Poselski projekt ustawy o uregulowaniu praw byłych właścicieli do rekompensaty z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962

Druk nr 3436


Warszawa, 24 października 2014 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja




Pan

Radosław Sikorski

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o uregulowaniu praw byłych właścicieli
do rekompensaty z tytułu nacjonalizacji
nieruchomości w latach 1944-1962.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Dariusza Jońskiego.



(-) Romuald Ajchler; (-) Leszek Aleksandrzak; (-) Marek Balt; (-) Anna
Bańkowska; (-) Piotr Chmielowski; (-) Jacek Czerniak; (-) Tomasz
Garbowski;
(-) Tadeusz
Iwiński; (-) Tomasz Kamiński; (-) Adam
Kępiński; (-) Zbigniew Matuszczak; (-) Grzegorz Napieralski; (-) Marek
Niedbała; (-) Cezary Olejniczak; (-) Artur Ostrowski; (-) Stanisława
Prządka;
(-) Małgorzata
Sekuła-Szmajdzińska;
(-) Tadeusz
Tomaszewski; (-) Jerzy Wenderlich; (-) Bogusław Wontor; (-) Stanisław
Wziątek; (-) Zbyszek Zaborowski; (-) Ryszard Zbrzyzny.

projekt
USTAWA
z dnia 2014 r.
o uregulowaniu praw byłych właścicieli do rekompensaty z tytułu nacjonalizacji
nieruchomości w latach 1944-1962

R o z d z i a ł 1
Przepisy ogólne

Art. 1. Ustawa reguluje prawa byłych właścicieli do rekompensaty z tytułu nacjonalizacji
nieruchomości w latach 1944-1962:
1) na podstawie przepisów:
a) dekretu Naczelnika Państwa z dnia 16 grudnia 1918 r. w przedmiocie
przymusowego zarządu państwowego (Dz. Pr. P. P. Nr 21, poz. 67 oraz
z 1927 r. Nr 49, poz. 437),
b) dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na
obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279).
c) dekretu z dnia 13 listopada 1945 r. o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego
„Film Polski” (Dz. U. Nr 55, poz. 308),
d) ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych
gałęzi gospodarki narodowej (Dz. U. Nr 3, poz. 17, Nr 71,

poz. 389 i Nr 72, poz. 394, z 1958 r. Nr 45, poz. 224 oraz z 1969 r. Nr 13,
poz. 95),
e) dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz.
U. Nr 13, poz. 87, Nr 49, poz. 279, Nr 71, poz. 389 i Nr 72, poz. 395,
z 1947 r. Nr 19, poz. 77 i Nr 66, poz. 402, z 1948 r. Nr 57, poz. 454 oraz
z 1969 r. Nr 13, poz. 95),
f) dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele
użyteczności publicznej w okresie wojny 1939-1945 r. (Dz. U. Nr 20,
poz. 138 oraz z 1949 r. Nr 65, poz. 527),
g) dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa
niepozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich,
położonych w niektórych powiatach województwa białostockiego, lubelskiego,
rzeszowskiego i krakowskiego (Dz. U. Nr 46, poz. 339 oraz

z 1958 r. Nr 17, poz. 71),
h) ustawy z dnia 25 lutego 1958 r. o uregulowaniu stanu prawnego mienia
pozostającego pod zarządem państwowym (Dz. U. Nr 11, poz. 37 oraz
z 1968 r. Nr 3, poz. 6);
2) bez podstawy prawnej lub z naruszeniem prawa;
3) zajęte od dnia 1 września 1939 r. przez okupacyjne władze niemieckie, a następnie
w latach 1944-1962 przejęte przez państwo.
Art. 2. Przepisy ustawy nie mają zastosowania do nieruchomości rolnych (gruntów rolnych), o
których mowa w art. 461 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r.
poz. 121 i 827).

Art. 3. 1. Prawo do rekompensaty przysługuje osobie fizycznej, która była właścicielem
nieruchomości, w rozumieniu art. 46 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, w
dniu jej znacjonalizowania - zwanej dalej „osobą uprawnioną”.
2. Prawo do rekompensaty, o którym nowa w ust. 1, nie przysługuje osobie:
1) której na podstawie przepisów i zdarzeń określonych w art. 1 przysługiwały
w stosunku do państw obcych uprawnienia odszkodowawcze, wynikające z umów
międzynarodowych zawartych po dniu 1 stycznia 1944 r. między państwem polskim lub jego
rządem a państwami obcymi lub ich rządami;
2) której mienie zostało przejęte przez państwo polskie bez odszkodowania w związku
z wykonaniem Umowy Poczdamskiej i innych aktów międzynarodowych jako przysługujące
Polsce reparacje wojenne;
3) która utraciła obywatelstwo polskie na podstawie dekretu z dnia 13 września 1946 r. o
wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego osób narodowości niemieckiej (Dz. U. Nr 55,
poz. 310, z 1947 r. Nr 65, poz. 390 i Nr 66, poz. 404, z 1948 r. Nr 57, poz. 453 oraz z 1949 r. Nr
32, poz. 238 i Nr 65, poz. 533);
4) która utraciła obywatelstwo polskie na podstawie art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 stycznia
1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4, poz. 25).
3. Przepis ust. 2 stosuje się do spadkobierców i następców prawnych tej osoby.
Art. 4. W przypadku gdy nieruchomości znacjonalizowane w latach 1944-1962 były
przedmiotem
współwłasności,
prawo
do
rekompensaty
przysługuje
wszystkim
współwłaścicielom, spełniającym wymogi określone w art. 1, albo niektórym z nich, wskazanym
przez pozostałych współwłaścicieli. Wskazanie osoby uprawnionej do rekompensaty następuje
2

