Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

jasno, czy uzupełnienie umocowania osoby wnoszącej sprzeciw ma nastąpić na etapie postępowania
przez e.p.u. czy w sądzie właściwości ogólnej. Dopiero wykładnia systemowa -umieszczenie tej
regulacji po przepisie dotyczącym uzupełnienia braków pozwu, może wskazywać na zamiar
ustawodawcy. Wprawdzie w uzasadnieniu projektu (str. 22) mowa jest o uzupełnieniu braków
sprzeciwu po przekazaniu sprawy przez e-sąd, jednakże źródłem prawa jest ustawa, a nie
uzasadnienie jej projektu (art. 87 Konstytucji RP). Kwestia ta zdaniem opiniującej powinna być
doprecyzowana.
Jako problematyczne wskazane zostało przyjęcie możliwości odrzucenia sprzeciwu przez sąd
właściwości ogólnej, w kontekście m.in. ustalenia który sąd ma wydać formalne zarządzenie o
„uprawomocnieniu" nakazu zapłaty wydanego w e.p.u. w przypadku prawomocnego odrzucenia
sprzeciwu przez sąd właściwości ogólnej, który sąd ma nadać temu orzeczeniu klauzulę
wykonalności, w jaki sposób sąd właściwości ogólnej ma zawiadamiać e-sąd o prawomocnym
odrzuceniu sprzeciwu, skoro interfejs obsługujący komunikację z e-sądem nie przewiduje takiej
możliwości.
143 Art. 505 32
Nie załącza się dowodów ani do pozwu, ani do sprzeciwu, więc rodzi się pytanie kiedy i w jakiej Uwaga
nie
może
być
Art. 50535
formie te dowody się załącza? Dotychczasowy art. 505 (37) § 1 k.p.c. wskazywał, że nastąpić to uwzględniona,
gdyż
taka
ZBP
winno na etapie uzupełniania pozwu i sprzeciwu po przekazaniu sprawy do trybu zwykłego, ten propozycja nie była objęta
przepis według jego nowej treści pomija te kwestie.
założeniami. niezasadna
Zobowiązanie do złożenia
dowodów to czynność z zakresu
przygotowania rozprawy,
dokonywana w trybie art. 207 i
art. 208 k.p.c.
144 Art. 50636
W art. 505 36 kpc celowym wydaje się wykreślenie zdań trzeciego i czwartego, a w to miejsce Uwaga
nie
może
być

Iustitia
wyraźne wskazanie, że po wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego przez e-sądem - opłatę uwzględniona,
gdyż
jest
sądową pobiera się. Nie istnieją żadne szczególne racje, które powodowałyby by tradycyjne niezgodna z założeniami.
postępowanie sądowe prowadzone po zakończeniu elektronicznego postępowania upominawczego
(EPU) było postępowaniem tańszym niż to, które etapu EPU nie przeszło. Obserwuje się w
praktyce, że właśnie fakt zaniechania pobierania opłaty uzupełniającej w postępowaniu po EPU
generuje zbędny, a przez to szkodliwy wpływ do EPU spraw, które nie mają szansy zakończyć się
tamże bowiem są sprawami spornymi i pewne jest, że sprzeciw zostanie wniesiony. Powoduje to
zbędne obciążenie tego sądu, a jednocześnie obniża dochody budżetowe, co szczególnie widoczne
jest w sprawach o wyższym przedmiocie sporu – zwłaszcza tam gdzie opłata od pozwu jest opłatą
maksymalną w wysokości 100.000 zł. Prosty zabieg wysłania takiego pozwu do EPU zamiast
tradycyjnego złożenia pozwala oszczędzić stronie niebagatelną kwotę 75.000 zł. Nie wydaje się by
istniały jakiekolwiek racje by tego rodzaju praktyki były tolerowane, a nawet wprost i wyraźnie
sankcjonowane. Uzasadnienie projektu nie podaje powodów, dla których proponuje się powyższe
72

