Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o paszach

W celu zapewnienia bezpieczeństwa pasz i tym samym eliminacji wszelkich
bezpo rednich lub po rednich zagro eń dla ycia i zdrowia ludzi i zwierząt, na
podstawie art. 50 rozporządzenia nr 178/2002 ustanowiony został System Wczesnego
Ostrzegania o Niebezpiecznej ywno ci i Paszy (RASFF), obejmujący państwa
członkowskie, Komisję Europejską i Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa ywno ci
(EFSA). W ramach ustanowionego systemu RASFF, w ka dym państwie członkowskim
wyznaczony został punkt kontaktowy. Je eli wystąpi bezpo rednie lub po rednie
niebezpieczeństwo zagra ające zdrowiu ludzi lub zwierząt związane z paszami,
informacja o tym fakcie jest natychmiast przekazywana Komisji Europejskiej w ramach
systemu wczesnego ostrzegania. Powiadomieniu towarzyszy szczegółowe wyja nienie
powodów działania podjętego przez wła ciwe władze państwa członkowskiego, z
którego powiadomienie zostało wysłane. W ramach RASFF wycofywane są z rynku Unii
Europejskiej zarówno ywno ć i pasze zawierające, składające się lub wyprodukowane
z nieautoryzowanego w Unii Europejskiej GMO. Ograniczenia w swobodnym przepływie
towarów mogą dotyczyć jedynie sytuacji, w których dochodzi do nara enia zdrowia ludzi,
zwierząt i zagro enia dla rodowiska naturalnego i nie mogą nosić znamion restrykcji
między państwami.
Polskie przepisy zakazujące stosowania w ywieniu zwierząt pasz genetycznie
zmodyfikowanych oraz organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do
u ytku paszowego zostały zakwestionowane przez Komisję Europejską, która
trzykrotnie skierowała do Polski pisma w tym: dwa pisma administracyjne oraz
uzasadnioną opinię na podstawie art. 226 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę
Europejską, dotyczącą uchybienia zobowiązaniom wynikającym z rozporządzenia nr
1829/2003. W związku z uwarunkowaniami traktatowymi, jak równie z licznymi
protestami szeregu podmiotów kierowanymi do Parlamentu i Rządu, dokonana została
nowelizacja ustawy o paszach. Ustawą z dnia 26 czerwca 2008 r. o zmianie ustawy o
paszach (Dz. U. z 2008 r. Nr 144, poz. 899) dokonano przesunięcia terminu wej cia w
ycie zakazu wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania w ywieniu zwierząt
pasz genetycznie zmodyfikowanych oraz organizmów genetycznie zmodyfikowanych
przeznaczonych do u ytku paszowego do dnia 1 stycznia 2013 r.

3
Pomimo odło enia w czasie przedmiotowego zakazu, Komisja Europejska w dniu 21
czerwca 2011 r. zło yła przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej skargę do Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwo ci (ETS) wnosząc o:
- stwierdzenie, e poprzez wprowadzenie zakazu wytwarzania, wprowadzania do
obrotu i stosowania w ywieniu zwierząt w Polsce pasz genetycznie zmodyfikowanych
oraz organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do u ytku paszowego
Rzeczpospolita Polska uchybiła zobowiązaniom, które cią ą na niej na mocy art. 16 ust.
5, 19, 20 i 34 rozporządzenia nr 1829/2003;
- obcią enie Rzeczypospolitej Polskiej kosztami postępowania.
Zdaniem Komisji Europejskiej nie ma znaczenia, e wej cie w ycie zakazu zostało
w krajowym prawie odroczone, poniewa samo przyjęcie przez ustawodawcę
i opublikowanie spornych przepisów niezgodnych z prawem Unii Europejskiej stanowi
uchybienie zobowiązaniom cią ącym na Rzeczypospolitej Polskiej w związku
z wymienionym rozporządzeniem. Państwa członkowskie nie mogą wprowadzić do
prawa krajowego zakazu wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania w ywieniu
zwierząt pasz genetycznie zmodyfikowanych oraz organizmów genetycznie
zmodyfikowanych przeznaczonych do u ytku paszowego, o ile nie potwierdzono
badaniami szkodliwo ci okre lonego organizmu genetycznie zmodyfikowanego na
zdrowie ludzi, zwierząt oraz na rodowisko. Zabronione jest stosowanie praktyk
wprowadzania ograniczeń niepopartych danymi naukowymi. Zdaniem Komisji
Europejskiej, Polska nie uszanowała procedur przewidzianych w rozporządzeniu nr
1829/2003 w odniesieniu do wydawania zezwoleń na paszę GM, jak równie w zakresie
podejmowania
rodków zabezpieczających. Polska nie jest uprawniona do
wprowadzania w sposób jednostronny i niezale ny od procedur przewidzianych

