Poselski projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa własności górniczej przez Skarb Państwa w zakresie wydobywania węglowodorów oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego Łukasiewicza

W pierwszym roku wydatki wyniosą 20 mln zł
W drugim, trzecim i czwartym roku po 10 mln zł
Wydatki zostaną pokryte z budżetu Skarbu Państwa
Wydatki związane z wnoszeniem kapitału w zamian za obejmowane akcje lub udziały w spółkach
wydobywczych mogą być pokrywane w szczególności z emisji obligacji, w tym przychodowych, o
których mowa w ustawie o obligacjach

3. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Ustawa z jednej strony wprowadza ograniczenie swobody działalności gospodarczej poprzez
wprowadzenie obowiązku prowadzenia działalności w zakresie wydobycia węglowodorów wyłącznie
w formie tzw. spółki wydobywczej określonej w art. 9 ust. 2 ust. 2 projektu. ustanowienie spółki do
eksploatacji górniczej złoża) z drugiej, zwiększy pewność prawa, poprzez dokładne określenie treści
umowy o użytkowanie złoża.

4. Wpływ regulacji na rynek pracy
Przedstawiony projekt nie spowoduje żadnych ujemnych skutków dla rynku pracy. Powstanie dwóch
nowych podmiotów publicznych: spółki Staszic S.A. oraz Funduszu im. Ignacego Łukasiewicza
spowoduje potrzebę zatrudnienia kilkudziesięciu osób do obsługi tych podmiotów

5. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionów
Przedstawiony projekt nie będzie miał wpływu na sytuację i rozwój regionów.

6. Wpływ regulacji na zdrowie ludzi i środowisko
Przedstawiony projekt nie będzie miał wpływu na zdrowie ludzi i środowisko.

7. Zgodność z prawem Unii Europejskiej
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.
Dyrektywa 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie warunków
udzielania i korzystania z zezwoleń na poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów (Dziennik
Urzędowy L 164/3 z dnia 30.06.1994 r. s.262-267) daje Państwu członkowskiemu dość szerokie pole
regulacji, jeśli chodzi o ukształtowanie przepisów regulujących udział państwa a także wykonywanie
praw przez podmiot zarządzający tym udziałem, zarówno w zakresie majątkowym jak i
korporacyjnym.
Rozwiązanie w projekcie jest wzorowane na przepisach duńskich. Przyjęty przez duńskim parlament
w dniu 11 czerwca 2002 r. Consolidated Act on the Use of the Danish Subsoil w art. 8 implementuje
te przepisy Dyrektywy 94/22/WE, które przewidują możliwość udziału Państwa lub spółki której
właścicielem jest Państwo w wydobyciu węglowodorów. Na tej podstawie duński Minister Transportu
i Energii wydał 27 kwietnia 2005 r. Bill on a Public Foundation Responsible for State Participation In
Hydrocarbon Licences and a State-owned Entity to Administer the Fundation. Przepisy
rozporządzenia, z uwzględnieniem różnic wynikających ze specyfiki porządków prawnych (brak
możliwości “dzielenia” decyzji administracyjnej w prawie polskim) stały się podstawa regulacji w
niniejszym projekcie.
Dodatkowo należy zauważyć, że Dyrektywa 94/22/WE ma na celu zapewnienie niedyskryminacyjnego
dostępu do prowadzenia działalności związanej z poszukiwaniem, badaniem i produkcja
węglowodorów.
W tym kontekście należy zwrócić uwagę na toczącą się przed ETS sprawę C-569/10 w której Komisja
podnosi szereg zarzutów uchybienia przez Rzeczpospolitą Polską postanowieniom dyrektywy
94/22/WE, wskazując, że niektóre z postanowień obecnie obowiązującej ustawy prawo geologiczne i
górnicze nie zapewniają niedyskryminacyjnego dostępu do prowadzenia działalności związanej z
poszukiwaniem, badaniem i produkcja węglowodorów.
Nowa ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze wprowadza szereg przepisów
przeciwdziałających dyskryminacji podmiotów ubiegających się o koncesję wydobywczą (m.in. art.
43 nowej ustawy wprowadza obowiązkowy przetarg na koncesje na poszukiwanie lub rozpoznawanie
złóż węglowodorów oraz wydobywanie węglowodorów ze złóż), jednak nie zmienia art. 47 ust. 3
„starej” ustawy, ustanawiającego wyłączne prawo do nieodpłatnego korzystania przez okres 5 lat
informacji geologicznych przez podmiot, który poniósł koszt ich wykonania. Oznacza to, ze podmiot
który uzyskał informację geologiczną w trakcie poszukiwania węglowodorów na podstawie koncesji
poszukiwawczej będzie miał uprzywilejowaną pozycję przy przystępowaniu do przetargu na koncesje
wydobywczą, będąc wyłącznym dysponentem informacji co do „zawartości” złoża. A to może być
traktowane jako dyskryminacja tych podmiotów, które nie prowadziły wcześniej prac geologicznych
na terenie objętym koncesją.
Proponowana ustawa wprowadzając szczegółowy reżim prawny dla poszukiwania i wydobycia
węglowodorów rozwiązuje ten problem. Zaproponowane w projekcie ustawy rozwiązania powodują
zerwanie związku pomiędzy koncesją poszukiwawczą a wydobywczą. Celem tych rozwiązań jest
zapewnienie wszystkim podmiotom zainteresowanym uzyskaniem koncesji wydobywczej na danym
złożu równego dostępu do informacji geologicznej obejmującej to złoże.
Regulacja zapewnia również zabezpieczenie interesów podmiotu, który sporządził dokumentację
geologiczną. W przypadku, gdy podmiot posiadający koncesję poszukiwawczą, który przygotował
informację geologiczną dla danego złoża nie wygrał przetargu, przysługuje mu zwrot wydatków
poniesionych na wytworzenie dokumentacji geologicznej obszaru, dla którego wydana została
koncesja wydobywcza w kwocie równej 200% zweryfikowanej wartości dokumentacji.

