Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw

urzędowych w drodze elektronicznej. W związku z tym istnieje potrzeba wprowadzenia
nowych rozwiązań prawnych, które ułatwią świadczenie usług drogą elektroniczną oraz
kontakty uprawnionych podmiotów z administracją publiczną i pozwolą na
wykorzystanie rozwiązań, które zostały zaprojektowane i stworzone w tym celu.
Zmiany zaplanowane do wprowadzenia w drodze przedmiotowej nowelizacji
koncentrują się w szczególności na kwestiach dotyczących wprowadzenia
mechanizmów oraz instrumentów umożliwiających wykorzystanie, rozwój
i usprawnienie funkcjonowania narzędzi stworzonych w celu realizacji czynności
administracyjnych drogą elektroniczną.
Niniejsza ustawa stanowi szczególnie ważny element procesu zmian legislacyjnych,
które mają na celu stworzenie ram prawnych niezbędnych do zbudowania spójnego
i efektywnego systemu informacyjnego państwa w ramach budowania jednolitego
rynku cyfrowego.
Należy bowiem podkreślić, że zmiany wprowadzane niniejszą ustawą wpisują się
w proces zmian systemowych, związanych z wdrażaniem Europejskiej Agendy
Cyfrowej, z której – w odniesieniu do e-administracji – wynika zobowiązanie rządów
europejskich, że do 2015 r. rozpowszechnią ukierunkowane na użytkownika,
spersonalizowane i wieloplatformowe usługi e-administracji.
Ideą przyświecającą ustawie jest uproszczenie otoczenia prawnego i stworzenie
ułatwień dla obywateli i przedsiębiorców. Wskazane mechanizmy i instrumenty prawne
są konieczne dla rozwoju e-administracji i e-gospodarki. Stanowią one dowód zmian,
jakie zachodzą w sposobie podejścia administracji do obywatela. Świadczą
o ukierunkowaniu na pomoc obywatelowi i umożliwienie mu bardziej sprawnych
i efektywnych kontaktów z
administracją. Rozwijanie nowych technologii
informacyjno-komunikacyjnych pozytywnie wpływa na rozwój społeczeństwa
cyfrowego, co jest szczególnie ważne przy tak szybkim tempie rozwoju otaczającego
świata.
Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, iż nowelizacja ustawy o informatyzacji
zakłada stworzenie mechanizmów oraz instrumentów umożliwiających wykorzystanie,
rozwój i usprawnienie funkcjonowania ePUAP oraz wprowadzenie w przepisach
dotyczących procedury administracyjnej rozwiązań, które zapewnią ułatwienie
świadczenia e-usług.
2

Obecnie obowiązujące regulacje prawne w zakresie świadczenia usług na ePUAP są
niewystarczające do prawidłowego funkcjonowania platformy z perspektywy
oczekiwań obywateli. Mechanizmy udostępniania usług przez podmioty publiczne na
platformie, przyjęte na gruncie obecnie obowiązujących przepisów, jak również
istniejące bariery prawne (m. in. wymóg osobistego stawiennictwa w urzędzie w celu
przedłożenia do wglądu dokumentu tożsamości, przedłożenia do wglądu oryginału
dokumentu w postaci papierowej) uniemożliwiają inicjowanie przez obywateli wielu
spraw na drodze elektronicznej. Zaplanowane zmiany przyczynią się do usprawnienia
procesu załatwiania spraw administracyjnych poprzez udoskonalenie wykorzystania
stworzonych w tym celu mechanizmów platformy.
Mając na celu możliwie największe ułatwienie obywatelom, przedsiębiorcom
i cudzoziemcom kontaktów z administracją publiczną oraz sądami administracyjnymi,
przedmiotowy projekt zakłada w szczególności:
– wprowadzenie obowiązku posługiwania się przez podmioty publiczne elektroniczną
skrzynką podawczą (ESP), spełniającą standardy określone i opublikowane na
ePUAP przez właściwego ministra,
– wprowadzenie kompleksowej regulacji nakładającej na podmioty publiczne
obowiązek przekazywania ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji wzorów
dokumentów elektronicznych w celu umieszczenia ich w centralnym repozytorium
wzorów dokumentów elektronicznych oraz opisu usługi możliwej do zrealizowania
przy wykorzystaniu wzoru w celu zamieszczenia go w katalogu usług na ePUAP, jak
również udostępniania formularzy elektronicznych,
– wprowadzenie możliwości wystawiania na ePUAP usług przez podmioty inne niż
podmioty publiczne,
– rozszerzenie sieci punktów potwierdzania profilu zaufanego ePUAP.
Zmiany proponowane w Kodeksie postępowania administracyjnego, a także
analogiczne zmiany w Ordynacji podatkowej, dotyczą:
– rozszerzenia przedmiotu zgody strony lub innego uczestnika postępowania na
komunikowanie się za pomocą środków komunikacji elektronicznej,
– wprowadzenia fikcji e-doręczenia,
– rozszerzenie dostępu strony do akt sprawy drogą elektroniczną,
3

