Rządowy projekt ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych

dofinansowania do wkładu własnego. Wymiar dodatkowego wsparcia wynosił będzie 5%
podstawy wyliczonej w powyższy sposób.
W art. 8 ust. 5 proponuje się wprowadzenie ograniczenia wyłączającego możliwość
pobierania przez bank dodatkowych opłat z tytułu jednorazowej spłaty części kredytu będącej
wynikiem uzyskanej pomocy finansowej.
Poniższa tabela przedstawia wysokość finansowego wsparcia (dofinansowania do wkładu
własnego oraz dodatkowo spłaty części kredytu) w poszczególnych lokalizacjach, według
stanu obowiązującego w dniu 31 marca 2013 r. Podane wartości zostały obliczone przy
założeniu, że powierzchnia użytkowa mieszkania wynosi 50 m2.

Tabela 2. Wysokość finansowego wsparcia w poszczególnych lokalizacjach (PLN), stan na
dzień 31 marca 2013 r.
Wysokość finansowego wsparcia
Lp.
Województwo/stolica województwa
10%
15%
20%
1.1.
Wrocław
25 910
38 865
51 820
1.2.
Dolnośląskie
17 748
26 621
35 495
1.3.
Gminy sąsiadujące z Wrocławiem
21 297
31 946
42 594
2.1.
Bydgoszcz, Toruń
28 140
42 210
56 280
2.2.
Kujawsko-pomorskie
20 073
30 109
40 145
2.3.
Gminy sąsiadujące z Bydgoszczą, Toruniem
24 087
36 131
48 174
3.1.
Lublin
18 594
27 891
37 188
3.2.
Lubelskie
13 977
20 966
27 955
3.3.
Gminy sąsiadujące z Lublinem
16 286
24 428
32 571
4.1.
Gorzów Wlkp., Zielona Góra
19 183
28 774
38 365
4.2.
Lubuskie
17 830
26 745
35 660
Gminy sąsiadujące z Gorzowem Wlkp., Zieloną
4.3.
Górą
18 506
27 759
37 013

5.1.
Łódź
23 350
35 025
46 700
5.2.
Łódzkie
17 693
26 539
35 385
5.3.
Gminy sąsiadujące z Łodzią
20 521
30 782
41 043
6.1.
Kraków
22 033
33 049
44 065
6.2
Małopolskie
19 055
28 583
38 110
6.3.
Gminy sąsiadujące z Krakowem
20 544
30 816
41 088
7.1.
Warszawa
28 948
43 421
57 895
7.2.
Mazowieckie
17 253
25 879
34 505
7.3.
Gminy sąsiadujące z Warszawą
20 703
31 055
41 406
8.1.
Opole
17 738
26 606
35 475
8.2.
Opolskie
16 095
24 143
32 190
8.3.
Gminy sąsiadujące z Opolem
16 916
25 374
33 833
9.1.
Rzeszów
18 935
28 403
37 870
9.2.
Podkarpackie
14 540
21 810
29 080
9.3.
Gminy sąsiadujące z Rzeszowem
16 738
25 106
33 475
10.1.
Białystok
19 935
29 903
39 870
10.2.
Podlaskie
17 660
26 490
35 320
10.3.
Gminy sąsiadujące z Białymstokiem
18 798
28 196
37 595
11.1.
Gdańsk
26 388
39 581
52 775
11.2.
Pomorskie
21 398
32 096
42 795
11.3.
Gminy sąsiadujące z Gdańskiem
23 893
35 839
47 785
15

12.1.
Katowice
21 100
31 650
42 200
12.2.
Śląskie
17 405
26 108
34 810
12.3.
Gminy sąsiadujące z Katowicami
19 253
28 879
38 505
13.1.
Kielce
20 424
30 636
40 848
13.2.
Świętokrzyskie
14 253
21 379
28 505
13.3.
Gminy sąsiadujące z Kielcami
17 103
25 655
34 206
14.1.
Olsztyn
21 178
31 766
42 355
14.2.
Warmińsko-mazurskie
15 780
23 670
31 560
14.3.
Gminy sąsiadujące z Olsztynem
18 479
27 718
36 958
15.1.
Poznań
25 750
38 625
51 500
15.2.
Wielkopolskie
17 225
25 838
34 450
15.3.
Gminy sąsiadujące z Poznaniem
20 670
31 005
41 340
16.1.
Szczecin
18 700
28 050
37 400
16.2.
Zachodniopomorskie
18 078
27 116
36 155
16.3.
Gminy sąsiadujące ze Szczecinem
18 389
27 583
36 778

