Rządowy projekt ustawy o odpadach

Załącznik nr 5
 
Przykłady rodków służących zapobieganiu powstawaniu odpadów

rodki, które mogą mieć wpływ na warunki ramowe związane z wytwarzaniem odpadów
1.
Wykorzystanie
rodków planowania lub innych instrumentów ekonomicznych
wspierających efektywne wykorzystanie zasobów.
2.
Promocja
badań i rozwoju w obszarze pozyskiwania czystszych i bardziej oszczędnych
produktów i technologii oraz upowszechnianie i wykorzystywanie wyników takich badań
i rozwoju.

3.
Opracowanie na wszystkich poziomach skutecznych i przydatnych wskaźników presji
na rodowisko związanej z wytwarzaniem odpadów, przy czym celem tych wskaźników ma
być przyczynienie się do zapobiegania powstawaniu odpadów, od porównywania produktów
na poziomie Wspólnoty, przez działania podjęte przez władze lokalne, po rodki
ogólnokrajowe.

rodki, które mogą mieć wpływ na fazę projektu, produkcji i dystrybucji
4.
Promocja eko-projektowania (systematycznego uwzględniania aspektów
rodowiskowych przy projektowaniu produktu z zamiarem poprawienia charakterystyki
oddziaływania, jakie dany produkt wywiera na rodowisko przez cały cykl życia).

5.
Dostarczanie informacji o technikach zapobiegania powstawaniu odpadów z zamiarem
ułatwiania wprowadzania najlepszych dostępnych technik w przemy le.
6.
Organizacja
szkoleń dla wła ciwych organów w zakresie wprowadzania wymogów
dotyczących zapobiegania powstawaniu odpadów do decyzji wydawanych na podstawie
ustawy o odpadach i ustawy – Prawo ochrony rodowiska.
7.
Objęcie rodkami zapobiegania wytwarzaniu odpadów instalacji niepodlegających
pozwoleniom zintegrowanym. W odpowiednich przypadkach rodki takie mogą zawierać
oceny i plany zapobiegania powstawaniu odpadów.

8. Wykorzystanie kampanii informacyjnych oraz zapewnienie wsparcia finansowego,
decyzyjnego i innego rodzaju wsparcia dla przedsiębiorstw. rodki takie będą szczególnie
skuteczne, jeżeli będą skierowane i dostosowane do małych i rednich przedsiębiorstw i będą
działały przez sieci istniejących powiązań gospodarczych.
 
10

9.
Stosowanie dobrowolnych umów, paneli konsumentów i producentów lub negocjacji
sektorowych, zmierzających do tego, aby dane przedsiębiorstwa lub sektory przemysłu
wyznaczały własne plany lub cele zapobiegania powstawaniu odpadów lub udoskonalały
nieoszczędne produkty lub opakowania.

10. Promocja wiarygodnych systemów zarządzania rodowiskiem, w tym EMAS i ISO
14001.

rodki, które mogą mieć wpływ na fazę konsumpcji i użytkowania

11. Instrumenty ekonomiczne, takie jak zachęty do czystych zakupów lub wprowadzenie
obowiązkowej zapłaty przez konsumentów za dany artykuł lub element opakowania, który
w przeciwnym wypadku byłby wydawany bezpłatnie.
12.
Wykorzystanie
kampanii
informacyjnych i kierowanie informacji do ogółu
społeczeństwa lub konkretnej grupy konsumentów.
13.
Promocja
wiarygodnego
etykietowania ekologicznego.

14. Porozumienia z sektorem przemysłu, np. dotyczące paneli produktów podobnych do
prowadzonych w ramach zintegrowanych polityk produktowych lub umowy z detalistami
w sprawie dostępno ci informacji o zapobieganiu powstawaniu odpadów oraz w sprawie
produktów powodujących mniejsze oddziaływanie na rodowisko.
15.
W
kontek cie zamówień publicznych i zaopatrzenia przedsiębiorstw – włączanie
kryteriów związanych z ochroną rodowiska i zapobieganiem powstawaniu odpadów do
zaproszeń do składania ofert i kontraktów, zgodnie z Podręcznikiem na temat ekologicznych
zamówień publicznych, opublikowanym przez Komisję Europejską 29 października 2004 r.

