Poselski projekt ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

Druk nr 1518

Warszawa, 17 października 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Na podstawie art. 235 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 2 kwietnia 1997 r. niżej podpisani posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Przemysława Gosiewskiego.



(-) Andrzej Adamczyk; (-) Iwona Arent; (-) Marek Ast; (-) Zbigniew
Babalski; (-) Piotr Babinetz; (-) Barbara Bartuś; (-) Dariusz Bąk;
(-) Andrzej Bętkowski; (-) Mariusz Błaszczak; (-) Antoni Błądek; (-) Jacek
Bogucki; (-) Aleksander Chłopek; (-) Tadeusz Cymański; (-) Arkadiusz
Czartoryski; (-) Edward Czesak; (-) Andrzej Ćwierz; (-) Andrzej Mikołaj
Dera; (-) Zbigniew Dolata; (-) Marzenna Drab; (-) Tomasz Mirosław
Dudziński; (-) Jan Dziedziczak; (-) Jacek Falfus; (-) Adam Gawęda;
(-) Grażyna Gęsicka; (-) Zbigniew Girzyński; (-) Marian Tomasz Goliński;
(-) Kazimierz Gołojuch; (-) Jerzy Gosiewski; (-) Przemysław Gosiewski;
(-) Artur
Górski;
(-) Tomasz
Górski;
(-) Kazimierz
Gwiazdowski;
(-) Czesław Hoc; (-) Dawid Jackiewicz; (-) Jarosław Jagiełło; (-) Grzegorz
Janik; (-) Wojciech Jasiński; (-) Krzysztof Jurgiel; (-) Dariusz Kaczanowski;
(-) Mariusz Kamiński; (-) Karol Karski; (-) Beata Kempa; (-) Izabela Kloc;
(-) Sławomir Kłosowski; (-) Lech Kołakowski; (-) Robert Kołakowski;
(-) Paweł Kowal; (-) Henryk Kowalczyk; (-) Zbigniew Kozak; (-) Maks
Kraczkowski; (-) Leonard Krasulski; (-) Marek Kuchciński; (-) Jacek Kurski;
(-) Marek Kwitek; (-) Tomasz Latos; (-) Jan Filip Libicki; (-) Adam
Lipiński; (-) Marek Łatas; (-) Marzena Machałek; (-) Krzysztof Maciejewski;
(-) Antoni Macierewicz; (-) Ewa Malik; (-) Barbara Marianowska;
(-) Gabriela Masłowska; (-) Mirosława Masłowska; (-) Jerzy Materna;
(-) Marek
Matuszewski;
(-) Kazimierz
Matuszny;
(-) Krzysztof
Michałkiewicz;
(-) Wojciech
Mojzesowicz;
(-) Kazimierz
Moskal;
(-) Arkadiusz Mularczyk; (-) Aleksandra Natalli- wiat; (-) Jan Ołdakowski;
(-) Jacek Osuch; (-) Stanisław Ożóg; (-) Bolesław Grzegorz Piecha;
(-) Stanisław Pięta; (-) Piotr Polak; (-) Krzysztof Putra; (-) Jan Religa;
(-) Jerzy Rębek; (-) Adam Rogacki; (-) Józef Rojek; (-) Nelli Rokita-
Arnold; (-) Jarosław Rusiecki; (-) Małgorzata Sadurska; (-) Dariusz Seliga;
(-) Edward Siarka; (-) Anna Sikora; (-) Krzysztof Sońta; (-) Andrzej
Sośnierz; (-) Lech Sprawka; (-) Piotr Stanke; (-) Marek Suski; (-) Wojciech
Szarama; (-) Andrzej Szlachta; (-) Stanisław Szwed; (-) Jan Szyszko;
(-) Krzysztof Tchórzewski; (-) Robert Telus; (-) Ryszard Terlecki;
(-) Grzegorz Tobiszowski; (-) Andrzej Walkowiak; (-) Teresa Wargocka;
(-) Jadwiga Wiśniewska; (-) Michał Wojtkiewicz; (-) Tadeusz Woźniak;
(-) Waldemar Wrona; (-) Marzena Dorota Wróbel; (-) Anna Zalewska;
(-) Sławomir Zawiślak; (-) Łukasz Zbonikowski;
(-)


Maria Zuba;
(-) Jarosław aczek; (-) Wojciech ukowski.
Projekt

USTAWA
z dnia .............. 2008 r.
o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej


