Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy - Prawo bankowe

Proponowane zmiany zyskały aprobatę PKPP Lewiatan.

5. Zwolnienie duchownych opłacających składki na ubezpieczenia społeczne wyłącznie
za siebie z konieczności comiesięcznego składania deklaracji rozliczeniowych
W art. 1 pkt 5 lit. a i b projektu (zmieniony ust. 2c i dodany ust. 2d w art. 47 ustawy
o s.u.s.) zakłada się, że duchowni opłacający składkę wyłącznie za siebie będą
zwolnieni ze składania deklaracji rozliczeniowej za kolejny miesiąc, jeżeli w stosunku
do miesiąca poprzedniego nie nastąpiła żadna zmiana. Powyższa propozycja ma na
celu zracjonalizowanie sytuacji osób duchownych, które w aktualnym stanie prawnym
są zobligowane do comiesięcznego składania deklaracji, nawet w przypadku gdy
w stosunku do poprzedniego miesiąca nie nastąpiła żadna zmiana. Zważywszy, że
podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie osób duchownych stanowi kwota
minimalnego wynagrodzenia za pracę, która jest ustalana raz w roku, comiesięczne
składanie deklaracji rozliczeniowych nie ma uzasadnienia. W przypadku duchownych
mających dodatkowy tytuł do ubezpieczenia, o których mowa w art. 18 ust. 4c ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych, byliby oni zwolnieni z obowiązku
comiesięcznego składania deklaracji ubezpieczeniowych tylko w sytuacji, w której
w stosunku do poprzedniego miesiąca nie zaistniałaby żadna zmiana. Duchowni
byliby zwolnieni ze składania deklaracji rozliczeniowych również wówczas, jeżeli
zmiana wynika jedynie ze zmiany minimalnego wynagrodzenia.
Z uwagi na fakt, że projekt dotyczy również praw i obowiązków osób duchownych,
powyższa propozycja została skonsultowana z Sekretariatem Konferencji Episkopatu
Polski i Polską Radą Ekumeniczną.

6. Propozycje zmian w ustawie – Prawo bankowe
Projektowana w art. 2 projektu zmiana (dodanie ust. 2b w art. 105 ustawy – Prawo
bankowe) ma na celu zobowiązanie banków, aby na pisemne żądanie organu
wypłacającego świadczenie z ubezpieczenia społecznego lub zaopatrzenia
emerytalnego albo uposażenie w stanie spoczynku sporządzały i przekazywały dane
umożliwiające identyfikację współwłaścicieli rachunku wspólnego, na który zostały
przekazane świadczenia za miesiące następujące po śmierci świadczeniobiorcy.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego (np. II UZP 7/06) przewidziany
9


w art. 138a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
obowiązek zwrotu przez banki kwot świadczeń przekazywanych na rachunek w banku
za miesiące przypadające po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć świadczeniobiorcy,
nie obejmuje wpłat na rachunek wspólny (art. 57 w związku z art. 55 ust. 1 ustawy
z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe). Banki, powołując się na wskazane
wyżej przepisy i orzecznictwo w tym zakresie, odmawiają przekazania danych
identyfikujących współwłaściciela (współwłaścicieli) rachunku wspólnego, od którego
(których) organy wypłacające świadczenia mogłyby dochodzić należności
przekazanych po śmierci współwłaściciela rachunku wspólnego, będącego
świadczeniobiorcą organu rentowego. Banki, odmawiając udzielania takich
informacji, kierują się obowiązującymi przepisami dotyczącymi tajemnicy bankowej.
Proponowany nowy ust. 2b w art. 105 ma umożliwić uzyskanie tych danych
i dochodzenie należności, w tym w szczególności emerytur z II filaru.

Projekt ustawy nie podlega procedurze notyfikacji, w rozumieniu przepisów
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu
funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U.
Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.).

Projekt ustawy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.

10


OCENA SKUTKÓW REGULACJI


1. Podmioty, na które oddziałuje ustawa

Proponowane zmiany dotyczą ubezpieczonych, płatników składek, Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych i sektora bankowego.


2. Konsultacje społeczne

Projekt ustawy został przekazany do konsultacji międzyresortowych, w tym do
Prezesa Narodowego Banku Polskiego i Związku Banków Polskich, oraz następującym
partnerom społecznym:

Organizacje pracodawców:
1) Business Centre Club – Związek Pracodawców,
2) Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan,
3) Konfederacja Pracodawców Polskich,
4) Związek Rzemiosła Polskiego,
5) Krajowa Izba Gospodarcza.

Organizacje związkowe:
1) Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”,
2) Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych,
3) Forum Związków Zawodowych.