w rozporządzeniu nr 1829/2003 zakazu wprowadzania do obrotu paszy GM.
Zakaz, którego datę wej cia w ycie ustalono na dzień 1 stycznia 2013 r., tworzy
sytuację niepewno ci prawnej, a Polska uchybia swoim obowiązkom wynikającym
z prawa Unii Europejskiej. Przesunięcie terminu wej cia w ycie zakazu o kolejne lata, tj.
do dnia 1 stycznia 2017 r. pozwoli na wnikliwą analizę wyników badań prowadzonych
przez polskie instytuty badawcze nad bezpieczeństwem stosowania takich pasz.

4
W związku z często wysuwanymi argumentami dotyczącymi ujemnego wpływu
ro lin i pasz GM, polskie badania naukowe dotyczące wpływu organizmów genetycznie
zmodyfikowanych na zdrowie ludzi i zwierząt oraz na rodowisko naturalne zostały
rozpoczęte w 2008 r. Na podstawie uchwały Rady Ministrów nr 306/2007 z dnia 20
grudnia 2007 r. wprowadzono aneks do programu wieloletniego „Biologiczne,
rodowiskowe i technologiczne uwarunkowania rozwoju produkcji zwierzęcej”.
W związku z powy szym w Instytucie Zootechniki – PIB w Krakowie, przy współudziale
Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – PIB w Puławach, przeprowadzone zostały
badania naukowe dotyczące zadania 3.4 programu wieloletniego pt. „Wpływ pasz GMO
na produkcyjno ć i zdrowotno ć zwierząt, transfer transgenicznego DNA w przewodzie
pokarmowym oraz jego retencję w tkankach i produktach ywno ciowych pochodzenia
zwierzęcego”.
Powy sze badania były prowadzone na krowach mlecznych, cielętach, lochach,
prosiętach i tucznikach, kurach nioskach i kurczętach rze nych. Do badań u yto dwóch
podstawowych pasz zmodyfikowanych genetycznie, istotnych dla krajowego bilansu
paszowego, tj.: rutę sojową odmiany odpornej na herbicyd zawierający glifosat oraz
ziarno kukurydzy mieszańca MON 810 odpornej na larwy szkodnika omacnicy
prosowianki. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, i skład chemiczny
ziarna kukurydzy MON 810 i jej konwencjonalnej linii rodzicielskiej wskazuje na ich
równowarto ć pokarmową w ywieniu zwierząt gospodarskich. Wyniki uzyskane w
do wiadczeniu na kurczętach rze nych wskazują, e stosowanie poekstrakcyjnej ruty
sojowej produkowanej z ro lin GM i ziarna kukurydzy GM nie mają negatywnego wpływu
na produkcyjno ć kurcząt rze nych. W wykonanym do wiadczeniu we wszystkich
grupach ywieniowych uzyskano bardzo dobre rezultaty wzrostowe, co wiadczy o
wysokiej warto ci pokarmowej stosowanych mieszanek, w tym równie zawierających
materiały paszowe genetycznie modyfikowane. Brak DNA specyficznego dla badanych
ro lin transgenicznych w tre ci dalszych odcinków przewodu pokarmowego (począwszy
od dwunastnicy) i w kale wiadczy o wysokiej efektywno ci jego trawienia u drobiu. Nie
stwierdzono obecno ci transgenicznego DNA w narządach wewnętrznych, krwi oraz
tkance mię niowej, a to wskazuje na brak transferu wykrywalnych fragmentów
transgenów z przewodu pokarmowego do organizmu ptaków. Powy sze praktycznie

