Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie informacji oświatowej oraz ustawy o systemie oświaty

Informacje, jakie są gromadzone w szkole lub placówce oświatowej na temat
wypadków, określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia
2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach
i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6 poz. 69, z późn. zm.). Zgodnie z § 49 wyżej
wymienionego rozporządzenia dyrektor szkoły i placówki prowadzi rejestr wypadków,
którego wzór określa załącznik nr 2 do rozporządzenia. W rejestrze gromadzi się dane
o imieniu i nazwisku ucznia, który uległ wypadkowi, dacie i rodzaju wypadku, miejscu
wypadku i rodzaju zajęć, rodzaju urazu, okolicznościach wypadku. Dane dotyczące
wypadków są przedmiotem analiz w gronie pracowników szkoły w celu ustalenia środków
niezbędnych do zapobieżenia im (§ 51 rozporządzenia). W systemie informacji oświatowej
przewiduje się gromadzenie danych o wypadkach określonych we wzorze rejestru wypadków,
z wyłączeniem informacji o rodzaju urazu.
W § 14 projektu wymieniono szczegółowo informacje dotyczące miejsca, w którym
zdarzył się wypadek, rodzaju zajęć, w czasie których wypadek miał miejsce, a także
przyczyny wypadku.
Przepisy § 14 projektu posługują się pojęciem „inne” („inne” miejsce, w którym
zdarzył się wypadek – pkt 1 lit. p; „inne zajęcia”, w czasie których wypadek miał miejsce
– pkt 2 lit. k oraz „inna przyczyna” wypadku – pkt 3 lit. r). Należy podkreślić, że użycie tego
wyrażenia nie oznacza otwarcia katalogu gromadzenia danych w tym zakresie. Posłużenie się
w programie SIO omawianym terminem ma umożliwić wykazanie przypadków, które nie
mieszczą się w innych ściśle określonych kategoriach.
Zgromadzone w bazie danych SIO jednostkowe dane o wypadkach umożliwią
uzyskiwanie rzetelnych informacji na temat stanu bezpieczeństwa w szkołach i placówkach.
Przyczynią się one zatem do usprawnienia sprawowania nadzoru i koordynowania przez
ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania wykonywania nadzoru pedagogicznego
w zakresie zapewniania uczniom przez szkoły i placówki systemu oświaty bezpiecznych
i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki.
Należy podkreślić, że zgodnie z art. 93 ust. 3 ustawy o systemie informacji oświatowej
dane dotyczące wypadków są anonimizowane z końcem roku kalendarzowego następującego
po roku, w którym zostały wprowadzone do bazy danych SIO.




44
§ 15 – szczegółowy zakres danych dziedzinowych, o których mowa w art. 14 pkt 25
ustawy – dane dotycz ce uczestniczenia w zajęciach rozwijaj cych zainteresowania
i uzdolnienia, o których mowa w art. 64 ust. 1 pkt 21) ustawy o systemie oświaty, oraz
innych formach działalności dydaktyczno-wychowawczej
Dane dziedzinowe dotyczące uczestniczenia w zajęciach rozwijających
zainteresowania i uzdolnienia, o których mowa w art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie
oświaty, oraz innych formach działalności dydaktyczno-wychowawczej – są gromadzone
w zbiorach danych uczniów w związku z nauką ucznia w szkole.
Zadaniem systemu oświaty jest zapewnienie warunków do rozwoju zainteresowań
i uzdolnień uczniów poprzez organizowanie zajęć pozalekcyjnych oraz kształtowanie
aktywności społecznej i umiejętności spędzania czasu wolnego – zgodnie z art. 1 pkt 15
ustawy o systemie oświaty. Art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty wymienia zajęcia
rozwijające zainteresowania i uzdolnienia jako jedną z podstawowych form działalności
dydaktyczno-wychowawczej szkoły.
Organizowanie zajęć, o których mowa w § 19 projektu podlega nadzorowi
pedagogicznemu, o którym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o systemie oświaty
w
zakresie oceniania stanu i warunków działalności dydaktycznej, wychowawczej
i opiekuńczej oraz analizowaniu i ocenianiu efektów tej działalności. Obowiązkiem ministra
właściwego do spraw oświaty i wychowania określonym w art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy
o systemie
oświaty jest nadzorowanie i koordynowanie wykonywania nadzoru
pedagogicznego na terenie kraju w tym zakresie.
W § 19 projektu określono informacje dotyczące uczestniczenia w zajęciach
o charakterze informatycznym, technicznym, przedmiotowym, artystycznym, sportowym,
turystyczno-krajoznawczym i innym, które rozwijają zainteresowania i uzdolnienia uczniów,
dodatkowych działaniach mających na celu podtrzymywanie poczucia tożsamości etnicznej
uczniów romskich oraz wspomagających edukację tych uczniów, w tym zajęciach
wyrównawczych, oraz specjalnych działaniach opiekuńczo-wychowawczych, o których
mowa w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 lutego 2003 r.
w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań
opiekuńczo-wychowawczych w szkołach specjalnych zorganizowanych w zakładach opieki
zdrowotnej i jednostkach pomocy społecznej (Dz. U. Nr 51, poz. 446).
Ustawa o systemie oświaty (art. 13) nakłada na szkoły i placówki obowiązek
stworzenia uczniom możliwości podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej,
językowej i religijnej, a w szczególności naukę języka oraz własnej historii i kultury.
                                                           
