Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji

elastyczność. W ust. 1 wprowadzony jest ogólny obowiązek promowania produkcji
europejskich wraz z przykładowym wskazaniem, że może on być realizowany przez
odpowiednie oznaczanie audycji i opcje wyszukiwania, czy też umieszczanie informacji
i materiałów promujących produkcję europejską. Ustęp 2 zawiera wiążącą normę,
nakazującą podmiotom dostarczającym audiowizualne usługi medialne na żądanie
przeznaczać minimum 10% zawartości katalogu na produkcje europejskie. Zgodnie
z
przedstawionymi opiniami implementacja nienakładająca żadnych konkretnych
obowiązków na dostawców mogłaby zostać zakwestionowana przez Komisję
Europejską. Mając na uwadze fakt, że w chwili obecnej udział produkcji europejskich
w katalogach usług na żądanie jest znacznie wyższy niż 10%, spełnienie tego wymogu
nie powinno nastręczać żadnych trudności. Należy przy tym wskazać że artykuł 47f
przewiduje w ust. 4 wyjątek od tego wymogu dla podmiotów, których katalogi nie
zawierają w ogóle dzieł europejskich. Ma to na celu uwzględnienie specyfiki Internetu
gdzie możliwe jest istnienie wielu wyspecjalizowanych usług, których profile mogą
niekiedy wykluczać włączenie do katalogu audycji europejskich.
Należy w tym miejscu zaznaczyć, że brak realizacji obowiązku określonego w ust. 1 i 2
może pociągnąć za sobą nałożenie na dany podmiot kary przez Przewodniczącego
Krajowej Rady.
Przepis ust. 3 precyzuje sposób obliczenia udziału audycji europejskich w katalogu, co
pozwoli uniknąć niejasności i sprzecznych interpretacji tego przepisu.
Art. 47g
Wyrazem idei wspierania samoregulacji i współregulacji jest artykuł 7 dyrektywy, który
nie wyznacza żadnych skonkretyzowanych obowiązków dla dostawców usług, a jedynie
nakazuje państwom zachęcać dostawców do stopniowego zwiększania dostępności ich
usług dla osób z upośledzeniem wzroku i słuchu. Projektowany art. 47g realizuje
założenia tej koncepcji, zawierając ogólny dezyderat dążenia do celu, którym jest
zwiększanie dostępności usług dla osób niepełnosprawnych. Należy ten dezyderat
odczytywać poprzez pryzmat art. 3a ustawy i zawartej w nim zachęcie do tworzenia
w tym przedmiocie kodeksów dobrych praktyk. Projektowany przepis nie ma więc
charakteru nakładającego ściśle określone obowiązki, ale jasno, także poprzez
wymienienie sposobów zwiększania dostępności, definiuje pożądane kierunki
15

samoregulacji oraz wprowadza mechanizm wywierający pewien nacisk na poprawę
dostępu dla osób niepełnosprawnych.
Art. 47h
Przepis ten zawiera zakaz publicznego udostępniania audycji zawierających treści
nawołujące do nienawiści bądź dyskryminujące ze względu na rasę, niepełnosprawność,
płeć, wyznanie lub narodowość. Rozwiązanie to, polegające na odrębnym uregulowaniu
tych zakazów, mimo że w dyrektywie obowiązek ten określa przepis art. 6, który
znajduje się w rozdziale III – Przepisy mające zastosowanie do wszystkich
audiowizualnych usług medialnych, podyktowane jest zbyt szerokim zakresem
dotychczasowego przepisu implementującego ten artykuł w ustawie (art. 18 ust. 1)
i
konsekwentnym realizowaniem zasady, że w stosunku do usług nielinearnych
wdrożeniu podlega jedynie minimum dyrektywy. Potwierdza to także przyjęta forma
listy zamkniętej treści zakazanych, a nie przykładowego wymienienia. Należy tu jednak
przyznać, że pewnym wyłomem jest w tym kontekście uzupełnienie listy zakazanych
treści o nawołujące do nienawiści ze względu na niepełnosprawność oraz
dyskryminujące, czego nie wymaga przepis dyrektywy. Zabieg ten jednak wydaje się
uzasadniony, a dla dostawców niewywołujący praktycznie dodatkowych obciążeń,
ograniczeń czy obowiązków.
Art. 47i
Przepis ten ustanawia obowiązek przechowywania przez podmioty świadczące usługi
audiowizualne na żądanie audycji, które udostępniały publicznie w swoim katalogu,
przez 28 dni od dnia zaprzestania ich udostępniania. Przepis ten ma na celu
umożliwienie sprawowania przez KRRiT realnej kontroli nad dostawcami
i przeciwdziałanie usuwaniu niezgodnych z ustawą audycji w chwili złożenia skargi.
Praktyka ta mogłaby uczynić czynności wyjaśniające, podejmowane przez Krajową
Radę po powzięciu wiadomości o potencjalnym naruszeniu ustawy, mało efektywnymi.
Jednocześnie mając na uwadze stan techniki, a w szczególności ceny powierzchni
dyskowych, obowiązek przechowywania przez okres 28 dni pewnej porcji danych
cyfrowych nie wydaje się nadmiernie uciążliwy dla usługodawców. Podmiot
dostarczający audycję może zostać zobowiązany, w okresie jej publicznego
udostępniania oraz 28 dni po jego zakończeniu, do przedstawienia tej audycji na
16

