Poselski projekt ustawy o uregulowaniu praw byłych właścicieli do rekompensaty z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962

R o z d z i a ł 5
Zmiany w przepisach obowiązujących
Art. 21. W ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z
2009 r. Nr 93, poz. 768, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 6 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu prawa do rekompensaty,
o którym mowa w ustawie z dnia ....
o uregulowaniu praw byłych właścicieli do rekompensaty
z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 (Dz. U....
poz. ….) – z chwilą wypłaty rekompensaty.”;
2) w art. 7 po ust. 6 dodaje się ust. 7 w brzmieniu:
„7. Przy nabyciu prawa do rekompensaty, o którym mowa w przepisach
ustawy z dnia....... o uregulowaniu praw byłych właścicieli do
rekompensaty z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962
(Dz. U...... poz. …..) podstawę opodatkowania stanowi kwota
rekompensaty wraz z waloryzacją.”

Art. 22. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
(Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) w art. 21 w ust. 1 po pkt 139 dodaje się pkt 140 w
brzmieniu:
„140) dochody uzyskane przez osoby uprawnione, na podstawie ustawy
z dnia....... o uregulowaniu praw byłych właścicieli do rekompensaty z
tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 (Dz. U........poz.
….)
z
tytułu
wypłaty
rekompensaty
wraz
z waloryzacją.”

Art. 23. W ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami
rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2012 r. poz. 1187 oraz z 2013 r. poz. 155) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 6 w ust. 1 po pkt 10 dodaje się pkt 11 w brzmieniu:

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 75, poz. 398, Nr 85, poz.
458, Nr 149, poz. 887 i Nr 171, poz. 1016 oraz z 2013 r. poz. 1036.
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz. 362, 596, 769, 1278,
1342, 1448, 1529 i 1540, z 2013 r. poz. 21, 888, 1027, 1036, 1287, 1304, 1387 i 1717 oraz z 2014 r. poz. 223, 312,
567, 598, 773, 915, 1052 i 1215.

10

„11) gospodarowania
nieruchomościami na cele rekompensat,
o których mowa w art. 28 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia.....

o uregulowaniu praw byłych właścicieli do rekompensaty
z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 (Dz.
U.......poz. ….) na zasadach określonych odrębnymi przepisami.”;
2) w art. 20 po ust. 5c dodaje się ust. 5d w brzmieniu:
„5d. Kwoty
stanowiące różnicę między środkami uzyskanymi
z gospodarowania mieniem Zasobu w danym roku obrotowym
z tytułów, o których mowa w art. 20c ust. 1 pkt 1, a środkami
wydatkowanymi na realizację zadań, o których mowa w art. 20
ust. 4 i 5, podlegają przekazaniu przez Agencję na Fundusz
Reprywatyzacyjny, w terminie do dnia 30 czerwca roku
następnego.”;
3) w art. 20c w ust. 1 w pkt 2 po literze e dodaje się literę f w brzmieniu:
„f) koszty wykonywania przez Agencję ustawy z dnia .....
o uregulowaniu praw byłych właścicieli do rekompensaty
z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 (Dz. U.
......poz. …)”;
4) w art. 24 w ust. 1 po pkt 6 dodaje się pkt 7 w brzmieniu:
„7) sprzedaży nieruchomości, o których mowa w art. 28 ust. 2 pkt 2
ustawy z dnia ..... o uregulowaniu praw byłych właścicieli do
rekompensaty z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-
1962 (Dz. U.......poz. …..) – począwszy od dnia 1 stycznia 2010 r. –
w wysokości określonej w rocznym planie finansowym Zasobu
Własności Rolnej Skarbu Państwa od wejścia w życie tej ustawy.”

Art. 24. W ustawie z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U.
z 2013 r. poz. 216 i 1643 oraz z 2014 r. poz. 598 i 612) w art. 56 w ust. 1 w pkt 1 po lit. b dodaje
się lit. ba w brzmieniu:
„ba) wypłatę rekompensat przyznanych na podstawie art. 7 ust. 4 ustawy z
dnia ….. o uregulowaniu praw byłych właścicieli do rekompensaty z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 (Dz. U. …poz….),”.

Art. 25. W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami
(Dz. U. z 2014 r. poz. 518, 659, 805, 822 i 906) w art. 23 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
„4.
Od wpływów uzyskanych z gospodarowania nieruchomościami Skarbu
Państwa, o których mowa w ust. 1 przekazuje się 5% tych wpływów na
państwowy fundusz celowy pod nazwą Fundusz Reprywatyzacyjny.”

11

Art. 26. W ustawie z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej
(Dz. U. z 2013 r. poz. 743 i 984 oraz z 2014 r. poz. 496, 829, 915 i 932) w art. 25 ust. 1 otrzymuje
brzmienie:
„1. Dział Skarb Państwa obejmuje sprawy dotyczące gospodarowania
mieniem Skarbu Państwa, w tym komercjalizacji i prywatyzacji
przedsiębiorstw państwowych oraz narodowych funduszy inwestycyjnych
i ich prywatyzacji, a także rekompensat za przejęte przez państwo nieru-
chomości w latach 1944-1962, jak również ochrony interesów Skarbu
Państwa – z wyjątkiem spraw, które na mocy odrębnych przepisów
przypisane są innym działom.”.