Informacja o przeprowadzonych konsultacjach społecznych:
Opinii o projektowanej ustawie nie nadesłali ani uwag do projektu nie zgłosili: Business
Centre Club, Związek Rzemiosła Polskiego, Krajowa Izba Gospodarcza, Komisja Krajowa
NSZZ „Solidarność”, Forum Związków Zawodowych i Ogólnopolskie Porozumienie
Związków Zawodowych.


Stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej
w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414) projekt ustawy został zamieszczony
na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Żaden
z podmiotów nie zgłosił zainteresowania pracami nad projektem ustawy.
11




3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych

Objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym kobiet z tytułu pobierania zasiłku
macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, które jednocześnie
posiadają inny tytuł do ubezpieczeń, będzie miało wpływ na wydatki z budżetu państwa.
Z szacunków przekazanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wynika, że łączny
wymiar składek na ubezpieczenia społeczne podlegający umorzeniu wyniósłby
400,5 mln zł, w tym za osoby pobierające zasiłki macierzyńskie składki i odsetki podlegające
umorzeniu wyniosłyby 167,2 mln zł, a za osoby przebywające na urlopach wychowawczych
kwota odsetek podlegająca umorzeniu wyniosłaby 233,3 mln zł. Projektowane umorzenie
dotyczyłoby 46,3 tys. osób, co ilustruje poniższa tabela.

Dane na 21.01.2009 r.
zasiłki
szacowana kwota
szacowana kwota
macierzyńskie

składek
odsetek
Razem
liczba
ubezpieczonych
46 300
89,4 mln zł
77,8 mln zł
167,2 mln zł
przeciętny okres
4,5 m-ca
przeciętne składki
354,- i 454,-
urlopy
szacowana kwota
szacowana kwota
Razem
wychowawcze

składek
odsetek
liczba
ubezpieczonych
34 700
267,9 mln zł
233,3 mln zł
501,2 mln zł
przeciętny okres
18 m-cy
przeciętne składki
354,- i 454,-



Szacunki finansowe wprowadzenia przepisu o obowiązkowym podleganiu ubezpieczeniom
emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku
w wysokości zasiłku macierzyńskiego osób, które jednocześnie mają inny tytuł do
ubezpieczeń
Brak jest danych pozwalających na jednoznaczne wskazanie pełnej liczby osób, które
pobierają zasiłek macierzyński i jednocześnie podlegają ubezpieczeniom społecznym
z tytułu innego niż tytuł rodzący prawo do zasiłku macierzyńskiego.
12


1. Można przyjąć, że proponowana zmiana będzie dotyczyła niewielkiej grupy
ubezpieczonych kobiet, które pobierają zasiłek macierzyński i jednocześnie podlegają
ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, umowy
zlecenia lub pracy nakładczej.
2. Przyjęto założenie, że po wprowadzeniu zmian osoby te podlegałyby ubezpieczeniu
społecznemu z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, a wysokość tego zasiłku byłaby
równa
przeciętnej
wysokości
zasiłku
macierzyńskiego
ogółem
wypłacanego
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
3. Jeżeli przyjąć, że proponowana zmiana dotyczyłaby każdego miesiąca 1.000 osób
pobierających zasiłek macierzyński i prowadzących jednocześnie pozarolniczą
działalność, wykonujących pracę nakładczą lub umowę zlecenie, to każde takie
1.000 osób spowodowałoby wzrost wydatków budżetu państwa na składki za 12 miesięcy
2008 r. o 4,7 mln zł.
4. Według szacunków ZUS, opartych na miesiącu lipcu 2008 r., liczba osób, które chociażby
przez jeden dzień lipca pobierały zasiłek macierzyński (zasiłek w wysokości zasiłku
macierzyńskiego) i jednocześnie podlegały ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu
niż rodzący prawo do zasiłku macierzyńskiego, wynosiła ok. 5,3 tys. Jednakże liczba ta
obejmuje wszystkie tytuły do ubezpieczeń, w tym również pracowniczy.
W oparciu o te informacje można stwierdzić, że skala zjawiska, a tym samym ewentualne
koszty związane z opłaceniem składek z tytułu zasiłku macierzyńskiego za te osoby nie
będą znaczące.
5. Trudno oszacować, o ile zmniejszą się dochody FUS w związku z brakiem obowiązku
odprowadzania składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej pozarolniczej
działalności, pracy nakładczej i umowy zlecenia.


Szacunki finansowe wprowadzenia przepisu o obowiązkowym podleganiu ubezpieczeniu
wypadkowemu dla wszystkich zleceniobiorców

1. Zgodnie z danymi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w grudniu 2008 r. składkę
na ubezpieczenia emerytalne i rentowe rozliczono za 475,5 tys. osób wykonujących
umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług (łącznie
z osobami współpracującymi), w tym za 66,4 tys. osób wykonujących umowę
13