Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty

 
doposażenie bazy dydaktycznej oraz na organizację dodatkowych zajęć wspierających 
rozwój i usprawniających funkcjonowanie dziecka, w tym np. zajęć logopedycznych, 
socjoterapeutycznych  i  psychoedukacyjnych.  Przystąpienie  do  projektu  umożliwia 
szkole rozszerzenie oferty edukacyjnej, wykorzystanie ciekawych metod pracy z 
uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz  zwiększenie  dostępności 
pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów i rodziców.  Na  realizację 
projektu systemowego "Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów 
klas I –  III  szkół  podstawowych",  na  wniosek  Ministra  Edukacji  Narodowej  została 
przesunięta  kwota  150  mln  euro  (około  624  mln  zł)  z  Priorytetu  III  Programu 
Operacyjnego  Kapitał  Ludzki  2007  -  2013  do  Priorytetu  IX,  za  którego  wdrażanie 
odpowiadają samorządy województw.  
−  w  okresie  od  1  marca  2010  r.  do  31  grudnia  2011  r.  był  realizowany projekt 
systemowy  "Podniesienie  efektywności  kształcenia  uczniów  ze  specjalnymi 
potrzebami edukacyjnymi". Projekt współfinansowany był z Europejskiego Funduszu 
Społecznego w ramach Priorytetu III Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 - 
2013,  Działania  3.3.  "Poprawa  jakości  kształcenia",  Poddziałania  3.3.3. 
"Modernizacja treści i metod kształcenia – projekty systemowe". Celem projektu było 
przygotowanie kadry pedagogicznej i zarządzającej przedszkoli, szkół i placówek do 
organizowania i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej  w  środowisku 
nauczania i wychowania ucznia, tj. w przedszkolu, szkole i placówce, oraz poprawa 
jakości  systemu  kształcenia  i  wychowania  uczniów  ze  specjalnymi  potrzebami 
edukacyjnymi. 
−  do  końca  2014  r.  będzie  jeszcze  realizowany  (trwający  od  lutego  2010  r.)  projekt 
„Opracowanie  i  wdrożenie  kompleksowego  systemu  pracy  z  uczniem  zdolnym”. 
Program ten ma na celu zapewnienie uczniowi wsparcia i udzielanie mu 
zindywidualizowanej  pomocy  w  zależności  od  dokonanego  na  poziomie  szkoły 
rozpoznania uzdolnień ucznia. 
 
Mimo  wprowadzanych  zmian  prawnych  oraz  realizowanych  innych  działań  mających 
prowadzić do poprawy warunków nauki dzieci, w tym w szczególności dzieci sześcioletnich 
w  szkołach  podstawowych,  pozostają  jeszcze  obszary,  w  których  należałoby  wprowadzić 
dalsze  zmiany.  W  niniejszym  projekcie  proponuje  się  wzmocnienie  standardu  opieki  nad 
uczniami  oraz  opiekuńczej  funkcji  szkoły  poprzez  zapewnienie  możliwości  zatrudnienia  w 
 
szkole  podstawowej  osoby  wspierającej  nauczycieli  prowadzących  zajęcia  dydaktyczne, 
wychowawcze i opiekuńcze lub prowadzących opiekę świetlicową, a także uregulowanie na 
poziomie  ustawowym  zasad  funkcjonowania  świetlicy  w  szkołach  podstawowych  i 
gimnazjach oraz szkołach prowadzących kształcenie specjalne. Ponadto proponuje się szereg 
zmian w zakresie rozpoczynania realizowania obowiązku szkolnego. 
 
