Rządowy projekt ustawy o efektywności energetycznej

Zgodnie z art. 2 przepisy projektu ustawy stosuje się do przedsięwzięć służących poprawie
efektywności energetycznej realizowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Na podstawie ust. 2 tego artykułu przepisów ustawy nie stosuje się do:
1) urządzeń technicznych i instalacji używanych wyłącznie w celach wojskowych;
2) instalacji objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji, w rozumieniu ustawy
z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów
cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. Nr 281, poz. 2784, z późn. zm.), z wyjątkiem
urządzeń potrzeb własnych, o których mowa w art. 16 ust. 4.
Powyższe wyłączenie ma na celu dostosowanie przepisów projektu ustawy do art. 2 lit. b
dyrektywy, która stanowi, że nie ma ona zastosowania do tych przedsięwzięć, które należą
do kategorii wymienionych w załączniku I do dyrektywy 203/87/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej system handlu
przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie. Wyłączenie ustawowe nie
obejmuje jednak urządzeń potrzeb własnych, rozumianych, zgodnie z art. 16 ust. 4,
jako zespół pomocniczych obiektów lub instalacji, w rozumieniu art. 3 pkt 10 ustawy z dnia
10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, służących procesowi wytwarzania energii
elektrycznej lub ciepła.

Dyrektywa (w art. 1) określa swój cel jako wzrost efektywności energetycznej u odbiorców
końcowych w państwie członkowskim realizowany poprzez: określenie celów w zakresie
oszczędności energii, mechanizmów, zachęt i ram prawnych, organizacyjnych i finansowych,
niezbędnych do usunięcia istniejących barier utrudniających wzrost efektywności
energetycznej oraz stworzenie warunków dla rozwoju i promowania rynku usług
energetycznych i dostawców środków wzrostu efektywności energetycznej.
W Polsce nie istnieją regulacje prawne, które umożliwiają realizację postanowień dyrektywy.
Nie działają również wystarczająco silne mechanizmy rynkowe zapewniające wymagany
poziom poprawy efektywności energetycznej. Dlatego też proponowany projekt ustawy ma
służyć rozwojowi mechanizmów rynkowych, w tym głównie świadectw efektywności
energetycznej stymulujących poprawę efektywności energetycznej.

2.2. Krajowy cel w zakresie oszczędnego gospodarowania energią (rozdz. 2)
Przepisy tego rozdziału stanowią wypełnienie postanowień art. 4 dyrektywy, który nakazuje
państwom członkowskim realizować cel indykatywny w zakresie oszczędności energii,

3
przewidziany do osiągnięcia w dziewiątym roku stosowania dyrektywy. Cel ten ma być
ustalany i obliczany na podstawie danych statystycznych, zgodnie z
przepisami

