Rządowy projekt ustawy o rezerwach strategicznych

Przepisy zmieniające, przejściowe i końcowe
Ustawa o rezerwach strategicznych w rozdziale 9 przewiduje zmiany sześciu ustaw,
w tym zmianę ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym

od osób prawnych, zmierzającą do zwolnienia Agencji z tego obciążenia, podobnie
jak jest to w przypadku trzech agencji państwowych związanych z rolnictwem. Ze względu
na finansowanie rezerw strategicznych z budżetu państwa, rozwiązanie to jest racjonalne.
W przeciwnym wypadku konieczne byłoby finansowanie z budżetu wydatków na zapłatę tego
zobowiązania. Ponieważ Agencja jest jednostką sektora finansów publicznych i będzie
agencją wykonawczą na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych,

a rezerwy strategiczne stanowią majątek Skarbu Państwa i w całości będą finansowane
z budżetu państwa, zasadne wydaje się uproszczenie planowania finansowego w kwestii
podatku dochodowego od osób prawnych i zrezygnowanie z udzielania Agencji dotacji
budżetowych przeznaczonych na regulowanie zobowiązań CIT.
Podobne argumenty przemawiają za zmianą w ustawie z dnia 9 września 2000 r.
o podatku od czynności cywilnoprawnych mającą na celu zwolnienie Agencji – jako strony
tych czynności – z obowiązku uiszczania podatku od czynności cywilnoprawnych.
W ustawie z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień
przysługujących Skarbowi Państwa przewiduje się zwolnienie Agencji z obowiązku
uzyskania zgody ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa na dokonanie czynności
prawnej w zakresie rozporządzenia składnikami aktywów trwałych, jeżeli wartość rynkowa
przedmiotu rozporządzenia przekracza równowartość 50 tys. euro. Takie zwolnienie

ma obecnie zastosowanie wobec trzech innych agencji państwowych.
Zmiana ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia jest wywołana
potrzebą wyraźnego wskazania, że tylko obiekty własne Agencji (w tym przypadku
magazyny) będą objęte obowiązkową, szczególną ochroną.
W ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych
konieczna jest dostosowawcza zmiana zakresu wyłączeń spod działania przepisów tej ustawy.
Kolejną ustawą, której istotne zmiany przewiduje nowa regulacja, jest ustawa z dnia
16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego
oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa
i zakłóceń na rynku naftowym. Zmiany polegają m. in. na uchyleniu przepisów dotyczących
planu rzeczowo-finansowego Agencji i zwolnienia jej z opłaty skarbowej, ze względu
12
na szczegółowe uregulowanie tych kwestii w ustawie o rezerwach strategicznych. Ponadto
wprowadza się nazwę skróconą „Agencja” i ustanawia Prezesa Agencji organem Agencji,
co powoduje ujednolicenie tej kwestii (w obowiązujących ustawach sprawa organu Agencji
jest uregulowana odmiennie) w przepisach dotyczących zapasów ropy naftowej i produktów
naftowych oraz dotyczących rezerw strategicznych. Podkreślić należy, że są to dwie odrębne
ustawy, o innym zakresie podmiotowym i przedmiotowym, o innej genezie, celach

i odmiennym podejściu systemowym. Wspólnym elementem tych systemów jest Agencja,
która wykonuje obowiązki wynikające z obu ustaw. Przepisy nowej ustawy

nie ingerują w inny znaczący sposób w przepisy dotyczące zapasów ropy naftowej
i produktów naftowych. Nie zmieniają się realizowane na jej podstawie obowiązki
przedsiębiorców, działania ministra czy zadania Agencji, ani sposób ich finansowania. Wobec
powyższego, wprowadzenie nowych przepisów nie wpłynie na wysokość nakładów
budżetowych, które są niezbędne do utrzymywania, na zasadach określonych w przepisach
odrębnych, odpowiedniej ilości zapasów państwowych ropy naftowej i produktów naftowych.
W przepisach przejściowych, obok stosownych przepisów wynikających
z konieczności określenia zasad kontynuacji zadań w zakresie rezerw i zapasów państwowych
po wejściu w życie nowej regulacji, ustanawia się przejęcie na stan rezerw strategicznych
rezerw gospodarczych, utworzonych na mocy dotychczasowej ustawy o rezerwach
państwowych (art. 53). Natomiast rezerwy mobilizacyjne, utworzone na mocy
dotychczasowej ustawy o rezerwach, zostaną poddane obowiązkowemu przeglądowi, który
przeprowadzi minister właściwy do spraw gospodarki w okresie 12 miesięcy od dnia wejścia
w życie nowej ustawy o rezerwach strategicznych.
Z przeglądu zostanie sporządzone sprawozdanie, zawierające elementy określone
w art. 54 ust. 2 ustawy. Skutkiem prawnym tego rozwiązania jest konieczność powołania
przez ministra właściwego do spraw gospodarki zespołu, który uznając celowość dalszego
utrzymywania niektórych asortymentów rezerw mobilizacyjnych na zasadach określonych
w nowej ustawie, przedstawi propozycje sposobu przejęcia majątku oraz sporządzenia
i przekazania dokumentacji, jak również propozycje w sprawie postępowania z pozostałymi
składnikami rezerw mobilizacyjnych.
W okresie 2 lat od dnia wejścia w życie nowej ustawy, wobec rezerw mobilizacyjnych
będą stosowane przepisy dotychczasowe. Umowy najmu, dzierżawy lub pożyczki, których
przedmiotem są te rezerwy, pozostaną w mocy do czasu ich wygaśnięcia.
13

