Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów

19
3) z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych;
4) z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne;
5) z dnia 19 października 1990 r. o Straży Granicznej;
6) z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie;
7) z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym;
8) z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach;
9) z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami;
10) z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia;
11) z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych;
12) z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji;
13) z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury;
14) z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji;
15) z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej;
16) z dnia 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych;
17) z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym;
18) z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze;
19) z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej
w Rzeczypospolitej Polskiej;
20) z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych;
21) z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
22) z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym;
23) z dnia 9 maja 2007 r. o zmianie ustawy o pracownikach sądów i prokuratury;
24) z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji syndyka;
25) z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze;
26) z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie;
27) z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami;
28) z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej.


20
Zmiany w ustawach wymienionych w pkt 1, 5, 8, 18, 19, 20, 25 i 26 mają charakter zmian
dostosowawczych i są wynikiem otwierania zawodów w pozostałych ustawach. Zakres tych
zmian zostanie omówiony wraz z deregulowanym zawodem, którego dotyczą.

Ustawa z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze
Zawód: adwokat (aplikant adwokacki)
Proponowane zmiany w zakresie ustawy – Prawo o adwokaturze, jak również analogiczne
zmiany w zakresie ustawy o radcach prawnych, zmierzają do ułatwienia dostępu do zawodu
adwokata i radcy prawnego, przez:
1) poszerzenie katalogu osób uprawnionych do wpisu na listy adwokatów i radców
prawnych bez konieczności odbycia odpowiedniej aplikacji i złożenia odpowiednich
egzaminów zawodowych,
2) poszerzenia katalogu osób uprawnionych do przystąpienia do tych egzaminów bez
wymogu odbycia aplikacji,
3) skrócenie okresu stażu umożliwiającego przystąpienie do ww. egzaminów bez wymogu
odbycia aplikacji,
4) likwidację części testowej egzaminów zawodowych.
Istotnym celem proponowanych zmian jest rozszerzenie dostępnych opcji rozwoju
i awansu zawodowego w zawodach prawniczych i w rezultacie zwiększenie konkurencyjności
wśród przedstawicieli przedmiotowych zawodów poprzez ułatwienie mobilności pomiędzy nimi.
Pozwolą one na większe otwarcie rynku pracy dla ludzi młodych, którzy właśnie skończyli
edukację i rozpoczynają pracę zawodową. Pozytywnym efektem zmian powinien być także
spadek cen usług i wzrost ich jakości spowodowany większą konkurencyjnością. Projektowane
zmiany mają szerokie poparcie społeczne i wychodzą naprzeciw oczekiwaniom społeczeństwa
w tym zakresie.

W zakresie ustawy – Prawo o adwokaturze:
Proponuje
się poszerzenie katalogu osób uprawnionych do wpisu na listę adwokatów bez
konieczności odbycia aplikacji adwokackiej i złożenia egzaminu adwokackiego o osoby:

21
– które zdały egzamin sędziowski, prokuratorski lub notarialny, a także o osoby posiadające tytuł
doktora nauk prawnych i które równocześnie przez co najmniej 3 lata pracowały przy tworzeniu
projektów ustaw i rozporządzeń lub aktów prawa miejscowego w urzędach organów władzy
publicznej lub w państwowych jednostkach organizacyjnych,
– o komorników z trzyletnim stażem,
– o osoby wykonujące w Sądzie Najwyższym, Trybunale Konstytucyjnym lub
w międzynarodowym organie sądowym, w szczególności w Trybunale Sprawiedliwości Unii
Europejskiej lub Europejskim Trybunale Praw Człowieka zadania odpowiadające czynnościom
asystenta sędziego. Osoby takie wykonują zadania analogiczne jak asystenci sędziego, z tym że
nie są zatrudnione na tym stanowisku, co uniemożliwia im skorzystanie z uprawnień przyznanym
asystentom sędziego.
Projekt zakłada skrócenie z pięciu do trzech lat okresu stażu pracy dla osób, które
zatrudnione były na stanowiskach: referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego,
asystenta sędziego, asystenta prokuratora, czy też bezpośrednio wykonywały wymagające wiedzy
prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej w kancelariach
adwokackich lub radcy prawnego lub na rzecz urzędów organów władzy publicznej,
umożliwiając przystąpienie do egzaminu adwokackiego bez wymogu odbycia aplikacji.

W projekcie poszerzono także katalog osób uprawnionych do przystąpienia do egzaminu
adwokackiego bez wymogu odbycia aplikacji:
– o osoby pracujące przy tworzeniu projektów ustaw i rozporządzeń lub aktów prawa
miejscowego,
– o osoby, które zdały egzamin komorniczy.
Proponuje
się likwidację części testowej egzaminu adwokackiego i jednocześnie dodanie
do zakresu egzaminu zadania z zasad wykonywania zawodu oraz możliwość rozwiązania zadania
z prawa rodzinnego. Egzamin adwokacki będzie składał się zatem z pięciu części (po jednym
zadaniu z zakresu prawa karnego, cywilnego lub rodzinnego, gospodarczego i administracyjnego
oraz z zakresu zasad wykonywania zawodu), co pociąga za sobą modyfikację przepisów
dotyczących zasad przeprowadzania egzaminu.

W projekcie ustawy zniesiono obowiązek powołania zastępców egzaminatorów jako
członków komisji egzaminacyjnej. Dodatkowo dokonano zmian w przepisach dotyczących

22
zespołu przygotowującego zadania na egzamin zawodowy, wprowadzając m.in. quorum w celu
usprawnienia prac zespołu.