W rozdziale 3 projektu ustawy zawarte zostały przepisy określające zasady udzielania
finansowego wsparcia ze środków Funduszu Dopłat, jak również przepisy określające
przypadki, w których występować może obowiązek zwrotu części lub całości uzyskanego
finansowego wsparcia (w tym przypadku otrzymania wsparcia z naruszeniem przepisów
ustawy), z określeniem zasad, w oparciu o które następować powinno rozliczenie się nabywcy
lokalu mieszkalnego z uzyskanej pomocy.
Art. 9 projektu zawiera postanowienia ogólne, tj. przepisy odnoszące się do obu form
finansowego wsparcia udzielanych na zasadach określonych w ustawie. Finansowego
wsparcia będzie udzielał Bank Gospodarstwa Krajowego ze środków Funduszu Dopłat.
Określone w projekcie ustawy formy wsparcia mają charakter bezzwrotnej pomocy związanej
z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych i są finansowane corocznie w oparciu o środki
budżetu państwa. Tym samym proponowane źródło finansowania programu dobrze
odpowiada profilowi funkcjonowania Funduszu Dopłat utworzonego na podstawie ustawy
z dnia 5 grudnia 2002 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej
stopie procentowej, którego środki służą lub służyły dotychczas realizacji programów:
− wsparcia budownictwa komunalnego/socjalnego – jednorazowe bezzwrotne
dofinansowanie części kosztów przedsięwzięcia (program funkcjonujący systemowo),
− dopłat do oprocentowania kredytów mieszkaniowych – bezzwrotne dopłaty do
oprocentowania kredytów w ramach realizowanych programów kredytu o stałej stopie
procentowej (kredyty udzielane do końca 2005 r.) oraz „Rodzina na swoim” (wnioski
o kredyt preferencyjny przyjmowane do końca 2012 r.).
Zgodnie ze sformułowaną w art. 9 ust. 1 zasadą ogólną, udzielenie wsparcia finansowego
w obu proponowanych formach będzie następowało wyłącznie na wniosek nabywcy lokalu
mieszkalnego. Podobnie jak to ma miejsce w przypadku ustawy o finansowym wsparciu
16