Warszawa, 18 maja 2012 r.

BAS–WAPEiM–1149/12

Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej
poselskiego projektu ustawy o zasadach wykonywania prawa własności
górniczej przez Skarb Państwa w zakresie wydobywania węglowodorów
oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego Łukasiewicza (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Piotr Naimski), w wersji uwzględniającej
autopoprawkę


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2012 r. poz. 32) sporządza się
następującą opinię:


I.
Przedmiot projektu ustawy

Poselski projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa własności
górniczej przez Skarb Państwa w zakresie wydobywania węglowodorów oraz
utworzeniu Funduszu im. Ignacego Łukasiewicza, w wersji uwzględniającej
autopoprawkę, przewiduje zawiązanie spółki akcyjnej w celu realizacji prawa
własności górniczej Skarbu Państwa. Projekt reguluje umowę o użytkowanie
górnicze w zakresie wydobywania węglowodorów i zasady postępowania z
dokumentacją geologiczną. Projekt przewiduje utworzenie Funduszu im.
Ignacego Łukasiewicza. Fundusz miałby mieć osobowość prawną, podlegać
Sejmowi i służyć gromadzeniu i inwestowaniu środków Skarbu Państwa z tytułu
wykonywania prawa własności górniczej w zakresie wydobywania
węglowodorów. Zgodnie z art. 2 ust. 2 projektu, w sprawach nieuregulowanych
w ustawie stosować będzie się przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. –
Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981).
Projekt zawiera przepisy przejściowe.
Zgodnie z projektem, ustawa miała wejść w życie 1 stycznia 2012 r.

II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem

II.1. Zgodnie z art. 45 ust. 1 i 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej (TfUE), zapewnia się swobodę przepływu pracowników wewnątrz
Unii. Swoboda ta obejmuje zniesienie wszelkiej dyskryminacji ze względu na
przynależność państwową między pracownikami państw członkowskich w
zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunków pracy.
Rozwinięciem regulacji traktatowej jest rozporządzenie Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) nr 492/2011 z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie
swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii (Dz. Urz. UE L 141 z
27.5.2011 r., s. 1; dalej: rozporządzenie 492/2011). Rozporządzenie 492/2011
(art. 3 ust. 1) zakazuje stosowania przepisów ustawowych, wykonawczych lub
administracyjnych państwa członkowskiego, jeżeli:
a) ograniczają lub uzależniają one od spełnienia warunków, które nie
dotyczą obywateli tego państwa, oferowanie pracy i ubieganie się o nią, dostęp
do zatrudnienia i jego wykonywanie przez cudzoziemców lub
b) mimo,
iż mają zastosowanie bez względu na przynależność państwową,
ich wyłącznym lub głównym celem lub skutkiem jest niedopuszczanie
obywateli innych państw członkowskich do oferowanego miejsca pracy.
Powyższe zakazy, przewidziane w rozporządzeniu 492/2011, nie dotyczą
warunków odnoszących się do znajomości języków wymaganej ze względu na
charakter oferowanego miejsca pracy.

II.2. Zgodnie z art. 194 ust. 2 akapit drugi TfUE, państwa członkowskie
zachowują prawo do określania warunków wykorzystania jego zasobów
energetycznych, wyboru między różnymi źródłami energii i ogólnej struktury
zaopatrzenia w energię.
Aktem prawa wtórnego dotyczącym eksploatacji węglowodorów jest
dyrektywa 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r.
w sprawie warunków udzielania i korzystania z zezwoleń na poszukiwanie,
badanie i produkcję węglowodorów (Dz. Urz. WE L 164 z 30.6.1994 r., s. 3;
dalej: dyrektywa 94/22). Zgodnie z dyrektywą 94/22, państwa członkowskie
zachowują prawo do ustalania w obrębie swoich terytoriów obszarów, które
mają być dostępne dla prowadzenia działań związanych z poszukiwaniem,
badaniem i produkcją węglowodorów. Dyrektywa 94/22 określa zasady
udzielania zezwoleń na poszukiwania lub badania na rzecz produkcji
węglowodorów. Dopuszcza również udział państwa w podmiotach zajmujących
się poszukiwaniem lub wydobywaniem węglowodorów, a także wpływ państwa
na skład takich podmiotów.