– dopuszczenie formy elektronicznej dla czynności, dla których aktualnie zastrzeżona
jest forma pisemna, np. wezwania na rozprawę, sporządzenia przez urzędnika
adnotacji, ustanowienia pełnomocnictwa, składania zeznań i wyjaśnień,
– dopuszczenia stosowania elektronicznych kopii dokumentów papierowych
uwierzytelnionych przez wnoszącego pismo jako jego załączników.
Zmiany w ustawie – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi dotyczą:
– wprowadzenia rozwiązania, w którym mechanizmy elektronicznego zarządzania
dokumentacją będą wspierały dotychczasowy sposób prowadzenia akt sprawy
sądowej,
– zapewnienia stronie postępowania dostępu on-line do akt sprawy,
– wprowadzenie możliwości składania pism procesowych w formie dokumentu
elektronicznego w postępowaniu przed sądami administracyjnymi,
– uregulowanie kwestii doręczania e-pism przez sądy administracyjne (trzy przesłanki
dopuszczalności elektronicznego doręczenia: żądanie strony, zgoda strony, złożenie
do sądu pisma w formie dokumentu elektronicznego).
Efektem zmian wprowadzanych w drodze ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji
działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw
ma być zwiększenie liczby i jakości usług świadczonych drogą elektroniczną, a także
ich dostępności dla zainteresowanych podmiotów, jak również przyśpieszenie realizacji
niektórych czynności w ramach prowadzonych postępowań, zaoszczędzenie czasu
wcześniej poświęcanego na osobiste stawiennictwo w urzędzie oraz oszczędności
finansowe dla obywatela, wynikające z załatwiania spraw drogą elektroniczną.

Zgodnie z brzmieniem art. 1 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne, zwanej dalej ustawą o informatyzacji, wprowadzono
następujące zmiany.
W art. 1 dokonano zmiany brzmienia pkt 1. Jest to związane ze zmianami w rozdziale 2,
w szczególności uchyleniem art. 5–7 ustawy, które mówią o instrumencie planowania
i koordynowania informatyzacji działalności podmiotów publicznych w zakresie
realizowania przez te podmioty zadań publicznych, jakim jest Plan Informatyzacji,
który ma być zastąpiony przez Program Zintegrowanej Informatyzacji Państwa.
4