rodzin i innych osób w nabywaniu własnego mieszkania, wprowadzono zasadę (w ust. 2)
zobowiązującą Bank Gospodarstwa Krajowego do prowadzenia ewidencji osób, które
dotychczas uzyskały wsparcie na podstawie ustawy (nabywców lokalu mieszkalnego), jak
również osób, w związku z którymi takie wsparcie w przeszłości zostało udzielone (chodzi
o urodzone lub przysposobione dzieci, będące trzecim lub kolejnym wychowywanym
dzieckiem). Powyższe ewidencje będą wewnętrznymi ewidencjami BGK, nieudostępnianymi
innym podmiotom. Zakres danych będących podstawą wpisu, przekazywanych do Banku
Gospodarstwa Krajowego przez instytucje udzielające wsparcia, określi umowa zawarta
pomiędzy BGK a bankiem kredytującym (art. 16).
W przypadku nabywców lokalu mieszkalnego ewidencja będzie stanowiła źródło weryfikacji,
przez podmiot przyznający finansowe wsparcie (BGK) pod kątem niewystępowania
przesłanki uniemożliwiającej ponowne uzyskanie wsparcia przez tę samą osobę (zgodnie
z projektem warunek wykluczający takie przypadki jest konsekwencją art. 4 ust. 1 pkt 2).
W przypadku dodatkowego wsparcia, w formie spłaty części kredytu związanej z urodzeniem
lub przysposobieniem trzeciego dziecka w rodzinie, prowadzenie przez BGK całościowej
ewidencji osób, w związku z którymi zaszła przesłanka do udzielenia dodatkowego
finansowego wsparcia w formie spłaty części kredytu, pozwoli na weryfikację spełnienia
warunku określonego w art. 8 ust. 3 projektu.
Ponadto Bank Gospodarstwa Krajowego będzie miał obowiązek publikowania
w poszczególnych kwartałach wysokości średniego wskaźnika przeliczeniowego, o którym
mowa w art. 2 pkt 12 oraz listy instytucji kredytujących, które udzielają kredytów w ramach
programu. Przepis ten ma na celu zapewnienie transparentności funkcjonowania programu
i ułatwienie zainteresowanym finansowym wsparciem dotarcia do aktualnych informacji.
W art. 10 projektu ustawy określono zasady dotyczące trybu składania w Banku
Gospodarstwa Krajowego wniosków o dofinansowanie wkładu własnego. Mając na
względzie warunki określające możliwość uzyskania dofinansowania wkładu własnego
wskazane w art. 3 i 6 projektu ustawy, w art. 10 ust. 1 projektu, przyjęto zasadę, zgodnie
z którą wniosek o dofinansowanie do wkładu własnego nabywca lokalu mieszkalnego składa
za pośrednictwem instytucji kredytującej, wraz z kierowanym do niej wnioskiem o udzielenie
kredytu na zakup lokalu mieszkalnego, w związku z którym ma zostać udzielone wsparcie.
Wniosek będzie mógł być złożony do dnia 30 września 2018 r. Termin ten wynika
z ograniczenia okresu wypłacania środków w ramach programu do końca 2018 r. (zgodnie
z art. 24). Zakłada się, że ewentualne wnioski składane w IV kwartale 2018 r. ze względu na
17

procedurę ich rozpatrywania nie miałyby szansy na realizację zakończoną wypłatą środków
przed końcem 2018 r.
W art. 10 ust. 2 projektu wprowadzono zasadę, zgodnie z którą wniosek o dofinansowanie
wkładu własnego powinien określać termin wypłaty wsparcia, w formie wskazania kwartału
i roku przewidywanej wypłaty środków z Funduszu Dopłat na rzecz nabywcy lokalu
mieszkalnego. Określenie we wniosku terminu wypłaty środków z Funduszu Dopłat jest
rozwiązaniem koniecznym z uwagi na przyjęte w projekcie ustawy mechanizmy zarządzania
limitem wydatków i związane z tym zasady limitowania świadczeń (szczegółowo w dalszej
części uzasadnienia). Powinien on odpowiadać szczegółowym zasadom wyznaczającym
wypłatę środków z Funduszu Dopłat, określonym w oparciu o znane nabywcy lokalu
mieszkalnego zamierzenia dotyczące planowanego kwartału zakupu mieszkania oraz
charakteru samej transakcji mieszkaniowej. Wypłaty środków, zgodnie z przypadkami
opisanymi w art. 11 ust. 3 projektu, mogą dotyczyć:
− zakupu mieszkania oddanego do użytkowania (wypłata następuje po zawarciu umowy
o ustanowieniu lub przeniesieniu własności lokalu),
− zakupu mieszkania na podstawie umowy deweloperskiej (wypłata jest ostatnią częścią
świadczeń pieniężnych należnych sprzedawcy i może przypadać na lata następne po roku
złożenia wniosku).
Z uwagi na przyjęte w projekcie ustawy ramy czasowe finansowania programu, dotyczące
limitowania wydatków budżetowych (szerzej w uzasadnieniu do art. 24 projektu), ostatnim
możliwym terminem wypłaty jest IV kwartał 2018 r.
Uwzględniając praktykę rynkową, projekt ustawy nie wyklucza możliwości złożenia – przed
ostatecznym wyborem konkretnego banku – wniosków o kredyt i towarzyszących im
wniosków o finansowe wsparcie w więcej niż jednej instytucji kredytującej. W odniesieniu do
takich przypadków w art. 10 ust. 3 projektu wprowadzono zasadę, zgodnie z którą wniosek
złożony przez tego samego nabywcę za pośrednictwem więcej niż jednej instytucji
kredytującej może dotyczyć wyłącznie jednego lokalu mieszkalnego, a określone we
wnioskach terminy wypłaty środków z Funduszu Dopłat nie mogą się różnić. Z uwagi na
określone ramy finansowania programu ze środków budżetu państwa przyjęte rozwiązanie
powinno wykluczyć ryzyko blokowania środków budżetowych, zapewniając również na
etapie przed dokonaniem wyboru kredytodawcy (banku) możliwość ubiegania się w danym
momencie o wsparcie zakupu wyłącznie konkretnego, jednego mieszkania.
18

