Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" oraz ustawy o transporcie kolejowym

15
inwestycji, o których mowa w art. 38 ust. 1 i 5,
zarządca przyznaje przewoźnikom kolejowym
ulgę w opłacie podstawowej na określonych
liniach kolejowych lub ich odcinkach.
2. Wartość przyznanej ulgi, o której mowa w ust. 1,
nie może przekroczyć wielkości środków
finansowych przeznaczonych na finansowanie lub
dofinansowanie inwestycji określonych w ust. 1.
3. Wielkość sfinansowania lub dofinansowania
inwestycji i
wysokość ulgi, o której mowa
w ust. 1, określa się w umowie o realizacji zadań
inwestycyjnych zwieranej między jednostką
samorządu terytorialnego a zarządcą.”.

Art. 3. Do osób, które na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy, o której mowa w
art. 1, otrzymały zawiadomienie na piśmie wyznaczające sześciomiesięczny termin do
złożenia oświadczenia o zamiarze nabycia lokalu mieszkalnego, stosuje się przepisy
dotychczasowe.

Art. 4. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z
wyjątkiem art. 1 pkt 3, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2009 r.
______________
1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1086 i Nr 154, poz. 1802, z 2002 r.
Nr 205, poz. 1730 i Nr 240, poz. 2055, z 2003 r. Nr 6, poz. 63, Nr 80, poz. 720 i Nr 203, poz. 1966, z 2004 r. Nr
96, poz. 959 i Nr 120, poz. 1252, z 2005 r. Nr 157, poz. 1315 i Nr 184, poz. 1539 oraz z 2006 r. Nr 12, poz. 63 i Nr
157, poz. 1119.
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238 i Nr 191,
poz. 1374.
3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1996 r. Nr 118, poz. 561, Nr 139,
poz. 647 i Nr 147, poz. 686, z 1997 r. Nr 82, poz. 518 i Nr 121, poz. 770, z 1998 r. Nr 75, poz. 486 i Nr 113, poz.
717, z 2002 r. Nr 135, poz.1146, z 2003 r. Nr 213, poz. 2081, z 2005 r. Nr 249, poz. 2104 oraz z 2007 r. Nr 69,
poz. 467 i Nr 89, poz. 589.




U Z A S A D N I E N I E

Program restrukturyzacji jednego z największych przedsiębiorstw w kraju
– Polskich Kolei Państwowych – został przyjęty przez Radę Ministrów w 1999 r.
Doświadczenia w jego wdrażaniu i ocena efektów przebiegającej reformy
kolejnictwa wskazują na potrzebę dostosowywania generalnie przyjętego
kierunku przekształcania polskiego kolejnictwa do rozwijającego się procesu
liberalizacji rynku, zachodzących zmian w prawie unijnym, jak również do
doświadczeń w reformowaniu kolejnictwa w innych krajach. „Program
restrukturyzacji Polskich Kolei Państwowych” zmieniono w 2003 r. i w lutym
2005 r. Obecnie zaistniała konieczność opracowania „Strategii dla transportu
kolejowego”.
Niniejszy projekt ustawy stanowi podstawy prawne dla realizacji zawartych
w „Strategii dla transportu kolejowego do roku 2013”, przyjętej przez Radę
Ministrów w dniu 17 kwietnia 2007 r., nowych rozwiązań, a także usprawnienia
realizacji zadań określonych wcześniejszymi uregulowaniami. Projekt ustawy
wprowadza przepisy:
– usprawniające restrukturyzację majątkową PKP SA, w tym procedurę
zbywania udziałów mniejszościowych PKP SA w spółkach spoza Grupy
PKP oraz regulację stanów prawnych nieruchomości,
– wzmacniające funkcje PKP SA w zakresie zadań koordynacyjnych
i regulacyjnych między spółkami.
Ponadto projekt ustawy wprowadza zmiany mające charakter poprawek
legislacyjnych, wynikające z nowelizacji innych ustaw. Dotyczy to zmian
w art. 2 ust. 7, w art. 18 ust. 1 i 7, w art. 20 ust. 6 i w art. 31.
Proponowany art. 14a ma na celu poprawę jakości obsługi klientów
przewo ników kolejowych z Grupy PKP (jeden bilet, dostęp do kas biletowych,
skomunikowanie połączeń). Zostanie wprowadzony wspólny system umożli-
wiający dystrybucję biletów i stosowanie wspólnego biletu na przejazd.

