Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego oraz ustawy o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej

2


organy Policji o
kandydacie na tłumacza przysięgłego oraz wzór kwe-
stionariusza tej informacji. Zakres przekazywanej informacji powinien
uwzględniać możliwości Policji, w szczególności dostęp do międzynarodowych
baz danych, a także ograniczone możliwości działania Policji w odniesieniu do
obywateli państw trzecich oraz osób stale przebywających poza granicami
Rzeczypospolitej Polskiej.
Ponadto w art. 2 poszerzono krąg podmiotów, które mogą uzyskać wpis na listę
tłumaczy przysięgłych o obywateli Konfederacji Szwajcarskiej.
W art. 11 rozszerzono katalog sytuacji, w jakich Minister Sprawiedliwości
zawiesza już ustanowionego tłumacza przysięgłego w wykonywaniu czynności.
Obligatoryjną przyczyną wydania decyzji o zawieszeniu jest fakt ustanowienia
doradcy tymczasowego przy wszczęciu lub w toku postępowania o częściowe
bądź całkowite ubezwłasnowolnienie tłumacza przysięgłego, jak również
prowadzenie przeciwko tłumaczowi przysięgłemu postępowania o umyślne
przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo
skarbowe. Minister Sprawiedliwości zawiesza tłumacza przysięgłego
w czynnościach także, jeżeli ten ostatni nie zgłosi zmiany danych osobowych
podlegających wpisowi na kartę rejestrową listy tłumaczy przysięgłych.
Natomiast fakultatywną przyczyną jest umotywowany wniosek tłumacza
przysięgłego oraz prowadzenie przeciwko niemu postępowania o nieumyślne
przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub nieumyślne przestępstwo
skarbowe. Bez zmian pozostawiono natomiast możliwość zawieszenia tłumacza
przysięgłego w czynnościach w przypadku niewykonywania przez niego
czynności przez okres dłuższy niż 3 lata.
W odniesieniu do sytuacji, w jakich następuje skreślenie tłumacza przysięgłego
z listy, rozszerzono katalog o prawomocne skazanie za umyślne przestępstwo
lub umyślne przestępstwo skarbowe. Minister Sprawiedliwości może także
skreślić tłumacza przysięgłego z listy jeżeli ten, pomimo wcześniejszego
zawieszenia w wykonywaniu czynności z powodu braku zgłoszenia zmiany
danych osobowych podlegających wpisowi na listę tłumaczy przysięgłych, przez
ponad 6 miesięcy w dalszym ciągu nie dopełnia tego obowiązku.


3


Projekt nadaje Ministrowi Sprawiedliwości szerokie uprawnienia w zakresie
wymierzania kar za naruszanie zasad wykonywania zawodu tłumacza
przysięgłego. Kary te mogą zostać wymierzone w następujących przypadkach:
–
gdy tłumacz przysięgły nie wykonuje powierzonych mu zadań ze
szczególną starannością i bezstronnością, zgodnie z zasadami
wynikającymi z przepisów prawa,
–
gdy tłumacz przysięgły nie zachowuje w tajemnicy faktów i okoliczności,
z którymi zapoznał się w związku z tłumaczeniem,
–
gdy tłumacz przysięgły odmawia bez uzasadnionej przyczyny wykonania
tłumaczenia w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, na
żądanie sądu, prokuratora, Policji oraz organów administracji publicznej,
–
gdy tłumacz przysięgły nie prowadzi repertorium oraz nie zamieszcza na
poświadczonych pismach pozycji, pod którą są one odnotowywane
w repertorium.
Minister Sprawiedliwości wymierza kary w formie decyzji administracyjnej, która
może być zaskarżana na drodze sądowo-administracyjnej. Katalog kar
obejmuje: upomnienie, naganę oraz odebranie uprawnień zawodowych,
z możliwością ubiegania się o ponowne ich uzyskanie nie wcześniej niż po
upływie 2 lat od pozbawienia uprawnień zawodowych.
Dla zapewnienia możliwości realizacji w praktyce uprawnienia Ministra
Sprawiedliwości do zawieszenia tłumacza przysięgłego w wykonywaniu
czynności tłumacza przysięgłego, skreślenia go z listy tłumaczy przysięgłych
oraz wymierzania kar, w projekcie wprowadzono obowiązek informowania przez
właściwe organy o postępowaniach prowadzonych przeciwko osobom wy-
konującym czynności tłumacza przysięgłego, a także o okolicznościach
wskazujących na nienależyte wykonywanie przez tłumacza czynności tłumacza
przysięgłego (art. 18c).
Konsekwencją nadania Ministrowi Sprawiedliwości szerokich kompetencji
w zakresie zawieszania w czynnościach tłumacza przysięgłego bądź skreślania
tłumacza z listy tłumaczy przysięgłych, jak również wymierzania kar tłumaczom


