Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw

Data sporządzenia
Nazwa projektu
30.05.2014
Ustawa o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej

oraz niektórych innych ustaw
Źródło:
Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące
Decyzja Ministra Zdrowia
Ministerstwo Zdrowia


Nr w wykazie prac Rady Ministrów
Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra,
UA 43
Sekretarza Stanu lub Podsekretarza Stanu

Pan Aleksander Sopliński – Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Zdrowia
Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu
Pani Beata Cholewka, Dyrektor Departamentu Pielęgniarek
i Położnych,
Tel.: 53-00-207 e-mail: b.cholewka@mz.gov.pl
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Jaki problem jest rozwiązywany?
1. Pacjenci często oczekują w kolejkach do lekarza, który udziela świadczeń opieki zdrowotnej
w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (poz), oraz do lekarza specjalisty, aby uzyskać
skierowanie na wykonanie badań diagnostycznych. W celu zniwelowania czasu oczekiwania
pacjent przed pierwszą i kolejną wizytą lekarską w trakcie leczenia schorzenia przewlekłego
mógłby otrzymać skierowanie na ustalone rodzaje badań od pielęgniarki lub położnej
ubezpieczenia zdrowotnego realizujących świadczenia opieki zdrowotnej.
Projektowana ustawa ma na celu poprawę dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej.
Proponowane rozwiązania umożliwią rozpoczęcie diagnostyki bez konieczności oczekiwania
na wizytę lekarską.
2. Pacjenci często oczekują w kolejkach do lekarza poz i specjalisty, aby uzyskać poradę
recepturową. W celu przyśpieszenia możliwości otrzymania recepty na wybrane leki bez
konieczności oczekiwania na wizytę u lekarza, należy zwiększyć kompetencje pielęgniarek
i położnych. Zlecanie leków wg schematu ustalonego przez lekarza mogłaby realizować
pielęgniarka lub położna. Projektowane rozwiązanie ma na celu ułatwienie kontynuacji
leczenia bez konieczności oczekiwania na wizytę lekarską.
3. Ułatwienie pacjentom podejmowania leczenia lekami, które będą mogły zlecać pielęgniarki
i położne samodzielnie (mgr pielęgniarstwa, mgr położnictwa), wówczas pacjent nie będzie
korzystał z wizyty lekarskiej. Projektowane rozwiązanie ma na celu jak najszybsze podjęcie
leczenia przez pacjenta, bez konieczności oczekiwania na wizytę lekarską.
Na przykładzie cukrzycy i chorób układu krążenia (łącznie) szacuje się, że rocznie
udzielanych jest ok. 32 mln porad lekarskich podstawowej opieki zdrowotnej, udzielonych
w miejscu udzielania świadczeń pacjentom w związku z leczeniem cukrzycy i/lub chorób
układu krążenia, oraz ok. 500 tys. porad udzielonych w domach pacjentów w związku
z leczeniem cukrzycy i/lub chorób układu krążenia oraz ponad 3 mln porad lekarskich
w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej. Można przypuszczać, że liczba recept wydanych dla
pacjentów z cukrzycą i chorobami krążenia będzie zbliżona do wskazanej liczby porad.
4. Powyższe zmiany uzasadnia liczba 90 tys. pielęgniarek i 13 tys. położnych posiadających
wyższe wykształcenie na poziomie studiów pierwszego stopnia oraz 16 tys. pielęgniarek
i 3 tys. położnych posiadających wyższe wykształcenie na poziomie studiów drugiego stopnia,
co w odniesieniu do liczby aktywnych zawodowo pielęgniarek w systemie ochrony zdrowia
stanowi połowę tej liczby.
5. W obecnym stanie prawnym pielęgniarki i położne mają zapewnioną możliwość zlecania
wybranych środków pomocniczych (niezbędnych do wykonywania zabiegów pielęgniarskich
i pielęgnacji pacjenta) – brak jednak umocowania prawnego w ustawie z dnia 12 maja 2011 r.
o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz
wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696, z późn. zm.) do wystawiania recept na leki,
9

środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne.
2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt

1. Istotą proponowanych zmian jest powierzenie pielęgniarkom/położnym ubezpieczenia
zdrowotnego szerszych niż dotychczas uprawnień związanych z możliwością zlecania
określonego pakietu badań diagnostycznych, zlecania leków w kontynuacji schorzeń
przewlekłych (określonej grupy schorzeń), jak też samodzielnego zlecania wybranej grupy
leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów
medycznych przez pielęgniarki/położne z tytułem magistra.
2. Potrzeba zapewnienia
lepszych standardów opieki pacjentom, ze szczególnym
uwzględnieniem miejsca udzielania świadczeń w obszarach wiejskich i społeczności lokalnej.
Projektowane zmiany wpłyną na efektywne wykorzystanie czasu pracy członków zespołu
terapeutycznego, wykorzystanie umiejętności, wiedzy, doświadczenia i poziomu
wykształcenia zawodowego pielęgniarek i położnych, zmniejszenie obciążenia pracą części
personelu medycznego.
3. Poprawa statusu zawodowego pielęgniarek i położnych potwierdzonego uzyskaniem
szerszych uprawnień i kompetencji zawodowych.
4. W zakresie projektowanych zmian pielęgniarki i położne zostaną włączone w zakres
podmiotowy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych
specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, do grupy osób
uprawnionych do wystawiania recept, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r.
Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo
farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271, z późn. zm.), jako kolejny podmiot
uprawniony do wystawiania recept.
3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich
OECD/UE?
W wielu państwach, a szczególnie w państwach członkowskich UE, istnieją rozwiązania umożliwiające
pielęgniarkom i położnym wystawianie recept. Uprawnienia pielęgniarek i położnych do przepisywania
recept w wielu krajach są różnicowane i zależą od systemu opieki zdrowotnej, rozmieszczenia populacji
i statusu zawodu pielęgniarki i położnej. Np. w Wielkiej Brytanii przyznawanie uprawnień do
wystawiania recept rozpoczęto od pielęgniarek i położnych środowiskowych. Stało się to podstawą do
rozszerzenia tych uprawień do szerszej grupy pielęgniarek. Głównym powodem przyznawania
uprawnień była poprawa dostępności pacjentów do świadczeń zdrowotnych. Powyższe rozwiązania
funkcjonują m.in. w Irlandii, Hiszpanii, Szwecji, Danii, Holandii, Wielkiej Brytanii. Rozwiązania
funkcjonujące w Wielkiej Brytanii związane są ze zróżnicowanym charakterem uprawnień i kompetencji
pielęgniarek i położnych na trzech różnych poziomach.
Z doświadczeń europejskich wynika, że powyższe rozwiązania przynoszą korzyści dla pacjentów, jak
i dla systemu. Pacjenci bardziej przestrzegają zaleceń terapeutycznych, mają łatwość ponownej
konsultacji z pielęgniarką. Pielęgniarki postrzegane są jako profesjonalnie przygotowane, uzyskują dobre
efekty w komunikacji z pacjentami. Ma to przełożenie na efekty ekonomiczne, satysfakcję pacjentów
i oszczędność czasu. Powyższe zmiany wpływają na bardziej racjonalne gospodarowanie zasobami
ochrony zdrowia, jak też wydajność poszczególnych członków zespołu terapeutycznego.
Przyjęcie proponowanych rozwiązań rozpocznie tworzenie modelu dające zbliżone uprawnienia osób
realizujących świadczenia zdrowotne.

4. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Grupa
Wielkość
Źródło danych
Oddziaływanie
Świadczeniobiorcy

Centralny Wykaz
Poprawa dostępności do
33 011 012 osób
Ubezpieczonych
świadczeń opieki
na dzień 31

grudnia
zdrowotnej poprzez
2012 r.
rozszerzenie kompetencji

i uprawnień pielęgniarek
10

i położnych realizujących
świadczenia
w szczególności
w podstawowej opiece
zdrowotnej
i ambulatoryjnej opiece
specjalistycznej (aos).
Pielęgniarki i położne, Ok. 37 500 –
Narodowy Fundusz
W odniesieniu do części
w szczególności
pielęgniarki
Zdrowia
pacjentów nastąpi
realizujące świadczenia zgłoszone do

skrócenie czasu
w rodzaju poz i aos,
oczekiwania na diagnozę
oraz pielęgniarki
realizacji

świadczeń w
i rozpoczęcie oraz
poz

i położne realizujące
kontynuację leczenia.
świadczenia w ramach
Ok. 18 800 –



umów z Narodowym
pielęgniarki

Funduszem Zdrowia
zgłoszone do




realizacji


świadczeń w aos






Ok. 5400 położne

zgłoszone do






realizacji



świadczeń w poz



Ok. 3600 położne



zgłoszone do




realizacji


świadczeń aos







Organizatorzy
239
Centrum Kształcenia
Organizatorzy będą mogli
kształcenia

Podyplomowego
prowadzić szkolenie na
podyplomowego

Pielęgniarek
kursie specjalistycznym
pielęgniarek
w zakresie ordynacji

i Położnych
i położnych
leków czy kontynuacji
(wg załącznika)



leczenia, a tym samym



wzbogacić swoją ofertę



szkoleniową.



Szkoły prowadzące
73 na kierunku
Ministerstwo Zdrowia Zmiana będzie miała
kształcenie na studiach
pielęgniarstwo
charakter organizacyjny
I i II stopnia na kierunku 15 na kierunku
i będzie skutkowała
pielęgniarstwo
położnictwo
konicznością nowelizacji

i położnictwo
standardów kształcenia na
(wg załącznika)
studiach I i II stopnia dla

kierunku pielęgniarstwo
i położnictwo.
5. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji
Projekt nie był przedmiotem pre-konsultacji.
Projekt skierowano do konsultacji publicznych z terminem 30-dniowym zgłaszania uwag do
następujących podmiotów: Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, Naczelna Rada Lekarska, Naczelna
11

Rada Aptekarska, Krajowa Rada Diagnostów Laboratoryjnych, Ogólnopolski Związek Zawodowy
Pielęgniarek i Położnych, Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego, Polskie Towarzystwo
Pielęgniarskie, Polskie Towarzystwo Położnych, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych,
Forum Związków Zawodowych, Federacja Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia
i Pomocy Społecznej, Federacja Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia – „Porozumienie
Zielonogórskie”, Federacja Związków Pracodawców Zakładów Opieki Zdrowotnej, Kolegium Pielęgniarek
i Położnych Rodzinnych, marszałkowie województw, Związek Powiatów Polskich, Związek Miast Polskich,
Stowarzyszenie Menedżerów Opieki Zdrowotnej, Sekretariat Ochrony Zdrowia KK NSZZ „Solidarność”,
Krajowy Sekretariat Ochrony Zdrowia NSZZ „Solidarność 80”, Konfederacja Lewiatan, Ogólnopolski
Związek Zawodowy Lekarzy, Federacja Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia,
Stowarzyszenie Pacjentów „Primum Non Nocere”, Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, Federacja
Pacjentów Polskich, Stowarzyszenie „Dla dobra pacjenta”, Stowarzyszenie Menedżerów Pielęgniarstwa,
Polski Związek Niewidomych, Związek Pracodawców Opieki Psychiatrycznej i Leczenia Uzależnień,
Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Pracodawcy
Rzeczypospolitej Polskiej, Związek Pracodawców Business Centre Club, Ogólnopolska Konfederacja
Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia, Obywatelskie Stowarzyszenie Dla Dobra
Pacjenta, Porozumienie Pracodawców Ochrony Zdrowia, Kolegium Lekarzy Rodzinnych, Polska Unia
Szpitali Klinicznych, Ogólnopolski Związek Zawodowy Położnych, Ogólnopolski Związek Pracodawców
Prywatnej Służby Zdrowia – Medycyna Prywatna.

