Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw

59

podmioty dokonujące nabyć wewnątrzwspólnotowych lub dostaw wewnątrzwspólnotowych
samochodów osobowych, konieczne stało się dokonanie zmiany art. 53 § 30c Kodeksu
karnego skarbowego, który przewiduje sankcje za niezłożenie informacji podsumowującej.

IV. Art. 4 – 17 projektu – przepisy przejściowe i przepis końcowy:
Zarówno powstanie obowiązku podatkowego, jak i powstanie uprawnienia ocenia się według
stanu prawnego obowiązującego w przedziale czasowym, z którym są związane. Taka kon-
strukcja wiąże się ściśle z zasadą lex retro non agit. Zasada niedziałania prawa wstecz stanowi
istotny składnik zaufania obywateli do państwa. Treścią tej zasady jest zakaz nadawania mocy
wstecznej zwłaszcza przepisom normującym prawa i obowiązki obywateli, jeżeli prowadzi to
do pogorszenia ich sytuacji w stosunku do stanu poprzedniego. Tą zasadą kierowano się przy
opracowaniu regulacji przejściowych.
Art. 4 – postanowienia przedmiotowego przepisu stanowią odzwierciedlenie zasady niedzia-
łania prawa wstecz w zakresie przepisów stosowanych, w przypadku gdy obowiązek
podatkowy w akcyzie powstał na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia
w życie projektu.
Art. 5 – niniejszy przepis wprowadza zasadę, że w przypadku niektórych postępowań,
tzn. postępowań dotyczących: zezwoleń wyprowadzenia, zabezpieczeń akcyzowych i zwol-
nień z obowiązku złożenia zabezpieczenia, nierozstrzygniętych do dnia wejścia w życie
niniejszej nowelizacji, stosuje się nowe przepisy.
W przypadku zezwoleń wyprowadzenia regulacja taka jest uzasadniona koniecznością objęcia
zabezpieczeniem akcyzowym zobowiązań podatkowych mogących powstać wobec podmiotu
posiadającego przedmiotowe zezwolenie, zgodnie z przyjętą w ustawie zasadą zagwaranto-
wania pokrycia zobowiązań podatkowych we wszystkich przypadkach, w których mogą one
powstać. W świetle dotychczas obowiązujących przepisów zasada ta nie była stosowana
w przypadku korzystania z zezwoleń wyprowadzenia.
Z kolei, mając na uwadze fakt, iż zabezpieczenia akcyzowe mogą być złożone na długie
okresy, a nawet na czas nieoznaczony, wskazane jest, aby w nierozstrzygniętych sprawach
dotyczących zabezpieczeń akcyzowych, takich jak złożenie zabezpieczenia akcyzowego, były
stosowane nowe regulacje.


60

W przypadku zwolnień z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego niniejsza regulacja
umożliwi zainteresowanym podmiotom skorzystanie z ułatwienia, jakie daje możliwość
uzyskania tego zwolnienia w przypadku, gdy podmiot posiada zaległości w zakresie
podatków i składek ubezpieczeniowych, ale uzyskał przewidziane prawem zwolnienie,
odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania
decyzji właściwego organu.
Art. 6 ust. 1 – przyjęcie na gruncie projektu nowej systematyki w zakresie podmiotów
uprawnionych do uzyskania zezwolenia (wprowadzenie nowej instytucji zarejestrowanego
wysyłającego oraz połączenie instytucji zarejestrowanego handlowca i niezarejstrowanego
handlowca w jedną instytucję zarejestrowanego odbiorcy) wymaga uregulowania kwestii
wniosków o wydanie zezwolenia na nabywanie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany
handlowiec albo na nabywanie wyrobów akcyzowych jako niezarejestrowany handlowiec,
złożonych przed dniem wejścia w życie ustawy.
Art. 6 ust. 2 – z uwagi na konieczność zapewnienia ciągłości działalności prowadzonej przez
podmioty posiadające status zarejestrowanego handlowca, w przepisie przewidziano
regulację, zgodnie z którą dotychczasowe zezwolenia na nabywanie wyrobów akcyzowych
jako zarejestrowany handlowiec, wydane przed dniem wejścia w życie znowelizowanej
ustawy, uznaje się za zezwolenia na nabywanie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany
odbiorca.
Art. 6 ust. 3 – w celu umożliwienia wykorzystania wydanych przed dniem wejścia w życie
znowelizowanej ustawy zezwoleń na jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych jako
niezarejestrowany handlowiec, w przedmiotowym przepisie przewidziano regulację, zgodnie
z którą zezwolenia te uznaje się za zezwolenia na jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych
jako zarejestrowany odbiorca. Jednocześnie, z uwagi na fakt, iż wydane zezwolenia na
nabycie wyrobów akcyzowych jako niezarejestrowany handlowiec mają charakter
jednorazowy, określono termin, w którym zezwolenia te zachowują ważność. Termin ten
został określony na 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
Art. 7 – zachowanie ważności zezwoleń wyprowadzenia udzielonych przed wejściem w życie
niniejszej ustawy wynika z ochrony bezpieczeństwa prawnego oraz zaufania podmiotów
prawa do państwa. Oznacza to, że ustalone już prawa i obowiązki tych podmiotów nie
powinny ulegać zmianom, zwłaszcza zmianom niekorzystnym. Zezwolenia zachowają swoją
ważność do czasu ich wygaśnięcia.