1) W brzmieniu nadanym ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych
innych ustaw (Dz. U. Nr 205, poz. 1206).
45
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie
warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań
umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej
uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej
się językiem regionalnym (Dz. U. Nr 214, poz. 1579, z późn. zm.) przewiduje realizację
działań dodatkowych mających na celu podtrzymywanie i rozwijanie poczucia tożsamości
etnicznej uczniów romskich oraz wspomagających edukację tych uczniów, w szczególności
prowadzenie zajęć wyrównawczych (§ 11 ust. 1 przywoływanego rozporządzenia).
Gromadzenie danych dotyczących uczestniczenia w zajęciach rozwijających
zainteresowania i uzdolnienia oraz innych zajęciach edukacyjnych, o których mowa w art. 64
ustawy o systemie oświaty, a następnie dokonywanie analiz z wykorzystaniem tych danych,
jest niezbędne do wykonywania kompetencji regulacyjnych ministra właściwego do spraw
oświaty i wychowania. Ponadto jednostkowe dane zgromadzone w SIO dotyczące
uczestniczenia w zajęciach rozwijających zainteresowania i uzdolnienia oraz innych zajęciach
edukacyjnych będą wykorzystywane do oceny jakości kształcenia. Należy również zauważyć,
że dla uczniów pochodzenia romskiego, dla których szkoła podejmuje dodatkowe zadania
edukacyjne, zgodnie z algorytmem podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla
jednostek samorządu terytorialnego, stanowiącym załącznik do corocznie wydawanego
rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu podziału części oświatowej
subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego, przewidziana jest odrębna tzw.
waga subwencyjna. Z tego względu informacje o uczniach pochodzenia romskiego,
uczestniczących w dodatkowych zajęciach, niezbędne są do planowania oraz wydatkowania
środków z budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

