Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz niektórych innych ustaw

Gwarancją należytego korzystania z prawa do krótkich sprawozdań powinno być podwójne
ograniczenie tego prawa poprzez: sztywne ramy czasowe (odwołujące się do występujących
w dyrektywie 2010/13/UE maksimum 90 sekund) oraz treściowe, czyli możliwości jego
wykorzystania jedynie w wymiarze krótkiej informacji o wydarzeniu w ogólnych audycjach
informacyjnych, tak aby nie zawsze było to automatycznie 90 sekund.


Rozdział 3a
Audiowizualne usługi medialne na żądanie
Projekt ustawy przewiduje, że przepisy odnoszące się wyłącznie do audiowizualnych usług
medialnych na żądanie, wdrażające art. 12 i 13 dyrektywy 2010/13/UE, zostaną ujęte w nowy
rozdział 3a Ustawy. Stosowanie zaś do tych usług reguł ogólnych (wymogi art. 5 – 11
dyrektywy) nastąpiłoby przez odpowiednie odesłania do przepisów rozdziału 3 „Programy
radiowe i telewizyjne” (proponowany art. 20f Ustawy).
Zasady wspólne dotyczą identyfikacji dostawcy usługi medialnej, zakazu nawoływania do
nienawiści, dostępności usług dla osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu
wzroku oraz osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu słuchu, ogólnych zasad
dot. przekazów handlowych (reklamy, sponsorowania, telesprzedaży, lokowania produktów).
Rozszerzenie zakresu regulacji na medialne usługi nielinearne należy ograniczyć – zgodnie
z dyrektywą 2010/13/UE – do audiowizualnych usług medialnych na żądanie, z wyłączeniem
audialnych usług medialnych na żądanie.
Rozszerzenie takie wymaga:
1) wskazania, że audiowizualne usługi medialne na żądanie realizują także zadania
szeroko rozumianej radiofonii i telewizji, a tym samym stanowią jej część (art. 1
ust. 1a Ustawy);
2) konsekwentnego zastąpienia wyrazu „program” wyrazem „usługa medialna”
(ewentualnie dodania obok programów – audiowizualnych usług medialnych na
żądanie) oraz wyrazu „nadawca” wyrazem „dostawca usługi medialnej” – w tych
przypadkach, gdzie regulacja ma dotyczyć zarówno programów, jak
i audiowizualnych usług medialnych na żądanie lub dostawców obu rodzajów takich
usług, dotyczy to:
a) swobody odbioru (art. 1 ust. 2),
37


b) jurysdykcji (art. 1a),
c) kompetencji KRRiT (art. 6 i art. 10 ust. 2 – 4),
d) odpowiedzialności prawnej (art. 53 ust. 1, art. 53a);
3) wprowadzenia odesłania do odpowiedniego stosowania niektórych podstawowych
wymogów dotyczących programów, zawartych w proponowanych art. 13 – 14a,
art. 16 ust. 1 zdanie 1, art. 16b – 17a, art. 18 ust. 1, art. 18a, art. 19 ust. 1, art. 20
i art. 20a, wobec audiowizualnych usług medialnych na żądanie (art. 20f);
4) specyficznego uregulowania wobec audiowizualnych usług medialnych na żądanie
kwestii ochrony małoletnich i promocji audycji europejskich (art. 20d i 20e);
5) uregulowania uprawnienia do udostępniania audiowizualnych usług medialnych na
żądanie – w postaci zgłoszenia do wykazu tych usług (art. 41a oraz art. 45a), na
zasadach bardziej liberalnych niż wpis do rejestru.

Art. 20d
Dyrektywa zawiera elastycznie ujęty obowiązek zapewnienia, że audiowizualne usługi
medialne na żądanie poważnie szkodzące małoletnim będą udostępniane jedynie w sposób
zapewniający brak dostępu do nich, w normalnych okolicznościach, przez małoletnich (art. 12
dyrektywy 2010/13/UE). Motyw 60 dyrektywy 2010/13/UE precyzuje, przy pomocy jakiego
rodzaju środków taki cel może być osiągnięty.
Ujęcie zaproponowane w art. 20d Ustawy zmierza do możliwie wszechstronnego,
a jednocześnie elastycznego zagwarantowania środków ochrony małoletnich przez
dostawców audiowizualnych usług medialnych na żądanie. Pozostawia się tu także pewne
pole do samoregulacji lub współregulacji.

