Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, sporządzonego w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r.

Wykaz skrótów
Dz. Urz. UE – Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
EBC – Europejski Bank Centralny
EBI – Europejski Bank Inwestycyjny
EKPCz – Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych
Wolności
ETPCz. – Europejski Trybunał Praw Człowieka
ETS – Trybunał Sprawiedliwości WE; po wejściu w życie TL – Trybunał
Sprawiedliwości UE
EWEA – Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom)
EWG
–

Europejska Wspólnota Gospodarcza (od 1993 r. Wspólnota
Europejska)
EWWiS – Europejska Wspólnota Węgla i Stali
KPP – Karta Praw Podstawowych
Konferencja Międzyrządowa – Konferencja Przedstawicieli Państw
Członkowskich
PWBiS – Przestrzeń Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości
TEWWiS – Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali
TFUE – Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (poprzednio TWE)
TL – Traktat z Lizbony
Traktat konstytucyjny – Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy
Traktat reformujący – początkowa, robocza nazwa Traktatu z Lizbony
TUE – Traktat o Unii Europejskiej
TWE – Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską
UE – Unia Europejska
UGiW – Unia Gospodarcza i Walutowa

3
WE – w zależności od sytuacji: Wspólnota Europejska lub Wspólnoty
Europejskie
WPBiO – Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony
WPZiB – Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa
Objaśnienie numeracji artykułów TUE i TFUE
Przykład: „art. 1a (nowy art. 2) TUE” – pierwszy numer artykułu (1a) odnosi się
do obecnej numeracji zmienionej na mocy Traktatu z Lizbony; „nowy” numer
artykułu (nowy art. 2) odnosi się do numeracji wprowadzanej na mocy tablic
ekwiwalencyjnych, stanowiących załącznik do Traktatu z Lizbony.

1. Charakter prawny i struktura Traktatu z Lizbony
1. 1. Charakter prawny Traktatu
Traktat z Lizbony jest wielostronną umową międzynarodową, której
specyfika polega na tym, że zmienia (rewiduje) dotychczasowe umowy
międzynarodowe stanowiące podstawę prawną Wspólnoty
Europejskiej i Unii Europejskiej (stąd nazwa traktat rewizyjny).
Specyfika takiego traktatu polega na tym, że warunkiem jego wejścia
w życie jest związanie się nim przez wszystkie państwa członkowskie.
Podstawą prawną zawarcia Traktatu z Lizbony jest art. 48 TUE.
przeciwieństwie do proponowanego wcześniej Traktatu ustana-
wiającego Konstytucję dla Europy (Traktat konstytucyjny, TK), który
miał zastąpić obecnie obowiązujące traktaty stanowiące UE i WE
(z wyjątkiem TEWEA), Traktat z Lizbony jest tradycyjnym traktatem
rewizyjnym, tj. dokonuje zmiany w nadal obowiązujących traktatach
stanowiących UE – TUE, TWE i TEWEA.
Nazwa Traktatu nie oddaje w pełni jego zakresu regulacji, ponieważ
dokonuje on również rewizji TEWEA (w trakcie negocjacji używana
była robocza nazwa – Traktat reformujący). Wynika to stąd, że
przyszła Unia, jako jednolita organizacja międzynarodowa, obejmie
Wspólnotę Europejską oraz obecny II i III filar UE. EWEA pozostanie

4
natomiast nadal formalnie odrębną Wspólnotą, powiązaną
instytucjonalnie i finansowo z „nową” Unią Europejską.
1. 2. Struktura Traktatu
Traktat z Lizbony składa się z siedmiu artykułów:
– art. 1 – wprowadza zmiany do TUE,
– art. 2 – wprowadza zmiany do TWE, zmieniając jednocześnie
nazwę tego traktatu na Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
(TFUE),
– art. 3 – stwierdza, że Traktat z Lizbony zawierany jest „na czas
2
nieograniczony”, )
– art. 4 – w dwóch ustępach odsyła odpowiednio:
– do Protokołu nr 1 załączonego do Traktatu z Lizbony, na mocy
którego dokonywane są zmiany w obowiązujących obecnie
protokołach (niezależnie od tego do listy protokołów jest dodany
szereg protokołów nowych),
– do Protokołu nr 2 załączonego do Traktatu z Lizbony, na mocy
którego są dokonywane zmiany w TEWEA,
– art. 5 – zawiera postanowienia odnoszące się do ujednolicenia
numeracji artykułów, sekcji, rozdziałów, części i tytułów TUE i TFUE
oraz odsyła do odpowiednich tablic ekwiwalencyjnych
(zamieszczonych jako załącznik do Traktatu z Lizbony),
– art. 6 – zawiera klauzulę ratyfikacyjną (ust. 1) oraz postanowienia
dotyczące wejścia Traktatu w życie (ust. 2),
– art. 7 – wylicza języki autentyczne Traktatu (są to 23 języki, w tym
język polski) i wskazuje depozytariusza, którym jest tradycyjnie rząd
Republiki Włoskiej.

