Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

inny sposób. Zestawienie będzie odpowiadać minimalnym standardom dla systemu
teleinformatycznego, o których mowa w ww. rozporządzeniu.
Określona w rozporządzeniu struktura bankowego tytułu egzekucyjnego odpowiada
treści art. 96 ust. 2 prawa bankowego.
Pole pierwsze struktury (§4) zawiera oznaczenie banku, który wystawił bankowy tytuł
egzekucyjny. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, bank jest osobą prawną tworzoną jako
banki państwowe (państwowe osoby prawne), banki spółdzielcze lub banki w formie spółek
akcyjnych (art. 12 prawa bankowego). Dodać należy, iż działalność bankową
w Rzeczypospolitej Polskiej mogą prowadzić również zagraniczne instytucje kredytowe, stąd
w pkt 1 wskazano, iż oznaczenie banku winno zawierać wszystkie przymioty identyfikujące
osobę prawną, tj. nazwę, formę organizacyjna, siedzibę oraz, w przypadku podmiotów
wpisanych do rejestru, numer pod którym bank jest wpisany do rejestru. Wskazanie numeru,
pod którym bank wpisany jest do rejestru ma charakter fakultatywny, z uwagi na fakt, iż
uprawnionym do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego jest również Narodowy Bank
Polski, który nie jest wpisywany do rejestru (art. 2 ust. 2 ustawy o Narodowym Banku
Polskim – tekst jedn. Dz. U. Nr 1, poz. 2 z 2005 r. z poźn. zm.). Nadto zgodnie
z obowiązującymi przepisami działalność bankowa w Rzeczypospolitej Polskiej może
prowadzić zagraniczna instytucja kredytowa, które w swym kraju macierzystym nie jest
wpisana do żadnego rejestru. Celem umożliwienia wystawienia bankowego tytułu
egzekucyjnego przez Narodowy Bank Polski oraz przez zagraniczna instytucję kredytową
proponuje się, aby oznaczenie numeru rejestru miało charakter fakultatywny.
.W polu drugim struktury bank będzie miał prawo wskazać numer tytułu
egzekucyjnego. Przepis art. 96 ust. 2 prawa bankowego nie wymaga, aby bankowy tytuł
egzekucyjny zawierał oznaczenie jego numeru. Obowiązujące przepisy prawa wymagają
jedynie wskazania numeru tytułu wykonawczego w przypadku wystawienia tzw. dalszego
tytułu wykonawczego (art. 96 ust. 3 prawa bankowego oraz art. 793 k.p.c.). W praktyce
bankowej, banki na potrzeby wewnętrzne wskazują numer tytułu. Celem umożliwienia
bankom przeprowadzania wewnętrznej kontroli sposobu rozpoznawania wniosków o nadanie
klauzuli wykonalności proponuje się wprowadzenie możliwości wskazania w bankowym
tytule egzekucyjnym numeru tytułu. Wprowadzenie ww. możliwości nie można jednak
utożsamiać z liczbą porządkową tytułu wykonawczego oznaczaną w przypadku wydania
dalszego tytułu wykonawczego. Liczba porządkowa jest oznaczana w polu jedenastym (§14).
W związku z tym, że przepis art. 96 ust. 2 prawa bankowego przewiduje obowiązek
zarówno oznaczenia banku, który wystawił bankowy tytuł egzekucyjny jak i banku, na rzecz
11
którego ma być prowadzona egzekucja, w polu trzecim struktury nastąpi oznaczenie banku,
na rzecz którego ma być prowadzona egzekucja według tych samych zasad, co oznaczenie
banku, który wystawił bankowy tytuł egzekucyjny. Dodać przy tym należy, iż bankiem na
rzecz którego ma być prowadzona egzekucja może być inny bank niż ten, który wystawił
bankowy tytuł egzekucyjny.
