Rządowy projekt ustawy o rybołówstwie morskim

– 18 –
o rybołówstwie komercyjnym.
Przewiduje się także, że organ, który wydał specjalne zezwolenie połowowe, będzie
mógł je cofnąć w przypadku:
1)
o którym mowa w art. 37 pkt 2 rozporządzenia nr 1005/2008;
2)
gdy wydana została decyzja w sprawie wycofania statku rybackiego
z wykonywania rybołówstwa komercyjnego, o której mowa w art. 19 ust. 1;
3)
jeżeli specjalne zezwolenie połowowe zostało zawieszone na okres
uniemożliwiający wykorzystanie indywidualnej kwoty połowowej w okresie, na
który kwota ta została przyznana.
Powyższym decyzjom zostanie nadany rygor natychmiastowej wykonalności, bowiem
w przypadku cofnięcia specjalnego zezwolenia połowowego niezasadne jest dalsze
umożliwienie prowadzenia połowów do czasu uprawomocnienia się decyzji. Mogłoby
to prowadzić do szkód w środowisku naturalnym, zwłaszcza w cennych gospodarczo
gatunkach ryb.
Natomiast planuje się, jak wyżej wskazano, że indywidualne kwoty połowowe,
pozostałe po wydaniu decyzji w sprawie cofnięcia specjalnego zezwolenia
połowowego, pozostaną w dyspozycji armatora, gdy wycofanie statku rybackiego
z wykonywania rybołówstwa komercyjnego nastąpiło na wniosek armatora statku
rybackiego albo z urzędu, w przypadku gdy statek ten zatonął, zaginął lub w inny
sposób został utracony albo statek utracił polską przynależność. W takim przypadku,
mimo faktycznego braku statku i cofniętego specjalnego zezwolenia połowowego,
armator takiego statku będzie mógł swoje kwoty połowowe przekazać innemu
armatorowi lub na inny swój statek.
Rozdział 6
Kwoty połowowe
Przepisy rozdziału określają zasady zarządzania i podziału ogólnych kwot połowowych,
zarządzania wieloletnimi udziałami połowowymi oraz zbiorczymi kwotami
połowowymi. Rzeczpospolita Polska, jako kraj członkowski Unii Europejskiej,
otrzymuje w ramach rozporządzeń UE kwoty połowowe poszczególnych gatunków
organizmów morskich możliwe do odłowienia w danym okresie. Kwoty te obejmują
gatunki poławiane na Morzu Bałtyckim oraz na łowiskach dalekomorskich. Kwoty
połowowe przyznane w ramach przepisów UE są ogólnymi kwotami połowowymi
– 19 –
danych gatunków organizmów morskich, jakie polscy armatorzy mogą odłowić
w danym okresie. Z kwot tych minister właściwy do spraw rybołówstwa będzie mógł
wydzielić kwotę połowową, jaka będzie mogła zostać podzielona przez właściwego
miejscowo okręgowego inspektora rybołówstwa morskiego i odłowiona na morskich
wodach wewnętrznych – zalewach.
Przewiduje się, że w przypadku morza terytorialnego i morskich wód wewnętrznych
minister właściwy do spraw rybołówstwa będzie ustalał ogólne kwoty połowowe
gatunków organizmów morskich, w przypadku gdy gatunki te są zagrożone i wymagają
odbudowy. Przy tym ustanowione przez ministra właściwego do spraw rybołówstwa
ogólne kwoty połowowe na obszarach Zalewu Szczecińskiego, Zalewu Kamieńskiego,
Jeziora Dąbie i Zalewu Wiślanego wraz z wodami przyległymi do tych akwenów będą
podlegały podziałowi, dokonywanemu przez okręgowego inspektora rybołówstwa
morskiego właściwego dla danego akwenu.
W celu realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 15 ust. 1 rozporządzenia
nr 1380/2013, minister właściwy do spraw rybołówstwa będzie mógł również
wyodrębnić część kwoty połowowej z ogólnej kwoty połowowej danego gatunku
organizmów morskich, która będzie przeznaczona na zabezpieczenie ewentualnego
przekroczenia ogólnej kwoty połowowej tego gatunku, jeżeli z danych
z elektronicznego systemu raportowania połowów wynika, że gatunek ten występuje
jako przyłów – część połowu obejmująca organizmy morskie poszczególnych
gatunków, które nie są celem połowów ukierunkowanych.
