Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych

Projekt
U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców,
wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych
Art. 1. W ustawie z dnia 28 czerwca 2012 r. o spłacie niektórych niezaspokojonych
należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych
(Dz. U. poz. 891 oraz z 2013 r. poz. 792) wprowadza się następujące zmiany:
1)
w art. 4 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) przedsiębiorca – przedsiębiorcę w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r.
o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672, z późn. zm.)
oraz usługodawcę w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 4 marca 2010 r.
o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 47,
poz. 278, z późn. zm.)), który zawarł umowę z wykonawcą udzielonego
zamówienia publicznego;”;
2)
art. 12 otrzymuje brzmienie:
„Art. 12. Jeżeli zabezpieczenie, o którym mowa w art. 147 ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych, zostało wniesione w pieniądzu, nie
wchodzi w skład masy upadłości, w przypadku gdy upadłość wykonawcy ogłoszono po
dniu wejścia w życie ustawy.”.
Art. 2. 1. W przypadku gdy termin na dokonywanie zgłoszeń, otwarty zgodnie z art. 5
ust. 3 ustawy, o której mowa w art. 1, upłynął przed dniem wejścia w życie ustawy,
Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad spłaca niezaspokojone przez wykonawcę
należności główne przedsiębiorcy, który zawarł umowę z wykonawcą w związku z realizacją
zamówienia publicznego na roboty budowlane udzielonego przez Generalnego Dyrektora
Dróg Krajowych i Autostrad, wyłącznie za zrealizowane i odebrane prace, według zasad spłat
określonych w przepisach dotychczasowych.

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 201

3 r. poz. 675, 983, 1036,
1238, 1304 i 1650.
2)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 112, poz. 654, Nr 227, poz. 1367
i Nr 228, poz. 1368.
– 2 –
2. W przypadku gdy w dniu wejścia w życie ustawy nie upłynął termin na dokonywanie
zgłoszeń, otwarty zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy, o której mowa w art. 1, przedsiębiorcy inni
niż określeni w art. 4 pkt 1 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym,
mogą zgłaszać Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad należności, o których
mowa w ust. 1, w terminie 21 dni od dnia wejścia w życie ustawy. Po upływie tego terminu
Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad sporządza listę przedsiębiorców, o której
mowa w art. 5 ust. 3 ustawy, o której mowa w art. 1, i zawiadamia przedsiębiorców
o umieszczeniu ich na tej liście.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
UZASADNIENIE

