Rządowy projekt ustawy o podatku akcyzowym

21
Art. 22 ust. 2 – regulacja stanowi podstawę rozliczenia przez importera kwot
stanowiących wartość podatkowych znaków akcyzy. Zgodnie z projektowanym zapisem
wartość podatkowych znaków akcyzy prawidłowo naniesionych na wyroby akcyzowe
pomniejsza kwotę akcyzy przypadającą do zapłaty z tytułu importu wykazaną w zgłoszeniu
celnym. Dotychczasowa praktyka w tym zakresie oparta była na interpretacji przepisów
ogólnych oraz instrukcji wypełniania i stosowania dokumentu SAD.
Art. 22 ust. 3 – przewiduje obowiązek wykazania w zgłoszeniu celnym, przez
podatników dokonujących importu, kwoty akcyzy, która byłaby należna gdyby importowane
wyroby akcyzowe nie zostały objęte procedurą zawieszenia poboru akcyzy lub zwolnieniem
od akcyzy. Tym samym przepis ten usuwa dotychczasowe wątpliwości interpretacyjne w
zakresie obowiązku wskazywania w zgłoszeniu celnym kwot akcyzy w takich przypadkach.
Art. 22 ust. 4–7 – stanowią w całości powtórzenie dotychczasowych regulacji ujętych
w art. 20 ust. 2-5 ustawy o podatku akcyzowym.
Art. 23 ust. 1 – stanowi powtórzenie dotychczas obowiązującej regulacji zawartej w
art. 22 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym. Dokonano niewielkiej zmiany redakcyjnej
polegającej na doprecyzowaniu, że przepisy prawa celnego o terminach i sposobach
uiszczania należności celnych stosuje się jedynie w odniesieniu do terminów i sposobu
uiszczania akcyzy z tytułu importu.
Art. 23 ust. 2 – stanowi powtórzenie dotychczas obowiązującej regulacji zawartej w
art. 21 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym. Dokonano niewielkich zmian redakcyjnych
dostosowujących treść przepisu do przyjętej w ustawie terminologii.
Art. 23 ust. 3 – przepis stanowi powtórzenie dotychczas obowiązującej regulacji
zawartej w art. 21 ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym.
Art. 24 – w zasadniczej części przepis stanowi powtórzenie dotychczas obowiązującej
regulacji zawartej w art. 22 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym. Warunki, które muszą
zaistnieć, aby naczelnik urzędu celnego mógł określić elementy kalkulacyjne według zasad
określonych w przepisach prawa celnego na potrzeby prawidłowego określenia kwoty akcyzy
z tytułu importu, poszerzono o istnienie podstawy do obliczenia należności podatkowych.
Dotychczasowy przepis nie przewidywał takiej możliwości, co uniemożliwiało określenie
kwoty akcyzy w sytuacjach, w których nie było podstawy do zweryfikowania należności
podatkowych, np. w przypadku nielegalnego wprowadzenia towaru.

Rozdział 6
Zwolnienia

Rozdział 6 – rozbudowa rozdziału zatytułowanego „Zwolnienia” jest konsekwencją
przeniesienia do ustawy wszystkich obligatoryjnych zwolnień od akcyzy wynikających z
przepisów wspólnotowych, które na gruncie dotychczas obowiązujących przepisów były
umieszczone w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zwolnień od podatku
akcyzowego.
W rozporządzeniu dotyczącym zwolnień od akcyzy zostaną natomiast umieszczone
fakultatywne przypadki zwolnień, w tym przewidziane w dyrektywie Rady 92/83/EWG
zwolnienie od akcyzy piwa, wina i napojów fermentowanych, wytworzonych przez osoby
fizyczne domowym sposobem na ich użytek, określone dotychczas w art. 23 ust. 2 ustawy.
Wynika to z przyjętej w ustawie metodologii umieszczania zwolnień od akcyzy, polegającej

22
na zawarciu w tym akcie prawnym zwolnień obligatoryjnie nakładanych przez przepisy
wspólnotowe.