rozwiązanie. Nie jest takowym wskazanie tamże na niższe koszty procesu w EPU, a zwłaszcza
niższe koszty doręczeń albowiem nie ma to nic wspólnego z etapem postępowania zwykłego po
wniesieniu sprzeciwu. Rozwiązanie to jest zresztą niespójne z przyjętym w art. 50537, w którym
nieuzupełnienie opłaty po stwierdzeniu braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w EPU powoduje
skutek w postaci umorzenia postępowania albowiem tak w jednym, jak w drugim wypadku EPU nie
jest kontynuowane, a kontynuowane jest zwykłe, tradycyjne postępowanie przed sądem
właściwości ogólnej. Tego rodzaju rozwiązanie wywołuje wręcz wrażenie podtrzymywania za
wszelką cenę popularności EPU, które jeszcze przed wprowadzeniem zostało zadekretowane jako
sukces i panaceum na wszelkie bolączki wymiaru sprawiedliwości, podczas gdy z przyczyn
oczywistym niczym takim nie jest.
145 Art. 5091 § 4
Zastanawia, że nie powierzono referendarzowi orzekania w przedmiocie likwidacji depozytów (art. Uwaga
nie
może
być
Iustitia
509 1 § 4 kpc). Jest to orzeczenie pozbawiające własności, ale zarazem przedmiot rozstrzygania uwzględniona,
gdyż
jest
sprowadza się do sprawdzenia zaistnienia pewnych warunków formalnych.
niezgodna z założeniami.
146 Art. 5091 § 4
W dodawanym w art. 5091 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego (art. 2 pkt 54 projektu) proponuje Uwaga
nie
może
być
PGSP
się spod kognicji referendarzy sądowych wyłączyć również sprawy o wydanie depozytu, w którym uwzględniona,
gdyż
jest
orzeka się o prawie do depozytu, a więc o kwestii merytorycznej wymagającej rozstrzygnięcia sądu.


niezgodna z założeniami.
147 Art. 517
Wobec poruszania zagadnienia sporządzania uzasadnienia warto pomyśleć o ujednoliceniu terminu Uwaga
nie
może
być
Iustitia
jego sporządzenia, gdyż wobec redakcji art. 517 kpc termin ten wynosi tydzień dla postanowień uwzględniona,
gdyż
taka
merytorycznych w postępowaniu nieprocesowym, czyli analogicznych do wyroków, a bywa że są tu propozycja nie była objęta
bardzo obszerne uzasadnienia.
założeniami.
148 Art. 517
Wskazanym byłoby objęcie nowelizacją art. 517 kodeksu postępowania cywilnego i zmianę tego Uwaga
nie
może
być
Sąd Apelacyjny przepisu poprzez wydłużenie terminu do sporządzenia uzasadnienia postanowień co do istoty uwzględniona,
gdyż
taka
we Wrocławiu
sprawy w postępowaniu nieprocesowym do 14 dni. Sędziowie, opierając się na swoim

propozycja nie była objęta
doświadczeniu w orzekaniu w sprawach nieprocesowych stwierdzili, iż wnioski o uzasadnienie w
tym trybie postępowania wpływają zazwyczaj w sprawach toczących się niejednokrotnie przez założeniami.
dłuższy czas (rok i dłużej), wielotomowych, spornych między stronami, z opiniami biegłych. Są to
sprawy o podział majątku wspólnego, dział spadku, zniesienie współwłasności, stwierdzenie
zasiedzenia, rozgraniczenie. Sporządzenie uzasadnienia w takiej sprawie w terminie 7 dni, przy
obciążeniu w tygodniu pracy znaczną ilością innych obowiązków, jest trudne do zrealizowania.
149 Art. 677 § 4
Proponowany zapis winien zawierać też obowiązek wpisu faktu wszczęcia postępowania Uwaga
nie
może
być
ZBP
spadkowego, co jest bardzo istotne nie tylko dla wierzycieli, ale i dla innych ewentualnych uwzględniona,
gdyż
taka
uczestników takiego postępowania.
propozycja nie była objęta
Skoro prezes sądu ma obowiązek dokonać wpisu w Rejestrze Spadkowym prawomocnego
postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, to dlaczego jest już zwolniony od analog
założeniami.
icznego
obowiązku wpisu faktu wszczęcia sądowego postępowania spadkowego
Obowiązek wpisywania faktu
czy wydania postanowienia
zmieniającego takie postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt dziedziczenia, a tylko ma wszczęcia postępowania w
zawiadomić o tym Krajową Radę Notarialną? Nie jest wskazane kto zawiadamia notariusza o Rejestrze Spadkowym miałby
73

