Rządowy projekt ustawy o środkach ochrony roślin

zagrożenia dla zdrowia ludzi lub dla środowiska:

◦ przechowywanie środków ochrony roślin,

◦ postępowanie ze środkami ochrony roślin przed zabiegiem, przygotowywanie
cieczy roboczej użytkowej,

◦ postępowanie z opakowaniami i pozostałościami środków ochrony roślin,

◦ utylizacja pozostałości cieczy roboczej użytkowej po zabiegu,

◦ czyszczenie sprzętu przeznaczonego stosowania środków ochrony roślin,

◦ utylizacja pozostałości środków ochrony roślin i ich opakowań,
– art. 13 ust. 3 dyrektywy 2009/128/WE, zgodnie z którym „Państwa członkowskie
zapewniają, aby obiekty przechowywania pestycydów przeznaczonych do
stosowania profesjonalnego były skonstruowane w sposób uniemożliwiający
niepożądane uwolnienie pestycydów. Szczególną uwagę należy przywiązać do ich
lokalizacji i rozmiaru oraz materiałów budowlanych.”.
Przepis ust. 4 tego artykułu zawierający obligatoryjne upoważnienie dla ministra
właściwego do spraw rolnictwa do określenia rozwiązań technicznych ograniczających
ryzyko naniesienia cieczy użytkowej podczas zabiegu na obszar niebędący jego celem,
jakie należy stosować przy wykonywaniu zabiegów agrolotniczych, może ułatwić
osiągnięcie celów wynikających z postanowień art. 9 ust. 2 lit. f dyrektywy
2009/128/WE.
Przewidziano również, że przepisy wykonawcze wydane na podstawie ust. 1 i 3 nie
naruszają przepisów w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Art. 41 nakłada na profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin obowiązek
odbycia szkolenia. Przepis ten stanowi wdrożenie art. 5 ust. 1 i art. 9 ust. 2 lit. c
dyrektywy 2009/128/WE.
Brzmienie przepisu opiera się na regulacji zawartej w art. 74 ustawy z dnia 18 grudnia
2003 r. o ochronie roślin, zgodnie z którym zabiegi przy użyciu środków ochrony roślin
w produkcji rolnej i leśnej mogą być wykonywane przez osoby, które ukończyły
szkolenie w zakresie stosowania środków ochrony roślin w Rzeczypospolitej Polskiej
i posiadają ważne zaświadczenie o ukończeniu tego szkolenia lub zdobyły równoważne
kwalifikacje w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, EFTA lub
w państwie, które zawarło ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi


30
umowę regulującą swobodę świadczenia usług.
Jednocześnie proponowany przepis umożliwia wykonywanie zabiegów ochrony roślin
osobom posiadającym kwalifikacje wymagane dla osób świadczących usługi doradcze
lub dla osób dokonujących sprzedaży środków ochrony roślin, a także dla osób
prowadzących produkcję roślin z zastosowaniem integrowanej produkcji roślin. Osoby
te podlegają bowiem obowiązkowi odbycia szkolenia, o zakresie szerszym niż
przewidziany dla osób stosujących środki ochrony roślin.
Art. 42 nakłada na osoby świadczące usługi doradcze dotyczące metod ochrony roślin
w zakresie realizacji wymagań integrowanej ochrony roślin oraz stosowania środków
ochrony roślin odbycia odpowiedniego szkolenia. Przepis ten stanowi wdrożenie art. 5
ust. 1 dyrektywy 2009/128/WE. Mając na względzie, że określona w art. 3 ust. 3
dyrektywy 2009/128/WE definicja doradcy obejmuje m. in. „agentów handlowych”,
w projektowanej ustawie zaznaczono, że obowiązek odbycia szkolenia dotyczy także
osób prowadzących doradztwo w ramach działalności marketingowej.
Mając na uwadze obowiązki nakładane na osoby dokonujące sprzedaży środków
ochrony roślin postanowieniami dyrektywy 2009/128/WE, a także definicję doradcy
zawartą w art. 3 ust. 3 tej dyrektywy obejmującą sprzedawców detalicznych, należy
stwierdzić, że dyrektywa ta traktuje na równi sprzedawców i doradców. W związku
z powyższym zasadne jest, aby sprzedawcy i doradcy byli zobligowani do ukończenia
takich samych szkoleń. Przyjęcie takiego rozwiązania, a nie odrębnych szkoleń dla
doradców i sprzedawców, jest podyktowane upraszczaniem systemu szkoleń
regulowanego przepisami projektowanej ustawy. Jednocześnie przepisy przejściowe
utrzymają w mocy ważność zaświadczeń o ukończeniu szkolenia w zakresie obrotu
i konfekcjonowania środków ochrony roślin, wydanych na podstawie przepisów
dotychczasowych.
Art. 43 – zgodnie z tym przepisem zaprawiony materiał siewny może być używany
wyłącznie do siewu lub sadzenia. Regulacja ta opiera się na obowiązujących przepisach
art. 63 ust. 2 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin. Przepis ten ma na celu
zapobieżenie niebezpieczeństwom, jakie mogą być związane ze spożyciem lub
przeznaczeniem na cele paszowe zaprawionego materiału siewnego (nasion).



