Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych

Druk nr 1960

Warszawa, 23 kwietnia 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marszałek Senatu



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomić Pana Marszałka, że Senat na 31.
posiedzeniu w dniu 22 kwietnia 2009 r. podjął uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy


-
o zmianie ustawy o związkach
zawodowych.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora
Bohdana Paszkowskiego do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym
projektem.
W załączeniu przesyłam opinię Komitetu Integracji Europejskiej o
zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 22 kwietnia 2009 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o związkach
zawodowych
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy o związkach zawodowych.
Jednocześnie upoważnia senatora Bohdana Paszkowskiego do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.
MARSZAŁEK SENATU
Bogdan BORUSEWICZ
p r o j e k t
USTAWA
z dnia
o zmianie ustawy o związkach zawodowych
Art. 1.
W ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854,
z późn. zm.1)) w art. 35 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
"2a. Tej samej karze podlega ten, kto kierując działalnością związkową przeznacza dochód
z działalności gospodarczej prowadzonej przez związek zawodowy na cele nie służące
realizacji zadań statutowych związku lub dzieli go pomiędzy członków związku.".
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 128, poz. 1405 i Nr
100, poz. 1080, z 2002 r. Nr 135, poz. 1146 i Nr 240, poz. 2052, z 2003 r. Nr 63, poz. 590 i Nr 213, poz. 2081, z
2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2008 r. Nr 90, poz. 562.
UZASADNIENIE
1. Ustawa wykonująca wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do
wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 maja 2008 r. (sygn. akt P 50/07),
stwierdzającego niezgodność przepisu art. 35 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, Nr 128, poz. 1405 i Nr 100, poz. 1080, z 2002
r. Nr 135, poz. 1146 i Nr 240, poz. 2052, z 2003 r. Nr 63, poz. 590 i Nr 213, poz. 2081, z 2004
r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2008 r. Nr 90, poz. 562.) z Konstytucją.
Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc
powszechnie obowiązującą i są ostateczne.
Sentencja orzeczenia opublikowana została w Dz. U. z 2008 r., Nr 90, poz. 562 (dzień
publikacji wyroku – 26 maja 2008 r.). Pełny tekst orzeczenia wraz z uzasadnieniem
zamieszczony został w OTK Z.U. z 2008 r., Nr 4A, poz. 58.
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego
2.1. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją art. 35 ust. 2 ustawy
o związkach zawodowych. Przepis ten ustanawiał karalność czynów popełnionych przez osoby
pełniące funkcje związkowe, polegających na podejmowaniu działalności sprzecznej z ustawą.
2.2. Przepis art. 35 ust 2 naruszał w pierwszym rzędzie konstytucyjną zasadę
określoności regulacji represyjnych (nullum crimen sine lege certa), wyrażoną w art. 42
Konstytucji. W świetle tej zasady, „norma karna (...) powinna (...) wskazywać w sposób
jednoznaczny zarówno osobę, do której skierowany jest zakaz, znamiona czynu zabronionego,
jak i rodzaj sankcji grożącej za popełnienie takiego czynu (...)”. Realizacja tego wymogu jest
konieczna, bowiem jednostka nie może pozostawać w nieświadomości czy nawet niepewności
co do tego, czy pewne zachowanie stanowi czyn zabroniony pod groźbą sankcji. W związku z
tym „wskazanie ogólnikowe, umożliwiające daleko idącą swobodę interpretacji co do zakresu
znamion czynu zabronionego czy pewnego typu kategorii zachowań, nie może być traktowane
jako spełniające wymóg określoności na gruncie art. 42 ust. 1 Konstytucji”.
2
Wskazana dyrektywa nie wprowadza nakazu, aby w ramach danej jednostki redakcyjnej
tekstu prawnego zostały określone wszystkie znamiona czynu zabronionego. Ze względów
legislacyjnych może być pożądane, aby w przepisie karnym, przy określeniu znamion czynu
zabronionego, odwołano się do innych przepisów danej ustawy, co może nastąpić w
szczególności w postaci odesłania. W przypadku przepisów prawnokranych ustawodawca
może jednakże posłużyć się wyłącznie odesłaniem do ściśle określonych przepisów prawnych.
Konieczność realizacji tego obowiązku ulega dalszemu wzmocnieniu w przypadku, gdy „w
danym przepisie brak jest innych istotnych znamion czynu zabronionego, które pozwalałyby
określić choćby w ogólnym zarysie zachowanie zabronione przez ustawodawcę”. Stąd
posłużenie się przez ustawodawcę w art. 35 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych
odesłaniem, w którym w żaden sposób nie zostały określone przepisy, do których następuje
odesłanie, nie spełnia wymogu określoności przepisów represyjnych, a więc pozostaje w
sprzeczności z art. 42 ust. 1 Konstytucji.
Ponadto art. 35 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych naruszał art. 59 ust. 2-4,
w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Określenie przez ustawodawcę, w postaci przepisów
karnych, granicy dopuszczalnych działań, które mogą być podejmowane przez osoby pełniące
funkcje związkowe, stanowi niewątpliwie ograniczenie ustanowionych w art. 59 Konstytucji
tzw. wolności związkowych. Wprowadzanie przez ustawodawcę tego typu ograniczeń jest
możliwe jedynie wówczas, gdy ograniczenia takie nie prowadzą do naruszenia wymogów
konstytucyjnej zasady proporcjonalności (art. 31 ust. 3), na którą składa się m.in. wymóg
określoności przepisów wprowadzających ograniczenia w zakresie konstytucyjnych wolności i
praw. W przypadku art. 35 ust. 2 przepis ten nie spełnienia tak rozumianego wymogu
określoności, co powodowało jego sprzeczność z art. 31 ust. 3 Konstytucji.
2.3. Wyrok wywołuje skutki prawne z dniem publikacji (26 maja 2008 r.). Trybunał nie
odroczył terminu utraty mocy obowiązującej przepisu.
3. Cele i zakres projektowanej ustawy
Mając na uwadze konieczność wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia
13 maja 2008 r., kierując się brzmieniem sentencji wyroku oraz motywami jego uzasadnienia,
proponuje się, aby zmiana ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych polegała na
dodaniu przepisu karnego, w oparciu o który w sposób precyzyjny możliwe będzie określenie
czynów zabronionych przez prawo. W intencji projektodawcy, strona podmiotowa tego