Art. 1. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr z
1997r., Nr 78, poz. 483) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 17 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. W drodze ustawy mogą być tworzone samorządy zawodowe, reprezentujące osoby
wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wyko-
nywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Samo-
rządy te nie mogą ograniczać wolności wyboru zawodu.”;
2) w art. 39 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu:
„2. Ustawa określa przypadki, w których sąd może nakazać poddanie osoby, która ze
względu na zaburzenia psychiczne stwarza zagrożenie dla życia, zdrowia lub nietykal-
ności cielesnej innych osób, zabiegom medycznym służącym zmniejszeniu tego za-
grożenia.”;
3) w art. 60 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu:
„2. Ustawa określa zakres i tryb ograniczeń korzystania z prawa określonego w ust. 1
przez osoby, które brały udział w działaniach, o których mowa w art. 61a ust. 1.”;
4) po art. 61 dodaje się art. 61a w brzmieniu:
„Art. 61a. 1. Obywatel ma prawo do pełnej wiedzy o prowadzonych przed 1 stycznia
1990 r. działaniach partii komunistycznej i podporządkowanego jej aparatu przymusu
państwowego, które były wymierzone w dążenia Narodu do niepodległości i wolności,
prawa obywateli oraz prawa Kościoła i niezależnych instytucji społecznych, w tym o
osobach prowadzących i wspomagających te działania.
2. Ograniczenia w korzystaniu z prawa określonego w ust. 1 mogą być ustanowione
tylko w ustawie i tylko w takim zakresie, w jakim są konieczne ze względu na szcze-
gólnie uzasadnioną ochronę dóbr osób pokrzywdzonych lub ze względu na ochronę
wiadomości szczególnie istotnych dla bezpieczeństwa państwa.

1
3. Realizacja prawa określonego w ust. 1 należy w szczególności do zadań Instytutu
Pamięci Narodowej – Komisji cigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Za-
kres i sposób działania Instytutu określa ustawa.”;
5) w art. 65 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Jeżeli ustawa uzależnia podjęcie wykonywania określonego zawodu od spełnienia
szczególnych warunków, ustalenie ich spełnienia powierza się organowi państwowe-
mu. Osoby aktualnie wykonujące dany zawód nie mogą uczestniczyć w podejmowa-
niu rozstrzygnięć zapadających w postępowaniu przed tym organem.”;
6) w art. 67 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Osoby, które służyły lub pracowały w strukturach prowadzących działania, o
których mowa w art. 61a ust. 1, nie mogą czerpać z tego tytułu szczególnych korzyści
w zakresie zabezpieczenia społecznego.”;

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.


2
Uzasadnienie

Projektowane
uzupełniania w tekście Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dotyczą
trzech problemów nurtujących polskie społeczeństwo. Ich celem jest przecięcie sporów inter-
pretacyjnych odnośnie do konstytucyjnej dopuszczalności pewnych regulacji ustawowych i
działań instytucji państwa.

Po pierwsze, chodzi o wyeliminowanie wpływu samorządów (korporacji) zawodo-
wych na dostęp do danego zawodu osób, które pragną go wykonywać, czyli potencjalnych
konkurentów dotychczasowych członków korporacji. Wprawdzie art. 17 ust. 1 Konstytucji w
dotychczasowym brzmieniu dopuszcza władcze kompetencje samorządów zawodowych je-
dynie w sferze „wykonywania”, a nie „wyboru” zawodu (Konstytucja w art. 65 ust. 1 wyraź-
nie rozróżnia te dwa pojęcia), jednak orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego i praktyka
ustawodawcza – zwłaszcza w kontekście egzaminów na aplikacje prawnicze i egzaminów
zawodowych – rozszerzyły granice kompetencji samorządów zawodowych na sferę selekcji
kandydatów do zawodu. W praktyce dochodzi do naruszeń konstytucyjnej wolności wyboru
zawodu i patologicznych sytuacji konfliktu interesów. Ostatnie wyniki egzaminów na aplika-
cje prawnicze, w których poziom trudności i szczegółowości pytań – ustalonych przy wydat-
nym udziale przedstawicieli korporacji – uniemożliwił zdanie egzaminu wstępnego ogromnej
większości egzaminowanych magistrów prawa (w tym osób legitymujących się bardzo do-
brymi wynikami na studiach i dyplomami renomowanych uniwersytetów) ukazał społeczną
ostrość problemu. Do wspomnianego egzaminu na aplikację adwokacką, radcowską, notarial-
ną, komorniczą oraz referendarską w dniu 20 września 2008 r. na terenie całego kraju przy-
stąpiło łącznie 13 132 osoby, w tym:- na aplikację adwokacką 3 542 osoby, - na aplikację
radcowską 8 060 osób, - na aplikację notarialną 1 190 osób, - na aplikację komorniczą 59
osób, - na aplikację referendarską 272 osoby. Pozytywny wynik z egzaminów konkursowych
uzyskało:- na aplikację adwokacką - 413 osób,- na aplikację radcowską - 930 osób, - na apli-
kację notarialną - 301 osób, - na aplikację komorniczą- 58 osób, na aplikację referendarską 87
osób, co łącznie stanowi 1 789 osób co stanowi niewiele ponad 10 % ogółu startujących.
Rozwiązaniu tego problemu bez narażania się za zarzut niezgodności z Konstytucja (w jej
dotychczasowej, prokorporacyjnej interpretacji) służyć będzie dodanie w art. 17 ust. 1 zda-
nia, iż samorządy zawodowe nie mogą ograniczać wolności wyboru zawodu, co potwierdził
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 19 kwietnia 2006 r. sygn. K6/06 w którym pod-
trzymał stanowisko wyrażone w orzeczeniu z 18 lutego 2004 r. w sprawie o sygn. P 21/02. W
orzeczeniu o sygn. P 21/02 Trybunał zaakcentował, że piecza samorządów prawniczych za-

3