III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
III.1.
Przepis art. 23 ust. 2 lit. a projektu ustawy przewiduje, że
prezesem Funduszu im. Ignacego Łukasiewicza może być wyłącznie osoba
posiadająca udowodnioną znajomość języka polskiego.
Aby
stwierdzić, czy art. 23 ust. 2 lit. a projektu ustawy jest zgodny z art.
3 ust. 1 rozporządzenia 492/2011 należy ustalić, czy stanowisko prezesa

2
Funduszu ma taki charakter, że uzasadniony jest wymóg znajomości języka
polskiego.

Zgodnie z art. 17 projektu, Fundusz tworzy się w celu gromadzenia i
inwestowania środków Skarbu Państwa z tytułu wykonywania prawa własności
górniczej w zakresie wydobywania węglowodorów. Fundusz posiada
osobowość prawną, podlega Sejmowi RP, nie podlega regulacjom ustawy z dnia
27 października 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, ze
zm.). Zgodnie z art. 25 projektu, prezes Funduszu kieruje jego działalnością, w
szczególności podejmuje decyzje w sprawach związanych z lokowaniem
aktywów Funduszu. Prezes jest odpowiedzialny za prawidłowość i sprawność
realizacji zadań Funduszu. Prezes jest odpowiedzialny za gospodarkę finansową
Funduszu oraz za zarządzanie i gospodarowanie jego majątkiem. Bardziej
szczegółowo zadania prezesa Funduszu określa art. 26 projektu.
Trybunał Sprawiedliwości w wyroku w z 28 listopada 1989 r. w sprawie
C-379/87 Anita Groener przeciwko The Minister for Education and the City of
Dublin Vocational Education Committee1 orzekł, że powoływanie się na wymóg
znajomości języka nie może naruszać fundamentalnej swobody przepływu
pracowników. Zatem powoływanie się na ten wymóg nie może prowadzić do
stosowania rozwiązań nieproporcjonalnych do zamierzonego celu, ani do
stosowania ich w sposób dyskryminujący obywateli innych państw
członkowskich. Ponadto Trybunał uznał, że obywatele innych państw
członkowskich powinni mieć możliwość powtórzenia egzaminu ze znajomości
języka, gdyby w pierwszym podejściu uzyskali ocenę negatywną.
W świetle powyższego, sam wymóg znajomości języka polskiego przez
kandydata na prezesa Funduszu można uznać za uzasadniony, tym bardziej, że
dotyczy on wyłącznie prezesa, a nie pozostałych członków zarządu Funduszu2.

III.2.
Dyrektywa, co do zasady, jest implementowana do prawa
polskiego przez ustawę z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i
górnicze3. Opiniowany projekt przewiduje jedynie regulacje szczególne w

1 Wyrok dotyczył rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1612/68 z dnia 15 października 1968 r. w sprawie
swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty (Dz. Urz. WE L 257 z 19.10.1968 r., s. 2), ale
przepis art. 3 ust. 1 rozporządzenia 492/2011 jest odpowiednikiem art. 3 ust. 1 rozporządzenia 1612/68.
2 Należy jednak zwrócić uwagę, że projekt w żaden sposób nie określa sposobu weryfikacji znajomości języka
polskiego. Nie wiadomo kto, i na podstawie jakich kryteriów, będzie oceniał znajomość języka polskiego przez
kandydata na prezesa Funduszu. Może to prowadzić do dyskryminowania obywateli innych państw
członkowskich w dostępie do tego stanowiska, co będzie naruszało art. 3 ust. 1 rozporządzenia 492/2011.
3 Przedmiotem niniejszej opinii nie jest ocena zgodności ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i
górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947, ze zm.) z prawem Unii Europejskiej (która z dniem 1 stycznia
2012 r. została zastąpiona ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r., można wszakże zaznaczyć, że przed Trybunałem
Sprawiedliwości toczy się obecnie sprawa Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej (Sprawa C-
569/10) dotycząca implementacji dyrektywy 94/22 ustawą z 4 lutego 1994 r. Komisja podnosi trzy zarzuty
uchybienia przez Rzeczpospolitą Polską postanowieniom dyrektywy 94/22.
Po pierwsze, zdaniem Komisji, polska ustawa – Prawo geologiczne i górnicze oraz wykonujące ją
rozporządzenia przewidują wymogi, jakie musi spełnić zainteresowany podmiot w momencie składania wniosku
o uzyskanie zezwolenia na poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów, które plasują niektóre podmioty

3