61

Nałożenie na podmioty, którym udzielono zezwolenia wyprowadzenia przed dniem wejścia
w życie niniejszej ustawy, obowiązku złożenia zabezpieczenia lub uzyskania zwolnienia
z obowiązku złożenia zabezpieczenia w terminie dwóch miesięcy od daty wejścia w życie
ustawy, jest konsekwencją zmiany wprowadzonej w art. 54 ust. 1. W wyniku tej zmiany
podmiot ubiegający się o udzielenie zezwolenia poza warunkami określonymi w art. 48 ust. 1
pkt 2 – 4 i 6 ustawy musi spełniać również warunek określony w art. 48 ust. 1 pkt 5 ustawy
tj. złożyć zabezpieczenie akcyzowe. Dwumiesięczny termin na złożenie zabezpieczenia jest
wystarczający na załatwienie wszystkich związanych z tym formalności.
Art. 8 – przepis ten wprowadzono, mając na uwadze szereg zmian przepisów dotyczących
zabezpieczeń akcyzowych, których zastosowanie do wszystkich zabezpieczeń mogłyby
spowodować konieczność wymiany niektórych z nich, złożonych przed wejściem w życie
mniejszej nowelizacji ustawy. Mogłoby to stanowić duże utrudnienie dla podmiotów
gospodarczych i powodować dodatkowe koszty. Przyjęto zatem rozwiązanie pozwalające
podmiotom na prowadzenie działalności w oparciu o zabezpieczenia akcyzowe, a także
zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego, złożone przed dniem wejścia
w życie niniejszej nowelizacji.
Jednocześnie w ust. 2 wprowadzono odnośnie zabezpieczeń akcyzowych złożonych przed
dniem wejścia w życie niniejszej nowelizacji szczególną regulację dotyczącą stosowania
art. 63 ust. 5 i 67 ust. 2 ustawy w dotychczasowym brzmieniu. Zgodnie z dotychczasowym
brzmieniem art. 63 ust. 3 ustawy zabezpieczenie akcyzowe może zostać złożone przez osobę
trzecią zamiast podmiotu zobowiązanego do jego złożenia, przy czym przepis ten nie określa
kategorii osób trzecich mogących to uczynić. Na podstawie art. 63 ust. 5 wszystkie te osoby
odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązanie podatkowe podmiotu obowiązanego
do złożenia zabezpieczenia akcyzowego, solidarnie z tym podmiotem.
Niniejszy projekt zmienia treść art. 63 ust. 3 ustawy, ograniczając katalog osób trzecich,
mogących złożyć „zastępczo” zabezpieczenie akcyzowe, tylko do przewoźnika, spedytora,
właściciela wyrobów akcyzowych i ich odbiorcy, co jest zgodne z treścią art. 18 ust. 2
dyrektywy Rady 2008/118/WE. W związku ze zmianą brzmienia art. 63 ust. 3 zmieniono
również treść art. 63 ust. 5, zgodnie z którym odpowiedzialność majątkową za zobowiązanie
podatkowe podmiotu obowiązanego do złożenia zabezpieczenia akcyzowego ponoszą osoby
wymienione w art. 63 ust. 3, tzn. tylko przewoźnik, spedytor, właściciel wyrobów
akcyzowych i ich odbiorca.


