Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy - Prawo bankowe

Art. 7. 1. Płatnikowi składek, który w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia wejścia w życie
ustawy zgłaszał ubezpieczonego podlegającego obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu,
rentowym i wypadkowemu z tytułu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy zmienianej
w art. 1, i przebywającego jednocześnie na urlopie wychowawczym, za którego nie opłacił
z tego tytułu należnych składek, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyznaczy termin na ich
opłacenie nie krótszy niż 1 miesiąc i nie dłuższy niż 6 miesięcy.
2. W przypadku uregulowania należnych składek w wyznaczonym terminie nie nalicza się
odsetek za zwłokę.
3. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może, na wniosek płatnika składek, ze względów
gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie, rozłożyć należne składki na
raty, uwzględniając możliwości płatnicze płatnika składek.
4. W przypadku złożenia wniosku przed upływem terminu na opłacenie składek, Zakład
Ubezpieczeń Społecznych, zawierając układ ratalny, odstąpi od naliczenia odsetek i opłaty
prolongacyjnej.
5. Rozłożenie należnych składek na raty następuje w formie umowy.
6. Jeżeli płatnik składek nie ureguluje należnych składek w wyznaczonym przez Zakład
Ubezpieczeń Społecznych terminie lub nie spłaci w terminie ustalonych rat, pozostała kwota
należnych składek staje się natychmiast wymagalna wraz z odsetkami za zwłokę naliczonymi od
dnia wyznaczonego przez Zakład terminu na opłacenie tych składek do dnia ich zapłaty włącznie,
na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U.
z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.3)).
Art. 8. Przepisy art. 3 – 7 stosuje się również do osób, które w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r.
do dnia 31 marca 2001 r. były wspólnikami spółki cywilnej, nie posiadając wpisu do ewidencji
działalności gospodarczej.
Art. 9. Przepisów art. 3 – 6 nie stosuje się do osób, za które, w związku z prowadzoną
pozarolniczą działalnością lub współpracą przy niej, zostały opłacone należne składki i które
z tego tytułu pobrały świadczenia z ubezpieczeń społecznych.

5
 
 
Art. 10. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:
1) art. 1 pkt 2, który wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego
następującego po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia;
2) art. 1 pkt 5, który wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego
następującego po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia.



                                                           
1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 17, poz. 95, Nr 21,
poz. 125, Nr 112, poz. 769, Nr 115, poz. 791, 792 i 793 i Nr 176, poz. 1243, z 2008 r. Nr 63, poz. 394, Nr 67,
poz. 411, Nr 141, poz. 888, Nr 171, poz. 1056, Nr 209, poz. 1318, Nr 220, poz. 1417 i 1418, Nr 227, poz. 1505,
Nr 228, poz. 1507 i Nr 237, poz. 1654 i 1656 oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 8, poz. 38, Nr 14, poz. 75, Nr 18,
poz. 97 i Nr 22, poz. 120.

2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 126, poz. 1070, Nr 141,
poz. 1178, Nr 144, poz. 1208, Nr 153, poz. 1271, Nr 169, poz. 1385 i 1387 i Nr 241, poz. 2074, z 2003 r. Nr 50,
poz. 424, Nr 60, poz. 535, Nr 65, poz. 594, Nr 228, poz. 2260 i Nr 229, poz. 2276, z 2004 r. Nr 64, poz. 594,
Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959, Nr 121, poz. 1264, Nr 146, poz. 1546 i Nr 173, poz. 1808,
z 2005 r. Nr 83, poz. 719, Nr 85, poz. 727, Nr 167, poz. 1398 i Nr 183, poz. 1538, z 2006 r. Nr 104, poz. 708,
Nr 157, poz. 1119, Nr 190, poz. 1401 i Nr 245, poz. 1775, z 2007 r. Nr 42, poz. 272 i Nr 112, poz. 769, z 2008 r.
Nr 171, poz. 1056, Nr 192, poz. 1179, Nr 209, poz. 1315 i Nr 231, poz. 1546 oraz z 2009 r. Nr 18, poz. 97.