i metodologią, które są określone w załączniku I dyrektywy. Zgodnie z tym załącznikiem, cel
wynosi 9 % średniego rocznego zużycia energii finalnej w danym kraju przez wszystkich
użytkowników energii objętych dyrektywą i jest wynikiem kumulowanych rocznych
oszczędności energii uzyskanych w ciągu dziewięcioletniego okresu stosowania dyrektywy.
Krajowe oszczędności energii związane z celem indykatywnym w zakresie oszczędności
energii są mierzone począwszy od dnia 1 stycznia 2008 r.
Cel 9 % oszczędności energii do 2016 r. musi być ustanowiony w drodze ustawy
wraz z określeniem sposobu jego realizacji oraz zapewnieniem raportowania o wynikach
do Komisji Europejskiej. Indykatywność tego celu jest rozumiana jako usilne dążenie państw
członkowskich do jego osiągnięcia. Niezrealizowanie ustalonej wysokości celu będzie
skutkowało obowiązkiem wyjaśnienia przyczyn takiego stanu rzeczy.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 projektu ustawy, ustala się krajowy cel w zakresie oszczędnego
gospodarowania energią w celu uzyskania do 2016 r. oszczędności energii finalnej w ilości
nie mniejszej niż 9 % krajowego zużycia tej energii w ciągu roku, przy czym uśrednienie
obejmuje lata od 2001 do 2005. Powyższy zapis stanowi bezpośrednie wypełnienie
postanowień dyrektywy.
Przepisy tego rozdziału stanowią wypełnienie postanowień art. 4 ust. 4 i art. 14 dyrektywy.
Dyrektywa nakazuje państwom członkowskim (w art. 4 ust. 4) nadzorowanie ram
ustanowionych w związku z realizacją celów dyrektywy, w tym w szczególności weryfikację
oszczędności energii uzyskiwanych dzięki stosowaniu programów i środków wzrostu
efektywności energetycznej oraz sporządzanie sprawozdań zawierających informacje
o wynikach realizacji tych programów i środków. Art. 14 dyrektywy rozszerza obowiązek
związany z monitorowaniem realizacji celów dyrektywy, nakazując państwom członkowskim
opracowanie i przekazanie Komisji Europejskiej krajowych planów działań dotyczących
efektywności energetycznej. Krajowe plany działań dotyczące efektywności energetycznej
powinny zawierać m.in. opis programów i środków wzrostu efektywności energetycznej
niezbędnych dla realizacji celów określonych w art. 4 ust. 1 i 2 dyrektywy, a także
wypełnienia przepisu art. 5 ust. 1 dyrektywy dotyczącego pełnienia wzorcowej roli
przez jednostki sektora publicznego oraz przepisu art. 7 ust. 2 dyrektywy dotyczącego
doradztwa i przekazywania informacji odbiorcom końcowym.

4
Pierwszy Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej, przyjęty przez
Komitet Europejski Rady Ministrów w dniu 31 lipca 2007 r. przekazano do Komisji
Europejskiej w dniu 1 sierpnia 2007 r. Dokument ten określa cel indykatywny w zakresie
oszczędności energii na rok 2016 na poziomie 53452 GWh, który ma być osiągnięty w ciągu
dziewięciu lat począwszy od 2008 r., zgodnie z art. 4 dyrektywy. Określony został również
tzw. pośredni krajowy cel w
zakresie oszczędności energii, przewidziany

do osiągnięcia w 2010 r., który ma charakter orientacyjny i stanowi ścieżkę dochodzenia
do osiągnięcia celu przewidzianego na 2016 r., umożliwiając ocenę postępu w jego realizacji.
Ponadto w dokumencie przedstawiono zarys środków oraz wynikających z nich działań
realizowanych bądź planowanych na szczeblu krajowym, służących do osiągnięcia krajowych
celów indykatywnych w przewidywanym okresie.
Istotnym elementem tych rozwiązań będzie podniesienie świadomości społecznej
przez edukację i kampanie informacyjne oraz promowanie racjonalnego wykorzystania
energii w gospodarstwach domowych i przemyśle. Przewiduje się kompleksowe podejście
do zarządzania popytem na energię, prowadzące do jej znaczącego oszczędzania m.in.
przez różnego rodzaju rozwiązania organizacyjne i systemy zachęt.
Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej określa między innymi
działania w następujących obszarach:
Sektor mieszkalnictwa:
–
wprowadzenie systemu oceny energetycznej budynków – certyfikacja nowych
i istniejących budynków mieszkalnych realizowana w wyniku wdrażania dyrektywy
2002/91/WE;
–
Fundusz Termomodernizacji – prowadzenie przedsięwzięć termomodernizacyjnych
dla budynków mieszkalnych;
–
promowanie racjonalnego wykorzystania energii w gospodarstwach domowych –
ogólnopolska kampania informacyjna na temat celowości i opłacalności stosowania
wyrobów najbardziej efektywnych energetycznie.
Sektor usług:
–
zwiększenie udziału w rynku energooszczędnych produktów zużywających energię –
określenie minimalnych wymagań w zakresie efektywności energetycznej dla nowych
produktów zużywających energię wprowadzanych do obrotu (wdrażanie dyrektywy
2005/32/WE);