1.  Umożliwienie  zatrudniania  w  szkołach  podstawowych  osób  w  celu  wsparcia 
nauczyciela  prowadzącego  zajęcia  dydaktyczne,  wychowawcze  i  opiekuńcze  lub 
prowadzącego zajęcia świetlicowe – art. 7 ust. 1e i 1f ustawy o systemie oświaty – art. 1 
pkt 1 projektu ustawy 
Obowiązujące  przepisy  w  ograniczony  sposób  regulują  kwestię  zatrudniania 
w szkołach osób w celu wsparcia nauczycieli zajęć edukacyjnych w prowadzeniu przez nich 
zajęć. 
W  przypadku  szkół  ogólnodostępnych  z  oddziałami  integracyjnymi  oraz  szkół 
integracyjnych przepisy prawa przewidują zatrudnianie dodatkowo nauczycieli posiadających 
kwalifikacje  w  zakresie  pedagogiki  specjalnej  w  celu  współorganizowania  kształcenia 
integracyjnego.  W  szkołach  ogólnodostępnych,  za  zgodą  organu  prowadzącego,  można 
zatrudniać  dodatkowo  nauczycieli  posiadających  kwalifikacje  w  zakresie  pedagogiki 
specjalnej  w  celu  współorganizowania  kształcenia  uczniów  niepełnosprawnych, 
niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym. 
Poza  zatrudnianiem  dodatkowo  nauczycieli  w  celu  współorganizowania  kształcenia 
integracyjnego  lub  kształcenia  uczniów  niepełnosprawnych,  niedostosowanych  społecznie 
oraz  zagrożonych  niedostosowaniem  społecznym,  obowiązujące  przepisy  nie  określają 
możliwości  zatrudniania  w  innych  przypadkach  osób  posiadających  przygotowanie 
pedagogiczne, które wspierałyby nauczycieli zajęć edukacyjnych w prowadzeniu przez nich 
zajęć.  Dlatego  też  zgodnie  z  projektowaną  regulacją,  dyrektor  publicznej  szkoły 
podstawowej,  zarówno  ogólnodostępnej  jak  i  specjalnej  oraz  integracyjnej,  będzie  mógł 
zatrudnić  osobę  w  celu  wsparcia  nauczyciela  prowadzącego  zajęcia  dydaktyczne, 
wychowawcze i opiekuńcze lub prowadzącego zajęcia świetlicowe, a także wparcia osoby, o 
której mowa w art. 7 ust. 1a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. Nr 
256, poz. 2572, z późn. zm.), zwaną dalej „osobą zatrudnioną w celu wsparcia nauczyciela”. 
Osoba zatrudniona w celu wsparcia nauczyciela będzie musiała posiadać co najmniej 
poziom  wykształcenia  wymagany  do  zajmowania  stanowiska  nauczyciela  w szkole 
 
podstawowej oraz przygotowanie pedagogiczne. Osoba taka będzie zatrudniana na zasadach 
określonych w Kodeksie pracy, z tym że będzie musiała spełniać warunki, o których mowa w 
art. 10 ust. 5 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. 
Nr  97,  poz.  674,  z  późn.  zm.),  tj.  wymóg  nietoczenia  się  przeciwko  niej  postępowania 
karnego lub dyscyplinarnego, lub postępowania o ubezwłasnowolnienie, a także niekaralności 
za  przestępstwo  popełnione  umyślnie.  W  celu  potwierdzenia  spełnienia  wymogu 
niekaralności  za  przestępstwo  popełnione  umyślnie  osoba  ta,  przed  nawiązaniem  stosunku 
pracy, będzie obowiązana przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru 
Karnego. Wynagrodzenie takiej osoby będzie nie wyższe niż przewidziane dla nauczyciela 
dyplomowanego.  Zadania  oraz  ich  rozkład  w  40-godzinnym tygodniowym czasie pracy 
osoby zatrudnionej w celu wsparcia nauczyciela  będzie  ustalał  dyrektor  szkoły  mając  na 
względzie  potrzeby  wynikające  z  zadań  realizowanych  w  szkole  przez  nauczycieli.  Osoba 
zatrudniona zgodnie z projektowanym  przepisem  nie  będzie  zatem  realizowała  zadań 
nauczyciela, o których mowa w art. 42  ust. 2 pkt 1–3 ustawy –  Karta Nauczyciela, ani 
żadnych  innych  wynikających  z  przepisów  wykonawczych  do  ustawy  o  systemie  oświaty, 
a więc nie będzie również współorganizować kształcenia i wychowania, ale będzie wspierać 
nauczyciela  lub  osobę,  o  której  mowa  w  art.  7  ust.  1a  ustawy  o  systemie  oświaty,  którzy 
realizują  swoje  obowiązki,  np.  w  czasie  prowadzenia  zajęć,  pełnienia  funkcji  opiekuńczo-
wychowawczych lub przygotowania do zajęć. 
Należy  zauważyć,  że  proponowane  rozwiązanie  nie  wprowadza  zmian  w  zakresie 
organizowania  kształcenia  specjalnego  dla  dziecka  z  orzeczeniem  o  potrzebie  kształcenia 
specjalnego  w  przedszkolach  i  szkołach  integracyjnych,  w  przedszkolach  i  szkołach 
ogólnodostępnych  z  oddziałami  integracyjnymi  oraz  w  przedszkolach  i szkołach 
ogólnodostępnych.  W  tym  przypadku  w  dalszym  ciągu  mają  zastosowanie  przepisy 
rozporządzenia  Ministra  Edukacji  Narodowej  z  dnia  17  listopada  2010  r.  w sprawie 
warunków  organizowania  kształcenia,  wychowania  i  opieki  dla  dzieci  i młodzieży 
niepełnosprawnych  oraz  niedostosowanych  społecznie  w  przedszkolach,  szkołach  i 
oddziałach  ogólnodostępnych  lub  integracyjnych  (Dz.  U.  Nr  228,  poz.  1490,  z  późn. zm.), 
dotyczące  zatrudniania  dodatkowo  nauczycieli  posiadających  kwalifikacje  w  zakresie 
pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania  kształcenia  integracyjnego  oraz 
współorganizowania kształcenia specjalnego. 
Zgodnie ze zmianą zaproponowaną w niniejszym projekcie, we wszystkich szkołach 
podstawowych  organizujących  kształcenie  dziecka  z  orzeczeniem  o  potrzebie  kształcenia 
 
