Rządowy projekt ustawy o odpadach

obowiązek przekazania ich wskazanemu posiadaczowi odpadów. Wyjątek ten jednak, jak
w innych przepisach projektowanej ustawy, dotyczy wyłącznie terenów zamkniętych.
Projektowany rozdział 1 w dziale VIII dotyczący składowania odpadów (z pewnymi
wyjątkami) stanowi transpozycję dyrektywy 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r.
w sprawie składowania odpadów, której przedmiotem są podstawowe zasady odnoszące się
do prowadzenia procesu składowania odpadów. Dyrektywa ta ma na celu zapobieżenie lub
ograniczenie w możliwie największym stopniu ujemnych skutków dla rodowiska,
w szczególno ci zanieczyszczania wskutek emisji do powietrza, gleby, wód
powierzchniowych i gruntowych oraz wynikających stąd zagrożeń dla zdrowia ludzkiego
spowodowanych przez proces składowania odpadów.
W związku z powyższym, niniejszy rozdział, z pewnymi wyjątkami, stanowić będzie
kontynuację dotychczas obowiązujących przepisów rozdziału 7 ustawy o odpadach,
w szczególno ci w odniesieniu do ogólnych wymagań dla prowadzenia procesu składowania
odpadów. Zatem większo ć obowiązków dla zarządzającego składowiskami odpadów lub
kwestie ich niedopełnienia przez zarządzającego składowiskiem odpadów zostały
przeniesione do nowej ustawy o odpadach. Zachowanie tych przepisów jest istotne, chociażby
z uwagi na konieczno ć stosowania podczas prowadzenia procesu składowania odpadów
najlepszych dostępnych technik, dzięki którym wpływ instalacji na rodowisko będzie jak
najmniejszy.
W rozdziale tym wprowadzono przepisy precyzujące, gdzie składowane są odpady –
należą do nich: składowiska odpadów, składowiska podziemne, o których mowa jest
w przepisach ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze oraz w obiekcie
unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, o których mowa w przepisach ustawy z dnia
10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych. Przepis ten jest nowy w stosunku do ustawy
o odpadach, a wprowadzono go w celu usystematyzowania rodzajów instalacji, na których
mogą być składowane odpady. W projektowanej ustawie zdefiniowano również pojęcie faz:
przedeksploatacyjnej, eksploatacyjnej oraz poeksploatacyjnej składowiska odpadów, a także
wprowadzono definicję prowadzenia składowiska odpadów (są to wszystkie działania
podejmowane w fazie eksploatacyjnej i poeksploatacyjnej dotyczące funkcjonowania
składowiska odpadów). Jednocze nie okre lono, że składowisko prowadzi zarządzający
składowiskiem odpadów. Miało to na celu usystematyzowanie pojęć związanych ze
składowiskiem odpadów.
Nowym przepisem jest zakaz magazynowania odpadów na składowisku odpadów.
Przepis ten został wprowadzony ze względu na konieczno ć zapobieżenia podobnym
59 
 
praktykom, gdyż zauważyć trzeba, że składowisko odpadów to obiekt budowlany służący
do składowania odpadów, nie za ich magazynowania. W praktyce przepis ten nie będzie
dotyczył całego terenu na którym zlokalizowane jest składowisko, a jedynie jego kwater.
Projektowana ustawa okre la wymagania związane z przyjmowaniem odpadów
do składowiska. W tym zakresie przeniesiono do projektowanej ustawy większo ć regulacji
zamieszczonych w chwili obecnej w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 7 wrze nia
2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania
na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. Nr 186, poz. 1553, z późn. zm.).
W projektowanej ustawie zamieszczono upoważnienie dla ministra wła ciwego do spraw
rodowiska do okre lenia szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy
i prowadzenia składowiska odpadów, jakim odpowiadają poszczególne typy składowisk
odpadów oraz zakresu, czasu i częstotliwo ci, a także sposobu i warunków prowadzenia
monitoringu składowisk odpadów. Należy zauważyć, że obecnie funkcjonują dwa odrębne
akty wykonawcze, tj. rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących
lokalizacji, budowy i prowadzenia składowiska odpadów, jakim odpowiadają poszczególne
typy składowisk odpadów oraz rozporządzenie w sprawie zakresu, czasu i częstotliwo ci oraz
sposobu i warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów, które zostaną połączone
w jedno rozporządzenie.
Na zarządzającego składowiskiem odpadów nałożono obowiązek ustanowienia
zabezpieczenia roszczeń z tytułu wystąpienia negatywnych skutków w rodowisku oraz szkód
w rodowisku w rozumieniu ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom
w rodowisku i ich naprawie (Dz. U. Nr 75, poz. 493, z późn. zm.). Zgodnie z ustawą
o odpadach ustanowienie zabezpieczenia następuje w pozwoleniu na budowę. W związku
z krytyką takiego rozwiązania w projektowanej ustawie przewiduje się, że wła ciwe
do ustanowienia tego instrumentu będą organy ochrony rodowiska w decyzji zatwierdzającej
instrukcję prowadzenia składowiska. Zabezpieczenie roszczeń zostanie zatwierdzone przez
wła ciwy organ w decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia składowiska odpadów,
a zarządzający jest obowiązany do ustanowienia zabezpieczenia w terminie nie później niż
3 miesiące od dnia, w którym ww. decyzja stała się ostateczna oraz utrzymywać je przez
okres zarządzania przez niego składowiskiem odpadów.
Ponadto zarządzający składowiskiem odpadów zobowiązany został do posiadania tytułu
prawnego do całej nieruchomo ci, na której znajduje się składowisko odpadów, wraz
ze wszystkimi instalacjami i urządzeniami, związanymi z prowadzeniem tego składowiska,
w fazie eksploatacyjnej i poeksploatacyjnej oraz zatrudniać na stanowisku kierownika
60 
 