Jednocześnie projektuje się, że z wyodrębnionej kwoty połowowej, o której mowa
powyżej, korzystać będą jedynie armatorzy statków rybackich, którzy nie posiadają
tego gatunku w specjalnych zezwoleniach połowowych. Natomiast połowy gatunku
objętego zakazem odrzutu, który został armatorom przyznany w specjalnych
zezwoleniach połowowych, będą wliczane do kwot połowowych tego gatunku
określonych w tych zezwoleniach. Doprowadzi to do sytuacji, w której armatorzy
uprawnieni do prowadzenia ukierunkowanych połowów gatunku objętego zakazem
odrzutu będą prowadzić połowy w sposób bardziej selektywny, aby uzyskiwać ryby
najwyższej jakości, gdyż będą one rozliczane z jego kwoty połowowej. Zatem
w interesie armatorów jest wprowadzenie takiego przepisu, zwłaszcza w kontekście
zapobiegnięcia sytuacji tworzenia rynku na ryby złowione jako odrzut.
– 20 –
W projektowanej regulacji przyjęto, że podział ogólnych kwot połowowych na obszarze
Morza Bałtyckiego lub na łowiskach dalekomorskich dokonywany będzie na:
1) indywidualne kwoty połowowe – z podziałem na poszczególne statki rybackie lub
2) wspólne kwoty połowowe – bez podziału na poszczególne statki rybackie, lub
3) zbiorcze kwoty połowowe – na statki rybackie armatorów zrzeszonych w danej
uznanej organizacji producentów, lub
4) wieloletnie udziały połowowe – z podziałem na poszczególne statki rybackie.
Natomiast ogólne kwoty połowowe ustalone dla Zalewów i Jeziora Dąbie wraz
z wodami przyległymi do tych akwenów będą podzielone na:
1) indywidualne kwoty połowowe – z podziałem na poszczególne statki rybackie lub
2) zbiorcze kwoty połowowe – na statki rybackie armatorów zrzeszonych w danej
uznanej organizacji producentów, lub
3) wspólne kwoty połowowe – bez podziału na poszczególne statki rybackie.
Natomiast dni połowowe będą mogły zostać podzielone na poszczególne statki rybackie
albo zostać wykorzystane przez flotę rybacką bez takiego podziału.
Dodatkowo projektuje się, że podział dodatkowych kwot połowowych będzie
dokonywany na indywidualne kwoty połowowe – z podziałem na poszczególne statki
rybackie.
Przewiduje się, że podziału ogólnych kwot połowowych lub dni połowowych dokona
się na obszarach: Morza Bałtyckiego i Zalewów oraz Jeziora Dąbie wraz z wodami
przyległymi do tych akwenów – na statki rybackie armatorów, którym przyznano co
najmniej raz kwotę połowową wnioskowanego gatunku organizmów morskich,
w wydanych na dany statek rybacki specjalnych zezwoleniach połowowych, oraz którzy
wykorzystali co najmniej część kwoty połowowej wnioskowanego gatunku
organizmów morskich.
Natomiast w odniesieniu do ustalenia na obszarach: Morza Bałtyckiego, Zalewów albo
wód dalekomorskich ogólnych kwot połowowych lub dni połowowych dla gatunku
organizmów morskich uprzednio nieobjętego taką kwotą albo ogólnych kwot
połowowych lub dni połowowych gatunków organizmów morskich, które nie były
poławiane – podziału danej kwoty połowowej dokonuje się na statki rybackie
armatorów, którzy złożyli wniosek o jej przyznanie. Sposób tego podziału zostanie
– 21 –
określony w przepisach wykonawczych, w których zostanie wskazany m.in. okres,
w którym armatorzy powinni posiadać co najmniej raz specjalne zezwolenie połowowe
z danym gatunkiem ryb. Okres ten, jako historyczna baza połowowa, posłuży do
ustalenia kręgu armatorów, którym zostanie w kolejnych latach przyznany dany gatunek
ryb.
Przepisy wykonawcze określające szczegółowy sposób podziału ogólnych kwot
połowowych lub dni oraz dodatkowych kwot połowowych będą realizowały wytyczne
określone w art. 17 rozporządzenia nr 1380/2013. Zgodnie z tym przepisem, państwa
członkowskie przy przydzielaniu uprawnień do połowów – kwot połowowych stosują
przejrzyste i obiektywne kryteria, m.in. o charakterze środowiskowym, społecznym
i ekonomicznym. Jak wprost wynika z tego przepisu, kryteria te mogą obejmować
wpływ na środowisko lub historyczne poziomy połowów, tak jak to zostało
zastosowane w niniejszym projekcie.