Art. 27. W ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2012 r. poz.
1282, 1448 i 1512, z 2013 r. poz. 21, 455 i 1650 oraz z 2014 r. poz. 312) w art. 2 ust. 1 pkt 1 po lit.
l wpisuje się literę m w brzmieniu:
„m) rekompensat w rozumieniu ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa
do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi
granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2014 r.
poz. 1090) oraz ustawy z dnia .... o uregulowaniu praw byłych właścicieli
do
rekompensaty
z
tytułu
nacjonalizacji
nieruchomości
w latach 1944-1962 (Dz. U. ...poz. …),”.

Art. 28. W ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
(Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594, z późn. zm.)) w art. 79 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„3. Sąd z urzędu zwraca stronie całą opłatę w przypadku umorzenia postępowania
w związku ze złożeniem wniosku o rekompensatę na podstawie ustawy z dnia.......
o
uregulowaniu
praw
byłych
właścicieli
do
rekompensaty
z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 (Dz. U......poz. ….).

Rozdział 6
Przepisy przejściowe i końcowe

Art. 29. Do postępowań zakończonych wydaniem decyzji lub zaświadczeń
potwierdzających prawo do rekompensaty stosuje się art. 145, art. 145a, art. 146 § 2, art. 147–152,
art. 154 § 2, art. 155–159 oraz art. 161–163 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks

3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 152, poz. 1016, Nr 197,
poz. 1307, z 2011 r. Nr 92, poz. 531, Nr 106, poz. 622, Nr 149, poz. 887, Nr 163, poz. 981, Nr 240, poz. 1431, z 2012
r. poz. 1101, z 2013 r. poz. 429, z 2014 r. poz. 24, 40, 528, 545.

12

postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 oraz z 2014 r. poz. 183 i 1195),
z tym że w przypadku zaświadczeń przepisy te stosuje się odpowiednio.
Art. 30. Postępowania w sprawach potwierdzenia prawa do rekompensaty wszczęte
i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy prowadzi się na podstawie jej
przepisów.
Art. 31. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.

















13


UZASADNIENIE
1. Wyjaśnienie celu projektowanej ustawy
Celem projektowanej ustawy jest długo oczekiwana realizacja - w formie możliwej do
udźwignięcia przez państwo - zadania publicznego polegającego na zaspokojeniu roszczeń
właścicieli nieruchomości znacjonalizowanych w latach 1944-1962. Przepisy ustawy mają także
zastosowanie do nieruchomości przejętych przez państwo na terenie miasta stołecznego
Warszawy na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu
gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279). Przedmiotowa ingerencja prawna
ma trojaki wydźwięk społeczny polegający na:
1) zaspokojeniu roszczeń byłych właścicieli (w sposób adekwatny do kondycji finansowej
państwa);
2) rozwiązaniu nabrzmiałego problemu dotyczącego lokatorów znacjonalizowanych
nieruchomości będących ofiarami „czyścicieli kamienic”;
3) ochronie przestrzeni publicznej (parków, szkół, przedszkoli, boisk, dziedzictwa
narodowego, np. Królikarni) przed skutkami dzikiej reprywatyzacji.
Sprawa roszczeń do budynków, zwrotów i ochrony lokatorów, którzy bronią się przed
przybierającą patologiczne formy eksmisją to bolączka nie tylko Warszawy, ale także całej Polski.
Problem jest szeroki. Lokatorzy boją się, że stracą mieszkania, a mieszkańcy stolicy, że zniknie
ich szkoła (jak na przykład ta przy Twardej, czy park przy ulicy Szarej).
Jednakże należy zaznaczać, iż wszystkim wnioskom o przyznanie rekompensaty należy
bacznie się przyglądać zwłaszcza, iż dotychczasowa forma pozbywania się majątku,
w szczególności przez stolicę, budzi szereg wątpliwości. Bezkrytyczne oddawanie nieruchomości
rzekomo prawowitym właścicielom, którzy po kilkudziesięciu latach zgłaszają się np. po
kamienice należy ocenić negatywnie. Zgodnie z konstytucyjną zasadą demokratycznego państwa
prawnego i sprawiedliwości społecznej - wynikającą z art. 2 Konstytucji RP - Państwo powinno
stanąć po stronie słabszych - czyli dręczonych lokatorów - a nie właścicieli kamienic, gdyż
jednych krzywd nie można naprawiać następnymi krzywdami. Ponadto należy mieć na uwadze
niezaprzeczalny fakt, iż Warszawa po wojnie to był ocean gruzów. Właściwie nie było żadnych
kamienic, więc żądania ich zwrotu należy uznać za kuriozalne i traktować w kategoriach nadużyć
finansowych na szkodę Państwa.

1) Zgodnie z art. art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące
odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków,
jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
14