specjalnego  będzie  można  również  zatrudnić  osobę  wspierającą  pracę  nauczyciela 
prowadzącego  kształcenie  tego  dziecka.  Osoba  ta  będzie  realizowała  inne  zadania  niż 
zatrudnieni  dodatkowo  nauczyciele  posiadający  kwalifikacje  w zakresie pedagogiki 
specjalnej w  celu  współorganizowania  kształcenia  integracyjnego  oraz  współorganizowania 
kształcenia  specjalnego  uczniów  niepełnosprawnych,  niedostosowanych  społecznie  i 
zagrożonych niedostosowaniem społecznym.  
 
2. Rozpoczynanie realizowania obowiązku szkolnego – art. 16 ust. 2 – 4d oraz ust. 10 i 
10a ustawy o systemie oświaty – art. 1 pkt 2 i art. 2 - 5 projektu ustawy 
W  projekcie  ustawy  proponuje  się  zmiany  w  zakresie  odroczenia  obowiązku 
szkolnego. Przede wszystkim proponuje się, by wniosek o odroczenie obowiązku szkolnego 
mógł zostać złożony w trakcie całego roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy sześć 
lat.  Tym  samym  wniosek  taki  będą  mogli  składać  zarówno  rodzice  dziecka,  które  nie 
rozpoczęło  jeszcze  spełniania  obowiązku  szkolnego  (odbywa  roczne  przygotowanie 
przedszkolne w przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego lub oddziale 
przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej), jak i dziecka, które już rozpoczęło 
realizację  tego  obowiązku  (zostało  przyjęte  do  klasy  I  szkoły  podstawowej).  Przy  czym  w 
przypadku dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, zastosowano 
rozwiązanie  analogiczne  jak  w  obecnie  obowiązujących  przepisach.  Dzieci  te  będą  mogły 
uzyskać  odroczenie  spełniania  obowiązku  szkolnego  również  w  roku  kalendarzowym, w 
którym  dziecko  kończy  7  lat.  Proponowana  zmiana  jest  odpowiedzią  na  zgłaszane  przez 
rodziców dzieci sześcioletnich potrzeby ustanowienia możliwości prawnej, która pozwalałaby 
na odroczenie spełniania obowiązku szkolnego nawet w przypadku dziecka, które rozpoczęło 
już jego spełnianie, a nie osiągnęło pełnej gotowości szkolnej. 
Ponadto  zakłada  się,  że  jeżeli  z  opinii  poradni  psychologiczno-pedagogicznej, 
przedłożonej przez rodziców dyrektorowi szkoły wraz z wnioskiem o odroczenie obowiązku 
szkolnego, będzie wynikała potrzeba odroczenia spełniania przez dziecko sześcioletnie tego 
obowiązku  w  danym  roku  szkolnym,  dyrektor  szkoły  odroczy  spełnianie  obowiązku 
szkolnego temu dziecku. Tym samym opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej, z której 
wynika potrzeba  takiego  odroczenia  będzie  dla  dyrektora  wiążąca.  Decyzja  dyrektora  nie 
może  zatem  sprzeciwiać  się  woli  rodziców  popartej  diagnozą  poradni  psychologiczno-
pedagogicznej.  Proponowana  zmiana  wynika  z  potrzeby  podkreślenia  i  wskazania  roli 
rodziców oraz roli oceny  gotowości  dziecka  do  podjęcia  nauki  szkolnej  w  podejmowaniu 
 
