Rządowy projekt ustawy o Służbie Celnej

Art. 151 określa przypadki, w których funkcjonariuszowi zawiesza się uposażenie.
Uposażenie zawiesza się w przypadkach samowolnego opuszczenia miejsca pełnienia służby,
niepodjęcia służby lub zawinionej niemożności pełnienia służby. W przypadku gdy w/w
okoliczności zostaną uznane za usprawiedliwione, funkcjonariusz otrzymuje zawieszone
uposażenie zasadnicze. W przypadku nieobecności nieusprawiedliwionej funkcjonariusz traci
za każdy dzień nieobecności 1/30 część uposażenia miesięcznego, natomiast jeśli pobrał już
uposażenie w w/w sytuacji, potrąca mu się odpowiednią część uposażenia przy najbliższej
wypłacie.
W art. 152 doprecyzowano uprawnienie, które przysługuje obecnie funkcjonariuszom celnym,
dotyczące prawa do uposażenia zasadniczego i innych świadczeń pieniężnych należnych na
zajmowanym stanowisku służbowym, za okres choroby lub urlopu. Przepis ten przewiduje, że
powyższe świadczenia przysługują funkcjonariuszowi również w razie niemożności
wykonywania służby z innych przyczyn uprawniających do świadczeń określonych w
przepisach o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i
macierzyństwa. W przypadku niezdolności do służby z powodu choroby spowodowanej
wypadkiem przy pełnieniu służby lub chorobą zawodową funkcjonariusz zachowuje prawo do
świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego z tytułu wypadków przy pełnieniu
służby i chorób zawodowych, przez okres określony w przepisach o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego.
Art. 153 określa wysokość i zasady obliczania oraz wypłaty dodatku za wieloletnią służbę.
Projekt przewiduje, że dodatek ten przysługuje po 2 latach służby w wysokości
wynoszącej 2 % uposażenia zasadniczego. Dodatek ten wzrastałby o 1 % za każdy dalszy rok
służby, do osiągnięcia 20 % uposażenia zasadniczego po 20 latach służby, oraz o 0,5 % za
każdy następny rok służby – łącznie do wysokości 25 % po 30 latach służby. Podobne
rozwiązania funkcjonują w innych służbach mundurowych. Nowym rozwiązaniem jest
uregulowanie terminu wypłaty dodatku za wieloletnią służbę, w sytuacji gdy nabycie prawa
do dodatku nastąpiło w ciągu miesiąca (art. 153 ust. 5).
W art. 154 zostały określone wysokości nagród jubileuszowych. Przepis ten nie zawiera
zmian w stosunku do obowiązującej regulacji.
W art. 155 jest zawarte uregulowanie gwarantujące funkcjonariuszowi przyznanie nagrody
rocznej oraz precyzyjnie określa zasady i przypadku obniżana, zawieszania i nieprzyznawania
nagrody rocznej. Art. 155 ust. 3 określa okresy służby, które nie są wliczane do okresu
uprawniającego do przyznania nagrody do okresu służby. Art. 155 ust. 4 określa przypadki,
w których nagroda roczna nie jest przyznawana. W art. 155 ust. 5 określone zostały

71
przypadki, w których nagroda roczna jest obniżana. Art. 155 ust. 6 zawiera uregulowanie
zgodnie z

którym przyznanie nagrody rocznej jest zawieszone, jeżeli przeciwko
funkcjonariuszowi jest prowadzone postępowanie karne, karne skarbowe lub dyscyplinarne
z tytułu popełnienia czynu w roku kalendarzowym, za który nagroda roczna jest
przyznawana. W art. 155 ust. 7 wskazany został okres, za jaki nie przyznaje się nagrody
rocznej, poprzez określenie, że tej nagrody nie przyznaje się za rok kalendarzowy, w którym
działanie (lub zaniechanie) miało miejsce. Sposób ustalania wysokości oraz terminy wypłaty
nagrody rocznej zostały przekazane do uregulowania w rozporządzeniu Ministrowi Finansów.
Art. 156, podobnie jak obowiązujący obecnie w tym zakresie przepis przewiduje że środki
finansowe w wysokości 20 % dochodów uzyskanych przez Skarb Państwa tytułem przepadku
rzeczy lub korzyści majątkowych pochodzących z ujawnionych przez funkcjonariuszy
celnych, byłych funkcjonariuszy oraz byłych funkcjonariuszy Inspekcji Celnej przestępstw i
wykroczeń przeciwko mieniu oraz przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych
przeznacza się na fundusz motywacyjny na nagrody dla funkcjonariuszy, którzy przyczynili
się bezpośrednio do ich ujawnienia oraz funkcjonariuszy, którzy przyczynili się do uzyskania
tych dochodów. Istota zmiany polega na włączeniu do katalogu osób uprawnionych do tej
nagrody byłych funkcjonariuszy, którzy przyczynili się do ujawnienia przestępstw
i wykroczeń oraz funkcjonariuszy, którzy przyczynili się do uzyskania dochodów przez
Skarb Państwa. W art. 156 ust. 2 zawarte zostało upoważnienie dla Ministra Finansów do
określenia w zarządzeniu warunków i trybu przyznawania i wypłacania nagród.
W art. 157 zawarte zostało unormowanie przyznające funkcjonariuszowi należności z tytułu
podróży służbowych w przypadku odbywania ich na obszarze kraju. Zrezygnowano
z odesłania do przepisów wydanych na podstawie Kodeksu Pracy, przekazując Ministrowi
Finansów uprawnienia do szczegółowego określenia, wspólnie z ministrem właściwym do
spraw pracy, zakresu pojęcia podróży służbowej, warunków ustalania należności z tytułu
podróży służbowych, ich wysokości, a także sposobu rozliczania się funkcjonariusza.
Zgodnie z art. 158 funkcjonariuszowi przysługuje równoważnik z tytułu dojazdu do miejsca
pełnienia służby w oddziałach celnych usytuowanych na zewnętrznej granicy Wspólnoty
Europejskiej, jeżeli on lub jego małżonek nie zamieszkują lub nie posiadają lokalu
mieszkalnego w miejscu pełnienia służby lub miejscowości pobliskiej. Zgodnie z art. 158
ust. 2 równoważnik ten nie przysługuje, jeżeli dojazd do miejsca pełnienia służby jest
możliwy środkami komunikacji publicznej lub nie jest znacznie utrudniony. Powyższa
regulacja pozwoli na zmniejszenie obciążeń finansowych funkcjonariuszom m.in.
alokowanym w 2004 r. W celu uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych określone zostało w

