Rządowy projekt ustawy o Służbie Celnej

Art. 171
Przepis ten wprowadza regulację zgodnie, z którą Szef Służby Celnej może wszcząć lub
przejąć do prowadzenia postępowanie wyjaśniające lub dyscyplinarne oraz wydać orzeczenie
w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę w jednostkach organizacyjnych Służby
Celnej (obecnie w/w uprawnienie należy do Ministra Finansów).
Art. 172
Przepis pozostawia regulację zgodnie, z którą postępowanie wyjaśniające prowadzi rzecznik
dyscyplinarny, który jest powoływany na okres 3 lat. W art. 172 ust. 2 wprowadzono
unormowanie zgodnie, z którym możliwie jest przeprowadzenie postępowania
wyjaśniającego w przypadkach niemożności prowadzenia tego postępowania przez rzecznika
dyscyplinarnego.
Art. 173 określa warunki, jakie powinien spełnić funkcjonariusz powoływany na rzecznika
dyscyplinarnego. Funkcjonariusz taki powinien mieć co najmniej pięcioletni okres
nieposzlakowanej służby. Przepis wprowadza nowe rozwiązanie stanowiące, że rzecznik
dyscyplinarny może zostać odwołany przed upływem okresu na który został powołany w
przypadkach: zaistnienia okoliczności, które stanowią podstawę zwolnienia ze służby;
ukarania karą dyscyplinarną; przeniesienia do innej jednostki organizacyjnej Służby Celnej
oraz jego rezygnacji.
Art. 174
W przepisie tym doprecyzowano przypadki, w jakich organ dyscyplinarny zleca
przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego (jeżeli zachodzą wątpliwości co do
popełnienia przewinienia dyscyplinarnego, jego kwalifikacji prawnej albo tożsamości
sprawcy) oraz określono termin zakończenia tego postępowania - 14 dni od dnia jego
wszczęcia. Bez zmian pozostawiono przepis ustanawiający obowiązek zawiadomienia osoby
o wszczęciu postępowania wyjaśniającego oraz obowiązek złożenia przez rzecznika
dyscyplinarnego, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, wniosku do właściwego
organu dyscyplinarnego o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego albo umorzenie
postępowania wyjaśniającego.
W celu zapewnienia ochrony funkcjonariuszom zrezygnowano z przeprowadzania
postępowania dyscyplinarnego w trybie przyspieszonym, bez przeprowadzenia postępowania
wyjaśniającego.
Art. 175 reguluje formę wszczęcia postępowania dyscyplinarnego - postanowienie o
wszczęciu postępowania dyscyplinarnego oraz określa poszczególne elementy tego
postanowienia. W
przepisie tym zawarta została definicja obwinionego, którym jest

76
funkcjonariusz, co do którego wydano postanowienie o wszczęciu postępowania
dyscyplinarnego.
Art. 176 analogicznie jak obecnie obowiązujący przepis określa termin wszczęcia
postępowania dyscyplinarnego. Postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte po
upływie 6 miesięcy od dnia powzięcia przez odpowiednio naczelnika urzędu celnego,
dyrektora izby celnej lub Szefa Służby Celnej wiadomości o naruszeniu obowiązków
służbowych przez funkcjonariusza celnego ani po upływie 2 lat od popełnienia tego czynu.
Zgodnie z art. 176 ust. 4 terminy te nie biegną w przypadku nieobecności funkcjonariusza w
służbie. W przypadku gdy czyn funkcjonariusza zawiera znamiona przestępstwa lub
przestępstwa skarbowego, przedawnienie postępowania dyscyplinarnego następuje nie
wcześniej niż przedawnienie przewidziane w Kodeksie karnym lub Kodeksie karnym
skarbowym dla tego przestępstwa (art. 176 ust. 5). W przepisie zrezygnowano z regulacji
dotyczącej zawieszenia postępowania dyscyplinarnego w przypadku, gdy nie ma możliwości
odebrania wyjaśnień w określonym trybie.
W art. 177 obwinionemu zostało zagwarantowane prawo do obrońcy, którego ma prawo
wybrać dowolnie, lub który będzie wyznaczony z urzędu przez właściwy organ dyscyplinarny
w przypadku gdy rzecznik dyscyplinarny wniósł o orzeczenie kary dyscyplinarnej wydalenia
ze służby, a obwiniony nie ma obrońcy z wyboru. Przepis ten został utrzymany w
dotychczasowym brzmieniu.
W art. 178 określono termin, w jakim powinny zostać zakończone czynności dowodowe w
postępowaniu dyscyplinarnym – 3 miesiące. Zgodnie z tym przepisem możliwe jest
przedłużenie tego terminu - nie dłużej niż o 3 miesiące. Przedłużenia dokonuje, w formie
postanowienia, organ wyższego stopnia w stosunku do organu dyscyplinarnego. W art. 178
ust. 2 zapewniono obwinionemu prawo zapoznania się z aktami postępowania po zakończeniu
postępowania dyscyplinarnego. Przepis wprowadza również obowiązek sporządzenia przez
rzecznika dyscyplinarnego sprawozdania z zakończonego postępowania określając elementy
tego sprawozdania.
Zgodnie z art. 179 orzeczenie dyscyplinarne wydaje się po wysłuchaniu rzecznika
dyscyplinarnego i obwinionego oraz jego obrońcy oraz po rozpatrzeniu innych dowodów
mających znaczenie w sprawie. Przepis normuje również postępowanie w przypadku, gdy
obwiniony zawiadomiony o terminie wysłuchania oświadcza, że nie weźmie udziału w
wysłuchaniu lub nie stawia się na wysłuchanie bez usprawiedliwienia. W takiej sytuacji
można przeprowadzić wysłuchanie bez udziału obwinionego i za wystarczające uznaje się