16. Propagowanie ponownego użycia lub naprawy wyrzucanych produktów lub ich
składników, w szczególno ci przez stosowanie rodków edukacyjnych, ekonomicznych,
logistycznych i innych, takich jak wspieranie lub tworzenie akredytowanych sieci napraw
i ponownego użycia, zwłaszcza w regionach gęsto zaludnionych.







04/67rch
 
11
 

U Z A S A D N I E N I E

Projekt ustawy o odpadach został przygotowany na podstawie przyjętych przez Radę
Ministrów w dniu 8 lipca 2010 r. założeń do projektu ustawy o odpadach stanowiącej
transpozycję dyrektywy 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz
uchylającej niektóre dyrektywy (Dz. Urz. WE L 312 z 22.11.2008, str. 3), zwanej dalej
„dyrektywą ramową”. Obecnie ogólne ramy systemu gospodarki odpadami wyznacza ustawa
z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm.), zwana
dalej „ustawą o odpadach”. Ustawa ta transponuje wymagania prawa Unii Europejskiej
zawarte w tzw. dyrektywie ramowej w sprawie odpadów, tj. dyrektywie Parlamentu
Europejskiego i Rady 2006/12/WE z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie odpadów (Dz. Urz.
WE L 114 z 27.04.2006, str. 9) oraz innych dyrektywach Unii Europejskiej (w cało ci lub
w czę ci).
Gospodarka odpadami funkcjonuje w oparciu o następujące zasady.
W zakresie gospodarki odpadami obowiązuje okre lona hierarchia działań.
Podmioty podejmujące działania powodujące lub mogące powodować powstawanie
odpadów powinny:
1) zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilo ć odpadów oraz ich negatywne
oddziaływanie na rodowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po
zakończeniu ich użytkowania;
2) zapewniać zgodny z zasadami ochrony rodowiska odzysk, jeżeli nie udało się
zapobiec powstawaniu odpadów;
3) zapewniać zgodne z zasadami ochrony rodowiska unieszkodliwianie odpadów,
których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać
odzyskowi.
Posiadacze odpadów są obowiązani do postępowania z odpadami w sposób zgodny
z zasadami gospodarowania odpadami, wymaganiami ochrony rodowiska oraz planami
gospodarki odpadami.
Posiadacze odpadów powinni je zbierać w sposób selektywny.
Zabronione jest, poza wskazanymi wyjątkami, prowadzenie odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów poza instalacjami lub urządzeniami spełniającymi okre lone
wymagania.
 
W zakresie gospodarowania odpadami obowiązuje zasada blisko ci wyrażająca
się w tym, że odpady powinny być w pierwszej kolejno ci poddawane odzyskowi
lub
unieszkodliwiane w miejscu ich powstawania lub powinny być, uwzględniając
najlepszą dostępną technikę lub technologię, o których mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia
2001 r. – Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.),
przekazywane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą być poddane odzyskowi
lub
unieszkodliwione. W stosunku do okre lonych odpadów (niesegregowane odpady
komunalne, pozostało ci z sortowania odpadów komunalnych oraz komunalne osady
ciekowe) zasada blisko ci wyraża się konieczno cią (z pewnymi wyjątkami) poddania ich
odzyskowi lub unieszkodliwianiu na obszarze tego województwa, w którym zostały
wytworzone. Dotyczy to również unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych oraz
zakaźnych odpadów weterynaryjnych.
Jednym ze rodków do osiągnięcia celów gospodarki odpadami, w tym stworzenia
zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
są plany gospodarki odpadami uchwalane na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym
i gminnym.
Wytwarzanie odpadów (poza kilkoma wyjątkami dotyczącymi odpadów komunalnych,
niewielkich – do 5 Mg rocznie – ilo ci odpadów innych niż niebezpieczne, odpadów
z wypadków, odpadów powstałych w wyniku klęsk żywiołowych oraz odpadów powstałych
w wyniku poważnej awarii lub poważnej awarii przemysłowej, osób fizycznych niebędących
przedsiębiorcami oraz wła cicieli pojazdów przekazujących pojazdy wycofane z eksploatacji
do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt
zbierania pojazdów) wymaga uzyskania decyzji lub złożenia informacji o wytwarzanych
odpadach i o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, celem okre lenia
możliwo ci zapobiegania ich powstawaniu, okre lenia ich ilo ci i sposobu prawidłowego
zagospodarowania, łącznie z magazynowaniem.
Wytwórca odpadów może je zagospodarować we własnym zakresie lub przekazać
odpady w tym celu innemu posiadaczowi, o ile wytwórca lub kolejny posiadacz spełnia
wymagania formalne (posiadanie zezwolenia na gospodarowanie odpadami lub jest
zwolniony z obowiązku jego posiadania).
Za wła ciwe zagospodarowanie odpadów odpowiada wytwórca odpadów lub kolejny
posiadacz odpadów, o ile działa na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalno ci
w zakresie gospodarowania odpadami lub jest wpisany do prowadzonego przez starostę
rejestru podmiotów zwolnionych z obowiązku jego uzyskania na podstawie przepisów
2 
 