72
ustawie (w art. 93 ust. 2) co to jest miejscowość pobliska. Warunki, wysokości oraz tryb i
terminy wypłaty równoważnika zostaną określone w rozporządzeniu Ministra Finansów.
Art. 159
W związku ze specyfiką służby polegającą na konieczności używania w niektórych
przypadkach pojazdów niepozostających w dyspozycji Służby Celnej do celów służbowych
(na zasadach określonych w odrębnych przepisach), przepis przewiduje możliwość
przyznania funkcjonariuszowi ryczałtu związanego z używaniem pojazdów w w/w celu.
Projekt odwołuje się w tym zakresie do ustawy o transporcie drogowym i przepisów
wydanych na podstawie art. 34 ust. 2 tej ustawy. Rodzaje zadań, do których wykonywania
dopuszcza się użycie pojazdów do celów służbowych oraz szczegółowe warunki używania
tych pojazdów zostaną określone w rozporządzeniu Ministra Finansów.
W art. 160 uregulowano kwestię przyznania funkcjonariuszowi należności z tytułu odbywania
przez niego zagranicznych podróży służbowych wzorem uregulowań dotyczących uprawnień
innych służb mundurowych. W tym zakresie będą stosowane odpowiednio przepisy w
sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi
zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce budżetowej z tytułu podróży
służbowej poza granicami kraju wydane na podstawie art. 775 § 2 Kodeksu pracy.
Art. 161 przewiduje że funkcjonariuszowi, który wykonuje stałe zadania służbowe poza
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przysługuje ryczałt na pokrycie kosztów wyżywienia i
innych drobnych wydatków. Zmiana w tym zakresie dotyczy doprecyzowania czasu
wykonywania zadań; w art. 161 ust. 2 jest zawarta regulacja, zgodnie z którą wykonywanie
stałych zadań służbowych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w dobowym wymiarze
czasu służby nieprzekraczającym 24 godzin, nie stanowi podróży służbowej.
Art. 162
Bez zmian pozostają przepisy dotyczące ustalenia wysokości uposażenia funkcjonariusza
zawieszonego w pełnieniu obowiązków służbowych i zwolnionego od pełnienia innych
obowiązków służbowych - otrzymuje od dnia zawieszenia 50 % uposażenia przysługującego
w dniu zawieszenia. Przepis ten został uprzednio zmieniony ustawa z dnia 18 marca 2008 r. o
zmianie ustawy o Służbie Celnej. Przepis ten dostosowano do zmian wynikających z art. 103
projektu w zakresie przypadków zawieszenia funkcjonariusza w pełnieniu obowiązków
służbowych w związku z wszczęciem postępowania karnego skarbowego.
Art. 163 regulujący kwestię możliwości dokonywania potrąceń z uposażenia funkcjonariusza
odpowiada w swej treści obowiązującemu w w/w zakresie rozwiązaniu.

