Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o partiach politycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Jak przewiduje art. 29 ustawy o partiach politycznych, wysokość rocznej subwencji
dla danej partii politycznej albo koalicji wyborczej ustalana jest na zasadzie
stopniowej degresji proporcjonalnie do łącznej liczby głosów ważnych oddanych na
listy okręgowe kandydatów na posłów tej partii albo koalicji wyborczej, w rozbiciu na
liczby głosów odpowiadające poszczególnym przedziałom określonym w procentach,
według określonego w tym przepisie wzoru. Roczna subwencja jest każdego roku w
okresie kadencji Sejmu wypłacana danej partii politycznej w czterech równych
kwartalnych ratach. Podstawę wypłacenia subwencji stanowi złożenie przez organ
partii politycznej statutowo uprawniony do jej reprezentowania na zewnątrz, w
terminie do 31 marca każdego roku, wniosku o wypłacenie subwencji na dany rok,
sporządzonego na urzędowym formularzu i potwierdzonego przez Państwową
Komisję Wyborczą w przedmiocie uprawnienia do subwencji oraz jej wysokości.
rodki finansowe pochodzące z subwencji gromadzi się na osobnym subkoncie
rachunku bankowego partii politycznej. Przekazania subwencji na wskazany przez
partię polityczną rachunek bankowy dokonuje minister właściwy do spraw finansów
publicznych. Pierwsza kwartalna rata przysługującej partii politycznej subwencji
wypłacona zostanie najpóźniej 30 dnia od dnia ogłoszenia przez Państwową Komisję
wyborczą w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”
informacji o przyjętych i odrzuconych sprawozdaniach wyborczych komitetów
wyborczych.
Zgodnie z art. 30 ustawy o partiach politycznych, partia polityczna, która otrzymuje
subwencję, przekazuje od 5% do 15% subwencji na Fundusz Ekspercki.
Jak stanowi art. 31 omawianej ustawy, w razie połączenia się partii politycznej z inną
partią lub partiami subwencja przysługuje nowej partii w wysokości równej sumie
subwencji ustalonych dla łączących się partii. Subwencja jest wypłacana na podstawie
wniosku złożonego przez właściwy organ nowej partii politycznej, począwszy od
miesiąca, w którym Sąd dokonał odpowiedniego wpisu w ewidencji.
Zgodnie z art. 32 i 33 ustawy, w razie skrócenia kadencji Sejmu prawo do subwencji
przysługujących partiom politycznym wygasa z końcem kwartału, w którym
zakończyła się kadencja Sejmu. Wydatki związane z subwencją pokrywane są z
budżetu państwa w części Budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe.

W art. 34 ustawy o partiach politycznych przewidziano, że partie polityczne
sporządzają coroczną informację finansową o otrzymanej subwencji oraz o
poniesionych z subwencji wydatkach. Partie polityczne składają informację za rok
kalendarzowy Państwowej Komisji Wyborczej w terminie do 31 marca następnego
roku. Informacja składana jest wraz z załączoną opinią i raportem biegłego rewidenta,
którego wybiera Państwowa Komisja Wyborcza. Koszty sporządzenia opinii i raportu
pokrywane są przez Krajowe Biuro Wyborcze. Informację Państwowa Komisja
Wyborcza ogłasza w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w terminie 14 dni od dnia złożenia jej
Państwowej Komisji Wyborczej.

Państwowa Komisja Wyborcza w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia
informacji przyjmuje informację bez zastrzeżeń, przyjmuje informację ze wskazaniem
uchybień albo odrzuca informację.

Odrzucenie informacji następuje w razie stwierdzenia wykorzystania przez
partię polityczną środków z otrzymanej subwencji na cele niezwiązane z działalnością
statutową. W razie zaistnienia wątpliwości co do prawidłowości lub rzetelności
informacji Państwowa Komisja Wyborcza może zwrócić się do danej partii
politycznej o usunięcie wad informacji lub o udzielenie wyjaśnień w określonym
terminie. Państwowa Komisja Wyborcza, badając informację, może zlecać
sporządzanie ekspertyz lub opinii. Organy administracji publicznej udzielają
Państwowej Komisji Wyborczej, na jej żądanie, pomocy niezbędnej w badaniu
informacji. Organy kontroli, rewizji i inspekcji, działające w administracji rządowej i
samorządzie terytorialnym, współpracują z Państwową Komisją Wyborczą i są
obowiązane do udostępniania Państwowej Komisji Wyborczej, na jej wniosek,
wyników postępowań kontrolnych prowadzonych przez te organy.

