Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw

ewidencji organizatorów kształcenia prowadzących kształcenie na podstawie
dotychczasowego programu.
Organizatorami kształcenia mogą być:
1) uczelnie, szkoły prowadzące działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk
medycznych oraz podmioty lecznicze,
2) inne podmioty po uzyskaniu wpisu do właściwego rejestru podmiotów
prowadzących kształcenie podyplomowe.
Obecnie uprawnienia do prowadzenia kształcenia podyplomowego pielęgniarek
i położnych posiada 239 organizatorów kształcenia.
Kurs specjalistyczny kończy się egzaminem i wydaniem zaświadczenia o ukończeniu
kursu specjalistycznego zgodnie ze wzorem rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia
29 października 2003 r. w sprawie kształcenia podyplomowego pielęgniarek
i położnych (Dz. U. Nr 197, poz. 1923).
W art. 15a ust. 8 powyższej ustawy przewiduje się upoważnienie dla Ministra Zdrowia
do wydania przepisów wykonawczych, które będą regulowały:
1) wykaz:
a) substancji czynnych zawartych w lekach,
b) środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego,
c) wyrobów medycznych
– o których mowa w ust. 1,
2) wykaz badań diagnostycznych, o których mowa w ust. 6,
3) sposób i tryb wystawiania recept, o których mowa w ust. 1 i 2,
4) wzór recepty, o której mowa w ust. 1 i 2,
5) sposób zaopatrywania w druki recept, o których mowa w ust. 1 i 2, i sposób ich
przechowywania,
6) sposób realizacji recept, o których mowa w ust. 1 i 2, oraz kontroli ich wystawiania
i realizacji.
Ponadto w obecnym stanie prawnym, na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra
Zdrowia z dnia 6 grudnia 2013 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych
wydawanych na zlecenie (Dz. U. poz. 1565) pielęgniarki i położne ubezpieczenia
zdrowotnego mogą zlecać w ramach kontynuacji (pierwsze zlecenie wystawia lekarz)
wybrane wyroby medyczne, niezbędne do wykonywania zabiegów pielęgniarskich
i pielęgnacji pacjenta.
4

Użyte w ustawie określenie „leki zawierające substancje czynne” pozwoli uniknąć
częstych nowelizacji, w przypadku zmian przepisów dotyczących refundacji leków.
Ponadto projekt wprowadza art. 15b ust. 1, zgodnie z którym pielęgniarka i położna,
o których mowa w art. 15a ust. 1, na podstawie wyników badań lub dokumentacji
medycznej i po uprzednim, osobistym wykonaniu badania fizykalnego będzie mogła
ordynować leczenie.
Natomiast zgodnie z art. 15b ust. 2 pielęgniarka i położna, o których mowa w art. 15a
ust. 2, będą mogły kontynuować leczenie oraz wydać receptę albo zlecenie na
zaopatrzenie w wyroby medyczne jako kontynuację bez dokonania osobistego badania
pacjenta, jeśli jest to uzasadnione stanem zdrowia pacjenta odzwierciedlonym
w dokumentacji medycznej.
W powyżej opisanym przypadku recepty lub zlecenia będą mogły być przekazane
osobie upoważnionej przez pacjenta, jego przedstawicielowi ustawowemu albo osobie
trzeciej, jeżeli pacjent złoży oświadczenie podmiotowi udzielającemu świadczeń
zdrowotnych, że recepty lub zlecenia mogą być odebrane przez osoby trzecie bez
szczegółowego określania tych osób. Upoważnienie lub oświadczenie pacjenta powinno
być odnotowane w dokumentacji medycznej pacjenta lub do niej dołączone. Ponadto
w dokumentacji medycznej będzie się umieszczać informację o wystawieniu recepty
lub zlecenia, które są przekazane osobie innej niż pacjent oraz informację o tej osobie.
Projektowane zmiany w art. 32 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych włączają pielęgniarkę
i położną ubezpieczenia zdrowotnego do osób uprawnionych do wystawiania skierowań
na badania diagnostyczne, w tym medycznej diagnostyki laboratoryjnej. Ponadto
w art. 40 rozszerzono wykaz osób uprawionych do wydawania zleceń lub recept na
zaopatrzenie w wyroby medyczne o pielęgniarkę ubezpieczenia zdrowotnego lub
położną ubezpieczenia zdrowotnego.
Przyznano również pielęgniarce i położnej ubezpieczenia zdrowotnego uprawnienie do
wystawiania recept osobom uprawnionym, o których mowa w art. 43–46 ustawy z dnia
27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych.
Ponadto w art. 188 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych dodano pielęgniarkę i położną do grupy
5