77
odczytanie jego poprzednio złożonych wyjaśnień. W art. 179 ust. 3 określone zostały
elementy, które powinno zawierać orzeczenie dyscyplinarne.
Art. 180
Bez zasadniczych zmian pozostały przepisy dotyczące doręczenia orzeczenia
dyscyplinarnego, wniesienia odwołania od tego orzeczenia lub wniosku o ponowne
rozpatrzenie sprawy. W związku z tym, że Szef Służby Celnej jest organem dyscyplinarnym,
jest on właściwy w zakresie rozpatrzenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy od
orzeczenia dyscyplinarnego wydanego przez siebie. Zgodnie z art. 180 ust. 2 od orzeczenia
dyscyplinarnego wydanego przez naczelnika urzędu celnego funkcjonariusz może wnieść
odwołanie do dyrektora izby celnej. Od orzeczenia dyscyplinarnego wydanego przez
dyrektora izby celnej, funkcjonariusz może złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy
(art. 180 ust. 3).

Art. 181 – 183
Przepisy normujące zagadnienia postępowania odwoławczego w związku z zaskarżeniem
orzeczenia dyscyplinarnego (zakaz reformationis in peius) oraz zaskarżania orzeczeń do sądu
administracyjnego pozostały bez zmian.
Zgodnie z art. 184 kary orzeczone w postępowaniu dyscyplinarnym wykonuje kierownik
urzędu po uprawomocnieniu się orzeczenia. Przepis ten pozostaje w niezmienionym
brzmieniu.
Art. 184 regulujący zatarcie skazania przewiduje, analogicznie do obowiązującej ustawy,
gradację terminów przy zatarciu skazania. Przepis określa różne terminy zatarcia dla różnych
kar dyscyplinarnych. W art. 184 ust. 1 zawarto unormowanie zgodnie z którym po upływie 2
lat od dnia doręczenia prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego zatarciu będą ulegały
następujące kary dyscyplinarne:
1) upomnienie,
2) nagana,
3) nagana z ostrzeżeniem,
4) obniżenie stopnia służbowego,
5) przeniesienie na niższe stanowisko,
6) pozbawienie stopnia oficerskiego lub generalskiego.
Natomiast zgodnie z art. 184 ust. 2 zatarciu po upływie 2 lat od ich wykonania, będą ulegały
następujące kary dyscyplinarne:

