Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

dziedziczyć spadek, o prostym przyjęciu spadku lub przyjęciu spadku z
dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku, chyba że oświadczenia
tej treści zostały już przez spadkobierców uprzednio złożone. W takim
przypadku należy zamieścić wzmiankę o dacie, miejscu i treści złożonych
przez poszczególnych spadkobierców oświadczeń. § 5. Przepisy § 3 i 4 stosuje
się takie do oświadczenia osoby, na rzecz której spadkodawca uczynił zapis
windykacyjny.
§ 6. Do protokołu dziedziczenia notariusz załącza:
1)
odpis aktu zgonu spadkodawcy;
2)
odpisy aktów stanu cywilnego osób powołanych do spadku z ustawy;
3)
wypisy aktów notarialnych zawierających oświadczenia
uczestników czynności nie biorących udziału w spisaniu protokołu;
4)
inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie praw do spadku. "
W celu usunięcia możliwych sporów pojawiających się w sytuacji, w której
spadkobierca składa oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku po
upływie sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku. Krajowa Rada Notarialna
proponuje rozszerzenie katalogu przyczyn zmuszających notariusza do
odmowy sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia zawartych w art. 95e§
2 ustawy Prawo o notariacie poprzez dodanie po dotychczasowym punkcie 4,
nowego pkt 5 w brzmieniu:
5) jeśli od dnia otwarcia spadku upłynęło sześć miesięcy, a spadkobierca po
tym terminie złożył oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem
inwentarza lub odrzuceniu spadku. ", 12. Z uwagi na różne zakres) wpisów w
Rejestrze Spadkowym, w zależności od tego czy dotyczą one aktu
poświadczenia dziedziczenia czy prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu
nabycia spadku, a także na regulacje Rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (Uli) NR 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 roku w sprawie
jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń,
117

przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących
dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia
spadkowego, które będzie (co do zasady) stosowane od dnia 17 sierpnia 2015
roku. Krajowa Rada Notarialna proponuje zmianę treści projektowanego art.
95h' ustawy Prawo o notariacie, umożliwiającą alternatywne wpisywanie
określonych danych oraz rozszerzenie ich zakresu w przypadku postanowień
sądowych, poprzez nadanie temu artykułowi następującego brzmienia:
.Art. 95//'. Rejestr Spadkowy zawiera:
1)
numer wynikający z kolejności wpisu;
2)
datę oraz godzinę i minutę dokonania wpisu;
3)
datę oraz miejsce sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia albo
dzień, miesiąc i rok wydania postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku,
postanowienia uchylającego lub zmieniającego postanowienie o stwierdzeniu
nabycia spadku albo postanowienia uchylającego akt poświadczenia
dziedziczenia oraz sygnaturę akt sprawy;
5)
imię, nazwisko i siedzibę kancelarii notariusza, a jeżeli akt
poświadczenia dziedziczenia sporządzi! zastępca notarialny - nadto imię i
nazwisko zastępcy, natomiast w przypadku postanowienia sądowego nazwę
sądu, który wydal postanowienie;
6)
imię i nazwisko spadkodawcy, imiona jego rodziców oraz jego numer
PESEL;
) datę i miejsce urodzenia spadkodawcy, jeśli spadkodawca nie posiadał
numeru PESEL;
6) datę i miejsce zgonu spadkodawcy lub miejsce znalezienia zwłok oraz jego
ostatnie miejsce zamieszkania;
13.
W projektowanym art. 95i § 1 ustawy Prawo o notariacie na początku
zdania drugiego sformułowanie . Podpis elektroniczny .należy zmienić na
118