73
Art. 164 stanowi, że funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby w związku z przejściem na
emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, przysługuje jednorazowa odprawa w
wysokości trzymiesięcznego uposażenia. Odprawa ulega zwiększeniu o 20 % miesięcznego
uposażenia za każdy dalszy pełny rok pełnienia służby ponad 5 lat nieprzerwanej służby aż do
wysokości sześciomiesięcznego uposażenia. Doprecyzowano okresy służby (zatrudnienia)
wliczane do okresu, od którego zależą uprawnienia w zakresie odprawy uregulowane w
niniejszym przepisie.
Pozostawiono bez zmian regulację przyznającą funkcjonariuszowi służby stałej odprawę, w
przypadku zwolnienia ze służby w związku ze zniesieniem (obecnie obowiązująca ustawa
posługuje się sformułowaniem „likwidacja”) lub reorganizacją jednostki organizacyjnej.
W art. 165 unormowano zagadnienie odprawy pośmiertnej. W stosunku do obowiązujących
obecnie przepisów wskazano wprost małżonka jako podmiot, któremu przysługuje odprawa
pośmiertna.
Art. 166 projektu reguluje zagadnienie przedawnienia roszczeń z tytułu prawa do uposażenia i
innych świadczeń oraz należności pieniężnych. W stosunku do obecnie obowiązujących w
tym zakresie przepisów w art. 166 ust. 4 wprowadzono regulację, zgodnie z którą w
przypadkach zwłoki w wypłacie uposażenia, innych świadczeń i należności pieniężnych
funkcjonariuszowi przysługują odsetki ustawowe od dnia, w którym uposażenie, świadczenia
lub należności pieniężne stały się wymagalne.

Rozdziału 11
Odpowiedzialność dyscyplinarna funkcjonariuszy

W art. 167 określony został katalog działań lub zaniechań, które podlegają odpowiedzialności
dyscyplinarnej.
Art. 168 projektu określa katalog kar dyscyplinarnych. W porównaniu z aktualnymi
przepisami dodana została kara pozbawienia stopnia oficerskiego lub generalskiego.
Przewidziany w projekcie szeroki katalog kar dyscyplinarnych powinien w efekcie
spowodować zróżnicowanie orzekanych kar, zwłaszcza wobec określenia działań lub
zaniechań, które takim karom będą podlegać. Proponowany katalog kar powinien
proporcjonalnie do winy powodować dotkliwość orzeczonej kary. Z drugiej strony kara
dyscyplinarna powinna mieć charakter prewencyjny. Za prewencyjne działanie należy
również uznać dopuszczalne łączenie kary przeniesienia na niższe stanowisko z karą
obniżenia stopnia, jako kar najbardziej dotkliwych i wymierzanych za najcięższe naruszenie

74
obowiązków służbowych. Pozostawienie kary obniżenia stopnia służbowego jest
potwierdzeniem rangi stopni służbowych w Służbie Celnej, natomiast dodanie do katalogu
kar dyscyplinarnych kary pozbawienia stopnia oficerskiego lub generalskiego jest wynikiem
utworzenia korpusów oficerskich w Służbie Celnej.
Bez zmian pozostawiono przepis ustanawiający 10 – letnią karencję przyjęcia do Służby
Celnej w przypadku prawomocnego orzeczenia kary wydalenia ze Służby Celnej.
W odróżnieniu od obecnie obowiązujących regulacji, które odsyłały do przepisów Kodeksu
postępowania karnego, nowe przepisy precyzyjnie regulują okoliczności, które należy wziąć
pod uwagę przy wymierzaniu kary dyscyplinarnej, wymienia sytuacje które mają wpływ na
zaostrzenie wymiaru kary oraz złagodzenie tego wymiaru.
Art. 169
Nowym przepisem jest wprowadzenie rozmowy dyscyplinującej, która będzie
przeprowadzana w przypadku czynu stanowiącego przewinienie dyscyplinarne mniejszej
wagi. W tym przypadku osoba uprawniona do orzekania kar dyscyplinarnych (naczelnik
urzędu celnego, dyrektor izby celnej lub Szef Służby Celnej) może odstąpić od wszczęcia
postępowania i przeprowadzić ze sprawcą przewinienia dyscyplinarnego udokumentowaną, w
formie notatki, rozmowę dyscyplinującą. Notatkę z przeprowadzonej rozmowy należy
włączyć do akt osobowych. Po upływie roku od dnia przeprowadzenia tej rozmowy
dyscyplinującej podlega ona zniszczeniu. Rozmowa ta będzie miała charakter dyscyplinujący
i prewencyjny.
Art. 170 określa właściwość organów do orzekania kar dyscyplinarnych. W związku z
ustanowieniem Szefa Służby Celnej organem Służby Celnej określono, że do kompetencji
Szefa Służby Celnej należy orzekanie kar dyscyplinarnych w odniesieniu do dyrektora izby
celnej i jego zastępcy oraz funkcjonariuszy pełniących służbę w komórkach organizacyjnych
w urzędzie obsługującym ministra (obecnie uprawnienia w tym zakresie ma Minister
Finansów). W projekcie utrzymano, że Szef Służby Celnej może przekazać kompetencje w
powyższym zakresie upoważnionemu zastępcy, wprowadzając taką możliwość dla dyrektora
izby celnej, który może upoważnić zastępcę w zakresie orzekania kar dyscyplinarnych w
stosunku do naczelnika urzędu celnego i jego zastępcy. Ponadto projekt ustawy wprowadził
określenie „organów dyscyplinarnych” obejmujące wszystkie organy uprawnione do
orzekania kar dyscyplinarnych (naczelnika urzędu celnego, dyrektora izby celnej oraz Szefa
Służby Celnej).



75