Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji oraz niektórych innych ustaw

 
8
wartościowych na rynkach kapitałowych i mają w stosunku do nich charakter wtórny oraz
pomocniczy, umożliwiający odpowiednio wsparcie kursu notowań papierów wartościowych
w okresie następującym po uplasowaniu oferty oraz wsparcie działań stabilizacyjnych.
Rozporządzenie Stabilizacyjne określa warunki, na jakich mogą być dokonywane działania
stabilizacyjne1) oraz stabilizacja pomocnicza w odniesieniu do papierów wartościowych
w obrocie na rynku regulowanym w okresie bezpośrednio następującym po ofercie publicznej
papierów wartościowych lub ich dopuszczeniu do obrotu na rynku regulowanym.
Rozporządzenie Stabilizacyjne znajduje bezpośrednie zastosowanie w polskim systemie
prawnym.
Dokonywanie działań stabilizacyjnych zgodnie z Rozporządzeniem Stabilizacyjnym jest
objęte jednym z wyjątków od manipulacji instrumentami finansowymi (zob. w szczególności
art. 39 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi).
Podmioty zaangażowane w ofertę mogą zatem dokonywać odpowiednio działań
stabilizacyjnych na rynku regulowanym, gdy są firmami inwestycyjnymi lub instytucjami
kredytowymi w rozumieniu właściwych przepisów prawa (każdy zwany dalej z osobna
„Agentem Stabilizacyjnym”), albo tzw. „stabilizacji pomocniczej” w celu umożliwiania
przeprowadzania działań stabilizacyjnych Agentowi Stabilizacyjnemu, w szczególności odnosi
się to do emitenta oraz wprowadzającego (akcjonariusza sprzedającego).
W celu ułatwienia działalności stabilizacyjnej prowadzonej przez firmy inwestycyjne lub
instytucje kredytowe Rozporządzenie Stabilizacyjne przewiduje stabilizację pomocniczą, która
oznacza wykorzystanie „ułatwienia zakupu ponad liczbę objętą ofertą” (zwanego też opcją
dodatkowego przydziału) lub opcji typu greenshoe przez firmę inwestycyjną lub instytucję
kredytową w kontekście „znacznej dystrybucji właściwych papierów wartościowych”2),
wyłącznie dla ułatwienia działalności stabilizacyjnej.
Stabilizacja oraz stabilizacja pomocnicza przewidziane w Rozporządzeniu Stabilizacyjnym
obejmują:
                                                           
1) „Stabilizacja” oznacza nabywanie papierów wartościowych na rynku regulowanym w celu wsparcia ceny rynkowej tych właściwych papierów
wartościowych przez wcześniej ustalony okres, ze względu na presję na sprzedaż tych papierów wartościowych i może być dokonywana przez
firmę inwestycyjną lub instytucję kredytową, która była zaangażowana w przeprowadzenie oferty tych papierów wartościowych. W wyniku
działań stabilizacyjnych firma inwestycyjna lub instytucja kredytowa nabywa papiery wartościowe emitenta.
2) „Znaczna dystrybucja" oznacza ofertę początkową lub wtórną właściwych papierów wartościowych, publicznie ogłoszoną i różniącą się od
zwykłego obrotu zarówno wartością oferowanych papierów wartościowych, jak i stosowanymi metodami sprzedaży.
 
9
1) uprawnienie Agenta Stabilizacyjnego do nabywania na rynku regulowanym papierów
wartościowych jedynie w celu wsparcia ich ceny rynkowej (podmioty te mogą, ale nie
muszą dokonywać działań stabilizacyjnych) oraz
2) mechanizmy określane jako stabilizacja pomocnicza przewidziane w celu ułatwienia
stabilizacji, na które składają się:
a) opcja dodatkowego przydziału,
b) opcja typu greenshoe.

Należy zaznaczyć, że stabilizacja oraz stabilizacja pomocnicza są dokonywane co do zasady
według następującego schematu, który został w znaczącej części odzwierciedlony w przepisach
Rozporządzenia Stabilizacyjnego:
1. Umowa
gwarantująca emisję lub wiodąca umowa menedżerska zawierane na potrzeby
oferty zawierają postanowienie, zgodnie z którym w ramach przydziału firmy
inwestycyjne (lub instytucje kredytowe) mogą dokonać dodatkowego przydziału (ang.
over-allotment – nadprzydział), tzn. dokonać przydziału większej liczby właściwych
papierów wartościowych niż te, które były początkowo oferowane, w przypadku
odpowiednio dużego popytu ze strony inwestorów.
2. W ramach takiego dodatkowego przydziału dokonuje się przydziału papierów
wartościowych pożyczonych co do zasady albo od ich emitenta, albo od
wprowadzającego (akcjonariusza sprzedającego akcje).
3.
Emitent lub wprowadzający, który umożliwił dokonanie dodatkowego przydziału,
udzielając pożyczki papierów wartościowych, udziela Agentowi Stabilizacyjnemu opcję
typu greenshoe pokrywającą taki dodatkowy przydział, która stanowi zobowiązanie tego
emitenta lub wprowadzającego do, odpowiednio, emisji lub sprzedaży na rzecz tej Agenta
Stabilizacyjnego papierów wartościowych w liczbie co do zasady odpowiadającej
wielkości dodatkowego przydziału (zobowiązanie emitenta lub wprowadzającego).
4. W
następstwie działań wskazanych powyżej, powstaje następująca struktura wzajemnych
powiązań pomiędzy emitentem lub wprowadzającym a Agentem Stabilizacyjnym:
1) W ramach opcji dodatkowego przydziału następuje uplasowanie wśród inwestorów
większej liczby papierów wartościowych niż była pierwotnie oferowana. Papiery
wartościowe plasowane w ramach opcji dodatkowego przydziału pochodzą zwykle z
 