Art. 20e
Istniejący w Ustawie system kwot programowych w stosunku do programów linearnych,
w tym także kwot językowych, zostaje utrzymany.
W odniesieniu do kwot w usługach na żądanie dyrektywa 2010/13/UE zawiera regulację
elastyczną (art. 13), pozostawiając szeroką swobodę implementacji państwom członkowskim.
Dopuszcza tym samym zastosowanie kwot katalogowych, inwestycyjnych lub
ekspozycyjnych.
38


Wobec specyfiki i zróżnicowania katalogów audycji na żądanie, wprowadzanie wobec nich
sztywnych kwot na wysokim poziomie na wzór kwot programowych dla usług linearnych
wydaje się być rozwiązaniem zbyt daleko idącym na tym etapie rozwoju tych usług. Dlatego
też należy zaproponować, w ślad za dyrektywą 2010/13/UE, wprowadzenie elastycznego
obowiązku promowania audycji europejskich przez dostawców audiowizualnych usług
medialnych na żądanie, przez kombinację obowiązku eksponowania tych audycji i niskiej, bo
15 % kwoty katalogowej lub 10 % kwoty inwestycyjnej. Byłoby to połączone z obowiązkiem
ewidencyjno-sprawozdawczym, co jest niezbędne do realizacji przez KRRiT obowiązków
państwa członkowskiego wynikających z art. 13 ust. 3 dyrektywy 2010/13/UE. KRRiT zaś
uzyskałaby delegację ustawową do określenia szczegółowych zasad promowania audycji
europejskich w katalogach audycji na żądanie, jednak bez uprawnienia do sztywnego
określania kwoty katalogowej. Rozwiązanie powinno pozostawić dużą swobodę dostawcom
i zachęcać ich do samoregulacji lub współregulacji. W ten sposób możliwe będzie
zgromadzenie odpowiednich doświadczeń, a jednocześnie zebranie danych sprawozdawczych
wymaganych w art. 13 ust. 2 i 3 dyrektywy 2010/13/UE.
Jako podstawę do obliczania procentowego udziału, o którym mowa w projektowanym
art. 20e ust. 1 pkt 1 Ustawy, proponuje się uwzględniać iloczyn czasu trwania danej,
konkretnej audycji zawartej w katalogu w danym kwartale kalendarzowym oraz czas jej
udostępniania. Pozwoli to wziąć pod uwagę faktyczny czas udostępniania audycji w katalogu.
Zawartość całego katalogu audiowizualnej usługi medialnej na żądanie będzie więc stanowiła
suma iloczynów czasu trwania każdej audycji oraz czasu jej udostępniania.
W przeciwieństwie do kwot programowych w usługach linearnych, gdzie liczony jest
wyłącznie czas trwania audycji w danym kwartale, w usługach nielinearnych niezbędne jest
powiązanie czasu trwania audycji z czasem ich udostępniania. Pozostawienie jedynie
przesłanki czasu trwania audycji mogłoby spowodować, że np. 60-minutowa audycja
dostępna w katalogu przez 15 dni byłaby traktowana identycznie jak 60-minutowa audycja
udostępniona w katalogu przez 90 dni. Alternatywnym sposobem obliczania kwot
programowych mogłaby być liczba audycji zawartych w katalogu, ale ten sposób regulacji nie
uwzględniałby dużej fluktuacji audycji w ramach katalogu. Niektóre serwisy on-demand mają
stały repertuar, zazwyczaj jednak audycje oferowane są przez okres krótszy niż trzy miesiące,
w skrajnych przypadkach znajdują się w katalogu przez 1 dzień lub tylko kilka godzin,
a następnie są wymieniane na inne.
39


