Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

3
restryktywnie. O zastosowaniu środków dopuszczalnych na podstawie art. 30
TWE decydują poszczególne państwa. Dlatego też środki te mogą się od siebie
znacznie różnić. Każdorazowo jednak wprowadzenie ograniczeń w przepływie
towarów może być poddane kontroli Trybunału Sprawiedliwości z punktu
widzenia dwóch aspektów: ewentualnej ukrytej, arbitralnej dyskryminacji oraz
proporcjonalności, konieczności, niezbędności. W pierwszym przypadku chodzi
o to, by środki podejmowane przy powołaniu się na art. 30 TWE nie stanowiły
ukrytych przeszkód w handlu pomiędzy państwami członkowskimi, tzn. by w
rzeczywistości nie służyły celom innym niż te, dla których zostały ustanowione.
Testem na brak dyskryminacji towarów innych niż krajowe jest zawsze kontrola,
czy podobne środki są stosowane także w odniesieniu do podobnych produktów
krajowych. W drugim przypadku chodzi o ustalenie, czy działania państwa nie
idą dalej niż jest to konieczne do zapewnienia osiągnięcia zamierzonego,
usprawiedliwionego celu. Ciężar dowodu w odniesieniu do obu kwestii
spoczywa zawsze na państwie członkowskim stosującym dany środek.
Przewidziane w art. 30 TWE wyjątki od zasady swobodnego przepływu
towarów nie są wszystkimi wyjątkami dopuszczanymi na gruncie prawa Unii
Europejskiej. W przywołanym już wyroku w sprawie Cassis de Dijon, Trybunał
Sprawiedliwości (poza zasadą wzajemnego uznawania reguł prawnych)
sformułował zasadę tzw. wymogów koniecznych. Trybunał uznał istnienie
pewnych wyjątków pozwalających usprawiedliwić stosowanie niektórych
środków o podobnym skutku do ograniczeń ilościowych ze względu na ich cel
(np. efektywność nadzoru fiskalnego, uczciwość transakcji handlowych,
ochrona konsumenta; w kolejnych wyrokach dodano jeszcze np. ochronę
warunków pracy).
Według tej zasady, każde państwo może wprowadzić pewne ograniczenia
swobody obrotu towarowego, powołując się na ważny i uzasadniony interes
publiczny. Katalog istotnych interesów publicznych uzasadniających odstępstwa
od zasady swobodnego przepływu towarów nie jest zamknięty, jednak
każdorazowo należy liczyć się z sądową kontrolą wprowadzanych ograniczeń.
Wprawdzie Trybunał Sprawiedliwości rozszerzył katalog wyjątków
wymienionych w orzeczeniu w sprawie Cassis de Dijon, niemniej podchodzi do
tej sprawy bardzo restryktywnie. Należy pamiętać, że nawet jeżeli Trybunał
uzna za usprawiedliwione powoływanie się przez państwo członkowskie na
jakiś ważny interes publiczny, to bada jeszcze zgodność z zasadą
proporcjonalności. Wprowadzane przez państwa członkowskie ograniczenia w
swobodzie przepływu towarów nie mogą bowiem prowadzić do naruszenia
zasad proporcjonalności, konieczności i niezbędności.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości, w
braku wspólnotowych reguł harmonizujących sprzedaż danego towaru, regulacja
ta pozostaje domeną państw członkowskich. Nie oznacza to jednak pełnej
swobody działania. Należy brać pod uwagę zasadę swobodnego przepływu

4
towarów jako fundament funkcjonowania Wspólnoty Europejskiej.
Ograniczenia tej swobody muszą mieć charakter wyjątkowy i są możliwe
jedynie w celu dopełnienia podstawowych wymogów. Ograniczenia nie mogą
być arbitralne i przed ich wprowadzeniem zawsze należy się zastanowić, czy
zamierzonego celu nie można osiągnąć innymi metodami, mniej ingerującymi w
swobodę handlu.
Ograniczenia w sprzedaży alkoholu były parokrotnie przedmiotem
orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości. Przede wszystkim Trybunał wprost
zgodził się, że ochrona ludzkiego zdrowia przed szkodliwym działaniem
alkoholu stanowi niewątpliwie jedna z przyczyn usprawiedliwiających
odstępstwo od art. 28 TWE. Z drugiej strony, Trybunał wielokrotnie stwierdzał,
że konkretne przepisy ograniczające sprzedaż lub reklamę napojów
alkoholowych były nieproporcjonalne w stosunku do zamierzonego celu bądź
dyskryminowały towary pochodzenia zagranicznego i przez to sprzeczne z art.
28 w związku z art. 30 TWE.

III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Propozycja umieszczania na opakowaniach napojów alkoholowych
przeznaczonych do sprzedaży detalicznej napisów informujących o szkodliwości
picia alkoholu może być uznana za dopuszczalną w świetle art. 30 TWE, w
związku z ochroną zdrowia i życia ludzi. Przepis ten nie różnicuje towarów
krajowych pochodzących z innych państw członkowskich. Nie stanowi środka
arbitralnej dyskryminacji towarów pochodzących z innych państw
członkowskich i nie jest nieproporcjonalny do zamierzonego celu.

IV. Konkluzje
Przedstawiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu
w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi jest zgodny z prawem Unii
Europejskiej.

Opracował: Zespół Prawa Europejskiego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Michał Królikowski


Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, alkohol

4 Wyrok TS w sprawie C-152/78, Komisja przeciwko Francji; wyrok TS w połączonych sprawach C-1 i C-
176/90, Aragonesa de Publicidad Exterior SA i Publivía SAE przeciwko Departamento de Sanidad y Seguridad
Social de la Generalitat de Cataluña, wyrok TS w sprawie C-189/95, Harry Franzén.
5 Wyrok TS w sprawie C-405/98, Konsumentombudsmannen (KO) przeciwko Gourmet International Products
AB (GIP), wyrok TS w sprawie C-170/04, Klas Rosengren i inni przeciwko Riksåklagaren.
Warszawa, 21 stycznia 2008 r.
BAS-WAEM-115/08

Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
dotycząca możliwości uznania przedstawionego poselskiego projektu
ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
(przedstawiciel wnioskodawców: poseł Tadeusz Cymański) za projekt
ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a ust. 1
Regulaminu Sejmu


Stosownie do art. 95a ust. 1 Regulaminu Sejmu, projektem ustawy
wykonującym prawo Unii Europejskiej jest projekt ustawy mający na celu
wykonanie prawa Unii Europejskiej.
Przedstawiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy wychowaniu w
trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi przewiduje wprowadzenie
obowiązku umieszczania na opakowaniach napojów alkoholowych
przeznaczonych do sprzedaży detalicznej napisów informujących o
szkodliwości picia alkoholu, w szczególności przez kobiety w ciąży lub
karmiące piersią, osoby niepełnoletnie, albo o niebezpieczeństwie związanym z
prowadzeniem pojazdów mechanicznych po spożyciu alkoholu.
Ponieważ opiniowany projekt ustawy nie wykonuje żadnego przepisu
prawa Unii Europejskiej, nie ma podstaw, by uznać go, w trybie art. 95a ust. 3
Regulaminu Sejmu, za projekt ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej

Opracował: Zespół Prawa Europejskiego

Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych




Michał Królikowski

Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, alkohol