2
Dodawany w art. 15 ust. 2a ma na celu określenie, że działalność prowadzona
przez PLK SA nie jest nastawiona na maksymalizację zysku, a wygospo-
darowane środki Spółka przeznaczy na inwestycje infrastrukturalne.
Przepis art. 15 ust. 4a w obecnym brzmieniu wyłącza z infrastruktury kolejowej
zarządzanej przez PLK SA budynki i budowle przeznaczone do obsługi osób i
rzeczy, jednakże bez gruntów pod nimi. Utrudniło to aportowanie infrastruktury
kolejowej do PLK SA, ponieważ aportowaniu podlegałyby też grunty pod tymi
budynkami i budowlami, które zostały wyłączone i mają pozostać w PKP SA
bąd zostaną przekazane przewo nikom. Proponowana zmiana stwarza
możliwość geodezyjnego i prawnego wydzielenia nieruchomości objętych
dyspozycją tego przepisu.
Zmiany w art. 17 ust. 7 wynikają z konieczności uwzględnienia wprowadzanego
przepisu ust. 7a. Zostało zmienione również niepoprawnie użyte sformułowanie
„działka ewidencyjna gruntu”.
Proponowane rozporządzenie (art. 17 ust. 7a) określi nieruchomości, które ze
względu na ich specyfikę i położenie będą zagospodarowane komercyjnie przez
PKP SA w sytuacjach, gdy np. linie kolejowe przebiegają w tunelach, wykopach
itp., a na powierzchni gruntu znajdują się dworce pasażerskie lub mogą być
zbudowane obiekty o charakterze komercyjnym, niewchodzące w
skład
normatywnie określonej linii kolejowej. Za przykład potrzeby wprowadzenia
projektowanego przepisu może posłużyć dworzec Warszawa Centralna oraz
powierzchnia nad wykopem linii średnicowej w Warszawie między ul. Jana
Pawła II i ul. elazną.
Projektowana regulacja w art. 17 ust. 7b przewiduje zabezpieczenia dla PLK
SA, w formie prawa użytkowania (ograniczone prawo rzeczowe), gwarantujące,
że wyżej opisana działalność komercyjna w żaden sposób nie będzie
kolidowała z zarządzaniem państwową siecią kolejową.
W art. 17a zostały zaproponowane możliwości dokonania przez PKP SA
realokacji składników mienia ruchomego między spółkami zależnymi PKP SA
w zakresie mienia, w które wcześniej PKP SA wyposażyła daną spółkę zależną,
a mienie to okazało się niezbędne do prowadzenia działalności przez inną
spółkę. Stosownie do przyjętej w „Strategii…” koncepcji, do procesu realokacji


3
takiego mienia zostanie wykorzystana instytucja umorzenia akcji/udziałów,
uregulowana w przepisach Kodeksu spółek handlowych. Udziały PKP SA,
jedynego właściciela spółek zależnych, będą umarzane dobrowolnie. W ra-
mach wynagrodzenia za umorzone udziały, PKP SA otrzyma składniki mienia
(środki trwałe), które następnie zostaną wniesione do spółki, która o nie
wystąpi, uzasadniając, że są one niezbędne dla jej statutowej działalności.
Dodany w art. 18 ust. 6a ma na celu przyspieszenie procesu przekazywania
przez PLK SA linii kolejowych i odcinków linii samorządom terytorialnym.
Zgodnie z art. 9 ustawy o transporcie kolejowym zarządca infrastruktury, chcąc
zlikwidować linię kolejową lub odcinek linii, musi w procesie likwidacyjnym
przeprowadzić konsultacje z właściwymi organami jednostek samorządu
terytorialnego, na których obszarze jest zlokalizowana linia kolejowa lub
odcinek linii kolejowej. Likwidacja linii może zostać wstrzymana, jeżeli właściwy
miejscowo organ samorządu terytorialnego lub wskazany przez niego
przedsiębiorca zawrze umowę o nieodpłatne przejęcie linii kolejowej lub
odcinka linii kolejowej w zarządzanie w celu jej dalszej eksploatacji. PLK SA
chcąc zawrzeć ww. umowę, w większości przypadków musi uzyskać zgodę
ministra właściwego do spraw transportu w trybie art. 18 ust. 2 i 4 ustawy.
Z dotychczasowej praktyki wynika, że kompletowanie dokumentów niezbędnych
do złożenia tego wniosku jest procesem kosztownym i czasochłonnym.
W szczególności dotyczy to wykonania wyceny przedmiotu rozporządzenia
przez rzeczoznawcę majątkowego. Taki stan rzeczy powoduje, że na części linii
kolejowych przewidzianych przez PLK SA do likwidacji, których spółka nie może
przekazać w zarządzanie samorządowi ze względu na brak zgody ministra, nie
są prowadzone prace utrzymaniowe ani ruch kolejowy, co prowadzi do
dekapitalizacji tego majątku. Chcąc przyspieszyć proces rewitalizacji linii
kolejowych i zatrzymać ich degradację, projektowane zapisy ustawy dają PLK
SA dwa lata na sporządzenie stosownej dokumentacji i wystąpienie z wnios-
kiem do ministra właściwego do spraw transportu. W tym czasie wyżej wy-
mienione linie kolejowe będą mogły być eksploatowane przez właściwe
jednostki samorządu terytorialnego, bez konieczności wcześniejszej zgody
ministra.