składowiska odpadów osobę posiadającą kwalifikacje w zakresie gospodarki odpadami.
W przeciwnym wypadku, wła ciwy organ może odmówić wydania decyzji zatwierdzającej
instrukcję prowadzenia składowiska odpadów. Nałożenie obowiązku posiadania tytułu
prawnego do całej nieruchomo ci oraz urządzeń ma na celu uniknięcie sytuacji, w której
różne podmioty zarządzają np. składowiskiem odpadów i instalacją np. do odgazowania
składowiska, a w rezultacie tego powstają trudno ci w egzekwowaniu przepisów
obowiązującego prawa oraz warunków prowadzenia działalno ci okre lonych
w

prawomocnych decyzjach administracyjnych. Zarządzający składowiskiem odpadów
ponosi bowiem odpowiedzialno ć za całokształt działalno ci składowiska odpadów.
Dokument potwierdzający posiadanie tytułu prawnego do całej nieruchomo ci oraz
urządzeń stanowić będzie dodatkowy, odrębny i niezbędny do uzyskania decyzji
zatwierdzającej instrukcję prowadzenia składowiska odpadów dokument, sporządzany
wyłącznie na podstawie przepisów ustawy o odpadach.

Projektowane przepisy stanowią także, że dopiero po uzyskaniu pozwolenia
zintegrowanego lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów, pozwolenia na użytkowanie
składowiska odpadów oraz decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia składowiska
odpadów, a zatem dopiero gdy składowisko odpadów zostało w pełni przygotowane do
eksploatacji i wyposażone we wszelkie niezbędne urządzenia, zarządzający składowiskiem
odpadów może rozpocząć jego prowadzenie. W związku z powyższym, zmianie uległ zakres
instrukcji prowadzenia składowiska odpadów. Wniosek o wydanie decyzji zatwierdzającej
instrukcję prowadzenia składowiska został poszerzony o nowe elementy: informację
o decyzjach o uzyskanym pozwoleniu na użytkowanie, informację o proponowanej formie
i wysoko ci zabezpieczenia roszczeń, a
także kopię
wiadectwa potwierdzającego
kwalifikacje kierownika składowiska odpadów w zakresie gospodarki odpadami. Natomiast
zakres instrukcji został poszerzony o następujące składowe: informację o rocznej i całkowitej
masie odpadów przeznaczonych do składowania, docelową rzędną i pojemno ć składowiska
odpadów oraz rodzaje odpadów, które mogą zostać użyte na tym składowisku odpadów
w

fazie eksploatacyjnej i
poeksploatacyjnej oraz sposób ich użycia, a także sposób
technicznego zamknięcia składowiska odpadów i kierunek jego rekultywacji oraz inne
działania prowadzone na składowisku odpadów dotyczące prowadzenia i nadzoru nad
składowiskiem odpadów. Ponadto wszelkie zmiany na składowisku odpadów w zakresie
objętym instrukcją prowadzenia składowiska odpadów, w tym zmiany o charakterze
organizacyjnym i technicznym, w fazie eksploatacji i w fazie poeksploatacyjnej, wymagają
61 
 