..Bezpieczny podpis elektroniczny."
Ustawa o radcach prawnych
1
Art. 52
W pierwszej kolejności podniesienia wymaga kwestia, że projekt nie uwzględnia zmian w Uwaga uwzględniona.
Krajowa Rada ustawie o radcach prawnych, które wprowadziła ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o
Radców
zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (Dz. U. 2003, poz. 829),
Prawnych
a które obowiązują od dnia 23 sierpnia 2013 r. Przywołana ustawa dodała ust. 4 w art. 52
ustawy o radcach prawnych, w brzmieniu nakazującym radom okręgowych izb radców
prawnych prowadzenie aktualnej listy radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz
publikowanie jej w Biuletynie Informacji Publicznej.
Projektodawca nie zwrócił uwagi na zmiany wprowadzone ustawą z dnia 13 czerwca
2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (analizowany
projekt powstał najprawdopodobniej wcześniej), jak i delegację ustawową dla Krajowej
Rady Radców Prawnych. Tym samym konstrukcja proponowanych zmian zdaje się
zmierzać do wyeliminowania z treści ustawy dodanego niedawno przepisu, poprzez
zastąpienie aktualnych list publikowanych w Biuletynie Informacji Publicznej,
„krajowymi" listami prowadzonymi przez Krajową Radę Radców Prawnych na
podstawie informacji otrzymywanych z rad okręgowych izb radców prawnych.
Informacje dotyczące radców prawnych i aplikantów radcowskich, które powinny być
umieszczone - zgodnie z projektem - na „krajowych" listach radców prawnych i
aplikantów radcowskich (o różnym zakresie udostępnianych danych -ograniczonych w
przypadku publikacji na stronie internetowej Krajowej Izby Radców Prawnych), mogą
stanowić przecież wytyczne dla wykonania delegacji ustawowej zawartej w art. 60 pkt 8
lit. d ustawy o radcach prawnych do wydania stosownego regulaminu przez Krajową
Radę Radców Prawnych.
W związku z powyższym należy postawić pytanie, nad racjonalnością obecnego
brzmienia art. 52 ust. 4 ustawy. Jeżeli projektodawca uznaje, że nałożone tam obowiązki
na organy samorządu radcowskiego mają spełniać rolę informacyjną wobec osób trzecich
(rady okręgowych izb radców prawnych prowadzą obecnie takie listy na stronach
internetowych izby), to warto skorelować ten przepis z obowiązkiem nałożonym na
samorząd radcowski w świetle przedstawionego projektu. Zwrócić należy uwagę, że
„aktualna lista radców prawnych" w rozumieniu art. 52 ust. 4 ustawy, jest pojęciem
119

zakresowo odmiennym od „listy radców prawnych". Tym samym na poziomie okręgowej
izby radców prawnych powstają dwie równolegle prowadzone listy, o zakresie
regulowanym przez przepisy prawa wewnętrznego (co nie wymaga obecnie ingerencji
Ustawodawcy). Wymaga przy tym zaznaczenia, że lista radców prawnych i aplikantów
mających miejsce zamieszkania na terenie izby powinna być prowadzona oddzielnie dla
radców prawnych i oddzielnie dla aplikantów radcowskich.
Projekt nakłada na radę obowiązek udostępniania Krajowej Radzie Radców Prawnych
aktualnych informacji o radcach prawnych, aplikantach radcowskich i prawnikach
zagranicznych znajdujących się na prowadzonych przez nią listach. Krajowa Rada
Radców Prawnych na ich podstawie ma prowadzić w systemie teleinformatycznym
„krajową" listę radców prawnych, aplikantów i prawników zagranicznych udostępnianą
sądom. Zakres tych informacji jest odmienny od informacji umieszczanych na aktualnej
liście radców prawnych i aplikantów radcowskich, publikowanej przez radę okręgowej
izby radców prawnych w Biuletynie Informacji Publicznej (np. na aktualnej liście radców
prawnych nie może znajdować się radca prawny skreślony uchwałą rady z listy radców
prawnych, zaś informacje przesyłane przez rady mają zawierać informację o skreśleniu z
listy radcy prawnego, co ma być ujawnione na „krajowej" liście radców prawnych
udostępnianej w systemie teleinformatycznym).
Rozważania powyższe zmuszają do rozróżnienia terminologicznego różnych spisów
radców prawnych i spisów aplikantów radcowskich, gdyż w innym przypadku pojęcie
listy radców prawnych lub listy aplikantów radcowskich otrzyma różne zakresy
pojęciowe, co nie jest korzystne dla jasności regulacji. Zasadne wydaje się zastosowanie
rozróżnienia i użycie pojęcia „krajowy wykaz" zamiast „lista radców prawnych,
aplikantów radcowskich i prawników zagranicznych" (co jest zmianą o charakterze
semantycznym) oraz prowadzenie takiego „krajowego wykazu" osobno dla radców
prawnych, aplikantów oraz prawników zagranicznych.
Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych
zawodów nadała również nowe brzmienie normie zawartej w art. 24 ust. 2, zgodnie z
którą obecnie wpis osoby, która uzyskała pozytywny wynik z egzaminu radcowskiego,
lub osób, o których mowa w art. 25 ust. 1 i 2, następuje na ich wniosek. Uchwałę w
sprawie wpisu podejmuje rada okręgowej izby radców prawnych właściwa odpowiednio
120