78
1) zakazu podwyższania stopnia służbowego przez 2 lata,
2) zakazu awansowania na wyższe stanowisko przez 2 lata.
3) zakazu zajmowania stanowisk kierowniczych przez 2 lata.
Utrzymano regulację zgodnie z którą pozostawiono możliwość wcześniejszego zatarcia kary
dyscyplinarnej na wniosek funkcjonariusza. W przepisie dodano warunek, że termin do
zatarcia skazania biegnie od wykonania kary. Przepis zawiera również regulacje przewidujące
dołączenie odpisów orzeczeń dyscyplinarnych do akt osobowych, a następnie ich zniszczenie.
W stosunku do obecnie obowiązujących przepisów skrócono okres niezbędny do zatarcia kar
dyscyplinarnych o 1 rok.
Bez zmian pozostawiono regulację zgodnie, z którą zatarcie kary dyscyplinarnej wydalenia ze
Służby Celnej i zniszczenie odpisu orzeczenia dyscyplinarnego następuje z upływem 10 lat.
W art. 185 zawarto unormowanie, zgodnie z którym jeżeli funkcjonariusz zostanie ponownie
ukarany przed zatarciem poprzednio wymierzonej kary dyscyplinarnej, okres wymagany do
zatarcia tej kary liczy się od dnia wykonania nowej kary.
Art. 186 precyzyjnie określa podmiot, który jest zobowiązany do ponoszenia kosztów
ekspertyz i kosztów biegłych powoływanych prze organ dyscyplinarny.
W art. 187 zawarte zostało upoważnienie dla Ministra Finansów do określenia szczegółowego
trybu przeprowadzania postępowania wyjaśniającego, dyscyplinarnego, postępowania
odwoławczego, orzekania kar dyscyplinarnych oraz ich wykonywania.
Art. 188 ustanawia regułę postępowania dyscyplinarnego, zgodnie z którą w sprawach
nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu
postępowania karnego.

Rozdział 12
Rozpatrywanie sporów o roszczenie ze stosunku służbowego

Art. 189 i 190 regulują rozpatrywanie sporów o roszczenia funkcjonariuszy celnych ze
stosunku służbowego. Utrzymana została zasada, że od decyzji wydawanych w sprawach ze
stosunku służbowego przysługuje funkcjonariuszowi prawo złożenia wniosku o ponowne
rozpatrzenie sprawy. Rozstrzygnięcia w sprawach ze stosunku służbowego będą wydawane w
formie decyzji administracyjnej, pozostawiono więc bez zmian kontrolę sądowo –
administracyjną w tym zakresie. Podobnie jak dotychczas utrzymano, że sąd właściwy w
sprawach z zakresu prawa pracy będzie rozpatrywał spory o roszczenia ze stosunku
służbowego funkcjonariuszy wyłącznie w sprawach niewymienionych w tym przepisie.

79

Rozdział 13
Zmiany w przepisach obowiązujących

Art. 191
Propozycja zmiany w ustawie z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie
Rzeczypospolitej Polskiej oraz pieczęciach państwowych, jest związana z przewidzianym w
projekcie nadaniem sztandarów jednostkom organizacyjnym Służby Celnej. W związku z
tym, że sztandar zawiera wizerunek orła ustalony dla godła, uzasadnione jest poszerzenie
katalogu podmiotów wymienionych w art. 2a ustawy o godle, barwach i hymnie
Rzeczypospolitej Polskiej oraz pieczęciach państwowych, o jednostki organizacyjne Służby
Celnej.
Art. 192
Zmiana ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych jest podyktowana ujednoliceniem
statusu funkcjonariuszy celnych i innych służb mundurowych. Zmiana ta ujednolici zasady
nabywania stopni naukowych przez funkcjonariuszy służb mundurowych.
Art. 193
Zmiana zaproponowana w ustawie o Policji, wynika z wprowadzenia w projekcie ustawy o
Służbie Celnej w rozdziale „Przebieg służby” możliwości przeniesienia funkcjonariusza
Policji do Służby Celnej. Przyjęcie tego rozwiązania w przepisach szczegółowych powinno
skutkować również stworzeniem możliwości dla funkcjonariuszy celnych przejścia do służby
w Policji. Zmiany art. 25a ust. 1 ustawy o Policji, poprzez dopisanie do katalogu również
funkcjonariuszy celnych, stwarzają także możliwość dla funkcjonariuszy celnych.
Zaproponowana zmiana art. 25a ust. 2 określa organy właściwe do dokonania takiego
przeniesienia. Jednocześnie precyzyjnie określono katalog funkcjonariuszy, którzy zachowują
ciągłość służby w sytuacji przeniesienia do służby w Policji, są to funkcjonariusze: Straży
Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu
Wojskowego lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Powyższa regulacja ma na celu
uniknięcie automatycznego przenoszenia wszystkich uprawnień, np. uprawnienia do nabycia
emerytury policyjnej, bez przepracowania chociażby jednego dnia w formacjach, w których
co najmniej piętnastoletnia służba uprawnia do takiej emerytury. Ponieważ przedmiotowy
projekt tworzy w Służbie Celnej korpusy i nowe stopnie służbowe, zasadne jest również
dokonanie zmian w art. 56 ust. 4 ustawy o Policji. Zgodnie z zaproponowaną zmianą osobę

80