Rządowy projekt ustawy - Prawo restrukturyzacyjne

prowadzenia spraw sądowych i konieczności ponoszenia pełnych opłat z tego tytułu, podczas których
przeprowadzane są czynności zakresowo zbliżone do tych podejmowanych w trakcie rozpoznania
sprawy w trybie procesowym. Dodatkowo, z uwagi na niską opłatę sądową, wnoszenie sprzeciwów
stanowi tani sposób znacznego przedłużenia postępowania upadłościowego ze szkodą dla wszystkich
wierzycieli.
IV.7. W ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie
niewypłacalności pracodawcy
Zmiany w ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie
niewypłacalności pracodawcy mają na celu wyłącznie dostosowanie brzmienia przepisów do
charakteru postępowań restrukturyzacyjnych. W szczególności, mając na uwadze dotychczasową
regulację, należy, na potrzeby tej ustawy, do niewypłacalności pracodawcy włączyć sytuację, gdy sąd
wyda postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego.
IV.8. W ustawie z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji syndyka
Zmiany w ustawie z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji syndyka uzasadnione są zmianą
koncepcji funkcjonowania osób profesjonalnie przygotowanych
do pełnienia funkcji
w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych. Syndyk ma być podmiotem
przeprowadzającym likwidację przedsiębiorstwa w postępowaniu upadłościowym, nie może zaś być
kojarzony z osobą przeprowadzającą szeroko rozumiane czynności restrukturyzacyjne.
Przede wszystkim osoba posiadająca licencję będzie miała również prawo wykonywania
czynności doradztwa restrukturyzacyjnego (art. 2 ust. 2). Pod pojęciem tym należy rozumieć między
innymi: udzielanie porad, opinii i wyjaśnień dotyczących przepisów prawa i możliwości
restrukturyzacji, w tym rozwiązań przyjętych w p.r., udzielanie informacji o możliwościach
ekonomicznych związanych z pozyskiwaniem nowego finansowania, w tym pomocy publicznej,
doradztwo w zakresie wyboru właściwych kierunków działań naprawczych, jak również doradztwo
w zakresie poszczególnych czynności zmierzających do poprawy ekonomicznej przedsiębiorstwa,
wsparcia w negocjacjach z wierzycielami, pouczania o odpowiedzialności cywilnej i karnej związanej
z niezłożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie itd.
Funkcjonowanie doradztwa restrukturyzacyjnego poza postępowaniami sądowymi powinno
przynieść również efekt w postaci mniejszej liczby spraw wnoszonych do sądów i rozwiązywaniem
problemów ekonomicznych przedsiębiorstwa na wcześniejszym etapie.
W dłuższej perspektywie, w wyniku konkurencji rynkowej, bez wątpienia wykrystalizuje się
rynek, w którym będą funkcjonować doradcy posiadający doświadczenie i uznanie przedsiębiorców,
jak też pojawi się grupa doradców, którzy nie udźwigną ciężaru wykonywania zawodu.
Zauważyć należy, że mając na uwadze ogromne możliwości wierzycieli i samego dłużnika
wpływania na to, jaka osoba będzie pełniła funkcję w nadzorcy lub zarządcy w konkretnym
postępowaniu, zawód ulegnie komercjalizacji i w znacznie mniejszym stopniu będzie zależał od
uznaniowej decyzji sądów. Funkcję w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych
powinny sprawować osoby pozytywnie postrzegane przede wszystkim przez samych przedsiębiorców,
a nie koniecznie przez sądy.
Wyrazem zmian ukierunkowanych na dalszy rozwój profesjonalizacji zawodu są również
propozycje dotyczące ustalania wynagrodzeń, o których mowa była wcześniej.