Art. 25 ust. 1 – przepis ten stanowi implementację dyrektywy Rady 2003/96/WE i
dodatkowo ma na celu określenie dokumentu, na podstawie którego możliwe jest
zastosowanie zwolnienia od akcyzy energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł
energii. Dokumentem tym będzie dokument potwierdzający umorzenie świadectwa
pochodzenia energii, w rozumieniu przepisów Prawa energetycznego.
Art. 25 ust. 2 – doprecyzowuje moment stosowania zwolnienia, o którym mowa w
ust. 1. Zwolnienie energii elektrycznej pochodzącej z odnawialnych źródeł jest zwolnieniem
bezpośrednim. Podatnik będzie dokonywał obniżenia akcyzy należnej za najbliższe okresy
rozliczeniowe o kwotę zwolnienia nie wcześniej niż z chwilą otrzymania dokumentu
potwierdzającego umorzenie świadectwa pochodzenia energii (wyprodukowanej po dniu
wejścia w życie ustawy).
Art. 25 ust. 3 i 4 – w związku z faktem, iż dyrektywa 2003/96/WE wprowadziła
opodatkowanie węgla, koksu oraz gazu ziemnego przeznaczonych do celów opałowych,
do ust. 3 i 4 przedmiotowego artykułu implementowano wytyczne dyrektywy w tym zakresie.
W przepisach uwzględniono także okresy przejściowe przyznane Polsce na mocy dyrektywy
Rady 2004/74/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. zmieniającej dyrektywę 2003/96/WE w zakresie
możliwości stosowania przez określone Państwa Członkowskie czasowych zwolnień lub
obniżek poziomu opodatkowania na produkty energetyczne i energię elektryczną. Zwolnienie
od akcyzy węgla i koksu przeznaczonych do celów opałowych będzie zatem obowiązywało
do dnia 1 stycznia 2012 r., natomiast gazu ziemnego przeznaczonego do celów opałowych -
do dnia 31 października 2013 r. lub do czasu, gdy udział gazu ziemnego w konsumpcji
energii na terytorium kraju osiągnie 25 %. Po tym okresie wyroby te będą podlegały
opodatkowaniu zgodnie z wymogami wspólnotowymi. Informację o osiągnięciu poziomu
udziału gazu ziemnego minister właściwy do spraw finansów publicznych będzie ogłaszał, w
drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski.
Jednakże zgodnie z postanowieniami dyrektywy 2004/74/WE w momencie, gdy udział gazu
ziemnego w konsumpcji energii osiągnie 20 %, zostanie zastosowana pozytywna stawka
akcyzy dla gazu ziemnego przeznaczonego do celów opałowych, ale niższa od minimum
wspólnotowego (mianowicie, stanowiąca 50 % stawki określonej w art. 85 ust. 1 pkt 13).
Z uwagi na powyższe dokonano również zmiany w Załączniku nr 1 do ustawy – Wykaz
wyrobów akcyzowych, gdzie w poz. 19 - 22 wymieniono ww. węgiel, koks oraz gaz ziemny.
Całkowity udział gazu ziemnego w konsumpcji energii na terytorium kraju wyniósł w 2007 r.
11,64%. Ponadto zgodnie z prognozami Agencji Rynku Energii S.A. udział gazu ziemnego w
latach 2010-2030 będzie przedstawiał się następująco:
2010 -13,5 %
2015 – 13,9 %
2020 – 14,0 %
2025 –14,6 %
2030 – 15 %
W związku z powyższym należy uznać, iż najprawdopodobniej zwolnienie, o którym mowa
w ust. 4, będzie obowiązywało aż do dnia 31 października 2013 r.
Art. 25 ust. 5 – zwolniono, do czasu obowiązywania zwolnienia, o którym mowa w
ust. 4, pozostałe węglowodory gazowe o kodzie CN 2711 29 00, przeznaczone do celów

23
opałowych. Zwolnienie dotyczy węglowodorów w stanie gazowym. Wyrobami tymi są gazy
propan, butan i ich mieszaniny w stanie gazowym przeznaczone do celów opałowych.
Art. 25 ust. 6 – zwolniono od akcyzy, do czasu obowiązywania zwolnienia, o którym
mowa w ust. 4, wyroby akcyzowe, o których mowa w art. 85 ust. 1 pkt 15 lit. b. Zwolnienie to
dotyczy gazów niewymienionych w ust. 4 i 5 w stanie gazowym i skroplonych, używanych
do celów opałowych.