Z uwagi na wyrażony w orzecznictwie pogląd (uchwała Sądu Najwyższego z dnia
28 lutego 2002 r., III CZP 6/02, OSNC 2003/1/5), zgodnie z którym uprawnionym do
wystawienia BTE, w przypadku ogłoszenia upadłości banku jest także syndyk masy upadłości
banku, przy oznaczeniu banku, dopuszcza się dopisane do nazwy banku się imię i nazwisko
syndyka z dopiskiem „syndyk masy upadłości banku”.
Punkt trzeci struktury BTE zawiera oznaczenie dłużnika, który bezpośrednio
z bankiem dokonał czynności bankowej albo udzielił zabezpieczenia wierzytelności banku
wynikającej z czynności bankowej. W przypadku wystawienia BTE przeciwko kilku
dłużnikom opis winien być dokonany oddzielnie dla każdego z dłużników. W przypadku
dłużnika będącego osobą fizyczną oznaczenie ma nastąpić przez wskazanie imienia/imion
i nazwiska dłużnika. W przypadku dłużnika, który jest obowiązany do posiadania numeru
PESEL, wskazanie numeru PESEL będzie obowiązkowe. Indywidualizacja osoby, która nie
jest zobowiązana do posiadania numeru PESEL nastąpi przez wskazanie identyfikatora
dokumentu tożsamości oraz nazwy organu, który go wydał jego siedziby i państwa.
Ograniczenie sposobu identyfikacji dłużnika będącego osobą fizyczną do wskazania ww.
przymiotów jest wystarczające do jego zindywidualizowania. Wprowadzenie cech
dodatkowych będzie stanowić zbędne utrudnienie w wystawieniu BTE.
W przypadku wielości podmiotów po stronie wierzycieli lub dłużników ww. polach
wystawca bankowego tytułu egzekucyjnego będzie oznaczał charakteru więzi prawnej
łączącej kilku wierzycieli lub dłużników, jeśli tytuł zostanie wystawiony przeciwko kilku
dłużnikom. W przypadku zobowiązania podzielnego i braku solidarności między
wierzycielami lub dłużnikami, wystawca będzie zobowiązany do wystawienia oddzielnego
bankowego tytułu egzekucyjnego w stosunku do każdego z wierzycieli lub dłużników. Takie
rozwiązanie jest podyktowane koniecznością zapewnienia szybkości postępowania,
przejrzystości wydawanego przez sąd postanowienia oraz jego charakteru, który będzie
funkcjonował w obrocie jako dokument elektroniczny.
Oznaczenie danych identyfikujących osoby, która wystawiła bankowy tytuł
egzekucyjny i na rzecz której ma być prowadzona egzekucja oraz oznaczenie danych
identyfikujących dłużnika nastąpi znakami polskiego alfabetu. W przypadku gdy ww. dane są
12
oznaczone znakami nie występującymi w polskim alfabecie, zapisane tych danych nastąpi wg.
zasad określonych w załączniku do rozporządzenia. Załącznik bazuje na treści istniejącej już
regulacji w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących w skład
Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach
(rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 listopada 2011 r. Dz. U. Nr 273,
poz. 1616 z 2011 r.).
Pole piąte struktury BTE zawiera oznaczenie czynności bankowej, z której wynikają
dochodzone na podstawie BTE roszczenie. Oznaczenia czynności bankowej ma istotne
znaczenie z punktu widzenia kognicji sądu nadającego klauzule wykonalności BTE (art. 7862
k.p.c.). Przywilej banku do wystawiania BTE ogranicza się bowiem wyłącznie do należności
wynikających z czynności bankowych, o których mowa w art. 5 prawa bankowego. Bank nie
jest uprawniony do wystawienia BTE obejmującego należności banku, które wynikają
z innych niż czynność bankowa źródeł (innych czynności prawnych, bezpodstawnego
wzbogacenia itp.). Oznaczenie czynności bankowej nastąpi przez wskazanie nazwy czynności
(np. umowa kredytu, pożyczki), daty czynności, którą będzie data zawarcia umowy –
powyższe dane mają charakter obowiązkowy. Przepisy prawa materialnego nie wymagają
numerowania czynności bankowych, stąd oznaczenie numeru czynności bankowej będzie
miało charakter fakultatywny.