Proponuje się także uregulowanie statusu aplikanta adwokackiego. Wychodząc naprzeciw
oczekiwaniom samorządu zawodowego adwokatów, w projekcie ustawy zaproponowano
rozwiązania mające na celu wyznaczenie ram czasowych dla pozostawania osoby, która odbyła
aplikację adwokacką, aplikantem adwokackim. Zaproponowane zmiany jednoznacznie wskazują,
do którego momentu aplikant może zastępować przed sądem swojego patrona, jak również
w jakim przypadku rada może skreślić aplikanta z listy. Zmiany te zniosą również barierę dla
aplikantów w zakresie świadczenia pomocy prawnej, ponieważ brak jasnych przepisów
w
zakresie statusu aplikanta po zdanym egzaminie zawodowym powodował, że sądy
niejednokrotnie nie dopuszczały możliwości zastępowania patrona przez aplikanta po odbyciu
aplikacji. Zmiany te określono poprzez wskazanie, do którego momentu aplikant może
zastępować przed sądem swojego patrona (6 miesięcy od otrzymania zaświadczenia o odbyciu
aplikacji, które ma być wydane nie później niż w terminie 14 dni od dnia zakończenia aplikacji).
Doprecyzowane zostały również przepisy określające cele aplikacji.



Dodatkowo w projekcie proponuje się rezygnację z zamieszczania ogłoszeń o egzaminach
w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim i pozostawienie obowiązku zamieszczania ich tylko
w Biuletynie Informacji Publicznej. Taka forma wydaje się być wystarczającym źródłem
informacji, dodatkowo zapewni to zmniejszenie wydatków budżetu państwa. Zmieniony został
również przepis co do terminu ogłoszenia o egzaminie zawodowym. Minister Sprawiedliwości
będzie ogłaszał o egzaminie na co najmniej 90 dni przed terminem egzaminu. Konieczność tej
zmiany wynika z obecnego trybu odbywania aplikacji, która kończy się 31 grudnia.

W projekcie ustawy wprowadzony został również przepis, zgodnie z którym z urlopu przed
egzaminem adwokackim będzie można korzystać tylko jeden raz, a nie jak obecnie wielokrotnie.
Skorzystanie z tego uprawnienia będzie niezależne od zgody pracodawcy, a wysokość
wynagrodzenia będzie wynosiła wówczas 80%. Zmiana ta ma wpłynąć pozytywnie na rozwój
przedsiębiorczości.
Ponadto uzależniono zachowanie prawa do wynagrodzenia w przypadku zwolnienia od pracy
w celu uczestniczenia w obowiązkowych zajęciach szkoleniowych na aplikacji, od uzyskania

23
zgody od pracodawcy na odbywanie aplikacji. Zmiany te mają wpłynąć pozytywnie na rozwój
przedsiębiorczości.

W przepisach przejściowych wskazano, że zakres, tryb i sposób przeprowadzania egzaminu
adwokackiego, radcowskiego w latach 2013 – 2015 odbywać się będzie na dotychczasowych
zasadach, z tym że egzaminy nie będą obejmowały zadania polegającego na rozwiązaniu testu.
Nowe będą już składy komisji, tzn. brak będzie zastępców egzaminatorów.
W projekcie skrócono również czas na podejmowanie uchwał o wpisie na listę adwokatów
przez okręgową radę adwokacką oraz czas na przesłanie uchwały o wpisie wraz z aktami do
Ministra Sprawiedliwości. W obecnym stanie prawnym od dnia złożenia wniosku o wpis na listę
adwokatów (i analogicznie radców prawnych) do dnia wpisania zainteresowanej osoby na taką
listę może minąć aż 90 dni. Przepisy nowelizujące mają na celu skrócenie terminów od zdania
egzaminów zawodowych i złożenia wniosku o wpis na listę adwokatów czy radców prawnych do
momentu podjęcia wykonywania zawodu zaufania publicznego do 51 dni, co umożliwi
przyspieszenie uzyskania uprawnień zawodowych, a tym samym wykonywanie zawodu. Ma
temu służyć skrócenie z 30 do 14 dni terminu na podjęcie uchwały w sprawie wpisu na listę,
podejmowane przez okręgową radę adwokacką lub okręgową radę radców prawnych.
Jednocześnie termin 14 dni wydaje się być wystarczającym do zwołania stosownych organów
samorządu zawodowego i podjęcia uchwał. Z kolei skrócenie z 30 do 7 dni terminu odnoszącego
się do przekazania Ministrowi Sprawiedliwości uchwał o wpisie na listę adwokatów lub radców
prawnych wynika z faktu, że jest to termin dotyczący czynności o charakterze technicznym, które
mogą być wykonane w krótszym czasie. Ponadto skrócony został z 30 do 7 dni termin
przysługujący okręgowym radom adwokackim oraz radom okręgowych izb radców prawnych na
zawiadomienie Ministra Sprawiedliwości o każdej uchwale o odmowie wpisu na listy.
Pozostawienie Ministrowi Sprawiedliwości terminu 30 dni na wniesienie sprzeciwu od wpisu na
listę adwokatów lub radców prawnych jest uzasadnione faktem, że musi się on zapoznać
z dokumentacją dostarczaną ze wszystkich izb samorządów zawodowych w Polsce.
Niezależnie od powyższych zmian, związanych bezpośrednio z ułatwieniem dostępu do
zawodu adwokata, proponuje się także zmianę mającą na celu doprecyzowanie, na czym polega
wykonywanie zawodu adwokata w zakresie działalności pro bono. Użycie w projektowanym
przepisie wyrażenia „przedsiębiorstwo” ma na celu odniesienie skutków tej regulacji do
wszystkich form prawnych, w których może być wykonywany zawód adwokata.