Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo o miarach

członkowskiego innym niż terytorium kraju. Zmiana ta jest również dokonywana w celu
zachowania terminologii celnej i doprecyzowuje, iż chodzi o dokument potwierdzający
objęcie towarów procedurą wywozu.
5. Art. 1 pkt 6 projektu ustawy (dot. art. 15 ust. 8, 8a, 8b, 10 i 11 ustawy)
Projektowana zmiana art. 15 ust. 8 ustawy o VAT polega na określeniu warunków, jakie musi
spełniać podmiot, aby zostać przedstawicielem podatkowym. Są to:
1) zarejestrowanie jako podatnik VAT czynny,
2) nieposiadanie przez ostatnie 24 miesiące zaległości we wpłatach poszczególnych
podatków stanowiących dochód budżetu państwa, przekraczających odrębnie w każdym
podatku odpowiednio 3
% kwoty należnych zobowiązań podatkowych w
posz-
czególnych podatkach; udział zaległości w kwocie podatku ustala się w stosunku do
kwoty należnych wpłat za okres rozliczeniowy, którego dotyczy zaległość,
3) wymóg, aby przez ostatnie 24 miesiące osoba fizyczna będąca podatnikiem,
a w przypadku podatników niebędących osobami fizycznymi – osoba będąca
wspólnikiem spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej, członkiem
władz zarządzających, głównym księgowym nie została prawomocnie skazana na
podstawie ustawy – Kodeks karny skarbowy za popełnienie przestępstwa skarbowego,
4) uprawnienie do zawodowego wykonywania doradztwa podatkowego zgodnie
z
przepisami o doradztwie podatkowym lub do usługowego prowadzenia ksiąg
rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości.
Warunki te mają zapewnić rzetelność wykonywania obowiązków przedstawiciela
podatkowego. Obecnie kwestie te są uregulowane przepisami rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 16 kwietnia 2004 r. w sprawie przedstawiciela podatkowego (Dz. U. Nr 66,
poz. 609).
Dodanie ust. 8a w art. 15 ustawy o VAT ma umożliwić agencji celnej pełnienie funkcji
przedstawiciela podatkowego również w sytuacji, gdy agencja celna nie będzie uprawniona
do zawodowego wykonywania doradztwa podatkowego zgodnie z przepisami o doradztwie
podatkowym lub do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami
o rachunkowości. Zwolnienie agencji celnej z posiadania takich uprawnień będzie miało
zastosowanie, w przypadku gdy podatnik ustanawiający agencję celną przedstawicielem
podatkowym będzie dokonywać na terytorium kraju wyłącznie importu towarów, a miejscem

5
przeznaczenia tych towarów jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium
kraju i wywóz z terytorium kraju jest dokonywany przez importera tych towarów w ramach
wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.
Dodanie przepisu ust. 8b w art. 15 ustawy o VAT ma na celu umożliwienie wykonywania
przez agencję celną jako przedstawiciela podatkowego niektórych czynności, które obecnie
mogą być wykonywane jedynie przez doradców podatkowych.
Wprowadzenie zaproponowanych przepisów ust. 8a i 8b, dodawanych w art. 15 ustawy
o VAT, ułatwiłoby podmiotom dokonującym na terytorium kraju wyłącznie importu
towarów, gdy miejscem przeznaczenia tych towarów jest terytorium państwa członkowskiego
innego niż terytorium kraju i wywóz z terytorium kraju przez importera tych towarów nastąpi
w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy tych towarów – dokonywanie rozliczeń należności
celno-podatkowych, związanych z odprawami celnymi importowanych towarów, w sytuacji
obowiązkowego ustanowienia przedstawiciela podatkowego. Uprawnienie agencji celnych do
wykonywania czynności w zakresie prowadzenia, w imieniu i na rzecz tych podatników,
dokumentacji oraz ewidencji na potrzeby podatku oraz sporządzania, w imieniu i na rzecz
tych podatników, deklaracji i informacji podsumowujących, w przypadku gdy podatnik
ustanowi agencję celną przedstawicielem podatkowym, o którym mowa w art. 15 ust. 8
ustawy o VAT – ułatwi dokonywanie odpraw w imporcie przez podmioty zagraniczne, które
importowane towary kierują dalej do innego państwa członkowskiego. Wszystkie konieczne
formalności podatkowe związane z dalszym przemieszczaniem towaru do innego państwa
członkowskiego będzie również mógł wypełnić za takiego podatnika przedstawiciel
podatkowy. Jest to uzasadnione również tym, że nie będą oni dokonywali innych rozliczeń
tych podatników niż związanych z importem towarów i wewnątrzwspólnotową dostawą
towarów, która będzie następowała w wyniku importu.
Proponowane zmiany art. 15 ust. 8, 8a i 8b ustawy o VAT spowodują również zmianę
delegacji dla Ministra Finansów określonej w art. 15 ust. 10 ustawy (związane z tym jest
również dodanie ust. 11) oraz wydanie nowego rozporządzenia w sprawie przedstawiciela
podatkowego.
6. Art. 1 pkt 7 lit. a i d, pkt 8, pkt 9 lit. c, pkt 17, pkt 26 i pkt 28 projektu ustawy
(dot. art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 oraz ust. 7, art. 19 ust. 13 pkt 5, art. 29 ust. 18a, art. 86
ust. 2 pkt 4 i ust. 10 pkt 2, art. 106 ust. 1a i 7 oraz art. 113 ust. 13 ustawy)