4


przysięgłym, jest brak potrzeby istnienia oddzielnej komisji zajmującej się
postępowaniami dyscyplinarnymi tej grupy zawodowej. Dlatego też projekt
przewiduje uchylenie całego rozdziału 4 ustawy „Odpowiedzialność zawodowa
tłumaczy przysięgłych”, w
którym określono rolę i zadania Komisji Od-
powiedzialności Zawodowej.
Pozostałe zmiany w ustawie są wynikiem zdobytych doświadczeń w jej
stosowaniu.
W zmienionym art. 2 zniesiono wymóg posiadania przez osoby ubiegające się
o ustanowienie tłumaczem przysięgłym wykształcenia filologicznego (magis-
terskiego lub podyplomowego). Obecnie osoby, które nie ukończyły ww.
studiów nie mogą zostać wpisane na listę tłumaczy przysięgłych, nawet jeżeli
złożą z wynikiem pozytywnym egzamin. Tymczasem istnieje duża liczba osób,
które studiowały za granicą i doskonale znają język obcy. W tej grupie są
osoby, które studiowały prawo, niekiedy zarówno w Rzeczypospolitej Polskiej
jak i za granicą. Liczne są także przypadki repatriantów, którzy w równym
stopniu znają język polski i język kraju pochodzenia. Należy ponadto zauważyć,
że studia podyplomowe w zakresie tłumaczeń oferowane są tylko w zakresie
kilku najbardziej popularnych języków obcych, a w stosunku do większości,
także języków europejskich, ukończenie takich studiów jest niemożliwe.
W art. 3 w odniesieniu do Państwowej Komisji Egzaminacyjnej zniesiono
kadencyjność, dając Ministrowi Sprawiedliwości możliwość doboru odpo-
wiednich członków spośród osób wyróżniających się wysokim poziomem
wiedzy w zakresie języków obcych i technik tłumaczeniowych, jak również
odwoływania ich w każdym czasie. W celu jak najlepszego doboru członków
Komisji, Minister Sprawiedliwości będzie mógł wystąpić do organów uczelni
oraz organizacji zrzeszających tłumaczy z wnioskiem o wskazanie kandydatów
na członków Komisji.
W obecnym brzmieniu ustawy kontrolę nad działalnością tłumaczy sprawują
wojewodowie właściwi ze względu na miejsce zamieszkania tłumacza. Oznacza
to, że tłumacze mieszkający za granicą pozostają poza zasięgiem jakiejkolwiek
kontroli. Projekt przewiduje powierzenie obowiązków kontrolnych w takich
sytuacjach odpowiednim konsulom, o ile nie jest to sprzeczne z prawem


5


państwa przyjmującego. W tym celu wprowadzono również zmianę ustawy
z dnia 13 lutego 1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U.
z 2002 r. Nr 215, poz. 1823, z późn. zm.) polegającą na dodaniu art. 20a,
w myśl którego konsul sprawuje kontrolę na działalnością tłumaczy przysięgłych
zamieszkałych w okręgu konsularnym, na zasadach określonych w art. 20 i 20a
ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego.
Ze względu na zmianę modelu odpowiedzialności zawodowej tłumaczy
przysięgłych, konieczne jest wprowadzenie regulacji przejściowych, pozwa-
lających na zakończenie spraw prowadzonych na podstawie dotychczasowych
przepisów, zwłaszcza zawisłych przed sądami apelacyjnymi. Temu celowi służy
zaproponowany przepis art. 3 projektowanej ustawy.

Ustawa spowoduje wzrost wydatków budżetu państwa o ok. 740 000 zł. Co
prawda likwidacja Komisji Odpowiedzialności Zawodowej przyniesie
zmniejszenie wydatków o ok. 40 000 zł to jednak zwiększą się koszty
wynikające ze zwrotu kosztów podróży i noclegów tłumaczy przysięgłych
wykonujących obowiązki poza miejscem zamieszkania. W odniesieniu do
sądów można je oszacować na ok. 65 000 zł, natomiast w odniesieniu do
prokuratury na 15 000 zł.
Ponadto wprowadzona regulacja spowoduje zwiększenie wydatków Policji na
uzyskiwanie informacji o osobach ubiegających się o wpis na listę tłumaczy
przysięgłych. Zakładając,
że Policja będzie przeprowadzać
100-150 wywiadów rocznie, ich koszt wyniesie 700 000 zł rocznie, w tym 600
000 zł na uposażenia.
Przedmiotowy projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

Warszawa, 14 stycznia 2008 r.

BAS-WAEM-7/08

Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
dotycząca możliwości uznania przedstawionego poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego oraz ustawy o
funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Iwona Arendt) za projekt ustawy wykonującej
prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a ust. 1 Regulaminu Sejmu


Stosownie do art. 95a ust. 1 Regulaminu Sejmu, projektem ustawy
wykonującym prawo Unii Europejskiej jest projekt ustawy mający na celu
wykonanie prawa Unii Europejskiej.
Przedstawiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o zawodzie
tłumacza przysięgłego oraz ustawy o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej
Polskiej przewiduje liberalizację zasad dostępu do zawodu tłumacza
przysięgłego, zaostrza kryteria niekaralności wobec kandydatów do zawodu,
zmienia zasady nadzoru Ministra Sprawiedliwości nad osobami wykonującymi
zawód tłumacza przysięgłego.
Zmiana miałaby wejść w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
Ponieważ opiniowany projekt ustawy nie ma na celu wykonania
jakiegokolwiek aktu prawa Unii Europejskiej, nie ma podstaw, by uznać go, w
trybie art. 95a ust. 3 Regulaminu Sejmu, za projekt ustawy wykonującej prawo
Unii Europejskiej

Opracował: Zespół Prawa Europejskiego

Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych




Michał Królikowski


Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, tłumacze, konsulowie