żądanie Przewodniczącego Krajowej Rady. ądanie takie wysuwane jest zgodnie
z procedurą określoną już w art. 10 ust. 2 ustawy.
Art. 47j
W celu umożliwienia Krajowej Radzie efektywnego sprawowania funkcji kontrolnej
oraz prawidłowego wykonywania przez RP obowiązków sprawozdawczych nałożonych
przez art. 13 ust. 2 dyrektywy audiowizualnej wprowadza się obowiązek składania
corocznych sprawozdań przez podmioty dostarczające audiowizualne usługi medialne
na żądanie. Sprawozdania te, składane do Krajowej Rady, powinny zawierać opis
sposobu wykonania przez dany podmiot obowiązków wynikających z art. 47e (ochrona
małoletnich) oraz 47f (promocja audycji europejskich). W zakresie obowiązku promocji
dzieł europejskich sprawozdanie powinno obejmować w szczególności określenie, jaki
udział w katalogu danego podmiotu stanowią dzieła europejskie zarówno jeżeli chodzi
o ich ilość, jak i czas trwania w stosunku do czasu trwania wszystkich dzieł w katalogu.
Termin na złożenie sprawozdania to 31 marca roku następująco po roku, którego
dotyczy sprawozdanie.
Obowiązki nałożone na mocy tego przepisu na podmioty dostarczające usługi nie są
nadmiernie uciążliwe, a zakres przekazywanych danych nie powinien budzić
wątpliwości i wykraczać poza niezbędne minimum konieczne do stwierdzenia, czy dany
podmiot wypełnia nałożone ustawą obowiązki.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę na przepis art. 53d, który przewiduje sankcję dla
osoby kierującej działalnością danego dostawcy usług medialnych, który nie czyni
zadość obowiązkowi nałożonemu na mocy art. 47j. Nie jest to jednak sankcja
nadmierna – jest znacznie niższa niż przewidziana w dotychczasowym art. 54 ust. 1
ustawy.
Obok analizy składanych sprawozdań Krajowa Rada będzie prowadziła aktywny
monitoring rynku w celu ustalenia, czy wszystkie podmioty świadczące audiowizualne
usługi na żądanie wypełniają obowiązki nałożone na mocy ustawy, w tym także
obowiązek składania prawidłowych sprawozdań w wyznaczonym terminie. Obok
monitorowania sieci, także z użyciem procesów zautomatyzowanych (tzw. robotów
internetowych – web crawler), do ustalenia zakresu podmiotów zobowiązanych
używane będą także rejestry publiczne, zawierające informacje dotyczące zakresu
prowadzonej działalności. Centralna Ewidencja i Informacja Działalności Gospodarczej
17