wykonawczych do ustawy o odpadach. W niektórych przypadkach, mimo iż przepisy
dopuszczają przekazanie odpadów podmiotom nieposiadającym zezwoleń lub wpisów
do rejestrów prowadzonych przez starostów, nie następuje przej cie odpowiedzialno ci
za postępowanie z odpadami (osoby fizyczne, jednostki organizacyjne niebędące
przedsiębiorcami, władający nieruchomo ciami, na których są stosowane komunalne osady
ciekowe).
Możliwe jest przekazywanie okre lonych (w przepisach wykonawczych do ustawy
o
odpadach) rodzajów odpadów osobom fizycznym lub podmiotom niebędącym
przedsiębiorcami do wykorzystania na ich własne potrzeby.
Na prowadzenie działalno ci w zakresie gospodarowania odpadami, tj. odzysku,
unieszkodliwiania, zbierania lub transportu odpadów (z pewnymi wyjątkami np. osoby
fizyczne i jednostki organizacyjne wykorzystujące odpady na własne potrzeby, wytwórcy
odpadów w zakresie ich zbierania w miejscu wytworzenia lub ich transportu, dla rodzajów
odpadów okre lonych w przepisach wykonawczych) wymagane jest posiadanie zezwolenia
lub pozwolenia zintegrowanego.
Podmioty prowadzące działalno ć w zakresie zbierania niektórych odpadów (odpady
opakowaniowe lub poużytkowe), nieprowadzące profesjonalnej działalno ci w zakresie
zbierania tych odpadów (sprzedawcy produktów, z których powstają te odpady, punkty
serwisowe, placówki o wiatowe i kulturalno-o wiatowe, siedziby urzędów i instytucji),
są zwolnione z obowiązku uzyskania zezwolenia, muszą natomiast uzyskać wpis do rejestru
prowadzonego przez starostę. Zwolnienia dotyczą również transportu odpadów
do powyższych zbierających i od zbierających do następnych posiadaczy odpadów
dokonujących gospodarowania tymi odpadami.
Posiadaczy odpadów i transportujących odpady obowiązuje prowadzenie ewidencji
odpadów (z pewnymi wyjątkami, np. wytwórcy odpadów komunalnych, osoby fizyczne
i jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami, wykorzystujące odpady na potrzeby
własne).
Posiadacze odpadów (prowadzący ewidencję odpadów) są obowiązani do złożenia
corocznego sprawozdania o gospodarce odpadami – zbiorczego zestawienia danych
o rodzajach i ilo ci odpadów, o sposobach gospodarowania nimi oraz o instalacjach
i urządzeniach służących do odzysku i unieszkodliwiania tych odpadów.
Informacje dotyczące gospodarki odpadami są zbierane w ramach wojewódzkiej bazy
danych i centralnej bazy danych dotyczącej wytwarzania i gospodarowania odpadami.
3