Ustawa zawiera przepisy (art. 59) porządkujące stan prawny nieruchomości przejętych
przez obecną Agencję od jej poprzedników, którzy nie mieli osobowości prawnej
i wobec tego przysługiwało im prawo trwałego zarządu. Nieruchomości te były
wykorzystywane na potrzeby rezerw państwowych jeszcze przed rokiem 1996, w którym
uchwalona została ustawa o rezerwach państwowych. Obowiązująca regulacja nie zawiera
przepisu wskazującego, że Agencja, jako państwowa osoba prawna, wyposażana jest
w nieruchomości z zasobów Skarbu Państwa. Sprawa dotyczy 13 składnic położonych w 10
województwach i nie jest dotąd rozwiązana, co powoduje utrudnienia w funkcjonowaniu
Agencji i stwarza problemy organom samorządowym. Przykładowo, w ewidencji gruntów
Agencja wykazana jest jako użytkownik gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa.
Starosta powiatowy nie może załatwić wniosku osoby fizycznej o ustanowienie na tych
gruntach drogi koniecznej, ponieważ brakuje aktu prawnego potwierdzającego tytuł Agencji
do dysponowania gruntami. Uregulowanie stanu prawnego nieruchomości pozostających
we władaniu Agencji jest zatem ważną kwestią do rozstrzygnięcia w nowo tworzonej ustawie.

Wyposaża się Agencję w nieruchomości (grunty, budynki i inne urządzenia niezbędne
do wykonywania podstawowych zadań), w drodze nieodpłatnego przeniesienia własności.
Uwłaszczenie Agencji jest rozwiązaniem najwłaściwszym, biorąc pod uwagę wieloletnie,
racjonalne wykorzystywanie tych nieruchomości do celów rezerw państwowych, skuteczną
dbałość Agencji o ich stan i właściwe utrzymanie. Ponadto, w przypadku wyposażenia
Agencji polegającego na oddaniu nieruchomości w użytkowanie wieczyste, konieczne byłoby
finansowanie z budżetu państwa opłat wnoszonych przez Agencję z tego tytułu. Ostatnio
w niektórych regionach opłaty te znacznie wzrastają.
Przepisy
końcowe przewidują uchylenie w całości ustawy o rezerwach państwowych
oraz dwumiesięczny okres vacatio legis dla ustawy o rezerwach strategicznych.
5. Ustawa a przepisy unijne
Wprowadzone
rozwiązania systemowe są zgodne z postanowieniami Traktatu

o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności w zakresie Wspólnej Polityki Rolnej.
Uwarunkowanie decyzji w zakresie asortymentu i ilości rezerw strategicznych wynikami
analizy ryzyka i niepewności zagrożeń bezpieczeństwa państwa spowoduje, że rezerwy
nie będą wykorzystywane do transakcji koniunkturalnych, co reguluje również kwestie
ewentualnej ukrytej pomocy publicznej państwa dla wybranych przedsiębiorców
oraz wpływu na konkurencyjność przedsiębiorców.
14
Funkcją rezerw nie jest stabilizacja cen, czy regulowanie podaży w okresie pokoju,
lecz gwarantowanie funkcjonowania państwa w szeroko rozumianych sytuacjach
kryzysowych. Dlatego polityka państwa w obszarze rezerw wymaga zarówno poszanowania
prawa unijnego, jak również zasad globalnego wolnego rynku, z uwzględnieniem przede
wszystkim interesów narodowych RP. Przyjęte rozwiązania prawne funkcjonowania takiego
systemu przyczyniają się do powstania warunków zabezpieczenia państwa w surowce,
materiały, urządzenia, maszyny i konstrukcje oraz produkty i wyroby, które zostaną uznane
za niezbędne do prawidłowego funkcjonowania RP w sytuacjach braku podaży tych
asortymentów, z jednoczesnym zagwarantowaniem niepodejmowania ingerencji na rynku
krajowym podczas pokoju.
Zagadnienie rezerw strategicznych nie jest uregulowane przepisami unijnymi. Istnieją
jedynie robocze dokumenty w obszarze Wspólnej Polityki Rolnej, które zachęcają państwa
członkowskie do informowania Komisji Europejskiej o planowanych działaniach wobec
produktów rolnych w celu zbilansowania podaży na rynku wewnętrznym. Państwa
członkowskie są również zachęcane przez Komisję Europejską, by odstępowały od tych
przedsięwzięć, które mogą być odbierane jako ukryta interwencja na rynkach rolnych.
Działania państw członkowskich w tym zakresie są przez Komisję Europejską wnikliwie
monitorowane.
6. Ustawa a notyfikacja Komisji Europejskiej norm i aktów prawnych
Ustawa o rezerwach strategicznych nie podlega notyfikacji w trybie określonym
w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu
funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239,
poz. 2039, z późn. zm.).
7. Ustawa a działalność lobbingowa
Zadanie opracowania nowej ustawy o rezerwach strategicznych zostało wpisane
do programu prac legislacyjnych Rady Ministrów na 2009 r. oraz do części B tego programu
na 2010 r. Projekt ustawy poddany został konsultacjom społecznym, co szczegółowo
omówiono w ocenie skutków regulacji.
W dniu przekazania do uzgodnień międzyresortowych projekt ustawy został
zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej na ogólnodostępnej stronie internetowej
Ministerstwa Gospodarki (http://bip.mg.gov.pl), zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 2005 r.
o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn.
15
zm). W trybie określonym w tej ustawie żaden podmiot nie zgłosił zainteresowania udziałem
w pracach nad ustawą o rezerwach strategicznych.

16