37) Dz. U. z 2006 r. Nr 158, poz. 1121, z późn. zm.
38) Dz. U. z 2007 r. Nr 123, poz. 650, z późn. zm.
106

Konsekwencją uznania, że zawód doradcy restrukturyzacyjnego będzie funkcjonował poza
postępowaniami restrukturyzacyjnymi i upadłościowymi, jest konieczność uregulowania w ustawie
o licencji syndyka (a nie w p.r. i p.u.n.) kwestii ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (art. 17a)
osób wykonujących zawód doradcy restrukturyzacyjnego.
W praktyce nierzadko niewłaściwe działania osób sprawujących funkcję nadzorcy, zarządcy
czy syndyka ujawniane są dopiero po zakończeniu pełnienia przez nich tych funkcji, co wyklucza
możliwość ich dyscyplinarnego odwołania, a w dalszej perspektywie – pozbawienia licencji. Zasadne
jest więc wprowadzenie właściwego trybu (art. 18a) zachowującego prawa tych osób (konieczność
orzekania przez sąd) i inicjatywę Ministra Sprawiedliwości jako organu sprawującego nadzór nad tym
zawodem, który, co naturalne, będzie rozważał złożenie odpowiedniego wniosku po uzyskaniu
informacji od stron postępowania.
Pozostałe zmiany w ustawie wynikają z konieczności uwzględnienia zmian związanych
z wprowadzeniem postępowań restrukturyzacyjnych i zmianą licencji syndyka na licencję doradcy
restrukturyzacyjnego.
IV.9. W ustawie z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub
domu jednorodzinnego
Konieczność zapewnienia pełnej ochrony praw nabywców lokali wymaga wyłączenia
zastosowania art. 19 ustawy o księgach wieczystych i hipotece do roszczeń nabywców wynikających
z umowy deweloperskiej, tak aby nie było możliwe wykreślenie tych roszczeń na jednostronne
żądanie dewelopera, nawet jeżeli minął roczny termin liczony od wpisu roszczenia. W praktyce,
w przypadku opóźnień w realizacji przedsięwzięcia deweloperskiego, w szczególności związanych
z trudnościami finansowymi dewelopera na przedpolu restrukturyzacji czy upadłości, może
niejednokrotnie dojść do opóźnień przekraczających jeden rok. Nie powinno to prowadzić do utraty
przez nabywcę lokalu zabezpieczenia dającego mu pozycję porównywalną z pozycją wierzyciela
zabezpieczonego rzeczowo.
Uzupełnienia wymagają ponadto przepisy o obowiązkach informacyjnych dewelopera
w zakresie dotyczącym zgody na bezobciążeniowe wyodrębnienie lokalu albo domu jednorodzinnego
lub braku takiej zgody.
IV.10. W ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
W ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej proponuje się
zmiany w zakresie niezbędnym do uwzględnienia zmian związanych z wprowadzeniem postępowań
restrukturyzacyjnych.
IV.11. W ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
W ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych konieczne
jest dostosowanie treści art. 25 do proponowanego rozwiązania w p.r., które kompleksowo reguluje
kwestię objęcia układem, w tym należności z tytułu składek. Przy czym możliwy zakres objęcia
układem nie ulega zmianie, a jedynie samo objęcie układem w zakresie wskazanym w prawie
restrukturyzacyjnym będzie obligatoryjne.

39) Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (Dz. U.
z 2011 r. Nr 232, poz. 1377).
40) Dz. U. Nr 173, poz. 1807.
41) Dz. U. z 1998 r. Nr 205, poz. 1585.
107

IV.12. W ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
W celu zachowania spójności systemu w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji należy wprowadzić analogiczne zmiany do tych z Kodeksu
postępowania cywilnego (art. 1025 i art. 1026) z tym samym uzasadnieniem.
IV.13. W ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości
W ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości proponuje się zmianę w zakresie
wynikającym ze zmian związanych z wprowadzeniem postępowań restrukturyzacyjnych.
IV.14. W ustawie z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach
W ustawie z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach konieczne
jest wprowadzenie zmian, które doprowadzą do spójnego z art. 365 p.u.n. uregulowania kwestii
związanych z postępowaniem z dokumentami upadłego podlegającymi archiwizacji.
IV.15. W ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności
i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami
W ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności
i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami
należy wprowadzić zmiany rozszerzające stosowanie zasad obejmujących obecnie postępowanie
upadłościowe na nowo wprowadzane postępowania restrukturyzacyjne.
IV.16. W ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym
W ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym konieczne jest
wprowadzenie zmian uwzględniających możliwość otwarcia wobec banków i spółdzielczych kas
oszczędnościowo-kredytowych
postępowania
układowego, które zastąpi
przewidzianą
w dotychczasowych przepisach upadłość z możliwością zawarcia układu. Otwarcie postępowania
układowego traktowane ma być na gruncie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym jako
spełnienie warunku gwarancji, analogicznie do ogłoszenia upadłości. Stosownie do tej zmiany
konieczne jest uzupełnienie definicji spełnienia warunku gwarancji i dnia spełnienia warunku
gwarancji, jak również uwzględnienie postępowania układowego w innych przepisach ustawy
odnoszących się obecnie do postępowania upadłościowego.
IV.17. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa
W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa potrzeba zmian wynika
z konieczności ujednolicenia analogicznych regulacji zawartych w art. 299 k.s.h. oraz art. 128 Prawa
spółdzielczego.
IV.18. Zmiany w ustawach regulujących pozbawienie upadłego licencji, koncesji i zezwoleń
W ustawach: z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2011 r. Nr 43,
poz. 226, z późn. zm.), z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2011 r.
Nr 17, poz. 1039), z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1069),

42) Dz. U. z 1966 r. Nr 24, poz. 151.
43) Dz. U. z 1994 r. Nr 121 poz. 591.
44) Dz. U. z 1983 r. Nr 38, poz. 173.
45) Dz. U. z 2013 r. poz. 246.
46) Dz. U z 2009 r. Nr 84, poz. 711, z późn. zm.
47) Dz. U. z 1997 r. Nr 137, poz. 926, z późn. zm.
108

z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 123, poz. 1371), z dnia 3 lipca
2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2002 r. Nr 130, poz. 1112), z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku
akcyzowym (Dz. U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11), z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych
(Dz. U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546), z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia
(Dz. U. z 2005 r. Nr 145, poz. 1221) wprowadza się zmiany znoszące automatyczne lub uznaniowe
pozbawienie dłużnika (upadłego) koncesji, licencji i zezwoleń przysługujących dłużnikowi
(upadłemu) tylko z uwagi na fakt otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego lub ogłoszenia
upadłości, ponieważ utrata przez dłużnika koncesji, licencji i zezwoleń prowadzi często do
niemożliwości prowadzenia działalności gospodarczej, co jest zjawiskiem dla gospodarki
niekorzystnym. Nawet bowiem w postępowaniu upadłościowym zasadą jest sprzedaż przedsiębiorstwa
w całości, co wielokroć jest niemożliwe z uwagi na fakt, że koncesje, licencje i zezwolenia wygasają
z momentem ogłoszenia upadłości. Należy przy tym zwrócić uwagę, że w odniesieniu do niektórych
przypadków pozostawienie brzmienia przepisów w niezmienionej formie wiąże się z wyjęciem spod
automatycznego efektu utraty zezwolenia przypadków postępowań zmierzających do zawarcia układu
(poprzednio ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu), a więc restrukturyzacyjnych,
z pozostawieniem tego skutku dla ogłoszenia upadłości (np. art. 32 ust. 7 ustawy z dnia 24 maja
2004 r. o funduszach inwestycyjnych).
V.
Przepisy przejściowe i końcowe

Zasada jedności (jednolitości, ciągłości) postępowania powinna być stosowana w sprawach,
w których przedsiębiorca złożył oświadczenie o otwarciu postępowania naprawczego, oraz
w sprawach, w których przed dniem wejścia w życie ustawy wpłynął wniosek o orzeczenie zakazu
prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 373 p.u.n. W tych wypadkach
zastosowanie będą miały przepisy dotychczasowe, że zakaz ten może być orzeczony na okres od
jednego do dziesięciu lat.
Również w sprawach o stwierdzenie wykonania układu, zmianę lub uchylenie układu, który
został zawarty w postępowaniu upadłościowym z możliwością zawarcia układu, gdzie ogłoszono
upadłość przed dniem wejścia w życie ustawy, zasadne jest stosowanie przepisów dotychczasowych,
z uwagi na ścisłe powiązanie tych postępowań z samym postępowaniem upadłościowym
z możliwością zawarcia układu.

