Rządowy projekt ustawy o rolnictwie ekologicznym

wymagania dotyczące produkcji ekologicznej są przygotowywane obecnie przez Komisję
Europejską. Zgodnie z art. 42 rozporządzenia nr 834/2007, jeżeli nie zostaną one określone na
poziomie wspólnotowym, to stosuje się zasady krajowe lub, w przypadku ich braku, prywatne
normy przyjęte lub uznawane przez państwa członkowskie. Jednakże, zgodnie z art. 1 ust. 2
rozporządzenia nr 889/2008, do czasu ustanowienia szczegółowych zasad produkcji
ekologicznej w odniesieniu do produktów akwakultury, wodorostów morskich oraz gatunków
zwierząt gospodarskich innych niż gatunki, o których mowa w art. 7 tego rozporządzenia,
stosuje się tytuł II, tytuł III oraz tytuł IV rozporządzenia nr 889/2008, z uwzględnieniem
niezbędnych zmian. Na podstawie przepisów rozporządzenia nr 889/2008 w ramach tego
upoważnienia będzie możliwe m.in. określenie warunków chowu danieli czy jeleni
ekologicznych. Przepisy wydane na podstawie tego upoważnienia będzie się stosować do dnia
wejścia w życie, zgodnie z art. 38 lit. a rozporządzenia nr 834/2007, przepisów Unii
Europejskiej w tym zakresie.
Artykuł ten wprowadza również upoważnienie dla ministra właściwego do spraw rolnictwa,
umożliwiające określenie warunków stosowania w rolnictwie ekologicznym środków do
produkcji ekologicznej do celów innych niż wymienione w art. 16 ust. 1 rozporządzenia
nr 834/2007, mając na uwadze warunki określone w art. 16 ust. 4 tego rozporządzenia. Na
podstawie tego upoważnienia będzie można określić warunki stosowania w rolnictwie
ekologicznym na przykład preparatów do kompostowania czy maści poprawiających
zdrowotność roślin.
Przepisy rozporządzenia nr 834/2007 (art. 1 ust. 3) dają również możliwość określenia
państwom członkowskim szczegółowych rozwiązań dotyczących warunków i sposobu
znakowania i kontroli produktów rolnictwa ekologicznego w zakresie żywienia zbiorowego.
Artykuł ten zawiera upoważnienie dla ministra właściwego do spraw rolnictwa do wydania
przepisów w tym zakresie.
Brak regulacji dotyczących środków (na przykład upomnienie czy cofnięcie certyfikatu
zgodności), jakie mogą być stosowane przez wszystkie jednostki certyfikujące w odniesieniu
do producentów ekologicznych za naruszenia zasad produkcji w rolnictwie ekologicznym,
powoduje, że środki stosowane przez poszczególne jednostki certyfikujące różnią się.
Wpływa to negatywnie na sposób konkurowania jednostek certyfikujących i powoduje
przenoszenie się producentów ekologicznych z jednostek certyfikujących bardziej
restrykcyjnych do jednostek mniej restrykcyjnych. W związku z tym zostało wprowadzone
upoważnienie do określenia katalogu nieprawidłowości lub naruszeń przepisów dotyczących

20
rolnictwa ekologicznego i minimalnych środków, jakie jednostki certyfikujące są obowiązane
stosować wobec tych producentów, mając na względzie zapewnienie wiarygodności
i przejrzystości systemu kontroli w rolnictwie ekologicznym.
Art. 20 zawiera upoważnienie dla ministra właściwego do spraw rolnictwa do uznania,
w drodze decyzji, prywatnych norm dotyczących produkcji ekologicznej. Jest to uzupełnienie
upoważnienia zawartego w art. 19, zgodnie z którym będzie można określić warunki
prowadzenia tej produkcji w drodze rozporządzenia. Możliwość przyjmowania lub uznawania
prywatnych norm dotyczących warunków produkcji ekologicznej wynika z art. 42
rozporządzenia nr 834/2007. Dlatego też uznane, w drodze decyzji, prywatne normy
dotyczące produkcji ekologicznej będzie można stosować do dnia przyjęcia szczegółowych
zasad produkcji ekologicznej w tym zakresie przez Komisję Europejską na podstawie art. 38
lit. a rozporządzenia nr 834/2007 lub też do dnia przyjęcia odpowiednich przepisów na
podstawie art. 18 ust. 1 projektu ustawy w tym samym zakresie, na przykład regulacji
produkcji ekologicznej dotyczącej określonych gatunków roślin lub zwierząt.
Art. 21. Jednym z wymogów uzyskania upoważnienia do podjęcia działalności w rolnictwie
ekologicznym jako jednostka certyfikująca, jaki jest przewidziany w przepisach
rozporządzenia nr 834/2007, jest posiadanie przez podmiot ubiegający się o to upoważnienie
wystarczającej liczby odpowiednio wykwalifikowanych i doświadczonych pracowników.
Brak specjalistycznego egzaminu potwierdzającego te kompetencje powoduje występowanie
trudności w obiektywnej ocenie spełniania tego kryterium.
W związku z powyższym przewiduje się, że kontrola, w ramach kontroli prowadzonej przez
jednostki certyfikujące, będzie przeprowadzana przez osoby, których kwalifikacje będą
potwierdzone zdawanym co 3 lata egzaminem z posiadanej wiedzy teoretycznej i praktycznej
w zakresie rodzajów specjalizacji do dokonywania tej kontroli i które następnie zostaną
wpisane do rejestru inspektorów rolnictwa ekologicznego prowadzonego przez Głównego
Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych lub wobec których decyzja
o uznaniu kwalifikacji, wydana na podstawie przepisów o zasadach uznawania kwalifikacji
zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, stała się ostateczna.
W artykule tym określono również przesłanki skreślenia z tego rejestru.
W przepisie tym wprowadzono również upoważnienie do określenia warunków i sposobu
przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje niezbędne do oceny zgodności
prowadzonej produkcji z przepisami dotyczącymi rolnictwa ekologicznego, sposób