31
Art. 44 określa warunki, w jakich wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa
może nakazać unieszkodliwienie, zgodnie z przepisami o odpadach, środka ochrony
roślin, dla którego nie zostało wydane zezwolenie na jego wprowadzanie do obrotu,
pozwolenie na handel równoległy lub pozwolenie na prowadzenie badań, środka
ochrony roślin którego skład lub właściwości fizyczne lub właściwości chemiczne
zostały zmienione, podrobionego środka ochrony roślin lub produktu, który imituje
środek ochrony roślin. Regulacja ta ma na celu zapobieżenie stosowania takich środków
ochrony roślin lub produktów, a tym samym zagrożeniom, jakie mogą one powodować
dla zdrowia konsumenta lub dla środowiska.
Art. 45 – przepis ten określa warunki, w jakich wojewódzki inspektor ochrony roślin
i nasiennictwa może nakazać unieszkodliwienie, zgodnie z przepisami o odpadach,
materiału siewnego zaprawionego środkiem ochrony roślin dla którego nie zostało
wydane zezwolenie na jego wprowadzanie do obrotu, pozwolenie na handel równoległy
lub pozwolenie na prowadzenie badań, środkiem ochrony roślin, którego skład lub
właściwości fizyczne lub właściwości chemiczne zostały zmienione, podrobionym
środkiem ochrony roślin lub produktem, który imituje środek ochrony roślin. Regulacja
ta ma na celu zapobieżenie używania takiego materiału do siewu lub sadzenia, a tym
samym zagrożeniom, jakie może on powodować dla zdrowia konsumenta lub dla
środowiska.
Art. 46 określa przypadki, w których wojewódzki inspektor ochrony roślin
i nasiennictwa może, w drodze decyzji, zakazać wprowadzania do obrotu lub
przeznaczenia do spożycia płodów rolnych zawierających pozostałości środków
ochrony roślin w ilościach stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego.
Przepis ten określa również procedurę powiadamiania zgodnie z systemem wczesnego
ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszach. Przepis ten jest analogiczny do
regulacji zawartej w art. 69 obowiązującej ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie
roślin.
Art. 47 dotyczy opracowania krajowego planu działania na rzecz ograniczenia ryzyka
związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin. Zgodnie z art. 4 dyrektywy
2009/128/WE działania podejmowane przez państwa członkowskie Unii Europejskiej
w celu realizacji postanowień dyrektywy będą ujmowane w krajowych planach
działania (national action plan). Plany te powinny obejmować cele ilościowe w zakresie