Art. 25 ust. 7–12 – zamieszczono regulacje dotyczące zwolnień od akcyzy wynikające
obligatoryjnie z przepisów Wspólnoty Europejskiej w zakresie podatku akcyzowego (z
przepisów ww. dyrektywy 2003/96/WE i dyrektywy Rady 92/12/EWG z dnia 25 lutego 1992
r. w sprawie ogólnych warunków dotyczących wyrobów objętych podatkiem akcyzowym, ich
przechowywania, przepływu oraz kontrolowania oraz dyrektywy Rady 92/83/EWG z dnia 19
października 1992 r. w sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od alkoholu i
napojów alkoholowych).
Art. 25 ust. 7–11 – w ust. 7 projektu znalazł się przepis pochodzący z obowiązującego
rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (§ 23
rozporządzenia), zwalniający od akcyzy ubytki powstałe wskutek zdarzenia losowego lub siły
wyższej, pod warunkiem wykazania przez podatnika zaistnienia okoliczności uprawniających
do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia.
W ust. 8 zwolniono od akcyzy tzw. dozwolone ubytki. Normy dopuszczalnych ubytków
wyrobów akcyzowych określać będzie, w drodze decyzji, właściwy naczelnik urzędu celnego,
na podstawie art. 81 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 lit. a.
W ust. 9 zapisano, że zwolnienie od akcyzy ubytków wyrobów akcyzowych, o których mowa
w ust. 7 i 8, nie będzie miało zastosowania w sytuacji powstania ubytków w wyniku
popełnienia przestępstwa przeciwko mieniu. Celem niniejszej regulacji jest wyeliminowanie
ewentualnych nieprawidłowości w zakresie rozliczania ubytków wyrobów akcyzowych.
W ust. 10 i 11 znalazły się zwolnienia od akcyzy odnoszące się do energii elektrycznej
zużywanej w procesie produkcji energii elektrycznej oraz w celu podtrzymywania tych
procesów produkcyjnych, jak również energii elektrycznej wytwarzanej na statku, zużywanej
do celów żeglugi (włączając rejsy rybackie) - uregulowane dotąd w rozporządzeniu w sprawie
zwolnień od podatku akcyzowego. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 10 (zd. pierwsze),
rozszerza obecnie obowiązujące zwolnienie o wszystkich producentów energii elektrycznej
(obecnie zwolnienie przysługuje elektrowniom).
W ust. 12, kierując się postulatami producentów wykorzystujących do produkcji innych
wyrobów alkohol etylowy, określono zwolnienie od akcyzy alkoholu etylowego zawartego
m.in. w produktach leczniczych, olejkach eterycznych i mieszaninach substancji
zapachowych oraz artykułach spożywczych lub półproduktach. Regulacja ta wyjaśnia wprost,
że w przypadku, gdy alkohol etylowy był uprzednio zwolniony od podatku akcyzowego do
produkcji tych wyrobów, jest on również zwolniony jako część składowa wyprodukowanych
wyrobów. Przepis określa również regulację dotyczącą zwolnienia od akcyzy alkoholu
etylowego importowanego, nabywanego wewnątrzwspólnotowo albo produkowanego na
terytorium kraju, całkowicie skażonego środkami dopuszczonymi do skażenia alkoholu
etylowego na podstawie rozporządzenia Komisji (WE) nr 3199/93 z dnia 22 listopada 1993 r.
w sprawie wzajemnego uznawania procedur całkowitego skażania alkoholu etylowego do
celów zwolnienia z podatku akcyzowego, poprzez odniesienie przepisu do środków
dopuszczonych do skażenia alkoholu etylowego wskazanych w przedmiotowym
rozporządzeniu przez dowolne państwo członkowskie.