3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 85, poz. 727, Nr 86,
poz. 732 i Nr 143, poz. 1199, z 2006 r. Nr 66, poz. 470, Nr 104, poz. 708, Nr 143, poz. 1031, Nr 217, poz. 1590
i Nr 225, poz. 1635, z 2007 r. Nr 112, poz. 769, Nr 120, poz. 818, Nr 192, poz. 1378 i Nr 225, poz. 1671, z 2008 r.
Nr 118, poz. 745, Nr 141, poz. 888, Nr 180, poz. 1109 i Nr 209, poz. 1316, 1318 i 1320 oraz z 2009 r. Nr 18,
poz. 97.
02/33rch
6
 
 
U Z A S A D N I E N I E

Projektowana nowelizacja zawiera następujące propozycje zmian:
1. Zmiany w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym w okresie pobierania
zasiłku macierzyńskiego (zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego)
Projektowana nowelizacja zawiera zmiany w zakresie podlegania obowiązkowym
ubezpieczeniom
emerytalnemu
i
rentowym
z
tytułu
pobierania
zasiłku
macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego w przypadku
zbiegu tego tytułu z innym tytułem ubezpieczenia. Dotychczas osoby pobierające
zasiłek macierzyński (zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego) podlegają
z tytułu pobierania tego zasiłku ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
finansowanym z budżetu państwa, pod warunkiem że nie wykonują w tym czasie
innego zajęcia stanowiącego tytuł do ubezpieczeń społecznych oraz nie mają prawa
do emerytury i renty.
W art. 1 pkt 1 lit. a projektu (dodany ust. 1c w art. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych, zwanej dalej „ustawą o s.u.s”) proponuje się, aby osoby w okresie
pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego
wykonujące równocześnie pracę nakładczą, pracę na podstawie umowy agencyjnej lub
umowy zlecenia, prowadzące pozarolniczą działalność (współpracujące przy niej),
wykonujące odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania
kary pozbawienia wolności lub będące duchownymi podlegały obowiązkowo
ubezpieczeniom
emerytalnemu
i
rentowym
z
tytułu
pobierania
zasiłku
macierzyńskiego (zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego), niezależnie od
ustalonego prawa do emerytury lub renty. Mogłyby jednak one dobrowolnie, na swój
wniosek, zostać objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z innych
tytułów.
Powyższa zmiana ma z jednej strony zracjonalizować sytuację osób, które
w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego wykonują umowy, z których uzyskują
niewielkie dochody, a z drugiej strony ułatwić kobietom aktywnym zawodowo
w okresie po urodzeniu dziecka prowadzenie działalności gospodarczej. Aktualnie
osoby
pobierające
zasiłek
macierzyński
(zasiłek
w
wysokości
zasiłku
macierzyńskiego), np. ze stosunku pracy, mające inny tytuł do ubezpieczeń, są
zobowiązane zgłosić się na czas pobierania tego zasiłku do obowiązkowych
ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z innych tytułów rodzących obowiązek
ubezpieczeń. Tym samym są zobowiązane do odprowadzania składek z innego tytułu
niż pobieranie „pracowniczego” zasiłku macierzyńskiego, a składki z tytułu pobierania
zasiłku finansowane przez budżet państwa przestają być odprowadzane. Prowadzi
to do sytuacji, w których nawet wykonywanie umowy zlecenia lub pracy nakładczej,
z której podstawa wymiaru składek jest znikoma (lub w danym miesiącu zerowa),
powoduje utratę ubezpieczenia emerytalno-rentowego z tytułu pobierania zasiłku
macierzyńskiego (zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego). Ma to negatywne
skutki dla przyszłego świadczenia emerytalnego lub rentowego kobiety łączącej
opiekę nad dzieckiem z wykonywaniem umowy cywilnoprawnej czy wykonywaniem
pracy nakładczej. Natomiast osoby pobierające zasiłek macierzyński (zasiłek
w wysokości zasiłku macierzyńskiego), np. ze stosunku pracy, prowadzące
jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą, są zobowiązane do opłacania
składek z tytułu tej działalności. Należy podkreślić, że po powrocie do pracy,
po wyczerpaniu prawa do urlopu i zasiłku macierzyńskiego zostaje reaktywowane
obowiązkowe ubezpieczenie pracownicze, co powoduje wyłączenie z obowiązku
ubezpieczenia z tytułu prowadzonej dodatkowo działalności. Analogicznie stosuje się
tę zasadę do umowy zlecenia, umowy agencyjnej czy pracy nakładczej. Wydaje się,
że w aktualnej sytuacji nie należy hamować aktywizacji zawodowej kobiet,
proponować zaś trzeba rozwiązania mające na celu ułatwienie im łączenia
macierzyństwa z pracą zawodową. W wyniku wprowadzenia proponowanych
rozwiązań osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego (zasiłku w wysokości zasiłku
macierzyńskiego) będą mogły bez utraty tego ubezpieczenia prowadzić pozarolniczą
działalność, korzystając z ochrony ubezpieczeniowej, jaką daje pobieranie zasiłku
macierzyńskiego (zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego). To samo dotyczy
również kobiet wykonujących umowę zlecenie, agencyjną czy pracę nakładczą.
Jednakże nie ma przeszkód, aby osoby takie zgłosiły się do dobrowolnych
ubezpieczeń także z innych tytułów. Należy wskazać, że zmiana dotycząca obowiązku
podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego
w czasie prowadzenia pozarolniczej działalności będzie miała również zastosowanie
do osób prowadzących pozarolniczą działalność również w formie spółek cywilnych,
ponieważ spółki cywilne zgłoszone w ewidencji działalności gospodarczej – na mocy
2