W terminie 30 dni od dnia ogłoszenia informacji partie polityczne,
stowarzyszenia i fundacje, które w swoich statutach przewidują działania związane z
analizą finansowania partii politycznych mogą zgłaszać do Państwowej Komisji
Wyborczej umotywowane pisemne zastrzeżenia co do informacji. Państwowa
Komisja Wyborcza w terminie 60 dni od zgłoszenia zastrzeżenia udziela pisemnej
odpowiedzi na zastrzeżenie.
W przypadku odrzucenia informacji przez Państwową Komisję Wyborczą partia
polityczna ma prawo, w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia o
odrzuceniu informacji, wnieść do Sądu Najwyższego skargę na postanowienie
Państwowej Komisji Wyborczej w przedmiocie odrzucenia informacji. Rozpatrzenie
skargi przez Sąd Najwyższy następuje w składzie 7 sędziów. Do rozpatrzenia skargi
stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu
nieprocesowym. Sąd Najwyższy rozpatruje skargę i wydaje w tej sprawie orzeczenie
w terminie 60 dni od dnia doręczenia skargi. Od orzeczenia Sądu Najwyższego nie
przysługuje środek prawny.
Jeżeli Sąd Najwyższy uzna skargę za zasadną, Państwowa Komisja Wyborcza
niezwłocznie wydaje postanowienie o przyjęciu informacji.
Zgodnie z art. 34c ustawy o partiach politycznych, partia polityczna traci przez rok
prawo do otrzymania subwencji, jeżeli nie złoży informacji w terminie albo
informacja zostanie odrzucona przez Państwową Komisję Wyborczą albo Sąd
Najwyższy oddalił skargę. Utrata przez partię polityczną prawa do subwencji
następuje w następnym roku kalendarzowym po roku, w którym wystąpiło zdarzenie.

W końcu art. 38d ustawy o partiach politycznych przewiduje, że w przypadku
odrzucenia przez Państwową Komisję Wyborczą sprawozdania lub – w razie skargi
na postanowienie o odrzuceniu sprawozdania – w przypadku oddalenia
skargi przez Sąd Najwyższy partia polityczna traci prawo do otrzymania subwencji w
następnych 3 latach, w których uprawniona jest do jej otrzymywania. Termin ten liczy
się od początku kwartału następującego po kwartale, w którym nastąpiło odrzucenie
sprawozdania, a w razie złożenia skargi na postanowienie o odrzuceniu sprawozdania
termin ten liczy się od początku kwartału następującego po kwartale, w którym
nastąpiło oddalenie skargi przez Sąd Najwyższy.

3. Różnice między dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym

Omówione w części 2 niniejszego uzasadnienia przepisy ustawy z dnia 27
czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 2011 r. Nr 155, poz. 924)
proponuje się uchylić z dniem jej wejścia w życie, przy czym jednocześnie przepisy
te, zgodnie z projektowanym art. 4, znajdą w pełnym zakresie zastosowanie do
subwencji należnych partiom politycznym w okresie VII kadencji Sejmu.
Rozwiązanie to ma na celu ochronę interesów w toku i zasadę przyzwoitej legislacji
wynikającą z zasady demokratycznego państwa prawnego, mając na względzie to, że
partie polityczne, które spełniły w ostatnich wyborach parlamentarnych kryteria
określone w art. 28 ustawy o partiach politycznych mają słusznie ukształtowaną
ekspektatywę uzyskania środków z budżetu państwa w określonej wysokości. Zatem
w ocenie projektodawców proponowane regulacje są zgodne z art. 2 Konstytucji.
Zagadnienie to zasługuje na szczególne podkreślenie w kontekście orzeczenia
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 stycznia 2010 r., sygn. akt Kp 6/09, w którym
stwierdzono, że obniżanie wysokości subwencji przysługujących partiom politycznym
za okresy, w czasie trwania których koszty związane z działalnością partii
politycznych, dostosowane do dotychczasowej wysokości subwencji, zostały już
poniesione jest niezgodne z konstytucyjną zasadą prawidłowej legislacji
Ponadto w ustawie o partiach politycznych proponuje się następujące rozwiązania:
1) w art. 24 ust. 1 proponuje się, aby na majątek partii politycznej składały się
również kwoty uzyskane na zasadach określonych w art. 45d ustawy z dnia 26
lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr
14, poz. 176, z późn. zm.);
2) w art. 25 w ust. 6 proponuje się, aby do sumy dobrowolnych wpłat
gotówkowych od osoby fizycznej na rzecz partii politycznej nie wliczane były
kwoty przekazane partiom na zasadach określonych w art. 45d ustawy z dnia
26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
3) w dodawanym art. 25b kreuje się uprawnienie podatnika podatku
dochodowego od osób fizycznych będącego obywatelem polskim mającym
stałe miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej do
przekazania kwoty podatku na rzecz wybranej przez siebie partii politycznej
na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób
fizycznych; jednocześnie wskazuje się, że środki uzyskane w ten sposób partia
polityczna może przeznaczać wyłącznie na cele statutowe;
4) w dodawanym art. 29a proponuje się, aby partia polityczna podawała do
publicznej wiadomości na swojej stronie internetowej numer odrębnego
rachunku bankowego do przekazywania kwot z zeznań podatkowych na
zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób
fizycznych;