5
–
program oszczędnego gospodarowania energią w sektorze publicznym –
zobowiązanie administracji rządowej do podejmowania działań energooszczędnych
w ramach pełnienia przez nią wzorcowej roli;
–
promocja usług energetycznych wykonywanych przez ESCO – pobudzenie rynku
dla firm usług energetycznych (ESCO);
–
Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko na lata 2007 – 2013 oraz Regionalne
Programy Operacyjne – wsparcie finansowe działań dotyczących obniżenia
energochłonności sektora publicznego;
–
Grant z Globalnego Funduszu Ochrony rodowiska (GEF) – Projekt Efektywności
Energetycznej – wsparcie finansowe przedsięwzięć w zakresie termomodernizacji
budynków, miejskich systemów grzewczych i sieci cieplnych.
Sektor przemysłu (z wyłączeniem instalacji objętych wspólnotowym systemem handlu
emisjami):
– wspieranie rozwoju wysokosprawnej kogeneracji, poprzez obowiązek nałożony
na sprzedawców energii elektrycznej oraz mechanizm wsparcia;
– system dobrowolnych zobowiązań – zobowiązanie decydentów w przemyśle
do realizacji działań skutkujących wzrostem efektywności energetycznej

ich przedsiębiorstw;
– rozwijanie systemu zarządzania energią i systemu audytów energetycznych

w przemyśle – podnoszenie kwalifikacji i umiejętności pracowników zarządzających
energią, urządzeniami i utrzymaniem personelu w zakładzie przemysłowym
oraz prowadzenie audytów energetycznych w przemyśle;
– Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko na lata 2007 – 2013 oraz Regionalne
Programy Operacyjne – wsparcie finansowe działań dotyczących wysokosprawnego
wytwarzania energii oraz zmniejszenia strat w dystrybucji energii;
– Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko na lata 2007 – 2013 wsparcie
dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT).

Art. 6 projektu ustawy określa zasady sporządzania krajowego planu działań dotyczącego
efektywności energetycznej, w tym w szczególności wskazuje ministra właściwego do spraw
gospodarki jako organ odpowiedzialny za sporządzanie tego planu. Krajowy plan działań
dotyczący efektywności energetycznej będzie zawierać w szczególności:
1) opis planowanych:

6
a)
programów poprawy efektywności energetycznej określających działania mające
na celu poprawę efektywności energetycznej,
b)
przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej w poszczególnych
sektorach gospodarki, niezbędnych dla realizacji krajowego celu w zakresie
oszczędnego gospodarowania energią;
2) analizę i ocenę wykonania krajowego planu działań dotyczącego efektywności
energetycznej za poprzedni okres;
3) informacje o:
a)
postępie w realizacji krajowego celu w zakresie oszczędnego gospodarowania
energią;
b)
podjętych działaniach mających na celu usunięcie przeszkód w realizacji
krajowego celu w zakresie oszczędnego gospodarowania energią.
Art. 7 projektu ustawy nakłada na ministrów kierujących działami administracji rządowej
w
rozumieniu ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej
(Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z późn. zm.) oraz wojewodów obowiązek związany
z realizacją krajowego planu działań dotyczącego efektywności energetycznej. Przekazują oni
ministrowi właściwemu do spraw gospodarki roczne sprawozdania, zawierające informacje
dotyczące stopnia realizacji krajowego planu działań w zakresie w jakim ten plan ich
dotyczy.
Ze względu na koniczność częstej aktualizacji, forma sprawozdań z realizacji krajowego
planu działań będzie uzgadniana z poszczególnymi ministrami oraz wojewodami.
Zgodnie z art. 8 projektu ustawy minister właściwy do spraw gospodarki będzie sporządzał

co dwa lata i przedstawiał Radzie Ministrów do zatwierdzenia raport, zawierający
w szczególności informacje dotyczące realizacji:
1)
krajowego celu w zakresie oszczędnego gospodarowania energią,
2)
krajowego planu działań dotyczącego efektywności energetycznej
– wraz z oceną i wnioskami z ich realizacji.


2.3. Zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej (rozdz. 3)
Proponowane rozwiązania są wypełnieniem art. 5 dyrektywy. Nakazuje ona, aby jednostki
sektora publicznego pełniły wzorcową rolę w zakresie objętym przepisami dyrektywy,
tzn. w zakresie oszczędnego gospodarowania energią. Ponadto mają one efektywnie

7