Nadano nowe brzmienie pkt 9 w celu uspójnienia terminologii stosowanej w ustawie
w odniesieniu do wzorów dokumentów elektronicznych.
Uchylono pkt 10, dotyczący Strategii rozwoju społeczeństwa informacyjnego, co jest
związane z uchyleniem przepisów art. 12a.
W art. 3 zmieniono brzmienie definicji urzędowego poświadczenia odbioru poprzez
wskazanie w szczególności, iż dane elektroniczne stanowiące urzędowe poświadczenie
odbioru są powiązane nie tylko z dokumentem elektronicznym doręczanym podmiotowi
publicznemu, ale również doręczanym przez ten podmiot. Urzędowe poświadczenie
odbioru jest wystawiane automatycznie. Zakłada się, iż zmiany w nim dokonane będą
rozpoznawalne na poziomie rozpoznawalności systemu. Dla celów dowodowych
konieczne jest zapewnienie możliwości zidentyfikowania faktu modyfikacji oraz
wskazania jej istoty.
Nadano także nowe brzmienie definicji projektu informatycznego poprzez
zmodyfikowanie elementu definicji dotyczącego utrzymania projektu, nadając mu
brzmienie zapewniające zgodność z powszechnie uznawanymi metodykami.
Zmiany wprowadzane w art. 3 ustawy zmienianej zmierzają do zdefiniowania pojęć,
którymi posługuje się ustawa zmieniająca, i mają na celu zachowanie spójności ustawy.
W związku z tym po pkt 21 dodano pkt 22–26, w których zdefiniowano kolejno:
użytkownika, katalog usług, wzór dokumentu elektronicznego, formularz elektroniczny
oraz zakres użytkowy dokumentu elektronicznego. Z uwagi na fakt, że definicje zostały
już ujęte w aktach wykonawczych do ustawy o informatyzacji oraz obowiązują
w obrocie prawnym, a proponowana regulacja stanowi de facto przetransponowanie na
poziom ustawowy definicji z rozporządzenia (po ich zmodyfikowaniu we właściwym
zakresie), należy wskazać, że akty te zostaną zmienione.
Efektem wprowadzenia definicji wzoru dokumentu elektronicznego jest dokonanie
wynikowych zmian terminologicznych w ustawie, polegających na ujednoliceniu
stosowanej terminologii odnoszącej się do wzoru dokumentu elektronicznego (art. 1
pkt 9, art. 16, art. 19b).
Umieszczenie odpowiedniej definicji w ustawie ma rozwiać wątpliwości co to tego, czy
definicja z rozporządzenia ma jedynie zastosowanie kontekstowe, czy też jest definicją
ogólną. Ze względu na konieczność użycia wskazanych pojęć w akcie rangi ustawowej
byłoby błędem pozostawienie ich tylko na poziomie rozporządzenia.
5

Jak wyżej wskazano w ustawie o informatyzacji uchylono umiejscowione w rozdziale 2
art. 5–7, które regulowały kwestie dotyczące Planu Informatyzacji Państwa.
Dotychczasowy proces informatyzacji charakteryzował się rozwiązaniami wyspowymi,
które odpowiadały zapotrzebowaniom poszczególnych sektorów administracji
publicznej, jednak nie zapewniały dostatecznej interoperacyjności systemów, co mogło
mieć negatywny wpływ na realizację e-usług. W związku z powyższym niezbędne stało
się wprowadzenie nowego instrumentu planowania i koordynacji informatyzacji
działalności podmiotów publicznych. Po art. 12a dodano art. 12b, w którym wskazano,
iż Rada Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw informatyzacji, w drodze
uchwały, przyjmuje Program Zintegrowanej Informatyzacji Państwa, stanowiący
program w rozumieniu art. 15 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach
prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712, z późn. zm.). Programy
rozwoju tworzy się jako dokumenty wykonawcze do strategii rozwoju. Program
Zintegrowanej Informatyzacji Państwa będzie stanowił dokument wykonawczy do
Strategii Sprawne Państwo, określającej podstawowe uwarunkowania, cele i kierunki
w przedmiotowym zakresie. W Programie zostaną wyznaczone kierunki działań
administracji publicznej w obszarze rozwoju elektronicznej administracji. Tym samym
powinien on zapewnić skoordynowanie działań w obszarze e-administracji oraz
umożliwić zbudowanie spójnego i efektywnego systemu informacyjnego państwa.
Zmianie ulegnie również tryb dofinansowywania przez ministra właściwego do spraw
informatyzacji przedsięwzięć informatyzacyjnych, uregulowany w art. 12 obecnie
obowiązującej ustawy o informatyzacji. W myśl proponowanej zmiany (art. 12c–12h)
minister właściwy do spraw informatyzacji, co najmniej raz w roku, będzie
przeprowadzał konkurs na dofinansowanie.
Planowany jest podział przedsięwzięć na dwa kluczowe filary, to jest projekty
informatyczne o publicznym zastosowaniu oraz przedsięwzięcia wspierające rozwój
społeczeństwa informacyjnego. W odniesieniu do aktualnego brzmienia przepisu
dotyczącego dofinansowania przedsięwzięć przewiduje się usunięcie regulacji
dotyczącej możliwości dofinansowania przez ministra właściwego do spraw
informatyzacji przykładowego oprogramowania, a także kodów źródłowych tego
oprogramowania. Przedsięwzięcia tego typu klasyfikowane będą jako projekty
informatyczne i – w zależności od pojawiających się potrzeb – będą mogły zostać
sfinansowane w drodze konkursu.
6