uchyleniu jego aktu poświadczenia dziedziczenia: czy KRN, czy prezes sądu?
znaczenie
głównie
dla
wierzycieli. Nakłady związane z
wprowadzeniem tego
rozwiązania (w tym także
nakład pracy pracowników
sądów)
byłyby
jednak
niewspółmiernie wysokie w
stosunku do oczekiwanych
korzyści.
150 Art. 677
W dodawanym w art. 677 § 4 oraz w dodawanym art. 6791 Kodeksu postępowania cywilnego (art. 2 Uwaga
nie
może
być

pkt 59 i 60 projektu) zamiast „niezwłoczności" dokonania wpisu oraz poinformowania należałoby uwzględniona,
gdyż
taka
wskazać konkretny termin, w którym czynności te maja być dokonane.
PGSP

propozycja nie była objęta
założeniami.
151 Art. 677 § 4
Proponowany zapis winien zawierać też obowiązek wpisu faktu wszczęcia postępowania Uwaga
nie
może
być
LEWIATAN
spadkowego - co jest bardzo istotne nie tylko dla wierzycieli, ale i dla innych ewentualnych uwzględniona,
gdyż
taka

uczestników takiego postępowania.
propozycja nie była objęta
Jeżeli prezes sądu ma obowiązek dokonać wpisu w Rejestrze Spadkowym prawomocnego założeniami.
postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, to dlaczego jest już zwolniony od analogicznego Por. stanowisko uwagi
obowiązku wpisu faktu wszczęcia sądowego postępowania spadkowego, czy wydania postanowienia zgłoszonej przez ZBP do tego
zmieniającego takie postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt dziedziczenia, a tylko ma przepisu. .
zawiadomić o tym KRN ? Nie jest wskazane kto zawiadamia notariusza o uchyleniu jego aktu
poświadczenia dziedziczenia: czy KRN, czy prezes sądu?
152 Art. 677 § 4
Zdecydowany sprzeciw budzi projektowana treść art. 677 § 4 k.p.c. Jest to przepis o charakterze Uwaga uwzględniona w tej
Iustitia
technicznym, nakładającym pewne obowiązki na administrację sądową. Właściwym aktem części, która dotyczy osób
prawnym do zamieszczania tego rodzaju regulacji nie jest k.p.c., ale rozporządzenie Ministra dokonujących wpisów w
Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. Regulamin wewnętrznego urzędowania sądów Rejestrze.
powszechnych (Dz.U. Nr 38 z 2007 r., poz. 249 ze zm.). Nie jest to bowiem norma procesowa. Ta Natomiast informacje ujawniane
sama uwaga dotyczy projektowanego art. 6791 k.p.c.
w Rejestrze Spadkowym
powinny być określone w
ustawie.
153 Art. 747 i n.
Zasadne byłoby, aby przy niniejszej nowelizacji, jasno uregulować, że zabezpieczenie w postaci Uwaga
nie
może
być
ZBP
zajęcia rachunku bankowego polega wyłącznie na zakazie wypłat z takiego rachunku, za wyjątkiem uwzględniona,
gdyż
taka
sytuacji określonych w art. 7522 § 3 k.p.c.
propozycja nie była objęta
Z dotychczasowej praktyki bankowej wynika, iż komornicy dokonujący wykonania postanowienia o założeniami.
74