§ 21 – szczegółowy zakres danych dziedzinowych, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1
lit. a, pkt 2 lit. a, ust. 3 pkt 1 lit. a, pkt 2 lit. a oraz ust. 4 pkt 1 ustawy – dane dotycz ce
wykształcenia nauczycieli
Dane dziedzinowe dotyczące wykształcenia nauczycieli są gromadzone w zbiorach
danych nauczycieli w związku ze stosunkiem pracy oraz w przypadkach, o których mowa
w art. 29 ust. 4 ustawy.
Poziom wykształcenia jest jednym z wymagań kwalifikacyjnych do zajmowania
stanowiska nauczyciela zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela. Obecnie kwestie
wymaganych od nauczycieli kwalifikacji reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od
nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli
46
niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli
(Dz. U. Nr 50, poz. 400), a w przypadku szkół artystycznych – rozporządzenie Ministra
Kultury z dnia 6 lutego 2002 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od nauczycieli szkół
artystycznych i placówek kształcenia artystycznego (Dz. U. Nr 14, poz. 135). Wyżej
wymienione przepisy wymieniają między innymi ukończenie studiów pierwszego stopnia
(tj. studiów licencjackich, inżynierskich lub studiów wyższych zawodowych), studiów
magisterskich, ukończenie zakładu kształcenia nauczycieli (tj. kolegium nauczycielskiego,
nauczycielskiego kolegium języków obcych, studium nauczycielskiego, studium wychowania
przedszkolnego, studium nauczania początkowego lub pedagogicznego studium
technicznego), posiadanie świadectwa dojrzałości oraz przygotowanie do nauczania
w zawodzie, jako element kwalifikacji do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkołach
i placówkach oświatowych.
Ponadto należy zaznaczyć, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji
Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek
wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do
wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy
(Dz. U. Nr 22, poz. 181, z późn. zm.) wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia
zasadniczego uzależniona jest między innymi od poziomu wykształcenia nauczyciela. Wyżej
wymienione rozporządzenie wskazuje również sposób ustalania minimalnych stawek
wynagrodzenia nauczycielom, którzy do dnia 31 grudnia 1989 r. ukończyli wyższe
seminarium duchowne lub ukończyli kolegium teologiczne.
Dane dotyczące wykształcenia nauczycieli gromadzone w bazie danych SIO będą
wykorzystywane do dokonywania analiz poziomu wykształcenia, których wyniki posłużą
ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania do podejmowania decyzji
regulacyjnych w zakresie kształtowania statusu zawodowego nauczycieli. Dane dotyczące
wynagrodzeń nauczycieli zbierane według poziomów wykształcenia umożliwią dokonywanie
analiz systemu wynagrodzeń w celu kształtowania polityki wynagrodzeń w szczególności
w zakresie struktury wynagrodzeń – relacji wynagrodzenia minimalnego, gwarantowanego
dla każdego nauczyciela do średniego wynagrodzenia. Nadto rzetelne dane zgromadzone
w SIO przyczynią się do usprawnienia sprawowania nadzoru i koordynowania przez ministra
właściwego do spraw oświaty i wychowania wykonywania nadzoru pedagogicznego,
w szczególności nad zgodnością zatrudniania nauczycieli z wymaganymi kwalifikacjami.
Należy również dodać, że dane dotyczące poziomu wykształcenia nauczycieli zatrudnionych
w poszczególnych szkołach w powiązaniu z danymi dotyczącymi wyników kształcenia
w tych szkołach posłużą do oceny jakości kształcenia oraz efektywności systemu edukacji.
47
Dane dotyczące poziomów wykształcenia nauczycieli posłużą również do
przygotowania informacji na potrzeby statystyki międzynarodowej, między innymi badań
prowadzonych co roku przez OECD, które wymagają przedstawienia informacji dotyczących
liczby etatów nauczycieli oraz łącznej wysokości wyodrębnionych składników ich
wynagrodzenia według poziomów wykształcenia.

§ 22 – szczegółowy zakres danych dziedzinowych, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1
lit. e oraz ust. 3 pkt 1 lit. c ustawy – dane dotycz ce formy zatrudnienia
Dane dziedzinowe dotyczące formy zatrudnienia nauczycieli są gromadzone
w zbiorach danych nauczycieli w związku ze stosunkiem pracy.
Przepisy
ustawy – Karta Nauczyciela oraz przepisy ustawy o systemie oświaty
regulują sposób zatrudniania nauczycieli w szkołach i placówkach oświatowych. W zakresie
nieuregulowanym w ustawie – Karta Nauczyciela stosuje się przepisy Kodeksu Pracy.
Dane dotyczące formy zatrudnienia umożliwią zgromadzenie rzetelnej wiedzy
dotyczącej stanu i struktury zatrudnienia nauczycieli. Dane w tym zakresie posłużą do
dokonywania zaawansowanych analiz, których wyniki wykorzystane zostaną przez ministra
właściwego do spraw oświaty i wychowania do podejmowania decyzji regulacyjnych
w zakresie kształtowania statusu zawodowego nauczycieli. Nadto rzetelne dane zgromadzone
w SIO przyczynią się do usprawnienia sprawowania nadzoru i koordynowania przez ministra
właściwego do spraw oświaty i wychowania wykonywania nadzoru pedagogicznego,
w szczególności nad zgodnością z przepisami prawa zatrudniania nauczycieli.
Zgromadzone w bazie danych SIO informacje na temat formy zatrudnienia nauczycieli
posłużą także do planowania środków niezbędnych na średnie wynagrodzenia nauczycieli,
które są zagwarantowane przez państwo w dochodach jednostek samorządu terytorialnego
zgodnie z art. 30 ust. 8 ustawy – Karta Nauczyciela. W przypadku szkół i placówek
oświatowych prowadzonych przez organy administracji rządowej wyżej wymienione dane
posłużą do planowania, a także podziału środków niezbędnych na średnie wynagrodzenia
nauczycieli, które są gwarantowane w budżetach poszczególnych ministrów – zgodnie
z art. 30 ust. 8a ustawy – Karta Nauczyciela. Należy nadmienić, że do planowania środków
budżetowych na wynagrodzenia nauczycieli przyjmuje się liczbę etatów nauczycieli
zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych na podstawie przepisów ustawy – Karta
Nauczyciela.


48