Ustawa z dnia 28 czerwca 2012 r. o spłacie niektórych niezaspokojonych nale ności
przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych (Dz. U.
poz. 891 oraz 2013 r. poz. 792) jest ustawą incydentalną, której postanowienia dotyczą
jedynie umów na roboty budowlane, które zostały zawarte przed dniem jej wejścia
w ycie, oraz postępowań przetargowych, które zostały ogłoszone przed tą datą.
Z informacji przekazywanych przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych
i Autostrad (GDDKiA) wynika, i łącznie na dzień 31 grudnia 2013 r. zakończono
rozpatrywanie (dokonano wypłat bąd odrzucono) 1297 zgłoszeń spośród 1605
zło onych.
W sumie do dnia 31 stycznia 2014 r. na rzecz podwykonawców objętych działaniem
ustawy wypłacono kwotę 179,27 mln zł.
Art. 2 ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. stanowi, e żeneralny Dyrektor Dróg
Krajowych i Autostrad spłaca nale ności do wysokości równej kwocie zabezpieczenia,
o którym mowa w art. 147 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907, z pó n. zm.) – ze środków pochodzących
z Krajowego Funduszu Drogowego. Zgodnie z aktualnym stanem suma ww. gwarancji
z kontraktów, które zostały objęte procedurą wynikającą ze zmienianej ustawy, wynosi
ok. 1,35 mld zł, z czego rozdysponowana została kwota ok. 0,27 mld zł.
Wobec powy szego nie ma uzasadnienia, by zmiany ww. ustawy regulowały
zagadnienia inne ni związane z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia
18 czerwca 2013 r., sygn. akt K 37/12. Ewentualne zmiany nowelizowanej ustawy,
dotyczące innych kwestii ni wynikające z wyroku Trybunału Konstytucyjnego,
nara ałyby ustawodawcę na zarzut odejścia od idei epizodyczności omawianej ustawy
i mogłyby się spotkać z negatywną oceną w zakresie nierównego traktowania
przedsiębiorców poprzez dzielenie ich na tych, którzy skorzystali z dobrodziejstwa
ustawy przed jej zmianami i po zmianach. Dlatego zmiany projektowane w ustawie
z dnia 28 czerwca 2012 r. mają na celu uwzględnienie wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 18 czerwca 2013 r. sygn. akt K 37/12, w którym Trybunał
– 2 –
Konstytucyjny rozpoznał wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o zbadanie
zgodności przepisów ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. z Konstytucją RP.
W wyroku z dnia 18 czerwca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, e art. 1 ust. 1
i art. 3 ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. są zgodne z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32
ust. 1 oraz z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a art. 5 ust. 3 ustawy z dnia
28 czerwca 2012 r. jest zgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 w związku z art. 64 ust. 2
Konstytucji.
Natomiast art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. w zakresie, w jakim za
przedsiębiorcę uznaje przedsiębiorcę spełniającego wymagania tylko dla
mikroprzedsiębiorcy, małego lub średniego przedsiębiorcy, jest w ocenie Trybunału
Konstytucyjnego niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 oraz z art. 2
Konstytucji. Art. 12 ww. ustawy w zakresie, w jakim dotyczy wykonawcy, wobec
którego ogłoszono upadłość przed wejściem w ycie tej ustawy, równie jest niezgodny
z art. 2 Konstytucji.
Ponadto Trybunał Konstytucyjny postanowił umorzyć postępowanie w pozostałym
zakresie na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale
Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z pó n. zm.).
W uzasadnieniu wyroku (III pkt 1, str. 18) wskazano, e: „Na podstawie uzasadnienia
wniosku Trybunał Konstytucyjny uznał, e intencją wnioskodawcy nie było
wyeliminowanie ustawy o spłacie z obrotu prawnego, ale doprecyzowanie procedur
i zmiana jej zakresu zastosowania, a mówiąc ściśle – objęcie dobrodziejstwem ustawy
o spłacie dodatkowych kategorii podmiotów, które de lege lata zostały pozbawione
mo liwości korzystania z przewidzianych w niej środków ochronnych.”.
W dalszej części uzasadnienia wyroku (III pkt 17, str. 43) Trybunał Konstytucyjny
wskazał równie , i wyrok nie ma skutku prawotwórczego, a więc z tego powodu
„powinien być on przede wszystkim przedmiotem zainteresowania ustawodawcy, na
którym spoczywa obowiązek dostosowania ustawy o spłacie do standardów
konstytucyjnych.”.
Biorąc powy sze pod uwagę, uznano za konieczne przygotowanie nowelizacji
ww. ustawy mającej na celu wykonanie orzeczenia TK z dnia 18 czerwca 2013 r.
– 3 –
Mając na uwadze wy ej powołany wyrok, za zasadne nale y uznać nadanie nowego
brzmienia art. 4 pkt 1 ustawy, bowiem przepis ten w zakresie, w jakim uznaje za
przedsiębiorcę podmioty spełniające wymagania tylko dla mikroprzedsiębiorcy, małego
lub średniego przedsiębiorcy, jest niezgodny z przepisami Konstytucji RP. W ocenie
Trybunału nie ma podstaw do stworzenia odrębnego kryterium ró nicującego te
podmioty w relacji do tzw. du ych przedsiębiorców. W uzasadnieniu wyroku Trybunał
wskazał, e na gruncie ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. nie widzi podstaw do
ograniczenia mo liwości zaspokojenia du ych przedsiębiorców. Wobec powy szego
nale y dokonać zmiany art. 4 pkt 1 poprzez usunięcie z definicji przedsiębiorcy
elementów wskazujących, e pojęcie to dotyczy jedynie podmiotów spełniających
wymagania dla mikroprzedsiębiorcy, małego lub średniego przedsiębiorcy
w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
(Dz. U. z 2013 r. poz. 672, z pó n. zm.). Właściwe wydaje się zrezygnowanie
z odwołań do definicji mikroprzedsiębiorcy, małego i średniego przedsiębiorcy
zawartych w rozdziale 7 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności
gospodarczej w art. 104–106 ww. ustawy i posłu enie się definicją przedsiębiorcy,
o której mowa w art. 4 tej ustawy. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ww. ustawy: „Przedsiębiorcą
w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna
niebędąca osobą prawną, której odrębna ="http://lex/lex/index.rpc#hiperlinkDocsList.rpc?hiperlink=type=merytoryczny:nro=Powszechny.1222503:part=a4u1:nr=1&full=1"przyznaje zdolność prawną –
wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.”. Natomiast ust. 2 wy ej
powołanego przepisu stanowi, e: „Za przedsiębiorców uznaje się tak e wspólników
spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.”.
Zatem proponowane brzmienie przepisu w przeciwieństwie do dotychczasowego nie
będzie ró nicować podmiotów podobnych na podstawie kryterium wielkości
przedsiębiorcy.
Według Trybunału Konstytucyjnego art. 12 ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. jest
niezgodny z Konstytucją w zakresie, w jakim dotyczy wykonawcy, wobec którego
ogłoszono upadłość przed wejściem w ycie tej ustawy. Mając na uwadze, e Trybunał
Konstytucyjny wyra nie określił, i przepis jest sprzeczny z Konstytucją RP w zakresie
wskazanym w wyroku proponuje się nieuchylanie przepisu, a jedynie jego modyfikację
zgodną ze wskazówkami Trybunału.