32
ograniczania zagrożeń związanych ze stosowaniem środków ochrony roślin
(z uwzględnieniem w szczególności uwarunkowań krajowych w zakresie produkcji
roślinnej oraz stosowania środków ochrony roślin, a także wpływu skutków ujętych
w tym projekcie działań na zdrowie ludzi, ochronę środowiska oraz warunki społeczno-
-gospodarcze), opis działań, jakie będą podejmowane w celu ich realizacji, a także
harmonogramy ich wykonania. Krajowe plany działania powinny zawierać także
wskaźniki służące monitorowaniu ich realizacji.
W krajowych planach działania państwa członkowskie powinny także opisać, w jaki
sposób będą wdrażały postanowienia art. 5 – 15 dyrektywy 2009/128/WE, dotyczące
w szczególności:
1) zapewnienia systemu szkoleń dla profesjonalnych użytkowników środków ochrony
roślin, dystrybutorów tych preparatów oraz doradców, świadczących usługi
w zakresie ochrony roślin;
2) podnoszenia świadomości ogółu społeczeństwa odnośnie do środków ochrony
roślin;
3) zapewnienia nadzoru nad stanem technicznym sprzętu do stosowania środków
ochrony roślin, znajdującego się w użytkowaniu;
4) ochrony środowiska wodnego i wody pitnej przed skażeniem środkami ochrony
roślin;
5) zmniejszenia stosowania pestycydów lub zagrożeń z nich wynikających na
obszarach dostępnych dla szczególnie wrażliwych grup ludności oraz cennych
przyrodniczo;
6) wdrożenia zasad integrowanej ochrony roślin przez profesjonalnych użytkowników
tych preparatów;
7) monitorowania ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin.
Krajowe plany działania powinny zawierać mierzalne cele w zakresie ograniczania
ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin, harmonogramy ich
realizacji oraz mierniki służące ich ewaluacji.
Państwa członkowskie powinny przekazać krajowe plany działania Komisji
Europejskiej oraz innym państwom członkowskim do dnia 26 listopada 2012 r.
Krajowe plany działania powinny być poddawane przeglądowi przynajmniej co pięć lat,
a wszelkie istotne zmiany w krajowych planach działania powinny być bezzwłocznie


33
zgłaszane Komisji Europejskiej.
Do dnia 26 listopada 2014 r. Komisja Europejska przedstawi Parlamentowi
Europejskiemu i Radzie sprawozdanie dotyczące informacji przekazanych przez
państwa członkowskie w odniesieniu do krajowych planów działania.
W związku z powyższym, w projektowanej ustawie przewiduje się zawarcie regulacji
zobowiązującej ministra właściwego do spraw rolnictwa do opracowywania krajowego
planu działania ograniczającego ryzyko związane ze stosowaniem środków ochrony
roślin. Mając na uwadze, że krajowy plan działania będzie dotyczył jedynie jednostek
administracji państwowej oraz jednostek podległych ministrom lub przez nich
nadzorowanych, proponuje się, aby dokument ten był opracowywany w formie
obwieszczenia ministra właściwego do spraw rolnictwa oraz ogłaszany w Dzienniku
Urzędowym „Monitor Polski”.
Proponuje się, aby minister właściwy do spraw rolnictwa, przy opracowywaniu
krajowego planu działania, zasięgał opinii ministra właściwego do spraw zdrowia oraz
ministra właściwego do spraw środowiska. Przyjęcie opisanego wyżej rozwiązania jest
uzasadnione tym, że krajowy plan działania powinien obejmować nie tylko zadania
ministra właściwego do spraw rolnictwa i jednostek mu podległych lub przez niego
nadzorowanych, ale również zadania innych ministrów (w szczególności ministra
właściwego do spraw środowiska i ministra właściwego do spraw zdrowia) oraz
jednostek podległych lub nadzorowanych przez tych ministrów.
Proponuje się także zawarcie w projektowanej ustawie zapewnienia przez ministra
właściwego do spraw rolnictwa udziału społeczeństwa w opracowywaniu krajowego
planu działania. Ma to na celu implementację postanowień art. 4 ust. 5 dyrektywy
2009/128/WE, zgodnie z którym „do przygotowania i zmian krajowych planów
działania zastosowanie mają przepisy o uczestnictwie opinii publicznej ustanowione
w art. 2 dyrektywy 2003/35/WE”.
Krajowy plan działania będzie określał w szczególności:
1) cele, jakie należy osiągnąć w zakresie ograniczenia ryzyka związanego ze
stosowaniem środków ochrony roślin dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla
środowiska, w tym przestrzegania wymagań integrowanej ochrony roślin przez
użytkowników
profesjonalnych,
upowszechniania
stosowania
metod
niechemicznych oraz ograniczania zależności produkcji roślinnej od stosowania


34