Ponieważ konieczne jest dostosowanie działalności dostawców audiowizualnych usług
medialnych na żądanie do nowych obowiązków, zasadne wydaje się wprowadzenie przepisu
przejściowego (art. 7 ustawy nowelizującej), zgodnie z którym będą oni zobowiązani do
stopniowego zwiększania środków przeznaczanych na produkcję lub zakup praw do audycji
europejskich.
Proponuje się zatem rozłożyć w czasie osiągnięcie progu 15 % kwoty katalogowej, tak aby
5 % osiągnąć w 2011 r., 10 % w 2012 r., a 15 % w 2013 r. Przewiduje się również, że
obowiązek przeznaczania 10 % zawartości katalogu na audycje europejskie, będące
jednocześnie audycjami wytworzonymi pierwotnie w języku polskim oraz 5 % zawartości
katalogu na audycje europejskie wytworzone przez producentów niezależnych powinien być
odłożony w czasie i wejść w życie dopiero od 2013 r., aby dostawcy usług uzyskali
dodatkowy czas na należyte przygotowanie się do wykonania wskazanych wyżej
obowiązków.
Jeżeli chodzi o alternatywną kwotę inwestycyjną, to proponuje się, aby w 2011 r. wynosiła
ona 3 % wydatków dostawców usług na żądanie w roku poprzedzającym przeznaczonych na
wytwarzanie lub pozyskanie audycji do celów ich udostępniania w katalogu, w 2012 r. 6 %,
a w 2013 r. 10 %.

Art. 20f
Proponowany przepis wprowadza odesłania do odpowiedniego stosowania niektórych
podstawowych wymogów dotyczących programów wobec audiowizualnych usług
medialnych na żądanie. Dotyczy to – jak już częściowo było wspominane:
– swobody działalności dostawcy w zakresie kształtowaniu usługi medialnej na żądanie
(art. 13 i 14 Ustawy),
– obowiązków identyfikacyjnych dostawcy usług medialnych na żądanie (art. 14a
Ustawy),
– obowiązku łatwej rozpoznawalności przekazów handlowych (art. 16 ust. 1 zdanie 1),
– ogólnych zasad dot. przekazów handlowych: reklamy, sponsorowania, telesprzedaży,
lokowania produktów (art. 16b – 17a Ustawy),
– zakazu dyskryminacji i nawoływania do nienawiści (art. 18 ust. 1 Ustawy),
40


– obowiązku zapewnienia dostępności usług dla osób niepełnosprawnych z powodu
dysfunkcji narządu wzroku oraz osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji
narządu słuchu (art. 18a Ustawy),
– objęcia dostawcy usługi medialnej na żądanie zasadą prowadzenia działalności
w formie redakcji w rozumieniu przepisów prawa prasowego (art. 19 ust. 1 Ustawy),
– obowiązku utrwalania audycji i reklam (art. 20 ust. 1 Ustawy),
– obowiązków współpracy z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów (art. 20a
Ustawy).

Art. 21
W obszarze wspierania edukacji medialnej istotną rolę powinny odgrywać również media
publiczne, dlatego proponuje się dodatkowo rozszerzenie określonych w art. 21 ust. 1a
Ustawy zadań publicznej radiofonii i telewizji o upowszechnianie edukacji medialnej.
Programy i inne usługi publicznej radiofonii i telewizji powinny bowiem służyć edukacji
medialnej.
Należy również podkreślić obowiązki nadawców publicznych w zakresie zapewniania
dostępności programów i innych usług dla osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji
narządu wzroku oraz osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu słuchu (art. 7,
motyw 46 dyrektywy 2010/13/UE). Telewizja publiczna – tak jak wszyscy nadawcy
telewizyjni – będzie zobowiązana do wypełniania minimalnych kwot programowych
dotyczących audycji z udogodnieniami dla osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji
narządu wzroku oraz słuchu, o czym mowa w projektowanym art. 18a Ustawy. Niezależnie
jednak od tego obowiązku, wszyscy nadawcy publiczni, w tym również jednostki radiofonii
publicznej, powinni w ramach swojej misji zapewniać w większym stopniu niż nadawcy
prywatni dostępność swoich programów, a także innych usług, dla ww. osób
niepełnosprawnych.

Rozdział 5
Koncesje na rozpowszechnianie programów
Art. 33
Jednym z podstawowych zagadnień implementacji dyrektywy jest rozszerzenie zakresu
regulacji. Rodzi to pytanie o sposób ujęcia źródła uprawnienia do dostarczania (zwłaszcza
41