Projekt przewiduje, że na instytucji kredytującej spoczywał będzie obowiązek weryfikacji
spełnienia przez ubiegającego się o kredyt nabywcy lokalu mieszkalnego warunków
ustawowych umożliwiających udzielenie finansowego wsparcia. Proponowane w tym
względzie rozwiązanie bierze pod uwagę zarówno specjalny charakter podmiotu
prowadzącego działalność kredytową (instytucja zaufania publicznego), jak również
możliwość przeprowadzania stosownej weryfikacji w przypadku większości warunków
w oparciu o:
1) samą decyzję kredytodawcy (warunki dotyczące kredytu wskazane w art. 6),
2) datę złożenia wniosku o kredyt (kryterium wieku beneficjenta, o którym mowa w art. 4
ust. 1 pkt 1) lub
3) dokumenty, które ubiegający się o kredyt nabywca lokalu mieszkalnego składa –
niezależnie od faktu ubiegania się o pomoc państwa – również z samym wnioskiem
o kredyt (większość warunków dotyczących lokalu mieszkalnego wskazanych w art. 5).
W przypadku warunków wymaganych do uzyskania dofinansowania do wkładu własnego,
których spełnienia obiektywnie nie można zweryfikować w oparciu o przedłożone przez
wnioskodawcę dokumenty, przepis art. 10 ust. 4 nakłada na nabywcę lokalu mieszkalnego
obowiązek złożenia wraz z wnioskiem pisemnych oświadczeń potwierdzających:
a) cel nabycia lokalu, jakim jest zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych
beneficjenta finansowego wsparcia,
b) spełnienie warunku nieposiadania przez beneficjenta w przeszłości innego mieszkania na
własność, w zakresie określonym w ustawie, jak również zobowiązanie dotrzymania tego
warunku do czasu nabycia mieszkania, w związku z którym ma zostać udzielone
finansowe wsparcie (zgodnie z ust. 5 nabywca lokalu jest w tym ostatnim przypadku
zobowiązany do niezwłocznego poinformowania instytucji kredytującej o sytuacji, która
powoduje naruszenie tego warunku po dniu złożenia wniosku o wsparcie),
c) zobowiązanie beneficjenta wsparcia, wynajmującego inny lokal mieszkalny lub
posiadającego spółdzielcze lokatorskie prawo do innego lokalu, do wypowiedzenia
umowy najmu lub zrzeczenia się stosownego prawa na rzecz spółdzielni mieszkaniowej,

3) Jedynym warunkiem, w związku z którym projektowane przepisy nakładać mogą na instytucję kredytującą
obowiązek weryfikacji dokonywanej na innej podstawie niż wskazana w powyższym wyliczeniu, będzie
obowiązek weryfikacji faktu posiadania dziecka (stosowany, w przypadku gdy nabywca lokalu mieszkalnego
ubiega się o wyższą kwotę wsparcia na podstawie art. 7 ust. 2). Chociaż stan faktyczny, związany z liczbą osób
na utrzymaniu kredytobiorcy, jest co do zasady brany pod uwagę przez bank przy udzieleniu kredytu,
w kontekście możliwości uzyskania wyższego wsparcia nabywca lokalu mieszkalnego będzie zobowiązany
przedstawić w tym przypadku dokumenty potwierdzające spełnienie tego warunku.
19