego
unieważnienia.
5. Nie można żądać unieważnienia związku partnerskiego po jego ustaniu. Nie dotyczy to
jednak unieważnienia z powodu pokrewieństwa między partnerami oraz z powodu
pozostawania przez jednego z partnerów w chwili zawarcia związku partnerskiego w
zawartym poprzednio związku małżeńskim albo partnerskim.

Art. 6.
1. Swoje wzajemne uprawnienia lub zobowiązania o charakterze majątkowym lub osobistym
w celu organizacji wspólnego życia partnerzy określają w umowie związku partnerskiego
zawartej w formie aktu notarialnego. Umowa zaczyna obowiązywać z chwilą zawarcia
związku partnerskiego.
2. Określając wzajemnie swoje prawa i obowiązki w umowie związku partnerskiego,
partnerzy w szczególności mogą zdecydować o:
1) obowiązku udzielania sobie wzajemnej pomocy i wsparcia w trakcie trwania związku
partnerskiego;
2) obowiązku zaspakajania na miarę swoich sił i możliwości uzasadnionych potrzeb
materialnych związku partnerskiego, który stworzyli;
3) obowiązku dochowania wierności;
4) prawie do działania w imieniu partnera w sprawach zwykłego zarządu;
2

5) powstaniu umownej wspólności majątkowej w ramach związku partnerskiego, do której
stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału I, II i III działu III w tytule I ustawy z dnia 25
lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.2).
6) przyjęciu wzajemnie względem siebie albo w stosunku do jednego partnera obowiązku
alimentacyjnego powstającego w określonym wymiarze z chwilą rozwiązania związku
partnerskiego.
3. Umowa, o której mowa w ust. 2, może być zmieniona w trakcie trwania związku
partnerskiego. Zmiana jest skuteczna pod warunkiem złożenia przez partnerów wypisu z aktu
notarialnego obejmującego taką zmianę w terminie 1 miesiąca kierownikowi urzędu stanu
cywilnego, przed którym związek partnerski został zawarty.

Art. 7.
1. Jeśli w umowie związku partnerskiego nie postanowiono inaczej po zawarciu związku
partnerskiego, każdy z partnerów zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem
związku partnerskiego, jak i majątek nabyty później, a także samodzielnie zarządza swoim
majątkiem.
2. Jeśli partnerzy nie postanowili inaczej, przedmioty użytku domowego nabywane przez
jednego z partnerów w trakcie trwania związku partnerskiego, stają się przedmiotem
współwłasności partnerów w częściach ułamkowych, a udziały we współwłasności są równe.
3. Jeśli partnerzy nie postanowili inaczej, udziały we współwłasności rzeczy i praw
majątkowych nabywanych wspólnie w trakcie trwania związku partnerskiego są równe.

Art. 8.
1. Jeśli w umowie związku partnerskiego nie postanowiono inaczej, partnerzy są
odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach
wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb gospodarstwa domowego prowadzonego w
ramach związku partnerskiego.
2. Z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z partnerów postanowić, orzekając w
postępowaniu nieprocesowym, że za powyższe zobowiązania odpowiedzialny jest tylko ten
partner, który je zaciągnął.
3. Wyłączenie odpowiedzialności solidarnej jest skuteczne względem osób trzecich, jeżeli
było im wiadome.

Art. 9.
1. Jeśli w związku z powstaniem związku partnerskiego i w trakcie jego trwania partnerzy
otrzymali jakąkolwiek korzyść majątkową ze środków publicznych, bez względu na to co
zastrzegli w umowie związku partnerskiego powstaje między nimi obowiązek alimentacyjny,
polegający na tym, że jeżeli w wyniku rozwiązania związku partnerskiego sytuacja życiowa

2 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1986
r. Nr 36, poz. 180, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1998 r. Nr 117,
poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 122, poz. 1322, z 2001 r. Nr 128, poz.
1403, z 2003 r. Nr 83, poz. 772, Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 162, poz. 1691, z 2007 r.
Nr 121, poz. 831, Nr 134, poz. 947, Nr 192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 220, poz. 1431, z 2010
r. Nr 125, poz. 842, z 2011 r. Nr 75, poz. 398, Nr 149, poz. 887.
3

jednego z partnerów uległa znacznemu pogorszeniu, może on żądać od byłego partnera
dostarczania środków niezbędnych na utrzymanie przez okres nie dłuższy niż trzy lata od
rozwiązania związku partnerskiego, o ile możliwości zarobkowe i majątkowe obowiązanego
na to pozwalają. Sąd nie uwzględni żądania, jeżeli sprzeciwiałyby się temu zasady współżycia
społecznego.
2. Jeżeli przemawiają za tym okoliczności, obowiązek alimentacyjny, o którym mowa w ust.
1, może mieć postać jednorazowego przysporzenia w pieniądzu lub innych składnikach
majątkowych.
3. Obowiązek dostarczania środków utrzymania partnerowi po rozwiązaniu związku
partnerskiego wygasa w razie zawarcia przez tego partnera nowego związku partnerskiego
albo małżeństwa.
4. Do obowiązku alimentacyjnego między byłymi partnerami stosuje się odpowiednio
przepisy o obowiązku alimentacyjnym między krewnymi.

Art. 10.
Ustanie związku partnerskiego następuje w przypadku śmierci jednego z partnerów albo
uznania go za zmarłego. W przypadku uznania jednego z partnerów za zmarłego
domniemywa się, że związek partnerski ustał z chwilą, która w orzeczeniu o uznaniu za
zmarłego została oznaczona jako chwila śmierci.

Art. 11.
1. Ustanie związku partnerskiego następuje z chwilą:
1) gdy partnerzy jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego
oświadczenia o rozwiązaniu związku partnerskiego;
2) upływu 6 miesięcy od chwili dokonania przez jednego z Partnerów wypowiedzenia
związku partnerskiego, dokonanego w formie oświadczenia złożonego przed kierownikiem
urzędu stanu cywilnego, w którym zawarto związek partnerski.
2. Partner wypowiadający zawiadamia drugiego partnera o wypowiedzeniu w terminie 7 dni.
3. Jeśli zawiadomienie o wypowiedzeniu związku partnerskiego, o którym mowa w ust. 2,
zostało dokonane celowo w sposób uniemożliwiający zapoznanie się z nim partnerowi do
którego było adresowane, partner wypowiadający ponosi odpowiedzialność za szkodę
wyrządzoną partnerowi w związku z ustaniem związku partnerskiego na podstawie takiego
wypowiedzenia.
4. W przypadku niemożliwości ustalenia aktualnego adresu zawiadomienie o wypowiedzeniu
związku partnerskiego przesyła się na adres wskazany w akcie notarialnym, o którym mowa
w art. 6 ust.1.

Art. 12.
O podziale wspólnego majątku partnerzy decydują w drodze umowy zawartej w formie aktu
notarialnego, jednakże każdy z partnerów może żądać dokonania podziału majątku wspólnego
przez sąd.

Art. 13.
Do instytucji prawa obcego regulujących wspólne pożycie dwóch osób zawartych poza
granicami Rzeczpospolitej Polskiej w formie innej niż małżeństwo lub przez osoby tej samej
4