6
W ww. przepisach zaproponowano regulacje, których celem jest zmiana w systemie
naliczania i odliczania podatku od towarów i usług w obrocie surowcami wtórnymi – złomem
oraz w handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych.
Zmiana ta polega na przesunięciu, w przypadku gdy sprzedawca i nabywca są podatnikami,
o których mowa w art. 15, obowiązku podatkowego rozliczenia podatku od towarów i usług
z tytułu dostawy złomu oraz przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych ze
sprzedawcy na nabywcę. Jednocześnie nabywcom i usługobiorcom przysługiwałoby prawo do
odliczenia podatku jako podatku naliczonego na ogólnych zasadach, który z tytułu dokonania
na ich rzecz dostawy lub świadczenia usług byłyby u nich podatkiem należnym.
Zaproponowane rozwiązania odpowiadają przepisom unijnym. Na stosowanie mechanizmu
polegającego na przesunięciu obowiązku zapłaty podatku VAT na osobę, na rzecz której jest
dokonywana dostawa złomu lub świadczona jest usługa przeniesienia uprawnień do emisji ww.
gazów, zezwalają odpowiednio przepisy art. 199 i 199a ust. 1 lit. a dyrektywy 2006/112/WE,
które stanowią odpowiedź na obserwowaną skalę oszustw podatkowych w tych sektorach.
Wprowadzenie przez Polskę mechanizmu odwróconego obciążenia w odniesieniu do usług
polegających na przenoszeniu uprawnień do emisji gazów cieplarnianych będzie się wiązać
z koniecznością powiadomienia Komisji o stosowaniu tego rozwiązania oraz przekazaniu
informacji wymaganych przepisami ww. dyrektywy 2006/112/WE.
Konsekwencją zmiany dot. rozliczania złomu jest odejście od określania w sposób szczególny
obowiązku podatkowego dla dostaw złomu i zastosowania w tym zakresie zasad ogólnych.
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami obowiązek podatkowy z tytułu dostawy złomu
stalowego i żeliwnego, złomu metali nieżelaznych (z wyłączeniem złomu z
metali
szlachetnych) powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, z tym że:
– w przypadku złomu niewsadowego, nie później niż 20. dnia, licząc od dnia wysyłki złomu
do jednostki, która dokonuje kwalifikacji jakości,
– w przypadku złomu wsadowego – nie później niż 30. dnia, licząc od dnia wysyłki złomu.
Proponowane zmiany dot. złomu polegają na:
1) dodaniu do kręgu podatników podatku od towarów i usług, określonych w art. 17
ust. 1 ww. ustawy, podmiotów będących nabywcami złomu, jeżeli dokonującym jego
dostawy na terytorium kraju jest podatnik, o którym mowa w art. 15, niekorzystający
ze zwolnienia podmiotowego określonego w art. 113, a dostawa nie jest objęta