decyzji  o  odroczeniu  obowiązku  szkolnego  swojego  dziecka.  Należy  przy  tym  zwrócić 
uwagę,  że  od  terminu  złożenia  przez  rodzica  wniosku  o odroczenie  spełniania  obowiązku 
szkolnego,  zależy,  który  dyrektor  szkoły  jest  właściwy  do  podjęcia  decyzji  o  odroczeniu. 
Jeżeli  wniosek  jest  składany  przed  przyjęciem  dziecka  do  szkoły,  decyzję  o  odroczeniu 
spełniania  obowiązku  szkolnego  podejmuje  dyrektor  publicznej  szkoły  podstawowej,  w 
obwodzie której dziecko  mieszka.  Natomiast  jeżeli  wniosek  jest  składany  po  przyjęciu 
dziecka  do  I  klasy  szkoły  podstawowej,  decyzję  tę  podejmuje  dyrektor  szkoły,  do  której 
dziecko zostało przyjęte. W przypadku, gdy decyzję o odroczeniu podejmował dyrektor innej 
szkoły  niż  szkoła,  w  obwodzie  której  dziecko  mieszka,  jego  obowiązkiem  jest  przekazanie 
informacji o odroczeniu dziecku obowiązku dyrektorowi publicznej szkoły podstawowej, w 
obwodzie której dziecko mieszka. 
Dziecko, któremu odroczono spełnianie obowiązku szkolnego kontynuuje spełnianie 
obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego. 
W  projektowanych  regulacjach  proponuje  się  ponadto  ujednolicenie  uprawnień 
publicznych i niepublicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych do wydawania opinii 
w  sprawie  wcześniejszego  przyjęcia  do  szkoły  podstawowej  oraz  odroczenia  obowiązku 
szkolnego.  Dotychczas  opinie  w  sprawie  wcześniejszego  przyjęcia  do  szkoły  podstawowej 
mogły wydawać jedynie publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, natomiast opinie 
w sprawie odroczenia obowiązku szkolnego zarówno publiczne, jak i niepubliczne poradnie, 
bez  jednoczesnego  określenia  wymagań  dotyczących  przygotowania  kadry  specjalistów 
prowadzących  diagnozę  gotowości  szkolnej  dziecka  w  poradniach  niepublicznych.  W  celu 
zagwarantowania rzetelnej diagnozy  gotowości  szkolnej  dziecka  w  projektowanych 
regulacjach wskazuje się, że uprawnione do wydawania wyżej wymienionych opinii będą te 
niepubliczne poradnie, które zatrudniają pracowników posiadających kwalifikacje określone 
dla pracowników publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych. 
Ponadto proponuje się zmiany w zakresie wydawania zezwolenia na spełnianie przez 
dziecko  obowiązku  rocznego  wychowania  przedszkolnego  poza  przedszkolem,  oddziałem 
przedszkolnym  lub  inną  formą  wychowania  przedszkolnego  i  obowiązku  szkolnego  lub 
obowiązku nauki poza szkołą. Proponowana zmiana art. 16 ust. 10 ustawy o systemie oświaty 
dotyczy  rezygnacji  ze  sztywnego  określenia  terminu  złożenia  przez  rodziców  wniosku  o 
wydanie przywołanego wyżej zezwolenia. Zgodnie z proponowanym rozwiązaniem, rodzice 
będą mogli składać wniosek do dyrektora w każdym terminie, w tym także po rozpoczęciu 
roku  szkolnego.  Rozpoczynanie  realizowania  obowiązku  szkolnego  poza  szkołą,  czy