2) Wszystkie traktaty stanowiące Wspólnoty i UE były zawierane „na czas nieokreślony”.
Jedynie TEWWiS został zawarty na 50 lat. Wygasł on dnia 23 lipca 2002 r., a regulowane
nim materie zostały przejęte przez Wspólnotę Europejską.

5
Do Traktatu z Lizbony dołączono Akt Końcowy Konferencji
Międzyrządowej, w którym zamieszczono łącznie 65 deklaracji,
uszeregowanych w trzech grupach:
– w grupie A – deklaracje odnoszące się do postanowień Traktatów
(od nr 1 do nr 43),
– w grupie B – deklaracje odnoszące się do protokołów dołączonych
do Traktatów (od nr 44 do nr 50),
– w grupie C – deklaracje poszczególnych państw członkowskich lub
grup tych państw, jako deklaracje, które „Konferencja przyjęła do
wiadomości” (od nr 51 do nr 65).
Jak wspomniano, Traktat z Lizbony stanowi umowę międzynarodową
w rozumieniu prawa międzynarodowego. Dołączone do niego,
względnie do TUE i TFUE, załączniki i protokoły mają taki sam
charakter prawny, stanowią bowiem „ich integralną część” – art. 49b
(nowy art. 51) TUE. Natomiast zamieszczone w Akcie Końcowym
deklaracje mają charakter polityczny. Mogą one jednak mieć
znaczenie przy interpretacji Traktatu z Lizbony stosownie do art. 31
ust. 2 Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 23 maja 1969 r.
Niektóre z deklaracji mają znaczenie specyficzne, zawierają bowiem
uzgodnione decyzje Rady, których obowiązywanie jest uzależnione
jest od wejścia w życie Traktatu z Lizbony (na przykład Deklaracja nr 7
odnosząca się do stosowania tzw. formuły z Janiny3) czy Deklaracja
nr 9 odnosząca się do sprawowania prezydencji Rady).
1. 3. Wejście w życie Traktatu
W mandacie przyjętym podczas spotkania Rady Europejskiej w dniach
21-23 czerwca 2007 r. państwa członkowskie zobowiązały się do
takiego przeprowadzenia procedury ratyfikacyjnej Traktatu, aby mógł
on wejść w życie „przed wyborami do Parlamentu Europejskiego
w czerwcu 2009 roku”. Doprowadzenie do wejścia w życie Traktatu na

3) Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej,
podczas 37. posiedzenia, które odbyło się dnia 5 grudnia 2007 r. w Warszawie, opowiedziała

6
początku 2009 r. ma istotne znaczenie z formalnego punktu widzenia,
w tym bowiem roku odbędą się wybory do Parlamentu Europejskiego
oraz ustalony zostanie nowy skład Komisji (listopad). Na mocy
Traktatu z Nicei w 2009 r. musiałaby zacząć działać regulacja
zobowiązująca do redukcji liczby członków Komisji w stosunku do
liczby państw członkowskich. Traktat z Lizbony przesuwa rozpoczęcie
działania tej regulacji na rok 2014.
Traktat z Lizbony określa, w art. 6 ust. 2, moment swojego wejścia
w życie, stwierdzając, że:
– wejdzie w życie dnia 1 stycznia 2009 r., pod warunkiem że do tego
czasu zostaną złożone wszystkie dokumenty ratyfikacyjne,
– w przeciwnym razie wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca
następującego po złożeniu ostatniego dokumentu ratyfikacyjnego.
Istotą zobowiązania wynikającego z powyższego przepisu jest
dołożenie starań, aby zakończyć procedurę w uzgodnionym terminie.
Natomiast każde z państw członkowskich prowadzi procedurę
ratyfikacyjną Traktatu zgodnie z jego wymogami konstytucyjnymi.
1. 4. Zmiany wprowadzone w strukturze TUE, TWE i TEWEA
Traktat z Lizbony utrzymuje nazwę TUE, natomiast dokonuje istotnej
zmiany w strukturze tego Traktatu. TUE (w brzmieniu nadanym przez
Traktat z Lizbony) składa się z sześciu tytułów:
Tytuł I – Postanowienia wspólne,
Tytuł II – Postanowienia o zasadach demokratycznych,
Tytuł III – Postanowienia o instytucjach,
Tytuł IV – Postanowienia o wzmocnionej współpracy,
Tytuł V – Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii
i postanowienia szczególne dotyczące Wspólnej Polityki
Zagranicznej i Bezpieczeństwa,

się za stosowaniem tradycyjnie przyjętej nazwy „Janina” (zamiast Joanina albo Ioanina),
gdyż taka nazwa tej greckiej miejscowości jest stosowana w języku polskim już od dawna.

7