Opinie i uwagi zgłosiło 21 podmiotów, uwagi czterech podmiotów zostały uwzględnione, pozostałe uwagi
nie mogą być uwzględnione, gdyż po pierwsze dotyczą kwestii, które już zostały uregulowane i stoją
w sprzeczności z generalnymi założeniami zmian, których celem jest zwiększenie dostępności do
świadczeń zdrowotnych dla świadczeniobiorców poprzez możliwość korzystania ze świadczenia, które
będzie polegało na ordynacji lub kontynuacji leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia
żywieniowego, zleceniu wyrobu medycznego lub skierowaniu na badania diagnostyczne przez pielęgniarkę
lub położną, bez konieczności odbycia wizyty lekarskiej.
Uwzględniono uwagi dotyczące konieczności sporządzenia wykazu leków, które będzie mogła
samodzielnie ordynować pielęgniarka i położna, umieszczenia w ustawie procesu diagnostycznego
poprzedzającego ordynację, konieczności dokumentowania ordynacji leków i umieszczania adnotacji
o odpłatności, uzupełniono uzasadnienie o informacje dotyczące kształcenia podyplomowego pielęgniarek
i położnych.
Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, Naczelna Izba Lekarska i Naczelna Izba Aptekarska oraz
Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych wnioskują o odrzucenie projektu w obecnym
kształcie w całości.
6. Wpływ na sektor finansów publicznych
(ceny stałe z …… r.)
Skutki w okresie 10 lat od wejścia w życie zmian [mln zł]
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Łącznie (0-10
Dochody ogółem
-











budżet państwa
-











JST
-











pozostałe jednostki
-











(oddzielnie)
Wydatki ogółem
-











budżet państwa
-











JST
-











pozostałe jednostki
-











(oddzielnie)
Saldo ogółem
-











budżet państwa
-











JST
-











12

pozostałe jednostki
-











(oddzielnie)

Źródła finansowania

Dodatkowe
Projektowana regulacja nie będzie powodowała skutków finansowych dla
informacje, w tym
sektora finansów publicznych, w tym dla budżetu państwa.
wskazanie źródeł
danych i przyjętych
do obliczeń założeń
7. Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie
przedsiębiorców, oraz na rodzinę, obywateli i gospodarstwa domowe
Skutki
Czas w latach od wejścia w życie
0
1
2
3
5
10
Łącznie (0-10)
zmian
W ujęciu
duże







pieniężnym
przedsiębiorstwa
(w mln zł,
sektor mikro-,







ceny stałe
małych i średnich
przedsiębiorstw
z …… r.)
rodzina, obywatele







oraz gospodarstwa
domowe
(dodaj/usuń)







W ujęciu
duże

niepieniężnym przedsiębiorstwa
sektor mikro-,

małych i średnich
przedsiębiorstw
rodzina, obywatele

oraz gospodarstwa
domowe
(dodaj/usuń)

Niemierzalne
(dodaj/usuń)

(dodaj/usuń)

Dodatkowe
Pierwsze efekty wprowadzonych rozwiązań będzie można zaobserwować po
informacje, w tym
upływie co najmniej jednego roku od wejścia w życie projektowanych zmian.
wskazanie źródeł
Jednostkowy koszt kursu specjalistycznego może wynieść ok. 450 zł. Koszt
danych i przyjętych
kursów będzie pokrywany ze środków własnych pracodawców lub pielęgniarek
do obliczeń założeń i położnych, które będą chciały nabyć uprawnienia wynikające z projektowanej
ustawy.
Ponadto Minister Zdrowia zakłada alternatywne rozwiązanie dotyczące
finansowania kształcenia w ramach Nowej Perspektywy Finansowej.

8. Zmiana obciążeń regulacyjnych (w tym obowiązków informacyjnych) wynikających
z projektu
nie dotyczy
Wprowadzane są obciążenia poza bezwzględnie
tak
wymaganymi przez UE (szczegóły w
nie
odwróconej tabeli zgodności).
nie dotyczy
13