zabezpieczeniu w postaci zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego (art. 747 pkt 1) k.p.c.) Problem dotyczy wykładni art.
przesyłają do banku zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego w postępowaniu 7522 k.p.c.
zabezpieczającym i jednocześnie wzywają bank do przekazania środków na wskazany rachunek
komornika, co jest postępowaniem budzącym wątpliwości z uwagi na to, że postępowanie
zabezpieczające ma na celu zabezpieczenie interesów powoda na wypadek, gdyby pozwany zaczął
wyzbywać się majątku w momencie powzięcia informacji o wszczęciu przeciwko niemu
postępowania. Komornik winien, zatem zawiadomić bank i obowiązanego, o zabezpieczającym
zajęciu rachunku i jego zakresie. Natomiast bank zobowiązany jest do zablokowania określonej
kwoty na rachunku. Nie jest on jednak zobowiązany do przekazania środków na rachunek
komornika za wyjątkiem zabezpieczenia antycypacyjnego.
154 Art. 759 § 3
Błędna jest propozycja zawarta w art. 759 § 3 k.p.c. Zgodnie z treścią proponowanego przepisu Uwaga
nie
może
być
KRK
„czynności zastrzeżone dla sądu mogą być wykonywane przez referendarza sądowego, z uwzględniona,
gdyż
jest
wyłączeniem stosowania środków przymusu, orzeczenia o ściągnięciu kwoty w trybie art. 873, niezgodna z założeniami.
stwierdzenia wygaśnięcia skutków przybicia i utraty rękojmi, spraw o egzekucję świadczeń
pieniężnych z wyjątkiem wydania rzeczy ruchomej oraz spraw o egzekucję przez zarząd
przymusowy, przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego". Z powyższego wynika, iż
referendarze sądowi uprawnieni mają być do rozstrzygania skarg na czynności komorników, zbiegu
egzekucji, nadzorować licytację nieruchomości, udzielać przybicia i przysądzenia własności,
sporządzać plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości, z rozstrzyganiem o
pozostawieniu w mocy obciążeń na nieruchomości. Wydaje się, że charakter spraw egzekucyjnych
wymaga bardzo dogłębnej wiedzy i doświadczenia, co uzasadnia, by czynności dokonywane były
przez doświadczonych sędziów obeznanych z problematyką egzekucyjną. Powierzenie
referendarzom sądowym tak daleko idących uprawnień stawia też pod znakiem zapytania zgodność
takiego rozwiązania z Konstytucją RP.
155 Art. 759 § 3
Wnosimy o ponowne rozważenie kwestii stosowania przez referendarza środków przymusu w Uwaga
nie
może
być
OSRS
postępowaniu egzekucyjnym. Naszym zdaniem normy prawa konstytucyjnego stoją na przeszkodzie uwzględniona,
gdyż
taka
stosowaniu przez referendarza aresztu. Nie ma natomiast przeszkód do stosowania przez ten organ propozycja nie była objęta
grzywny. Warto zwrócić uwagę, że projektowane w art. 759 Kpc oraz obowiązujące już obecnie założeniami.
(art. 920 Kpc) zastrzeżenie że referendarz nie może wymierzyć grzywny jest sprzeczne z wymogiem
racjonalności ustawodawcy. Obecnie referendarz może bowiem wymierzać grzywnę w
postępowaniu wieczystoksięgowym (art. 36 ust. 4 ustawy o księgach wieczystych i hipotece w zw. z
art. 5091 § 1 Kpc), rejestrowym (np. art. 24 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym w zw. z
art. 5091 § 2 Kpc) oraz w przypadku cofnięcia zwolnienia od kosztów sądowych (art. 111 w zw. z
art. 118 Uksc). Co więcej, grzywny w postępowaniu egzekucyjnym wymierza komornik (np. art.
75