Stosownie do art. 4 pkt 21 rozporządzenia nr 1380/2013 za nakład połowowy rozumie
się iloczyn zdolności i działalności danego statku rybackiego.
Natomiast działalność połowowa oznacza poszukiwanie ryb, wydawanie, wystawianie,
holowanie i wybieranie narzędzia połowowego, wciąganie połowu na pokład,
przeładunek, zatrzymywanie na pokładzie, przetwarzanie na pokładzie, przenoszenie,
mieszczanie w sadzach, tuczenie i wyładowywanie ryb i produktów rybołówstwa
i w prawie UE jest mierzona w dniach. Zarządzanie nakładem połowowym będzie się
odbywało jako podział dni połowowych na poszczególne statki rybackie przy
uwzględnieniu ich zdolności połowowej. Przepisy UE w odniesieniu do niektórych
łowisk ograniczają do nich dostęp poprzez ograniczenie nakładu połowowego.
Ograniczenie takie wprowadza m.in. rozporządzenie Rady (UE) nr 1180/2013 z dnia 19
listopada 2013 r. ustalające uprawnienia do połowów na 2014 r. w odniesieniu do
pewnych stad ryb i grup stad ryb w Morzu Bałtyckim, gdzie w załączniku II wprost
wskazano, że państwa członkowskie przyznają określoną liczbę dni poza portem (dni
połowowych) statkom rybackim wystawiającym określone rodzaje narzędzi
połowowych. W chwili obecnej brak jest mechanizmów, na podstawie których można
by dokonać podziału dni połowowych, zatem w projektowanej ustawie w art. 47 ust. 1
pkt 1 lit. a zawarte zostało upoważnienie dla ministra właściwego do spraw
rybołówstwa do wydania aktu wykonawczego – rozporządzenia, określającego
– 22 –
szczegółowy sposób podziału dni połowowych na poszczególne statki rybackie.
Mechanizm ten realizuje obowiązki państwa członkowskiego – Polski – w zakresie
zarządzania nakładem połowowym.
Dodatkowo przewiduje się, w celu niedopuszczenia do sytuacji niewykorzystywania
kwot połowowych, że armatorom, którzy nie wykorzystują przyznanych im kwot
połowowych określonych gatunków organizmów morskich, kwoty te będą
pomniejszane.
Pomniejszanie będzie mogło mieć zastosowanie wyłącznie do armatorów statków
rybackich, którzy otrzymali w specjalnym zezwoleniu połowowym indywidualną kwotę
połowową danego gatunku organizmów morskich. W związku z powyższym
indywidualną kwotę połowową wnioskowanego gatunku organizmów morskich
pomniejszać się będzie w przypadku niewykorzystania przez armatora statku
rybackiego w poszczególnych latach w okresie kolejnych 2 lat kalendarzowych
poprzedzających rok złożenia wniosku o wydanie specjalnego zezwolenia połowowego
co najmniej części indywidualnej kwoty połowowej tego gatunku przyznanej na te lata.
Pomniejszenia dokonywać się będzie, odliczając od indywidualnej kwoty połowowej
gatunku organizmów morskich, która ma zostać przyznana temu armatorowi na dany
rok kalendarzowy, wyrażoną w procentach średnią wielkość niewykorzystanej
w 2 kolejnych latach kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku o wydanie
specjalnego zezwolenia połowowego, indywidualnej kwoty połowowej tego gatunku.
Jednocześnie wykorzystanie przez armatorów statków rybackich przyznanych im
w specjalnych zezwoleniach połowowych indywidualnych kwot połowowych
określonych gatunków organizmów morskich odbywać się będzie w drodze:
1) odłowienia kwot połowowych otrzymanych w ramach przyznanego wieloletniego
udziału połowowego albo podziału ogólnych kwot połowowych lub dodatkowych
kwot połowowych;
2) rezygnacji z posiadanej części lub całości indywidualnej kwoty połowowej
w terminie do dnia 30 czerwca danego roku kalendarzowego;
3) przekazania kwoty połowowej;
4) przekazania kwoty połowowej w ramach wymiany międzynarodowej;
5) przekazania kwoty połowowej w celu utworzenia zbiorczej kwoty połowowej.