10
pożyczki papierów wartościowych udzielonych Agentowi Stabilizacyjnemu.
W konsekwencji po stronie Agenta Stabilizacyjnego powstaje zobowiązanie do zwrotu
pożyczonych papierów wartościowych (zobowiązanie Agenta Stabilizacyjnego).
2) Na warunkach określonych w Rozporządzeniu Stabilizacyjnym Agent Stabilizacyjny
może dokonywać działań stabilizacyjnych.3).
3) Nabywając papiery wartościowe w ramach stabilizacji, Agent Stabilizacyjny uzyskuje
papiery wartościowe, które umożliwią mu wywiązanie się (choćby częściowe) ze zobowiązania
do zwrotu pożyczonych papierów wartościowych. Natomiast w przypadku nienabycia takich
papierów (lub nabycia akcji w liczbie mniejszej niż liczba objęta opcją typu greenshoe) Agent
Stabilizacyjny wykonuje opcję typu greenshoe4).
W konsekwencji w wyniku stabilizacji pomocniczej może więc nastąpić zbycie papierów
wartościowych w każdym przypadku, gdy Agent Stabilizacyjny wykona opcję typu greenshoe.

VI.
Projekt przewiduje sprzedaż akcji i udziałów Skarbu Państwa na tzw. platformie
transakcyjnej, którą zorganizuje spółka prowadzącą rynek regulowany na terenie
Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z projektowanym art. 33 ust. 1 pkt 9 ukp zbycie akcji lub
udziałów należących do Skarbu Państwa może nastąpić poza obrotem zorganizowanym,
z użyciem systemu kojarzącego oferty kupna i sprzedaży, zorganizowanego i prowadzonego
przez spółkę prowadzącą rynek regulowany. Wprowadzenie tego trybu do art. 33 ust. 1
                                                           
3) Rozporządzenie Stabilizacyjne określa w szczególności termin podejmowania działań stabilizacyjnych, maksymalną cenę papierów
wartościowych nabywanych w takich transakcjach, wielkość transakcji stabilizacyjnych oraz pozostałe zasady przeprowadzania działań
stabilizacyjnych.
4) W przypadku, gdy liczba papierów wartościowych nabytych w ramach działań stabilizacyjnych odpowiada liczbie pożyczonych papierów
wartościowych, które Agent Stabilizacyjny ma obowiązek zwrócić, po upływie okresu stabilizacji Agent Stabilizacyjny dokonuje zwrotu takich
papierów wartościowych. W takim przypadku zobowiązanie Agenta Stabilizacyjnego wygasa. Z uwagi na sytuację na rynku regulowanym nie ma
potrzeby wykonywania przez firmę inwestycyjną lub instytucję kredytową opcji typu greenshoe.
Jeżeli Agent Stabilizacyjny nie nabył żadnych papierów wartościowych w związku z działaniami stabilizacyjnymi, musi on wywiązać się ze
swojego zobowiązania do zwrotu pożyczonej liczby papierów wartościowych na potrzeby wykonania opcji dodatkowego przydziału. Z drugiej
strony może on wykonać opcję typu greenshoe, co skutkuje zmaterializowaniem się obowiązku do emisji lub sprzedaży papierów wartościowych
przez emitenta lub wprowadzającego na rzecz tego Agenta Stabilizacyjnego. W związku z powyższym zobowiązanie do zwrotu pożyczonych
papierów wartościowych koresponduje ze zobowiązaniem podmiotu oferującego te papiery wartościowe (zasadniczo emitenta lub
wprowadzającego) do emisji lub sprzedaży papierów wartościowych w tej samej liczbie. W takim przypadku wierzytelność emitenta lub
wprowadzającego dotycząca zwrotu papierów wartościowych w ramach pożyczki jest potrącana z wierzytelnością Agenta Stabilizacyjnego
w zakresie emisji akcji lub ich sprzedaży w ramach opcji typu greenshoe w całości.
Natomiast w przypadku gdy liczba papierów wartościowych nabytych w ramach działań stabilizacyjnych jest mniejsza niż liczba pożyczonych
papierów wartościowych, Agent Stabilizacyjny wykonuje opcję typu greenshoe nie w całości, lecz jedynie w części obejmującej różnicę
pomiędzy liczbą pożyczonych papierów wartościowych a liczbą papierów wartościowych nabytych w ramach działań stabilizacyjnych.
W pozostałym zakresie wierzytelności obydwu podmiotów są potrącane.