764, czy też art. 886 § 1 i 2 Kpc), a zatem organ pozasądowy. Według projektu referendarz będzie
rozpoznawał skargi na czynności komornika (art. 759 § 3 Kpc wg projektu). Jest zupełnie
niezrozumiałym i wręcz systemowo wadliwym założenie, że skargi na postanowienia komornika o
wymierzeniu grzywny będzie rozpoznawał organ, który sam grzywny wymierzyć nie może nawet w
sprawach poddanych jego kognicji w postępowaniu egzekucyjnym.
156 Art. 759 § 3
Wątpliwości budzi brak kompetencji referendarzy w zakresie nadawania klauzul wykonalności na Uwaga
nie
może
być
Iustitia
podstawie artykułów 7781, 786, 787, 7871, 788 i 789 k.p.c. Z treści projektowanego art. 759 § 3 uwzględniona,
gdyż
jest
k.p.c. wynika, że referendarze będą mogli wydawać postanowienia o udzieleniu przybicia niezgodna z założeniami.
nieruchomości, przysądzeniu własności nieruchomości, w przedmiocie zarzutów na plan podziału W zakresie kompetencji
sumy uzyskanej w toku egzekucji, czy w przedmiocie skargi na opis i oszacowanie nieruchomości.
Wydaje się, że te orzeczenia są bardziej doniosłe od orzeczeń wymienionych w treści art. 759
referendarza w postępowaniu
§ 3
k.p.c. Wywołują one też bardziej doniosłe skutki dla obywateli (np. postanowienie o przysądzeniu klauzulowym
uwaga jest
własności nieruchomości pozbawia prawa własności i jest orzeczeniem konstytutywnym). Stanowi niezasadna (por. projektowany
to asumpt do tego, żeby upoważnić referendarzy również do nadawania klauzul wykonalności na art. 781 § 11 k.p.c.). .
podstawie artykułów 7781, 786, 787, 7871, 788 i 789 k.p.c. Waga natomiast wymienionych
orzeczeń: o udzieleniu przybicia nieruchomości, przysądzeniu własności nieruchomości, w
przedmiocie zarzutów na plan podziału sumy uzyskanej w toku egzekucji i w przedmiocie skargi na
opis i oszacowanie nieruchomości przemawia zaś za tym, aby wyłączyć je z kompetencji
referendarzy. Jak podkreślono w naszych Uwagach do projektu założeń omawianego projektu
ustawy, sprawy te nie są proste. Bardzo ważną rolę odgrywa doświadczenie, które zdobywa się
latami, podobnie jak wiedzę specjalistyczną (postępowanie egzekucyjne jest dosyć kazuistyczne i
wiele kwestii szczegółowych – np. w zakresie sporządzania planów podziału – wynika z
orzecznictwa sądów, a nie z treści przepisów). Podejmowanie więc przez referendarzy czynności
dotychczas zarezerwowanych dla sędziów, zwłaszcza w pierwszym okresie orzekania może
powodować problemy. W związku z sygnałami od praktyków z całego kraju zwrócić należy uwagę
na zagadnienie możliwości orzekania przez referendarzy o środków przymusu, co szczególnie
waży na postępowaniu w przedmiocie wyjawienia majątku dłużnika. Uprawnienie referendarzy do
prowadzenia tego postępowania funkcjonuje w teorii już od 3 maja 2012 r. ale nie w praktyce
albowiem pomijając kwestię wysłuchania dłużnika oraz solennej formy tego postępowania w postaci
składania przyrzeczenia przed sądem, dochodzi do rozdzielenia pewnej całości. Dochodzi do
sytuacji, w której referendarz wyznaczywszy posiedzenie w celu odebrania wykazu majątku spotka
się z odmową dłużnika złożenia tego wykazu podczas posiedzenia i powstanie konieczność
zastosowania środków przymusu. Powstaje wówczas potrzeba albo poszukiwania sędziego, który
będzie mógł tego dokonać albo wydawania stosownego postanowienia na posiedzeniu niejawnym.
W żaden sposób nie poprawia to sprawności postępowania i powoduje, że w praktyce spraw tych nie
przydziela się do referatów referendarzy sądowych i są one prowadzone, jak przed zmianą, przez
sędziów. Rozstrzygnięcie co do tej kompetencji jest aktualne wobec ogólniejszej dyskusji o kognicji
referendarzy, skoro rozważa się możliwość ich orzekania w postępowaniu wykroczeniowym.
76