21
powoływania i skład komisji kwalifikacyjnej, potwierdzane egzaminem rodzaje specjalizacji,
szczegółowy zakres zagadnień, których znajomość jest wymagana do uzyskania
poszczególnych rodzajów specjalizacji do prowadzenia kontroli, wzór zaświadczenia o zdaniu
egzaminu, wysokość i sposób wnoszenia opłat za przeprowadzenie egzaminu, wysokość
ryczałtowego wynagrodzenia członków komisji kwalifikacyjnej oraz wzór zaświadczenia o
zdaniu egzaminu.
Konieczność wprowadzenia systemu oceny kompetencji inspektorów jednostek
certyfikujących była podnoszona wielokrotnie i została uwzględniona w Planie Działań dla
ywności Ekologicznej i Rolnictwa w Polsce na lata 2007 – 2013 Ministerstwa Rolnictwa
i

Rozwoju Wsi. Proponowane w projekcie ustawy rozwiązania są realizacją tych
postanowień.
Art. 22 określa, że minister właściwy do spraw rolnictwa jest organem właściwym w sprawie
przekazywania informacji Komisji Europejskiej oraz występowania do tej Komisji i innych
państw członkowskich w zakresie i w sprawach określonych w przepisach dotyczących
rolnictwa ekologicznego. Obowiązki te są przewidziane na przykład w art. 35 rozporządzenia
nr 834/2007. Na podstawie tego artykułu minister właściwy do spraw rolnictwa przekazuje
Komisji Europejskiej między innymi nazwy i adresy właściwych organów oraz,
w określonych przypadkach, ich numery identyfikacyjne i ich znaki zgodności, a także
wykazy organów kontrolnych i jednostek certyfikujących i ich numery identyfikacyjne.
Obowiązki informacyjne względem państw członkowskich i Komisji Europejskiej wynikają
również z art. 30 ust. 1 rozporządzenia nr 834/2007. Ponadto w art. 29 rozporządzenia
Komisji nr 889/2008 ustanawiającego szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady
(WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych
w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli, przewidziano obowiązek
przekazywania Komisji Europejskiej i innym państwom członkowskim informacji, na
przykład o wydaniu zgody na dopuszczenie składników nieekologicznych pochodzenia
rolniczego, które nie są wymienione w załączniku IX do tego rozporządzenia, do stosowania
w rolnictwie ekologicznym.

Art. 23 określa zasady finansowania działań na rzecz rolnictwa ekologicznego. Na podstawie
obecnych przepisów, to jest art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 20 maja 2004 r. o rolnictwie
ekologicznym, udzielana jest pomoc na prowadzenie badań dotyczących rolnictwa
ekologicznego oraz dofinansowywane są koszty kontroli gospodarstw rolnych, w których