4
Zmiana art. 18 ust. 8 ma na celu umożliwienie zbywania budynków użytko-
wych, w których znajdują się lokale mieszkalne. Większość tych budynków trafi
w formie aportu do spółek Grupy PKP, głównie do PLK SA. Zgodnie z art. 42
ust. 4 osobom uprawnionym, zajmującym lokal mieszkalny, przysługuje prawo
pierwszeństwa w nabyciu lokalu. Obecny przepis nie pozwala PKP SA
dysponować budynkami, w których jest chociaż jeden lokal mieszkalny. Z tego
tytułu PKP SA ponosi tylko koszty utrzymania budynku. Rozwiązaniem
problemu byłoby przekwaterowanie lokatorów do innych lokali, ale PKP SA nie
posiada takich możliwości (wolnych lokali ani środków na ich zakup).
Wzdłuż linii kolejowych, na ich gruncie i na gruncie przyległego pasa gruntu,
jest położonych około 10 tys. budynków zamieszkałych przez kolejarzy, byłych
kolejarzy i ich zstępnych. Wnosząc do PLK SA grunty linii kolejowych, należy
wnieść również te budynki, ponieważ ich wydzielenie w odrębne nieruchomości,
z uwagi na ich bliskie położenie do torów, nie jest możliwe. Nie przewiduje się
poszerzenia działalności PLK SA o działalność rynkową w zakresie
komercyjnego wykorzystania budynków mieszkalnych.
Proponowany art. 18a modyfikuje i konkretyzuje dotychczasowe zasady
dysponowania liniami kolejowymi o charakterze lokalnym na rzecz jednostek
samorządu terytorialnego. Ma ułatwić samorządom przejmowanie na własność
linii lub ich odcinków, jeżeli są one zainteresowane poprawą stanu
technicznego tych linii kolejowych, tj. przygotują projekt inwestycyjny.
Stosownie do koncepcji przyjętej w „Strategii…”, linie kolejowe niebędące
liniami o znaczeniu państwowym mogą być przekazywane nieodpłatnie na
własność jednostkom samorządu terytorialnego, jeśli samorząd zadeklaruje
gotowość wykonywania na takiej linii przewozów kolejowych. Zasadniczo to
samorządy województw są zainteresowane przejmowaniem na własność linii
kolejowych w celu ich modernizacji dla zwiększenia prędkości pociągów
i poprawy konkurencyjności transportu kolejowego wobec transportu dro-
gowego. Nie zamyka się jednak możliwości przejęcia linii kolejowych przez
pozostałe szczeble samorządowe. Przekazanie następuje po uzyskaniu zgody
ministra właściwego do spraw transportu. Jednak tylko zobowiązanie
samorządu terytorialnego do przewozów kolejowych stanowi jedyną podstawę
do jej nieodpłatnego przekazania. W przypadku gdy na przejętej linii kolejowej