Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, a także niektórych innych ustaw

Warszawa, 11 kwietnia 2012 r.

BAS-WAPEiM-872/12

Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej
poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach
narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, a także niektórych
innych ustaw (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Marek Plura)


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz. 47 ze
zmianami) sporządza się następującą opinię:

1.
Przedmiot projektu ustawy
Projekt ma na celu zmianę ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o
mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz. U. z
2005 r. Nr 17, poz. 141 ze zm.; dalej ustawa). Celem nowelizacji jest wpisanie
języka śląskiego do art. 19 pkt 2 ustawy, a tym samym uznanie go za język
regionalny. Z tą poprawką związana jest również propozycja zmiany składu
Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych i poszerzenie
jej o przedstawicieli społeczności posługujących się językiem śląskim (art. 24
ust. 1 pkt 3 ustawy). Pozostałe zmiany mają charakter redakcyjny.
Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2015 r.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
W prawie Unii Europejskiej nie ma aktów wiążących, które
przewidywałyby kompetencję do regulowania materii będącej przedmiotem
projektu. Wskazana w uzasadnieniu do projektu Europejska Karta Języków
Regionalnych lub Mniejszościowych nie jest aktem prawnym UE, lecz umową
międzynarodową przyjętą w ramach innej organizacji międzynarodowej – Rady
Europy. Zgodność z tą umową nie jest zatem przedmiotem oceny.


W prawie UE można jednak wskazać ogólne przepisy, w których wyraża
się poszanowanie dla różnorodności językowej państw członkowskich, np.:
 art. 165 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE),
 art. 22 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (KPP).
Ponadto instytucje UE przyjmują szereg dokumentów niewiążących, które
dotyczą wielojęzyczności i jej promowania w UE. Wskazać tu można –
wyłącznie przykładowo:
 konkluzje Rady z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie wielojęzyczności (Dz.
Urz. C 140, 6.6.2008, s. 14);
 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego
Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów
„Wielojęzyczność: atut dla Europy i wspólne zobowiązanie”
(KOM(2008) 566);
 szereg rezolucji Parlamentu Europejskiego, w sprawie działań
wspierających języki regionalne i mniejszościowe (dotyczące
poszczególnych języków), w tym ogólną rezolucję z 2001 r. w sprawie
języków regionalnych i europejskich języków rzadziej używanych,
wzywającą do ratyfikacji Europejskiej Karty Języków Regionalnych lub
Mniejszościowych.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Zgodnie z art. 165 ust. 1 TfUE, kwestia różnorodności kulturowej i
językowej pozostawiona jest odpowiedzialności państw członkowskich. Unia
Europejska może wspierać działania podejmowane przez państwa członkowskie.
Prowadzona w ramach polityki edukacji UE polityka w dziedzinie języków
obcych, której ogólne założenia zostały wskazane m.in. w dokumentach
przytoczonych w punkcie 2, promuje wielojęzyczność, a jej celem jest to, aby
każdy obywatel UE potrafił porozumiewać się w co najmniej dwóch językach
oprócz swojego języka ojczystego. Również w KPP w art. 22 stanowi się, że
Unia szanuje różnorodność kulturową, religijną i językową.
We wskazanych w punkcie 2 konkluzjach Rady z 2008 r. Rada zachęca
państwa członkowskie, by przy wsparciu Komisji m.in. wspólnie działały na
rzecz pogłębiania europejskiej współpracy w dziedzinie wielojęzyczności.
Z kolei w Komunikacie z 2008 r. Komisja zaznacza, że „kluczowe
decyzje w sprawie polityki językowej podejmują państwa członkowskie, w tym
również decyzje dotyczącej języków regionalnych i języków mniejszości, co do
których ogólne ramy ustanawia Europejska Karta Języków Regionalnych i
Języków Mniejszości Rady Europy. Wiele innych organizacji podejmuje
decyzje w kwestiach językowych w terenie: organizacje świadczące usługi
edukacyjne, władze regionalne i lokalne, partnerzy społeczni, media i sektor

2


usługowy. Zgodnie z zasadą pomocniczości Komisja współpracuje z państwami
członkowskimi i zainteresowanymi stronami, aby zapewnić realizację
wspólnych celów, oraz będzie je wspierać w ich staraniach, zwłaszcza poprzez
ułatwianie wymiany dobrych praktyk”.
aden z przepisów opiniowanego projektu ustawy nie jest sprzeczny z
ww. zaleceniami czy działaniami podejmowanymi w UE. Wskazane dokumenty
pozostawiają tę kwestię uznaniu państw członkowskich, przy założeniu
poszanowania praw mniejszości narodowych i etnicznych.


4. Konkluzje
Projekt ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i
etnicznych oraz o języku regionalnym nie jest objęty zakresem wiążącego prawa
Unii Europejskiej.






Szef Kancelarii Sejmu







Lech
Czapla



3
Warszawa, 11 kwietnia 2012 r.
BAS-WAPEiM-873/12


Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia w sprawie stwierdzenia – w trybie art. 95a ust. 3 regulaminu Sejmu
– czy poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach
narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Marek Plura) jest projektem ustawy wykonującej
prawo Unii Europejskiej

Projekt ma na celu zmianę ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o
mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz. U. z
2005 r. Nr 17, poz. 141 ze zm.; dalej ustawa). Celem nowelizacji jest wpisanie
języka śląskiego do art. 19 pkt 2 ustawy, a tym samym uznanie go za język
regionalny. Z tą poprawką związana jest również propozycja zmiany składu
Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych i poszerzenie
jej o przedstawicieli społeczności posługujących się językiem śląskim (art. 24
ust. 1 pkt 3 ustawy). Pozostałe zmiany mają charakter redakcyjny.
Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2015 r.
Projekt nie zawiera przepisów mających na celu wykonanie prawa Unii
Europejskiej, a zatem nie jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii
Europejskiej w rozumieniu art. 95a ust. 3 regulaminu Sejmu.







Szef Kancelarii Sejmu





Lech Czapla