62

Zgodnie z art. 8 ust. 1 niniejszego projektu zabezpieczenia akcyzowe złożone przed dniem
wejścia w życie niniejszej ustawy zachowują swoją ważność, co oznacza, że zachowują
ważność również zabezpieczenia złożone przez osoby trzecie inne niż przewoźnik, spedytor,
właściciel wyrobów akcyzowych i ich odbiorca. Zatem w przypadku wszczęcia postępowania
na podstawie art. 73 ust. 1 ustawy w celu pokrycia niezapłaconej kwoty akcyzy z zabezpie-
czenia akcyzowego złożonego przez takie osoby, nie odpowiadałyby one swoim majątkiem za
zobowiązanie podatkowe podmiotu obowiązanego do złożenia zabezpieczenia akcyzowego,
zgodnie z nowym brzmieniem art. 63 ust. 5.
Podobna sytuacja występuje w przypadku art. 67 ust. 2, który w dotychczasowym brzmieniu
stanowi, iż zabezpieczenie akcyzowe powinno obowiązywać na terytorium Wspólnoty
Europejskiej w przypadku dostawy wewnątrzwspólnotowej i nabycia wewnątrzwspól-
notowego, podczas gdy jego nowa treść stanowi, że zabezpieczenie akcyzowe obowiązuje na
całym terytorium Unii Europejskiej w każdym przypadku. Zatem treść gwarancji bankowych
lub ubezpieczeniowych złożonych jako zabezpieczenie akcyzowe przed dniem wejścia
w życie niniejszej nowelizacji, w których treści widnieje zapis o odpowiedzialności gwaranta
tylko za zobowiązania podatkowe z tytułu dostawy i nabycia wewnątrzwspólnotowego
wyrobów akcyzowych, byłaby sprzeczna z nowym brzmieniem art. 67 ust. 2 ustawy.
Wymiana złożonych gwarancji na nowe, w celu dostosowania ich treści do nowego brzmienia
ww. przepisu, naraziłaby podmioty obowiązane do złożenia zabezpieczenia akcyzowego na
duże trudności i dodatkowe koszty. Z tego względu konieczne jest wprowadzenie przepisu,
zgodnie z którym do zachowujących ważność zabezpieczeń złożonych przed dniem wejścia
w życie niniejszej nowelizacji ustawy stosuje się przepisy art. 63 ust. 5 i art. 67 ust. 2
w dotychczasowym brzmieniu.
Ponadto w celu zapewnienia sprawnego działania nowych rozwiązań prawnych przyjęto
zasadę, że złożone przed dniem wejścia w życie projektu zabezpieczenia akcyzowe oraz
udzielone przed tym dniem zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego,
z określonym terminem ważności, nie będą mogły ulec przedłużeniu.
Art. 9 – z uwagi na zastąpienie w niniejszej ustawie stosowanych dotychczas instytucji za-
rejestrowanego handlowca i niezarejestrowanego handlowca jedną instytucją zarejestro-
wanego odbiorcy, przewidziano regulację, która pozwala na uwzględnienie przy ocenie
spełnienia warunku, o którym mowa w art. 48 ust. 1 pkt 6 i art. 56 ust. 1 pkt 5 ustawy, faktu
cofnięcia podmiotowi, występującemu wcześniej jako zarejestrowany bądź niezarejestrowany
handlowiec, odpowiedniego zezwolenia.


63

Art. 10 – 13 zawiera przepisy przejściowe związane z wejściem w życie elektronicznego sys-
temu obsługującego przemieszczanie wyrobów akcyzowych z zastosowaniem procedury
zawieszenia poboru akcyzy. System ten obligatoryjnie musi funkcjonować od dnia 1 stycznia
2011 r.
W związku z powyższym przyjęto rozwiązanie, iż:
– do dnia 31 grudnia 2010 r. przemieszczanie wyrobów akcyzowych z zastosowaniem
procedury zawieszenia poboru akcyzy odbywa się na zasadach obowiązujących przed dniem
wejścia w życie ustawy,
– do dnia 31 grudnia 2010 r. nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów akcyzowych przez
zarejestrowanego odbiorcę z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy odbywa
się na zasadach obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy, określonych
odpowiednio dla zarejestrowanego handlowca lub niezarejestrowanego handlowca,
– do dnia 31 grudnia 2010 r. przemieszczanie wyrobów akcyzowych z zastosowaniem
procedury zawieszenia poboru akcyzy dokonywane przez zarejestrowanego wysyłającego
odbywa się na zasadach obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy, określonych
dla podmiotu prowadzącego skład podatkowy, w szczególności dokonuje się z dołączeniem
do przemieszczanych wyrobów akcyzowych administracyjnego dokumentu towarzyszącego.
Jednocześnie wprowadzono regulację, zgodnie z którą przemieszczanie w procedurze
zawieszenia poboru akcyzy odbywa się na zasadach obowiązujących w momencie
rozpoczęcia przemieszczania. Jeżeli przemieszczanie rozpocznie się na podstawie
administracyjnego dokumentu towarzyszącego w formie papierowej, to pomimo rozpoczęcia
funkcjonowania Systemu, przemieszczanie to zakończy się na podstawie papierowej formy
tego dokumentu.
Art. 14 – z uwagi na zmianę treści art. 8 ust. 2 pkt 1 lit. b, przedmiot opodatkowania
określony tym przepisem dotyczący naruszenia warunków uprawniających do zwolnienia od
akcyzy będzie miał zastosowanie w stosunku do wyrobów akcyzowych dostarczonych
podmiotowi zużywającemu, po dniu wejścia w życie projektu.
Art. 15 – w przypadku energii elektrycznej, która jest sprzedawana podmiotom posiadającym
koncesję na wytwarzanie (które staną się od dnia wejścia w życie zmiany ustawy podatnikami
od zużywania tejże energii), faktura obejmująca okres obowiązywania ustawy z dnia
6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym w brzmieniu dotychczasowym oraz okres po wejściu