Kolejnym elementem struktury BTE jest wskazanie wysokości zobowiązań
pieniężnych dłużnika. W orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. m.in. uchwałę z 12 lutego
2009 r., III CZP 145/08, Biul. SN 2009/2/7-8; uchwalę z dnia 26 stycznia 1999 r., III CZP
55/98, OSNC 1999/6/106; uchwalę z dnia 7 lipca 2000 r., III CZP 27/00, OSNC 2001/1/3),
wydanym w oparciu o treść art. 96 ust. 2 prawa bankowego, zgodnie się przyjmuje, iż
sporządzenie bankowego tytułu egzekucyjnego wymaga odrębnego oznaczenia zobowiązania
dłużnika zarówno pod względem struktury zobowiązania (odrębnie należność główna,
odsetki, należności uboczne) jak i wysokości poszczególnych należności w określonej
strukturze zobowiązania. Jeśli w danej strukturze zobowiązania występują rodzajowo różne
należności, BTE winien oddzielnie wskazywać te należności (np. różne kategorie odsetek).
Umieszczone w BTE odsetki powinny być odpowiednio strukturalnie wyodrębnione z innych
pozycji składających się na dług dłużnika i jednocześnie odpowiednio określone co do
wysokości. Określenie wysokości odsetek za opóźnienie lub też odsetek kapitałowych
możliwe jest wówczas, gdy wskazana została kwota stanowiąca podstawę do ich obliczenia,
podano odpowiednią stopę procentową oraz okres obliczenia odsetek (okres opóźnienia
dłużnika). Konieczność odrębnego strukturalnego oznaczenia zobowiązania dłużnika wynika
13
z tego, iż bankowy tytuł egzekucyjny stanowi szczególny przywilej banku, który pozwala
bankowi na wydanie tytułu egzekucyjnego bez potrzeby przeprowadzenia postepowania
rozpoznawczego. W związku z tym, iż wskazane w tytule zobowiązania dłużnika nie są
weryfikowane przez podmiot niezależny (sąd), treść tytułu winna precyzyjnie oznaczać
poszczególne pozycje składające się na zobowiązanie dłużnika oraz sposób ich powstania.
Ustalenie treści tytułu w ww. sposób ma na celu uzyskanie przez dłużnika banku pełnej
możliwości zweryfikowania własnego zadłużenia wynikającego z bankowego stosunku
obligacyjnego i ujętego w BTE. Weryfikacja taka umożliwia dłużnikowi podjęcie wobec
banku odpowiedniej obrony prawnej, jeszcze w postępowaniu klauzulowym lub obrony
merytorycznej (art. 840 k.p.c.) – tak wprost Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 lutego
2009 r. (III CZP 145/08). Reasumując, bank wystawiając bankowy tytuł egzekucyjny winien
odrębnie oznaczyć należność główną, odsetki jak i inne należności wynikające z czynności
bankowej.

Nowelizacja art. 96 ust. 2 prawa bankowego dopuściła możliwość oznaczenie odsetek
zmiennych jako krotność odsetek ustawowych lub odsetek ogłaszanych przez Narodowy
Bank Polski. W związku z powyższym struktura BTE dopuszcza możliwość oznaczenia
odsetek zmiennych wyłącznie w ww. sposób. Wykluczenie możliwości oznaczenia wysokości
odsetek przez odesłanie do odsetek ustalanych przez podmioty niezależne od stron czynności
bankowej nie oznacza, iż niedopuszczalne jest zastrzeganie tego typu odsetek w czynności
bankowej. Czynność bankowa może przewidywać ustalenie wysokości odsetek ww. sposób
w takim jednak przypadku bank nie jest uprawniony do skorzystania z przywileju bankowego
i wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego obejmującego obowiązek zapłaty ww.
odsetek. Tak oznaczone odsetek mogą być dochodzone od dłużnika wyłącznie na zasadach
ogólnych.