24
Art. 26 – zawiera regulacje dotyczące zwolnienia od akcyzy, jeżeli wynika to z
porozumień międzynarodowych lub zasady wzajemności, czynności podlegających
opodatkowaniu w odniesieniu do wyrobów akcyzowych nabywanych przez:
- instytucje Wspólnot Europejskich, organizacje międzynarodowe, przedstawicielstwa
dyplomatyczne, urzędy konsularne i członków ich personelu oraz inne osoby zrównane z nimi
na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych, jeżeli nie są obywatelami
polskimi i nie mają stałego miejsca pobytu na terytorium kraju (ust. 1),
- siły zbrojne Państw - Stron Traktatu Północnoatlantyckiego, siły zbrojne uczestniczące w
Partnerstwie dla Pokoju, Kwaterę Główną Wielonarodowego Korpusu Północno –
Wschodniego i członków jej personelu oraz dowództwa sojusznicze, w szczególności
Centrum Szkolenia Sił Połączonych i członków jego personelu (ust. 2). Jednocześnie w ust. 3
doprecyzowano, iż zwolnienie od akcyzy, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy Sił Zbrojnych
RP.
Wskazać należy, że powyższe, obligatoryjne zwolnienia od akcyzy wynikają z dyrektywy
92/12/EWG.
Art. 26 ust. 4 i 5 – przewiduje możliwość stosowania zwolnień od akcyzy, o których
mowa w ust. 1 i 2, również w formie zwrotu zapłaconej akcyzy, dokonywanego w drodze
decyzji, przez wyznaczonego naczelnika urzędu celnego.
Art. 26 ust. 6 – stanowi delegację dla ministra właściwego do spraw finansów
publicznych do określenia, w drodze rozporządzenia, szczegółowego zakresu oraz warunków
i trybu stosowania zwolnień od akcyzy, o których mowa w ust. 1 i 2, jak również do
wyznaczenia naczelników urzędów celnych właściwych w sprawach zwrotu zapłaconej
kwoty akcyzy.
Art. 27 ust. 1–12 – określa wyroby akcyzowe zwolnione od akcyzy ze względu na
przeznaczenie oraz warunki stosowania tych zwolnień. Zamiarem projektodawcy jest, aby
warunki określone w tych przepisach miały również zastosowanie do części zwolnień
fakultatywnych regulowanych przez akty wykonawcze. W ust. 1 i 3, podobnie jak w art. 25 i
26 ust. 1-2, zawarto zwolnienia obligatoryjne. W przypadkach unormowanych w niniejszym
artykule są to zwolnienia wynikające z postanowień dyrektywy Rady 2003/96/WE, jak
również z dyrektywy Rady 92/83/EWG.
Odnośnie do art. 27 ust. 1 pkt 1 tj. zwolnienia od akcyzy dla paliwa lotniczego należy
zaznaczyć, iż do małych śmigłowców „tłokowych” i innych małych jednostek stosowana jest
benzyna lotnicza klasyfikowana do kodu CN 2710 11 31. W pozostałych jednostkach
stosowanym paliwem lotniczym jest nafta lotnicza, określana w Taryfie celnej jako paliwo do
silników odrzutowych i klasyfikowana do kodu CN 2710 19 21.
Przewidziane w ustawie wyroby akcyzowe zwolnione od akcyzy ze względu na
przeznaczenie można podzielić na dwie grupy, tj. wyroby akcyzowe, w obrocie którymi może
występować podmiot pośredniczący (ust. 1 pkt 1, 2, 3, ust. 3 pkt 1) oraz wyroby, przy obrocie
którymi pośrednictwo jest wykluczone (ust. 3 pkt 2 i 3), z uwagi na to, iż są to wyroby, w
obrocie którymi występuje znaczne niebezpieczeństwo nadużyć. Jednocześnie z uwagi na
specyfikę obrotu paliwami żeglugowymi, lotniczymi oraz węglowodorami do celów
opałowych (gazy propan, butan i ich mieszaniny w stanie skroplonym), jedynie dla tych
wyrobów dopuszczono możliwość zwolnienia przy imporcie.
Podmiot pośredniczący będzie mógł uzyskiwać wyroby będące przedmiotem zwolnienia od
akcyzy co do zasady ze składu podatkowego (oleje żeglugowe, paliwa lotnicze i
węglowodory do celów opałowych będzie mógł również importować) i będzie mógł je

25
dostarczać wyłącznie podmiotowi uprawnionemu do ich zużycia – podmiotowi
zużywającemu.