 
11
nowelizowanej ustawy umożliwi sprzedaż akcji lub udziałów bez konieczności uzyskiwania
zgody Rady Ministrów na takie zbycie.
Sprzedaż akcji i udziałów poprzez platformę transakcyjną będzie dokonywana w zakresie
wyjątków od sporządzenia prospektu emisyjnego przyjętych w uop. Po przeprowadzeniu
sprzedaży akcji w tym trybie będzie możliwość późniejszego dopuszczenia i wprowadzenia akcji
do obrotu w alternatywnym systemie obrotu lub na rynku regulowanym, organizowanych przez
spółkę prowadzącą rynek regulowany, co ma sprzyjać rozwojowi prywatyzowanych spółek.
Sprzedaż akcji lub udziałów Skarbu Państwa przy wykorzystaniu systemu transakcyjnego
spółki prowadzącej rynek regulowany zapewni odpowiedni poziom jawności, przejrzystości oraz
sprawny przebieg całego procesu sprzedaży. Odpowiedni poziom bezpieczeństwa oraz
transparencji zawieranych transakcji zostanie zapewniony poprzez udział domów maklerskich
lub banków prowadzących działalność maklerską, pełniących rolę pośredników pomiędzy
sprzedawcami a nabywcami. Wykorzystanie infrastruktury rynku kapitałowego oraz systemu
transakcyjnego spółki prowadzącej rynek regulowany powoduje, że wszystkie prowadzone
transakcje będą miały postać elektroniczną.
Głównymi przyczynami wprowadzenia tego trybu do katalogu trybów publicznych
zbywania akcji i udziałów Skarbu Państwa są ograniczenia trybów zbywania akcji obecnie
uregulowanych w art. 33 ust. 1 ukp, do których należy zaliczyć w szczególności: zbyt krótkie
okresy oferowania akcji i udziałów do zbycia, ograniczone możliwości dotarcia do maksymalnej
liczby inwestorów mogących być zainteresowanymi sprzedażą akcji lub udziałów przez Skarb
Państwa z informacjami o akcjach/udziałach i spółkach objętych sprzedażą, brak mechanizmu
wyznaczania ceny na podstawie skoncentrowanego popytu i podaży. Planowany nowy publiczny
tryb zbywania akcji/udziałów ma spełniać założenia dotyczące:
– bezterminowego zaoferowania akcji/udziałów, w przypadku spółek, których prywatyzacja
kilkukrotnie się nie powiodła, lub znaczne wydłużenie tych terminów;
– poszerzenia dotychczasowych kanałów dystrybucji informacji o akcjach/udziałach i spółkach
objętych sprzedażą oraz ułatwienie dostępu do nich potencjalnym inwestorom;
– dostosowania sposobów wyznaczania ceny do warunków (oczekiwań) rynkowych, w tym
stosownej obniżki ceny.
 
12
Powyższe cechy umożliwią pewne złagodzenie wymogów formalnych obowiązujących
przy przeprowadzaniu transakcji prywatyzacyjnych, co powinno się przełożyć na przyśpieszenie
prywatyzacji, zwiększenie jej skuteczności oraz dotarcie do szerszego grona inwestorów.

Warunki zbywania akcji w trybie, o którym mowa w projektowanym art. 33 ust. 1 pkt 9,
zostaną określone przez Radę Ministrów w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 33 ust. 2
ukp, z uwzględnieniem konieczności zapewnienia jawności i przejrzystości procesowi
prywatyzacji.

VII.
Proponowane zmiany art. 56 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r.

o komercjalizacji i prywatyzacji, art. 5 ustawy z dnia 29 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy
o komercjalizacji i prywatyzacji oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach
publicznych, jak również art. 2 ust. 8a ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania
uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa, mają na celu poszerzenie kręgu beneficjentów
pomocy publicznej udzielanej na ratowanie i restrukturyzację o przedsiębiorców niebędących
przedsiębiorcami publicznymi w rozumieniu ustawy z dnia 22 września 2006 r. o przejrzystości
stosunków finansowych pomiędzy organami publicznymi a przedsiębiorcami publicznymi oraz
o przejrzystości finansowej niektórych przedsiębiorców (Dz. U. Nr 191, poz. 1411 i Nr 245,
poz.
1775). Wynika to z konieczności dostosowania prawodawstwa polskiego do
obowiązujących w Unii Europejskiej zasad udzielania pomocy na ratowanie i restrukturyzację,
które nie różnicują możliwości przyznawania pomocy publicznej przedsiębiorcom, w zależności
od tego, czy są przedsiębiorcami publicznymi, czy też nie.
Proponowane rozwiązania spowodują zwiększenie konkurencyjności polskich
przedsiębiorców na wewnętrznym rynku Unii Europejskiej, jak również umożliwią udzielanie
przez Ministra Skarbu Państwa wsparcia niebędącego pomocą publiczną, udzielanego
każdorazowo na zasadach rynkowych. Typową formą takiego wsparcia jest podwyższenie
kapitału zakładowego w spółce z udziałem Skarbu Państwa, co w przyjętym okresie inwestycji
powinno skutkować osiągnięciem odpowiedniej stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału.