Poselski projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa własności górniczej przez Skarb Państwa w zakresie wydobywania węglowodorów oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego Łukasiewicza

stosunku do ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, w
zakresie wykonywania prawa własności górniczej przez Skarb Państwa w
zakresie wydobywania węglowodorów (zgodnie z art. 2 ust. 2 projektu, w
sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się przepisy ustawy z
dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze). Zgodnie z
uzasadnieniem projektu ustawy, proponowane regulacje szczególne mają być
zgodne z dyrektywą 94/22.

a) Przepisy działu I rozdziału 3 projektu ustawy (art. 10-16) służą
lepszej implementacji art. 2 ust. 2 dyrektywy, w szczególności ustanowionemu
w tym przepisie wymogowi niedyskryminacji w dostępie do działalności
polegającej na produkcji węglowodorów, oraz art. 4 lit. c dyrektywy. Wskazane
przepisy projektu umożliwiają podmiotom ubiegającym się o koncesję na
wydobywanie węglowodorów dostęp do dokumentacji geologicznej
sporządzonej przez koncesjonariusza koncesji na poszukiwanie lub
rozpoznawanie złóż węglowodorów.

b) Przepis art. 9 ust. 4 projektu ustawy w związku z art. 3 i art. 4 ust. 1
projektu należy ocenić pod kątem zgodności z art. 5 pkt 1 akapity 3 i 5
dyrektywy.

Dyrektywa w art. 5 pkt 1 akapity 3 i 5 stanowi m.in., że jeżeli właściwe
władze ustalają skład podmiotu, któremu mogą udzielić zezwolenia, powinny
kierować się obiektywnymi i niedyskryminującymi kryteriami. Kryteria mają
być określone i opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
przed rozpoczęciem okresu składania wniosków (o zezwolenie).

Przepis art. 9 ust. 4 projektu ustawy przewiduje, że umowy o
ustanowienie użytkowania górniczego uprawniające do wydobywania gazu
ziemnego lub ropy naftowej mogą być zawierane ze spółką wydobywczą
dopiero po przeniesieniu na spółkę „Staszic” S.A. (jednoosobową spółkę Skarbu
Państwa – art. 3 projektu ustawy) lub objęciu przez nią akcji lub udziałów w
spółce wydobywczej oraz powołaniu do organu nadzoru4 spółki wydobywczej
przedstawiciela spółki „Staszic” S.A. Zgodnie z art. 4 ust. 1 zdanie drugie

działające już na terytorium polskim w lepszej sytuacji niż pozostałe podmioty, naruszając tym samym zasadę
równego dostępu do tej działalności.
Po drugie, ustawa polska nie poddaje całego postępowania prowadzącego do uzyskania zezwolenia na
poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów procedurze przetargu, jak tego wymaga art. 3 ust. 2
dyrektywy 94/22/WE. Polskie prawo uzależnia poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów od uzyskania
prawa użytkowania górniczego oraz koncesji. Jedynie uzyskanie prawa do użytkowania górniczego poprzedzone
jest, z reguły, procedurą przetargową, z zastrzeżeniem jednak prawa dwuletniego pierwszeństwa dla podmiotu,
który rozpoznał i udokumentował złoże kopaliny oraz sporządził dokumentację geologiczną z dokładnością
wymaganą do uzyskania koncesji na wydobywanie kopaliny.
Po trzecie, zdaniem Komisji, ocena ofert złożonych w celu uzyskania zezwolenia na poszukiwanie, badanie i
wydobywanie węglowodorów, nie odbywa się jedynie na podstawie kryteriów określonych w art. 5 ust. 1
dyrektywy 94/22/WE. Ponadto, nie wszystkie kryteria oceny oferty są ogólnie dostępne tj. opublikowane w Dz.
Urz. UE.
4 Należy zwrócić w tym miejscu uwagę na niekonsekwencję projektu. W proponowanym art. 9 ust. 4 mowa jest
o przedstawicielu spółki „Staszic” S.A. powoływanym wyłącznie do organu nadzoru spółki wydobywczej,
natomiast w art. 9 ust. 9 – również o powoływaniu i odwoływaniu takiego przedstawiciela do zarządu spółki
wydobywczej.