Mając na uwadze powyższe uwagi, w polu szóstym struktury BTE, bank winien
wskazać wysokość należności głównej przez oznaczenie kwoty i waluty, jeśli BTE obejmuje
ww. należności. W przypadku objęcia BTE odsetek, tytuł winien oznaczać charakter odsetek
w zależności od treści zobowiązania wynikającego z czynności bankowej (odsetki kapitałowe,
za opóźnienie, za zwłokę, odsetki od odsetek itp.), kwotę odsetek wymagalnych, stopę
procentową, okres naliczania odsetek, podstawę od której odsetki byli naliczane. Wszystkie
ww. elementy, oprócz opisu charakteru odsetek, winny być wyrażone liczbami. Okres za jaki
odsetki są obliczane powinien być oznaczony w formacie dzień – miesiąc rok. W przypadku
wystawienia BTE na odsetki należne w przyszłości, których termin wymagalności jeszcze nie
nastąpił, oznaczenie ww. należności winno obejmować, kwotę, od której odsetki są liczone,
14
okres za który odsetki są liczone, przy czym dopuszczalne jest oznaczenie daty końcowej
w sposób opisowy (np. do dnia zapłaty) oraz stopy procentowej. Wszystkie ww. elementy
winny być wyrażone liczbami, z wyjątkiem daty końcowej liczenia odsetek.

Bankowym tytułem egzekucyjnym może mogą być objęte wyłącznie zobowiązania
wynikające z czynności bankowej, o której mowa w art. 5 prawa bankowego. Bez wątpienia
bankowy tytuł egzekucyjny nie może obejmować należności banku, która nie wynika
z elementów czynności bankowej. Przepisy prawa bankowego definiując poszczególne
czynności bankowe oprócz należności głównej i odsetek przewidują możliwość zobowiązania
się przez dłużnika wyłącznie do zapłaty opłat i prowizji (art. 52, 69 prawa bankowego).
Sposób opisania w BTE ww. należności jest analogiczny jak w przypadku odsetek. Każda
z ww. należności (np. każda z opłat i prowizji składająca się na ogólną należność z tytułu
opłat i prowizji) winna zostać opisana odrębnie przez wskazanie kwoty, waluty i tytułu.
Zastrzeganie w umowach zawieranych z bankiem innych należności
(np. zobowiązania do zapłaty składek na ubezpieczenie) nie wynika z czynności bankowych,
ponieważ przepisy definiujące ww. czynności nie wskazują jako elementu treści czynności
ww. należności. W związku z powyższym wierzytelności banku wynikające z zobowiązań,
które nie stanowią elementu czynności bankowych nie mogą być objęte BTE, stąd brak
możliwość wskazania ww. należności.
W polu siódmym struktury wprowadzono opis rzeczy, której wydania zobowiązał się
dłużnik w oświadczeniu o poddaniu się egzekucji.
W polu ósmym bank będzie wprowadzał wzmiankę o wymagalności dochodzonego
roszczenia, co jest konieczne z uwagi na treść art. 96 ust. 2 prawa bankowego. To pole może
być wypełnione w sposób opisowy np. „stwierdzone w bankowym tytule egzekucyjnym
roszczenie jest wymagalne”.
Pole dziewiąte będzie zawierało wskazanie kwoty, do której dłużnik poddał się
egzekucji. Obowiązek wskazania ww. danych został wprowadzony nowelizacją art. 96 ust.
prawa bankowego i ma istotne znaczenie dla określenia zakresu w jakim wierzyciel będzie
uprawniony do prowadzenia egzekucji w oparciu o bankowy tytuł egzekucyjny zaopatrzony
w klauzulę wykonalności. W praktyce problem dotyczy odsetek należnych po wystawieniu
tytułu egzekucyjnego. Bankowy tytuł egzekucyjny uprawnia wierzyciela do prowadzenia
egzekucji wyłącznie do wysokości zadłużenia wskazanego w oświadczeniu o poddaniu się
egzekucji. Stąd koniecznym jest wprowadzenie ww. kwoty do treści BTE, tak aby organ
egzekucyjny mógł jednoznacznie ustalić do jakiej kwoty może łącznie prowadzić egzekucje w
oparciu o ww. tytuł.
15