7
zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2; zasadę tę stosuje się, jeżeli
nabywca jest podatnikiem, o którym mowa w art. 15 (art. 1 pkt 6 lit. a i c projektu),
2) uchyleniu przepisu art. 19 ust. 13 pkt 5 ww. ustawy, zgodnie z którym obowiązek
podatkowy dla dostaw złomu powstaje na zasadach szczególnych (uchylenie tego
przepisu powoduje, że będzie miała tutaj zastosowanie zasada ogólna) – art. 1 pkt 7
projektu,
3) określeniu podstawy opodatkowania przy dostawie złomu, dla której podatnikiem jest
jego nabywca (art. 29 ust. 18a ustawy). Podstawą opodatkowania przy nabyciu złomu
będzie kwota, którą nabywca będzie obowiązany zapłacić (art. 1 pkt 8 lit. c projektu
ustawy).
Zaproponowane zmiany do art. 17 ust. 1 ustawy o VAT mają na celu między innymi
wyeliminowanie mechanizmów rozliczania VAT wykorzystywanych przez podatników
nadużywających prawa do odliczenia podatku naliczonego za pomocą tzw. „słupów”, jak
i wystawiania „pustych faktur”.
Analogiczne zmiany do tych wprowadzonych dla dostaw złomu (z wyjątkiem zmiany
w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego) proponuje się wprowadzić do
czynności w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych. Wprowadzenie
do ustawy o podatku od towarów i usług zmiany w systemie naliczania i odliczania podatku
od towarów i usług w handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych
(przez system odwrotnego obciążenia) następuje na podstawie opcjonalnego okresowego
rozwiązania wprowadzonego do wspólnotowych przepisów VAT dyrektywą Rady
2010/23/UE z dnia 16 marca 2010 r.
Wprowadzane rozwiązanie ma na celu zwalczanie nadużyć finansowych w sektorze handlu
uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (nadużycia tego rodzaju zostały wskazane
przez administracje podatkowe niektórych państw członkowskich jako istotny problem).
W wyniku zaproponowanych zmian polegających na wprowadzeniu mechanizmu odwrotnego
obciążenia do transakcji handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych
odbywających się między podatnikami VAT, to usługobiorca stanie się odpowiedzialny za
zapłatę podatku VAT i w praktyce jednocześnie będzie deklarował oraz odliczał ten podatek.
Dla podjęcia decyzji o skorzystaniu z istniejącej w przepisach wspólnotowych opcji duże
znaczenie ma fakt, iż kilkanaście państw członkowskich UE wprowadziło już, a kolejne mają
zamiar wprowadzić, przedmiotowe rozwiązanie do swoich ustawodawstw. W takiej sytuacji

8
nie jest wykluczone ryzyko przenoszenia się oszustw z państw, które przedmiotowy środek
wprowadziły, do państw niekorzystających z takiej opcji (np. Polska).
Wprowadzenie mechanizmu odwróconego obciążenia w odniesieniu do ww. czynności
skutkuje koniecznością dostosowania przepisów art. 86 ust. 2 pkt 4 i ust. 10 pkt 2, art. 87 ust. 6
pkt 3, art. 99 ust. 9, art. 106 ust. 1a i 7 oraz art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.
7. Art. 1 pkt 7 lit. b i c, pkt 9 lit. b i d projektu ustawy (dot. art. 17 ust. 2 i 3a, art. 29
ust. 17, 18 i 19 ustawy)
W art. 17 ust. 2 proponuje się, aby w przypadku gdy świadczącym usługi lub dokonującym
dostawy towarów na terytorium kraju jest podmiot nieposiadający siedziby, stałego miejsca
zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju, podatnikiem
z tytułu tych czynności był zawsze usługobiorca lub nabywca towarów. Obecnie przepisy
w takich przypadkach wskazują, że podatnikiem jest usługobiorca lub nabywca towarów,
ale z wyjątkiem przypadków, gdy usługodawca lub dokonujący dostawy towarów rozliczy
należny podatek (od tego wyjątku są pewne odstępstwa, np. dostawa gazu w systemie
gazowym). Obecne uregulowania mogą prowadzić do nieporozumień co do tego, kto i kiedy
powinien (może) rozliczyć podatek. Prostszym sposobem zarówno dla podatników,
jak i administracji podatkowej jest wprowadzenie zasady, że w tego rodzaju transakcjach
zawsze podatek rozlicza nabywca usługi lub towaru (wyjątkiem od tej zasady byłyby usługi
związane z nieruchomościami świadczone przez podmiot, który zarejestrował się dla VAT
w Polsce).
Analogiczną regulacją należy również objąć przypadki dodawane w art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8
(dostawy złomu i przenoszenia uprawnień do emisji do powietrza gazów cieplarnianych).
Konsekwencją zmiany w art. 17 ust. 2 są zmiany w art. 29 ust. 17, 18 i 18a oraz w art. 86
ust. 2 pkt 6 ustawy o VAT.
Uchylenie ust. 19 w art. 29 wiąże się wyłącznie z przeniesieniem tej regulacji do właściwej
części ustawy (dział IX rozdział 1 Odliczenie i zwrot podatku), w której określa się, co
stanowi u podatnika podatek naliczony podlegający odliczeniu.
8. Art. 1 pkt 9 lit. a projektu ustawy (dot. art. 29 ust. 1 ustawy)
Zmiana doprecyzowująca, która wskazuje (za dyrektywą 2006/112/WE), iż w kwocie
należnej mieszczą się również świadczenia należne od osób trzecich.


9