ze względu na - miejsce odbycia aplikacji radcowskiej, miejsce złożenia wniosku lub
miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o wpis. Niejasność tego przepisu polega na
tym, że jego wykładnia językowa pozwala na wyciągnięcie wniosku, iż wpis na listę
radców prawnych osób, o których mowa w art. 25 ust. 2, następuje niezależnie od wyniku
złożonego egzaminu radcowskiego (chyba że przyjmiemy że złożony egzamin radcowski,
to egzamin z wynikiem pozytywnym). Niezależnie od powyższego, złożenie wniosku o
wpis na listę radców prawnych przez osoby po egzaminie radcowskim, może nastąpić do
rady okręgowej izby radców prawnych właściwej według miejsca złożenia wniosku (nie
wiadomo o jaki wniosek Ustawodawcy chodzi, najprawdopodobniej o ten wniosek, o
którym mowa in principio art. 25 ust. 2 ustawy), co stoi w sprzeczności z ideą -która
także przyświeca analizowanemu projektowi, na co wskazuje proponowane brzmienie art.
52 ust. 4 projektu - przynależności radców prawnych do określonej izby (a więc
wpisanych na listę prowadzoną przez radę okręgowej izby radców prawnych) właściwej
ze względu na ich miejsce zamieszkania. Utrzymanie terytorialnej właściwości izby dla
zamieszkałych na jej obszarze radców prawnych jest natomiast konieczne z uwagi na
obowiązki rady wobec sądu np. w zakresie wskazywania pełnomocników z urzędu. W
związku z tym należy rozważyć ponowną zmianę art. 24 ust. 2 ustawy (zmienionego
ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych
zawodów) w kierunku jego doprecyzowania:
W art. 24 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Wpis osoby, która uzyskała pozytywny wynik z egzaminu radcowskiego, następuje na
jej wniosek, na podstawie uchwały rady okręgowej izby radców prawnych właściwej ze
względu na miejsce odbycia aplikacji radcowskiej, a w przypadku osoby, o której mowa
w art 25 ust. 2, ze względu na miejsce jej zamieszkania. W przypadku osoby, o której
mowa w art. 25 ust. 1, do podjęcia uchwały w sprawie wpisu na listę radców prawnych
właściwa jest rada okręgowej izby radców prawnych ze względu na jej zamieszkanie."
Podobnie nie do końca przemyślane wydaje się kazuistyczne określenie informacji, które
znajdować mają się na „krajowych, listach prowadzonych w systemie
teleinformatycznym, z uwzględnieniem celu jakiemu mają one służyć. Kwestie te
powinny zostać pozostawione w gestii organów samorządu zawodowego, z niezbędnym
zakresem informacji wskazanym w ustawie. Nie ma potrzeby między innymi
121