art. 5 pkt 5 ustawy z dnia 30 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze
Sądowym, Prawa upadłościowego, ustawy o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji, ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego oraz
ustawy – Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 114, poz. 1193) – podlegały
wykreśleniu z tej ewidencji z urzędu. Natomiast na wspólnikach spółki ciążył
obowiązek zarejestrowania się do dnia 31 marca 2001 r., jako indywidualny
przedsiębiorca, w ewidencji działalności.
W art. 1 pkt 1 lit. a projektu (dodany ust. 1d w art. 9 ustawy o s.u.s.) proponuje się,
aby osoby, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym
z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego (zasiłku w wysokości zasiłku
macierzyńskiego),
a
stały
się
pracownikami,
członkami
spółdzielni
lub
funkcjonariuszami Służby Celnej, nie traciły tego ubezpieczenia, natomiast
podlegałyby ubezpieczeniom z obu tytułów. Regulacja ta dotyczy sytuacji, w których
kobieta podejmuje zatrudnienie w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego.
W art. 1 pkt 1 lit. b i pkt 3 lit. a projektu (zmieniany ust. 6 w art. 9 i ust. 2a w art. 36
ustawy o s.u.s.) dostosowuje się brzmienie przepisu art. 9 ust. 6 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych do zaproponowanych zmian.
Powyższe propozycje zmian zostały z aprobatą przyjęte przez Polską Konfederację
Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Rzecznika Ubezpieczonych i Radę Nadzorczą
ZUS, która jednakże wskazała na brak regulacji dotyczących sytuacji kobiet na
urlopach wychowawczych.

Na skutek opinii i wniosków, jakie po wysłaniu projektu do uzgodnień wpłynęły
do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, uznano za wskazane zaproponować
regulację dotyczącą osób ubezpieczonych, które w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r.
do dnia wejścia w życie ustawy, w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego,
jednocześnie wykonywały pozarolniczą działalność lub inną działalność zarobkową
i z tego tytułu były zobowiązane opłacać składki na ubezpieczenia społeczne.
Proponowana regulacja ma na celu umorzenie lub zwrot należności z tytułu składek
(o ile zostały uregulowane) należnych w związku z prowadzoną działalnością
gospodarczą oraz zewidencjonowanie na kontach tych osób składek obliczonych od
zasiłku macierzyńskiego.
3