wydania decyzji zatwierdzającej nową instrukcję prowadzenia składowiska odpadów. Zasadą
jest zatwierdzenie instrukcji prowadzenia składowiska – w razie potrzeby zmian należy
złożyć wniosek o zatwierdzenie nowej instrukcji.
Na zarządzającego składowiskiem odpadów nałożono obowiązek utworzenia funduszu
rekultywacyjnego, na którym są gromadzone rodki przeznaczone na realizację obowiązków
w fazie poeksploatacyjnej, związanych z zamknięciem, rekultywacją, nadzorem (w tym
monitoringiem), ponadto zarządzający jest zobowiązany do podania do wiadomo ci
publicznej informacji o udziale rodków odprowadzanych na fundusz rekultywacyjny w cenie
za przyjęcie odpadów do składowania. Wprowadzenie tego przepisu ma na celu
zabezpieczenie rodków na późniejszą rekultywację składowiska odpadów. Projekt ustawy
nie wskazuje konkretnej wysoko ci rodków odprowadzanych na ten fundusz będzie
to uzależnione od konkretnego przypadku, natomiast sama ustawa zawiera wskazówkę,
iż rodki na fundusz mają być odprowadzane w wysoko ci wystarczającej do pokrycia
kosztów realizacji ww. obowiązków. W zakresie zamykania składowisk odpadów
przeniesione zostało rozwiązanie wynikające z obecnej ustawy o odpadach. Natomiast ze
względu na brzmienie przepisów o finansach publicznych wprowadzone zostało wyłączenie
wskazujące, że zarządzającym gminnym składowiskiem odpadów nie może być jednostka
sektora finansów publicznych. Wynika to z faktu braku możliwo ci realizacji obowiązków
związanych z utworzeniem, a w szczególno ci kumulacją
rodków na funduszu
rekultywacyjnym przez jednostkę sektora finansów publicznych. W przypadku, gdy
składowisko będzie tworzone przez jednostkę sektora finansów publicznych, do uzyskania
decyzji administracyjnych, budowy, eksploatacji, zamknięcia i rekultywacji takiego obiektu
konieczne będzie powołanie jednostki (podmiotu) nie należącej do sektora finansów
publicznych (np. spółki handlowej).
W stosunku do obowiązującej ustawy, zmianie uległa procedura wydobycia odpadów
ze składowiska – nie będzie konieczno ci uzyskania odrębnej decyzji na wydobycie odpadów
ze składowiska (pozwolenia na wytwarzanie odpadów), ale będzie to możliwe w ramach
instrukcji prowadzenia składowiska odpadów. W przypadku jednak wydobywania odpadów
z zamkniętego składowiska odpadów nieposiadającego instrukcji prowadzenia składowiska
odpadów lub też ze zwałowiska odpadów, wymagane jest uzyskanie zgody na wydobycie
odpadów. Zakazane jest jednak wydobycie odpadów ze składowiska, na którym
są składowane niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne z innymi rodzajami odpadów,
ponieważ byłoby to niewła ciwe z merytorycznego punktu widzenia (skład odpadów
zmieszanych w Polsce stanowi ok. 50% odpadów ulegających biodegradacji, zatem nie nadają
62 
 
się one do ponownego przetwarzania ze względu na procesy rozkładu zachodzące
w składowanych odpadach tego typu). Rozwiązanie takie ma na celu uproszczenie procedur
i ułatwienie procesów wydobycia odpadów ze składowiska. W projektowanej ustawie zawarto
również przepisy dotyczące zmiany zarządzającego składowiskiem odpadów, tak aby
w sytuacji zmiany zarządzającego istniały jasno okre lone procedury.
Projektowany rozdział 2 w dziale VIII dotyczący termicznego przekształcania odpadów
stanowi (z pewnymi wyjątkami) transpozycję dyrektywy 2000/76/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie spalania odpadów, której
przedmiotem są podstawowe zasady odnoszące się do prowadzenia procesu termicznego
przekształcania odpadów. Dyrektywa ta ma na celu zapobieżenie lub ograniczenie
w możliwie największym stopniu ujemnych skutków dla rodowiska, w szczególno ci
zanieczyszczania wskutek emisji do powietrza, gleby, wód powierzchniowych i gruntowych
oraz wynikających stąd zagrożeń dla zdrowia ludzkiego spowodowanych przez spalanie
i współspalanie odpadów.
W związku z powyższym niniejszy rozdział, z pewnymi wyjątkami, stanowi kontynuację
dotychczas obowiązujących przepisów rozdziału 6 ustawy o odpadach, w szczególno ci
w odniesieniu do ogólnych wymagań dla prowadzenia procesu termicznego przekształcania
odpadów. Zatem większo ć projektowanych obowiązków zarządzającego spalarnią odpadów
lub współspalarnią odpadów, w tym obowiązek zatrudniania na stanowisku kierownika
spalarni lub współspalarni odpadów wyłącznie osoby posiadającej wiadectwo stwierdzające
kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami, a także projektowane wyłączenia
z zakresu stosowania przepisów omawianego rozdziału stanowią kontynuację dotychczas
obowiązujących rozwiązań. Zachowanie tych przepisów jest istotne, chociażby z uwagi
na konieczno ć stosowania podczas prowadzenia procesu termicznego przekształcania
odpadów najlepszych dostępnych technik, wraz z odpowiednim systemem pomiarowym,
dzięki którym wpływ instalacji na rodowisko będzie jak najmniejszy.
Zmianie uległy natomiast przepisy dotyczące kwalifikacji procesu termicznego
przekształcania, do procesu odzysku R1 lub procesu D10. Proces termicznego przekształcania
odpadów kwalifikuje się do kategorii odzysku lub unieszkodliwienia odpadów. Kwalifikacja
ta jest uzależniona od rodzaju spalanych odpadów oraz wykorzystywania energii powstałej
w
wyniku prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów poza procesem
termicznego przekształcania odpadów. W przypadku spalania odpadów komunalnych
dyrektywa ramowa uzależnia ww. klasyfikację od efektywno ci energetycznej spalarni
odpadów. Zatem, zakwalifikowanie tego procesu do odzysku R1 może nastąpić tylko
63