Należy podkreślić, iż sprzedaż wyrobów innemu podmiotowi niż podmiot zużywający lub
podmiot pośredniczący, bez ich fizycznego przemieszczenia do tego innego podmiotu, nie
będzie rodziło skutków podatkowych w akcyzie. Dopiero fizyczne przemieszczenie tych
wyrobów do innego podmiotu niż podmiot zużywający lub podmiot pośredniczący będzie
skutkowało, w przypadku podmiotu prowadzącego skład podatkowy - utratą zwolnienia
(wyroby te są wyprowadzone ze składu podatkowego poza procedurą zawieszenia poboru
akcyzy, co skutkuje powstaniem zobowiązania podatkowego zgodnie z art. 40 ust. 1 pkt 1), a
w przypadku podmiotu pośredniczącego - powstaniem obowiązku podatkowego zgodnie z art.
5 ust. 2 pkt 2. Powyższe rozwiązania mają, z jednej strony umożliwić obrót gospodarczy
niniejszymi wyrobami akcyzowymi, a z drugiej strony zminimalizować ryzyko ewentualnych
nieprawidłowości związanych ze zwolnieniem od akcyzy.
Wskazać należy, że projektodawca, wychodząc naprzeciw postulatom podmiotów
gospodarczych zaangażowanych w obrót wyrobami energetycznymi zwolnionymi ze względu
na przeznaczenie, przewidział możliwości stosowania zwolnienia od akcyzy także w stosunku
do wyrobów nabywanych wewnątrzwspólnotowo przez zarejestrowanego handlowca.
Dla zwolnień wspomnianych grup wyrobów, o których mowa w ust. 1 i 3 ustawy, określono
jednolite warunki ich stosowania. Do warunków tych będzie należało stosowanie dokumentu
dostawy wyrobów zwolnionych od akcyzy (zwanego „dokumentem dostawy”), objęcie
zwolnionych wyrobów zabezpieczeniem akcyzowym oraz prowadzenie ewidencji wyrobów
zwolnionych od akcyzy.
W odniesieniu do dokumentu dostawy wyrobów zwolnionych od akcyzy wskazać należy, iż
dokument ten, podobnie jak administracyjny dokument towarzyszący i uproszczony
dokument towarzyszący, będzie mógł być zastąpiony przez inny dokument. Ten inny
dokument musi jednak zawierać takie same dane, jakie są wymagane dla dokumentu dostawy
wyrobów zwolnionych od akcyzy. Dodatkowo dokument zastępujący dokument dostawy
powinien znajdować podstawę w porozumieniach międzynarodowych lub w przepisach prawa
Wspólnoty Europejskiej (np. kwit bunkrowy).
W związku z faktem, iż zgodnie z postanowieniami projektu, do wyrobów zwolnionych od
akcyzy ze względu na przeznaczenie nie stosuje się procedury zawieszenia poboru akcyzy i
wyroby te nie są ujmowane w ewidencji wyrobów objętych procedurą, podmioty uprawnione
do zwolnienia (tj. podmiot prowadzący skład podatkowy, zarejestrowany handlowiec,
podmiot pośredniczący oraz podmiot zużywający prowadzący działalność gospodarczą z
użyciem zwolnionych wyrobów) zostały obowiązane do prowadzenia odrębnej ewidencji
wyrobów zwolnionych. Ewidencja wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu
na przeznaczenie będzie mogła być prowadzona w formie papierowej lub elektronicznej, po
uprzednim, pisemnym poinformowaniu właściwego naczelnika urzędu celnego o sposobie jej
prowadzenia i będzie musiała być przechowywania do celów kontroli przez okres 5 lat, licząc
od końca roku kalendarzowego, w którym została sporządzona.
Dodatkowo warunkiem skorzystania z przedmiotowych zwolnień od akcyzy przez podmiot
zużywający, prowadzący działalność gospodarczą, będzie dokonanie przez niego rejestracji
na potrzeby podatku akcyzowego, z wyłączeniem podmiotów zużywających, które nie
posiadają siedziby, stałego miejsca zamieszkania albo stałego miejsca prowadzenia
działalności gospodarczej, na terytorium kraju (uzasadnienie do art. 12 ust. 6).
W przypadku podmiotów zużywających nieprowadzących działalności gospodarczej,
warunkiem zwolnienia od akcyzy będzie okazanie podmiotowi dostarczającemu wyroby