Z kolei w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
(Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) w dodawanym art. 45d wprowadza się
mechanizm analogiczny do obowiązującego art. 45c tej ustawy dotyczącego
organizacji pożytku publicznego. Zgodnie z tym mechanizmem naczelnik urzędu
skarbowego właściwy miejscowo dla złożenia zeznania podatkowego, na wniosek
podatnika, będzie przekazywał na rzecz jednej partii politycznej działającej na
podstawie ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 2011 r.
Nr 155, poz. 924) i wpisanej do ewidencji partii politycznych na zasadach
określonych w tej ustawie, kwotę w wysokości nieprzekraczającej 0,5 % podatku
należnego zapłaconego przez podatnika i jednocześnie nie wyższej niż 0,5 % podatku
należnego liczonego od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującej
w roku podatkowym, za które składane jest zeznanie podatkowe po jej zaokrągleniu
do pełnych dziesiątek groszy w dół. Warunkiem przekazania tej kwoty przez
naczelnika urzędu skarbowego jest faktyczna zapłata w pełnej wysokości podatku
należnego stanowiącego podstawę obliczenia kwoty, która ma być przekazana na
rzecz partii politycznej, nie później niż w terminie dwóch miesięcy od upływu
terminu dla złożenia zeznania podatkowego. Za zapłacony podatek, o którym mowa
w zdaniu pierwszym, uważa się również zaległość podatkową, której wysokość nie
przekracza trzykrotności wartości opłaty dodatkowej pobieranej przez Pocztę Polską
Spółkę Akcyjną za polecenie przesyłki listowej. Za wniosek podatnika uważa się
wskazanie przez podatnika będącego obywatelem polskim w zeznaniu podatkowym
albo w korekcie zeznania, jednej partii politycznej poprzez podanie jej nazwy oraz
kwoty do przekazania na rzecz tej partii. Kwotę dla partii politycznej naczelnik
urzędu skarbowego będzie przekazywał w terminie od maja do lipca roku
następującego po roku podatkowym, za który składane jest zeznanie podatkowe, na
rachunek bankowy, o którym mowa w art. 29a ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o
partiach politycznych. Kwota ta będzie pomniejszana o koszty przelewu bankowego.
Naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby partii politycznej, we
wrześniu roku następującego po roku podatkowym przekaże partii politycznej
zbiorczą informację o danych identyfikacyjnych (imię, nazwisko i adres), w tym
obojga małżonków, którzy na wniosek podlegają łącznemu opodatkowaniu, oraz
wysokości kwoty przekazanej na rzecz tej partii przez podatników. Naczelnik urzędu
skarbowego będzie mógł odstąpić od przekazania tak ustalonej kwoty na rzecz partii
politycznej, jeżeli partia ta nie podała lub podała nieprawidłowo numer rachunku
bankowego, o którym mowa w art. 29a ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach
politycznych, lub podany numer rachunku bankowego zmieniła w okresie od dnia 15