udostępnia możliwość wyszukiwania podmiotów ze względu na zgłoszoną działalność
(zgodnie z PKD) w trybie online, a w przypadku Krajowego Rejestru Sądowego dane
podmiotów prowadzących daną działalność dostępne będą w drodze zapytania
skierowanego do Ministerstwa Sprawiedliwości.
Art. 47k
W przepisie tym zawarty jest szereg odwołań do poszczególnych przepisów ustawy,
które implementują w przeważającej mierze przepisy rozdziału III dyrektywy, a które
nadają się do bezpośredniego stosowania do audiowizualnych usług medialnych na
żądanie. Dzięki takiemu zabiegowi osiągnięty jest podstawowy cel proponowanej
nowelizacji, jakim jest objęcie audiowizualnych usług medialnych na żądanie
podstawową regulacją wymaganą przez acquis dla wszystkich usług medialnych, przy
jednoczesnym zachowaniu spójności i względnej zwięzłości regulacji. Przy
zastosowaniu innej techniki prawodawczej konieczne byłoby powtórzenie bardzo
obszernych fragmentów dotychczasowej regulacji. Wspomniane przepisy dyrektywy
zostały implementowane przepisami, do których odsyła art. 47k, lecz stosowane są
obecnie jedynie do usług świadczonych w postaci linearnej.
Odesłanie nakazuje także stosować do audiowizualnych usług medialnych na żądanie
przepisy wykonawcze wydane przez KRRiT odnośnie do usług linearnych. Tam, gdzie
delegacja ustawowa dotycząca usług linearnych jest zbyt szeroka z powodu mniejszych
obowiązków nakładanych na podmioty dostarczające usługi na żądanie, zostały zawarte
w przepisie stosowne ograniczenia ich stosowania. Dotyczy to przede wszystkich
kwestii związanych z ewidencjami audycji sponsorowanych czy zawierających
lokowanie produktu, do których prowadzenia nie są zobowiązywane podmioty
dostarczające usługi na żądanie.
Artykuł 47g należy wobec powyższego uznać za implementację, w stosunku do
audiowizualnych usług medialnych na żądanie, przepisów art. 9, art. 10 i art. 11
dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych.
W tym miejscu należy także wyjaśnić, że przepis przejściowy zawarty w art. 2 ustawy
o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji (ustawy nowelizującej) realizuje wyrażoną
w art. 11 ust. 1 dyrektywy zasadę, zgodnie z którą projektowane przepisy dotyczące
lokowania produktów stosuje się jedynie do audycji wyprodukowanych po ich wejściu
18

w życie. Analogiczny przepis w stosunku do usług linearnych zawierała w art. 6
poprzednia ustawa zmieniająca ustawę o radiofonii i telewizji z dnia 25 marca 2011 r.
Zmiany w rozdziale 8 – Odpowiedzialność prawna
Art. 53c
Z ogólnych zasad prawa europejskiego (o czym wspomina także motyw 94 preambuły
dyrektywy) wynika konieczność zapewnienia nie tylko formalnej zgodności prawa
krajowego z acquis, ale także jego faktycznego przestrzegania. Ustanowione na mocy
projektu zasady i ograniczenia nie mogą mieć charakteru czysto postulatywnego lex
imperfecta. Stanowi o tym także art. 2 ust. 1 dyrektywy, nakazujący każdemu państwu
zapewnić, aby usługi świadczone przez dostawców na jego terytorium pozostawały
w zgodzie z przepisami prawa.
Projektowany przepis wyposaża wobec tego Przewodniczącego Krajowej Rady
w uprawnienia do wydawania decyzji administracyjnych mających na celu zapewnienie
stosowania przepisów ustawy przez dostawców audiowizualnych usług medialnych na
żądanie.
Proponowana procedura składa się z 2 etapów. W pierwszym Przewodniczący jedynie
wzywa dostawcę audiowizualnej usługi medialnej na żądanie, który zdaniem
Przewodniczącego narusza jeden z obowiązków ustanowionych przepisami ustawy, do
usunięcia tego naruszenia w wyznaczonym terminie. Jeżeli adresat zastosuje się do tego
wezwania i usunie stwierdzone naruszenie, to procedura się kończy. Stanowi to
odniesienie do obecnie funkcjonującego art. 10 ust. 3 ustawy.
Jeżeli dany dostawca nie usunie stwierdzonego naruszenia, to Przewodniczący
Krajowej Rady będzie mógł nałożyć, w formie decyzji administracyjnej, na taki
podmiot karę pieniężną w wysokości przewidzianej w ust. 2. Wymierzając karę
Przewodniczący powinien wziąć pod uwagę czynniki wymienione w ust. 3 w celu
prawidłowego dostosowania wysokości kary.
Art. 54d
Projektowana w art. 54d procedura dotyczy egzekucji obowiązku składania corocznych
sprawozdań do Krajowej Rady i zasadniczo przypomina procedurę naruszeniową
z art. 53c, także przewidując dwa etapy postępowania. W przypadku uchybienia
obowiązkowi złożenia sprawozdania w terminie przewidzianym w art. 47j ust. 3
19