Z kolei zasada stadium postępowania miałaby zastosowanie do postępowań upadłościowych
i w zależności od tego, czy w sprawie została ogłoszona upadłość. W przypadku gdy nie wydano
postanowienia o ogłoszeniu upadłości, zastosowanie miałyby przepisy nowej ustawy, a w sprawach,
w których ogłoszono upadłość przed dniem wejścia w życie ustawy, zastosowanie miałyby przepisy
dotychczasowe.
Wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej nie
powinien podlegać oddaleniu z powodu umorzenia postępowania upadłościowego prowadzonego
w stosunku do dłużnika przed wejściem w życie ustawy na podstawie art. 361 p.u.n. Na gruncie
nowych przepisów o „upadłości konsumenckiej” umorzenie postępowania wobec takich dłużników
ma bowiem być możliwe wyłącznie w przypadkach związanych z jego nierzetelnością i mieć
charakter penalizujący takie zachowania, a stosowanie art. 361 p.u.n. zostanie wyłączone. Na gruncie
dotychczasowych przepisów w związku ze stosowaniem art. 361 p.u.n. umorzenie było natomiast
możliwe w razie ubóstwa masy czy na wspólne żądanie wszystkich wierzycieli. W przypadkach takich
nie ma żadnych powodów, żeby uniemożliwiać dłużnikowi dostęp do oddłużenia według przepisów
o „upadłości konsumenckiej”.
109

Mając na uwadze, że zmiana licencji syndyka na licencję doradcy restrukturyzacyjnego nie
wiąże się w żaden sposób ze zmianą charakteru licencji, zasadne jest jednoznaczne przesądzenie, że
dotychczasowe prawa osób posiadających licencję zostaną zachowane przy uwzględnieniu zmiany
samej nazwy licencji.
Ze względu na ryzyko obejmowania wprowadzaną art. 413 p.r. odpowiedzialnością
likwidatorów, przewidzianą w art. 116b ustawy – Ordynacja podatkowa, również zaległości
powstałych przed wejściem w życie ustawy, jednoznacznie przesądza się, że likwidatorzy nie
odpowiadają za zaległości podatkowe powstałe przed wejściem w życie niniejszej ustawy.
Mając na uwadze funkcjonowanie sądów, ale także ułatwiając stosowanie przepisów
i przygotowanie się do nich, zasadne jest określenie, iż ustawa wchodzi w życie z pierwszym dniem
danego miesiąca, co mając na uwadze obecnie przewidywany tok legislacji, uzasadnia wskazanie daty
1 czerwca 2015 r. jako datę wejścia w życie ustawy. W zakresie art. 148 i art. 149 p.r. przesunięcie
terminu wejścia w życie ustawy do 1 września 2014 r. jest uzasadnioną koniecznością notyfikowania
Komisji Europejskiej programu pomocowego.
V. Uwagi końcowe
Stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt ustawy został zamieszczony na
stronie BIP MS oraz na stronie RCL.
Zainteresowanie pracami nad projektem założeń zostało zgłoszone – w trybie ww. ustawy
– przez Dobrzyniecki & Partners Law Office LLP z siedzibą w Warszawie, a na etapie projektu
ustawy – przez Związek Leasingu Polskiego. Projekt ujęty w Wykazie Prac Legislacyjnych Rządu.
Projekt nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów
prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.), w związku z tym nie podlega notyfikacji w trybie
przewidzianym tymi przepisami.

110