5
wyklucza mo liwo ć transportu czynnych fragmentów transgenicznego DNA przez
barierę jelitową do organizmu, ich przechodzenie w formie niestrawionej przez jelita do
organizmu, jak równie przechodzenie w formie niestrawionej przez jelita i wydalanie
wraz z kałem do rodowiska. W przypadku kur niosek, przeprowadzona statystyczna
analiza dotychczasowych wyników nie wykazała adnego wpływu badanych surowców
paszowych GM na wydajno ć nie ną, pobranie i wykorzystanie paszy oraz jako ć jaj.
Analiza jaj nie wykazała obecno ci sekwencji DNA charakterystycznych dla kukurydzy
i soi GM. Na podstawie uzyskanych wyników na krowach z przetokami do wacza
stwierdzono,
e rozkład białka i suchej masy w waczu w komponentach
konwencjonalnych i GM przebiegał podobnie.
W dotychczas przeprowadzonych badaniach nie stwierdzono negatywnego wpływu
skarmiania ruty sojowej genetycznie modyfikowanej na jako ć i bezpieczeństwo
produktów zwierzęcych, zdrowie ludzi i zwierząt oraz na rodowisko.
W obawie o ryzyko wystąpienia negatywnych skutków stosowania pasz GMO,
a jednocze nie dbając o konkurencyjno ć polskich producentów rolnych przesunięcie
terminu wej cia w ycie zakazu do 2017 r. pozwoli na rzetelną analizę sektora oraz
wyników badań przeprowadzonych przez polskie instytuty naukowe, jednocze nie dając
mo liwo ć przeprowadzenia dodatkowych badań laboratoryjnych wykluczających bąd
potwierdzających negatywny wpływ pasz GMO.
Nale y podkre lić, e zawarto ć białka w dawce pokarmowej ma istotny wpływ na
tempo wzrostu zwierząt, ich wydajno ć i długo ć okresu tuczu, co w zasadniczy sposób
rzutuje na efektywno ć produkcji zwierzęcej i opłacalno ć hodowli. Zablokowanie
mo liwo ci importu ruty sojowej genetycznie zmodyfikowanej stanowić będzie istotny
problem, poniewa w Polsce, podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej,
występuje powa ny niedobór białka paszowego, na który nało ył się równie zakaz
stosowania w ywieniu zwierząt mączek pochodzenia zwierzęcego. Do 2000 r. bardzo
istotnym ródłem białka paszowego były mączki zwierzęce powszechnie stosowane w
produkcji pasz przemysłowych. W 2000 r. ich udział stanowił około 26% ogółu surowców
wysokobiałkowych wykorzystywanych przez krajowy przemysł paszowy.
Zakaz stosowania tych mączek w krajowym przemy le paszowym spowodował
powstanie znaczących niedoborów białka, które musiały być zastąpione

6
wysokobiałkowymi surowcami pochodzenia ro linnego. Zasadniczą rolę w pokryciu tych
niedoborów spełniają importowane ruty ro lin oleistych, w tym głównie poekstrakcyjna
ruta sojowa. aden z krajów Unii Europejskiej nie jest samowystarczalny

w zakresie pokrycia zapotrzebowania na białko paszowe. ruta sojowa importowana do
Polski głównie z Argentyny, Brazylii i USA jest w większo ci modyfikowana genetycznie.
Polska nie ma mo liwo ci zastąpienia soi genetycznie zmodyfikowanej w ywieniu
zwierząt poniewa główni wiatowi producenci i eksporterzy soi, uprawiający ponad 90%
jej wiatowej produkcji, przeszli prawie całkowicie na uprawę soi GM.
W przypadku wej cia w ycie ustawowego zakazu wytwarzania, wprowadzania do
obrotu i stosowania w ywieniu zwierząt pasz genetycznie zmodyfikowanych

i organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do u ytku paszowego
z pewno cią wystąpią trudno ci z zakupem surowca wolnego od GMO w ilo ci
spełniającej nasze zapotrzebowanie. W chwili obecnej ruta sojowa modyfikowana
genetycznie pokrywa w Polsce ponad 80% zapotrzebowania na białko paszowe, a jej
import w roku gospodarczym 2009/2010 wyniósł 1,9 mln ton. Import tego surowca do
całej Unii Europejskiej wyniósł w tym samym okresie ca 35 mln t.
Białko soi charakteryzuje się dobrym składem aminokwasowym, a jego strawno ć
jest większa ni w przypadku innych pasz. Mo liwo ci zastąpienia pasz genetycznie
zmodyfikowanych krajowymi komponentami wysokobiałkowymi są ograniczone zarówno
czynnikami uprawowymi, jak i ywieniowymi. Nale y stwierdzić, e nie jest mo liwe
zastąpienie w pełni
ruty sojowej w ywieniu zwierząt innymi surowcami
wysokobiałkowymi, tj. innymi ro linami strączkowymi lub rutą rzepakową.
W 2010 r. krajowa produkcja ro lin strączkowych ukształtowała się na poziomie 212
tys. ton (według danych Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ywno ciowej).
Obecnie polscy producenci pasz i hodowcy zwierząt nie mają więc realnych mo liwo ci
zastąpienia
ruty sojowej innymi substytutami pochodzenia krajowego, nie
modyfikowanymi genetycznie.
Od 2010 r. w Polsce realizowane jest wsparcie specjalne dla rolników uprawiających
ro liny strączkowe i motylkowate drobnonasienne w plonie głównym. Od 2012 r.
przewidziano zwiększenie puli rodków przeznaczonych na to wsparcie z 10,8 mln. euro
do 30 mln. euro rocznie. Notyfikowano równie Komisji Europejskiej przedłu enie

7