22
prowadzona jest produkcja metodami ekologicznymi. Działania te są realizowane na
podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 kwietnia 2007 r.
w sprawie stawek dotacji przedmiotowych dla różnych podmiotów wykonujących zadania na
rzecz rolnictwa (Dz. U. Nr 67, poz. 446, z późn. zm.).
Na podstawie projektowanej ustawy jest planowane utrzymanie wsparcia finansowego na
prowadzenie badań dotyczących rolnictwa ekologicznego. Wsparcie ma być udzielane
w formie dotacji. Dotację do prowadzonych badań udziela się, biorąc pod uwagę
Wspólnotowe zasady ramowe dotyczące pomocy państwa na działalność badawczą,
rozwojową i innowacyjną (Dz. Urz. UE C 323 z 30.12.2006, str. 1).
Planowane jest również utrzymanie wsparcia na dofinansowanie kosztów kontroli
producentów ekologicznych. Dotacje do kosztów kontroli są udzielane zgodnie z art. 14
rozporządzenia Komisji nr 1857/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87
i 88 Traktatu w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw
prowadzących działalność związaną z wytwarzaniem produktów rolnych oraz zmieniającego
rozporządzenie (WE) nr 70/2001.
Dodatkowo zakłada się, iż z budżetu państwa mogą być udzielane dotacje na dofinansowanie
działań promocyjnych i informacyjnych w rolnictwie ekologicznym. Dotacje te mogą być
udzielane zgodnie z art. 15 rozporządzenia Komisji nr 1857/2006 oraz zgodnie z wytycznymi
Wspólnoty w sprawie pomocy państwa w sektorze rolnym i leśnym na lata 2007 – 2013
(2006/C 319/01).
W porównaniu do obecnie udzielanego wsparcia w rolnictwie ekologicznym przewidziano
również dwa nowe zadania.
Pierwsze z nich to możliwość dofinansowania prowadzenia koordynacji badań dotyczących
rolnictwa ekologicznego. Przewidziane w projektowanej ustawie rozwiązanie jest związane
z pojawiającą się możliwością przystępowania do wspólnych międzynarodowych projektów
badawczych w zakresie rolnictwa ekologicznego. Przykładem może być projekt CORE
ORGANIC I. Celem tego projektu było pozyskanie i poszerzenie możliwości wymiany
informacji, skoordynowanie istniejących badań w celu uniknięcia podwójnego finansowania
tych samych badań w różnych krajach, szerzenie dobrej praktyki w zakresie tych badań oraz
zidentyfikowanie i skoordynowanie planowanych badań. W ramach tego projektu dążono
również do stworzenia międzynarodowej współpracy oraz wymiany doświadczeń. W CORE
ORGANIC I brało udział 11 krajów (Austria, Dania, Finlandia, Francja, Niemcy, Włochy,
Norwegia, Szwecja, Szwajcaria, Holandia i Wielka Brytania), a program był prowadzony

23
w latach 2004 – 2007. Obecnie trwają przygotowania do zgłoszenia wniosku w ramach
ogólnych programów ramowych dotyczących badań FP7 w celu rozpoczęcia realizacji
kolejnej edycji projektu pod nazwą ERA-NET CORE ORGANIC II. Nowe państwa, które nie
uczestniczyły w CORE ORGANIC I, a wstępnie prowadzą rozmowy w celu przystąpienia do
CORE ORGANIC II, to: Belgia, Turcja, Litwa, Słowenia, Polska, Hiszpania, Irlandia, Węgry,
Czechy i Grecja. W ramach tych projektów Komisja Europejska finansuje wyłącznie zadania
związane z koordynacją tych badań, a nie same badania. Przyznany przez Komisję
Europejską budżet w ramach CORE ORGANIC I wynosił 1,2 mln euro, a zaplanowany
budżet na dofinansowanie w ramach projektu ERA-NET siódmego programu ramowego FP7
w zakresie rolnictwa ekologicznego, czyli dotyczący również CORE ORGANIC II, wynosi
tylko 1 mln euro. Może zatem wystąpić taka sytuacja, że zadania związane z koordynacją
badań będą musiały być współfinansowane przez państwa, które biorą udział w programie. W
żadnym przypadku nie zakłada się, iż koordynacja badań międzynarodowych, w zakresie
dotyczącym Polski, byłaby w całości finansowana z budżetu państwa, a jedynie pozostała
część, nieobjęta finansowaniem z budżetu w ramach CORE ORGANIC II. Na obecnym
etapie prac nie planuje się wydatków publicznych w tym zakresie, dlatego też nie
występowano o zapewnienie na ten cel środków w budżecie na 2009 r.
Drugie nowe zadanie to możliwość udzielenia dotacji na dofinansowanie badań związanych
z uznaniem środka do produkcji ekologicznej za spełniający wymagania określone
w przepisach dotyczących rolnictwa ekologicznego. Problemy związane z niską podażą
środków do produkcji ekologicznej, w tym środków ochrony roślin, są bardzo często
sygnalizowane przez producentów, którzy nie podpisują kontraktów z obawy, że wystąpienie
danego szkodnika obniży plony i uniemożliwi wypełnienie przyjętych zobowiązań.
W znacznym stopniu ogranicza to rozwój rynku produktów rolnictwa ekologicznego.
Proponowane rozwiązanie ma na celu usunięcie tego problemu.
Zakłada się, iż dotacje będą udzielane, biorąc pod uwagę Wspólnotowe zasady ramowe
dotyczące pomocy państwa na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną,
w szczególności z uwzględnieniem zasad dotyczących badań przemysłowych i zasad
dotyczących pośredniej pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu WE udzielanej
przedsiębiorstwom za pośrednictwem publicznie finansowanych organizacji badawczych.
Finansowanie będzie mogło odbywać się na zasadach określonych w przepisach o finansach
publicznych, z uwzględnieniem przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy
publicznej. Każde przygotowane rozwiązanie będzie sprawdzane w zakresie spełnienia

24