4
projektu ustawy, udział w kapitale zakładowym spółki wydobywczej
obejmowany przez spółkę „Staszic” S.A. wynosi od 1 do 20%. Zgodnie z art. 4
ust. 2 projektu, podejmując decyzję o poziomie zaangażowania w kapitale spółki
wydobywczej, Spółka „Staszic” S.A. kieruje się kryteriami geologicznymi i
produkcyjnymi przedmiotowego złoża oraz analizą ekonomiczną
przedsięwzięcia.
Projekt
określa termin wykonania przez spółkę „Staszic” S.A.
uprawnienia do objęcia udziałów (akcji) w spółce wydobywczej i powołania
swojego przedstawiciela do organu nadzoru w spółce wydobywczej (art. 9 ust. 4
i 5 w zw. z art. 4 ust. 1 projektu). Nie określa jednak skutków braku działania
spółki „Staszic” S.A. Może to powodować arbitralne blokowania rozpoczęcia
działalności spółek wydobywczych5.
Brak
obowiązku publikacji kryteriów, jak również brak określenia
skutków nieobjęcia przez spółkę „Staszic” S.A. akcji (udziałów) w spółce
wydobywczej i skutków niepowołania przez spółkę „Staszic” S.A. swojego
przedstawiciela do organu nadzoru w spółce wydobywczej powoduje, że
przepisy art. 9 ust. 4 w związku z art. 3 i art. 4 ust. 1 projektu należy uznać za
sprzeczne z art. 5 pkt 1 akapity 3 i 5 dyrektywy.
Niezależnie od powyższego, należy zauważyć, że z projektu wynika, że
ingerencja państwa w działalność spółek wydobywczych (udział w nich spółki
„Staszic” S.A. i przyznane jej prawo pierwokupu akcji spółek wydobywczych)
uzasadniane jest ochrona interesów publicznych, w szczególności koniecznością
zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego. Przepisy te stanowią wprawdzie
ograniczenie zasady swobodnego przepływu kapitału (art. 63 TfUE) lecz mogą
zostać uznane za dopuszczalne na gruncie art. 65 ust. 1 lit. b TfUE. Trzeba
jednak zaznaczyć, że nie jest jasna relacja przepisu art. 4 ust. 1 zdanie drugie
projektu do art. 4 ust. 4 i n. projektu. Z przepisów tych nie wynika w sposób
jednoznaczny, czy prawo pierwokupu przysługuje wyłącznie do osiągnięcia
20% udziału w kapitale zakładowym spółki wydobywczej, czy w stosunku do
wszystkich akcji (udziałów) spółki wydobywczej. Gdyby przyjąć, że prawo
pierwokupu dotyczy wszystkich akcji (udziałów), regulacja ta mogłaby zostać
uznana za naruszającą art. 63 w zw. z art. 65 TfUE, gdyż w sposób
nieproporcjonalny ograniczałaby swobodę przepływu kapitału.
Jednocześnie należy uznać, że przepisy art. 9 ust. 1-3 projektu nie są
sprzeczne z art. 5 pkt 1 akapity 3 i 5 dyrektywy.

c) Przepis art. 7 projektu ustawy, ustalający wynagrodzenie z tytułu
zawarcia umowy użytkowania górniczego, nie jest sprzeczny z art. 6 ust. 1 i 2
dyrektywy.



5 Dla porównania można zwrócić uwagę, że w przypadku uregulowania realizacji przez spółkę „Staszic” S.A.
prawa pierwokupu (art. 4 ust. 4 projektu), projekt określa zarówno termin na podjęcie decyzji przez spółkę
„Staszic” S.A. (art. 4 ust. 5) jak i skutki braku podjęcia w tym terminie decyzji (art. 4 ust. 6).

5
IV. Konkluzje

Poselski projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa własności
górniczej przez Skarb Państwa w zakresie wydobywania węglowodorów oraz
utworzeniu Funduszu im. Ignacego Łukasiewicza jest sprzeczny z prawem Unii
Europejskiej w zakresie:
 art. 9 ust. 4 w związku z art. 3 i art. 4 ust. 1 projektu ustawy, który jest
sprzeczny z art. 5 pkt 1 akapity 3 i 5 dyrektywy 94/22/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie warunków
udzielania i korzystania z zezwoleń na poszukiwanie, badanie i produkcję
węglowodorów.
Wątpliwości – ze względu na brak precyzji przepisu - co zgodności z art.
art. 63 w zw. z art. 65 TfUE budzi proponowany przepis 4 ust. 4.
W pozostałym zakresie projekt nie narusza prawa Unii Europejskiej.



Szef Kancelarii Sejmu








Lech Czapla




















6

Warszawa, 18 maja 2012 r.

BAS-WAPEiM-1150/12


Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o
zasadach wykonywania prawa własności górniczej przez Skarb Państwa w
zakresie wydobywania węglowodorów oraz utworzeniu Funduszu im.
Ignacego Łukasiewicza (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Piotr
Naimski), w wersji uwzględniającej autopoprawkę, jest projektem ustawy
wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a regulaminu
Sejmu




Poselski projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa własności
górniczej przez Skarb Państwa w zakresie wydobywania węglowodorów oraz
utworzeniu Funduszu im. Ignacego Łukasiewicza przewiduje zawiązanie spółki
akcyjnej w celu realizacji prawa własności górniczej Skarbu Państwa. Projekt
reguluje umowę o użytkowanie górnicze w zakresie wydobywania
węglowodorów i zasady postępowania z dokumentacją geologiczną. Projekt
przewiduje utworzenie Funduszu im. Ignacego Łukasiewicza. Fundusz miałby
mieć osobowość prawną, podlegać Sejmowi i służyć gromadzeniu i
inwestowaniu środków Skarbu Państwa z tytułu wykonywania prawa własności
górniczej w zakresie wydobywania węglowodorów. Zgodnie z art. 2 ust. 2
projektu, w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosować będzie się przepisy
ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163,
poz. 981).

Projekt ustawy nie ma na celu wykonania prawa Unii Europejskiej.
Projekt – w zakresie art. 9 ust. 4 w związku z art. 3 i art. 4 ust. 1 – jest sprzeczny
z prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa własności górniczej przez
Skarb Państwa w zakresie wydobywania węglowodorów oraz utworzeniu
Funduszu im. Ignacego Łukasiewicza, w wersji uwzględniającej autopoprawkę,

nie jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu
art. 95a regulaminu Sejmu.

Szef Kancelarii Sejmu

Lech Czapla







































2