podmiotów, których dane osobowe będzie mógł przetwarzać Narodowy Fundusz
Zdrowia.
W ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych
specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych rozszerzono
katalog osób uprawnionych do wystawiania recept na leki, środki spożywcze
specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyroby medyczne o:
1) pielęgniarkę ubezpieczenia zdrowotnego i położną ubezpieczenia zdrowotnego,
2) pielęgniarkę i położną, z którymi Fundusz zawarł umowę upoważniającą do
wystawiania albo umowę upoważniającą do wystawiania recept refundowanych dla
wystawiającego, jego małżonka, wstępnych i zstępnych w linii prostej oraz
rodzeństwa.
Nadanie możliwości wystawiania recept pro auctore i pro familia pielęgniarkom
i położnym jest analogiczne jak w przypadku lekarzy i felczerów, co zapewnia równe
traktowanie podmiotów uprawnionych do wystawiania recept. Jednocześnie
w dodawanej lit. e do art. 2 pkt 14 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków,
środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów
medycznych proponuje się, tak jak w projekcie ustawy o zmianie ustawy o refundacji
leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów
medycznych oraz niektórych innych ustaw, który został przygotowany na podstawie
założeń przyjętych przez Radę Ministrów, w dniu 10 września 2013 r., możliwość
zawierania przez pielęgniarkę albo położną, o której mowa w projekcie ustawy, jednej
z dwóch umów: umowy upoważniającej do wystawiania recept refundowanych lub
umowy upoważniającej do wystawiania recept refundowanych dla wystawiającego,
jego małżonka, wstępnych i zstępnych w linii prostej oraz rodzeństwa (bez wskazania,
że drugą z tych umów zawiera wyłącznie osoba, która zaprzestała wykonywania
zawodu medycznego, ale nadal posiada prawo wykonywania zawodu medycznego).
Proponowane zmiany uzasadnia obecna liczba pielęgniarek (powyżej 90 tys.)
i położnych (13 tys.) posiadających wyższe wykształcenie zawodowe na poziomie
studiów pierwszego stopnia oraz liczba pielęgniarek (powyżej 16 tys.) i położnych
(3 tys.) posiadających wykształcenie na poziomie studiów drugiego stopnia. Łącznie
pielęgniarki i położne posiadające dyplom ukończenia studiów na kierunku
pielęgniarstwo lub położnictwo pierwszego i drugiego stopnia to połowa
6

zarejestrowanych aktywnych zawodowo pielęgniarek i położnych w systemie ochrony
zdrowia.
Ponadto projektowane zmiany wpłyną na efektywne wykorzystanie czasu pracy
członków zespołu terapeutycznego, wykorzystanie umiejętności, wiedzy,
doświadczenia i poziomu wykształcenia zawodowego pielęgniarek i położnych.
Celem tych rozwiązań jest zwiększenie dostępności do świadczeń zdrowotnych dla
świadczeniobiorców, poprzez możliwość korzystania ze świadczenia, które będzie
polegało na ordynacji lub kontynuacji leku, środka spożywczego specjalnego
przeznaczenia żywieniowego, zleceniu wyrobu medycznego lub skierowaniu na badania
diagnostyczne przez pielęgniarkę lub położną bez konieczności odbycia przez
świadczeniobiorcę wizyty lekarskiej.
Jednocześnie projektowane zmiany będą miały wpływ na zmianę statusu zawodowego
pielęgniarek i położnych posiadających wyższe wykształcenie na poziomie studiów
pierwszego i drugiego stopnia potwierdzonego uzyskaniem szerszych uprawnień
i kompetencji zawodowych. W konsekwencji projektowanych zmian nastąpi
zróżnicowanie kompetencji pielęgniarek i położnych z wyższym wykształceniem od
pozostałych pielęgniarek i położnych.
Pielęgniarki i położne będą mogły korzystać z nowych uprawnień dotyczących
wystawiania recept na leki oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia
żywieniowego, wydawania zleceń i recept na wyroby medyczne oraz skierowań na
badania diagnostyczne nie wcześniej niż od dnia 1 stycznia 2016 r. Okres od dnia
wejścia w życie niniejszej ustawy do dnia 1 stycznia 2016 r. powinien zostać
przeznaczony na realizację odpowiednich kursów specjalistycznych.
Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Projektowana ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.
Projektowana ustawa nie zawiera przepisów technicznych, w związku z tym nie
podlega notyfikacji w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji
norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.).
Projekt ustawy nie podlega również obowiązkowi przedstawienia właściwym
instytucjom lub organom Unii Europejskiej stosownie do § 39 uchwały nr 190 Rady
Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P.
poz. 979).
7

Projekt ustawy został opublikowany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie
podmiotowej Ministra Zdrowia, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 2005 r.
o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414,
z późn. zm.). W trybie określonym w tej ustawie nie zgłoszono zainteresowania pracami
nad projektem ustawy.
Projekt ustawy został również udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej
Rządowego Centrum Legislacji, zgodnie z § 52 ust. 1 uchwały nr 190 Rady Ministrów
z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. poz. 979).


8