przez złożenie oświadczenia z podpisem poświadczonym notarialnie lub przed organem
administracji publicznej albo przez złożenie oświadczenia w polskiej placówce konsularnej.
Art. 5. W przypadku śmierci właściciela nieruchomości znacjonalizowanej w latach 1944-
1962, prawo do rekompensaty przysługuje wszystkim spadkobiercom albo niektórym
z nich, wskazanym przez pozostałych spadkobierców. Wskazanie osoby uprawnionej do
rekompensaty następuje przez złożenie oświadczenia z podpisem poświadczonym notarialnie lub
przed organem administracji publicznej albo przez złożenie oświadczenia w polskiej placówce
konsularnej.
R o z d z i a ł 2
Forma potwierdzania prawa do rekompensaty

Art. 6. Prawo do rekompensaty potwierdzone na podstawie niniejszej ustawy jest
niezbywalne.
Art. 7. 1. Potwierdzenie prawa do rekompensaty następuje na wniosek osoby ubiegającej
się o potwierdzenie tego prawa, złożony nie później niż do dnia 31 grudnia
2018 r.
2. Po upływie wymienionego w ust. 1 terminu uprawnienie do złożenia wniosku wygasa.
3. Wniosek o potwierdzenie prawa do rekompensaty w przypadkach, o których mowa w
art. 4 i 5, składa współwłaściciel lub spadkobierca, lub wskazana osoba uprawniona do
rekompensaty.
4. Prawo do rekompensaty potwierdza, w drodze decyzji:
1) wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy będącego
właścicielem nieruchomości znacjonalizowanej w latach 1944-1962 albo
2) wojewoda właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania osoby będącej
właścicielem nieruchomości znacjonalizowanej w latach 1944-1962, jeżeli
o zaliczenie ubiegają się spadkobiercy tej osoby, albo
3) wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania jednego
z wnioskodawców wskazanego przez pozostałych, jeżeli współwłaściciele nieruchomości
mieszkają lub mieszkali w różnych województwach, albo
4) wojewoda właściwy ze względu na miejsce złożenia wniosku, jeżeli nie można określić
właściwości zgodnie z pkt 1–3.
5. Wojewoda, do którego wpłynął wniosek o potwierdzenie prawa do rekompensaty,
zawiadamia o wszczęciu postępowania wojewodów właściwych ze względu na miejsce
3

zamieszkania pozostałych współwłaścicieli lub spadkobierców, lub wskazanych osób
uprawnionych do rekompensaty.
Art. 8. 1. Do wniosku, o którym mowa w art. 7 ust. 1-3, wnioskodawca dołącza:
1) dokumenty poświadczające prawo do przejętej nieruchomości, w szczególności odpis
księgi wieczystej lub inny dokument potwierdzający prawo własności nieruchomości
w dniu jej przejęcia przez państwo;
2) urzędowo poświadczoną kserokopię dowodu osobistego lub innego dokumentu
tożsamości.
2. Spadkobiercy, o których mowa w art. 5, dołączają do wniosku prawomocne
postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.
3. Do reprezentowania osoby uprawnionej wymagane jest pełnomocnictwo szczególne w
formie notarialnej. Jeżeli osobę uprawnioną reprezentuje pełnomocnik, którym jest adwokat lub
radca prawny pełnomocnictwo nie wymaga formy notarialnej. Jeżeli pełnomocnictwo jest
sporządzone za granicą, to powinno ono być potwierdzone przez właściwą miejscowo polską
placówkę konsularną. Pełnomocnictwo wygasa z chwilą śmierci osoby reprezentowanej.

Art. 9. 1. Wojewoda, po wszczęciu postępowania, dokonuje oceny spełnienia wymogów, o
których mowa w art. 3 ust. 1 i art. 4 i 5 oraz art. 7 ust. 1- 3, na podstawie dowodów, o których
mowa w art. 8.
Pozytywna
ocena
następuje
w
drodze
postanowienia.
W postanowieniu wojewoda wzywa wnioskodawcę do:
1) wskazania jednej z wybranych form realizacji prawa do rekompensaty, określonej w art.
15 ust. 1;
2) wskazania numeru rachunku bankowego, w przypadku wyboru świadczenia pieniężnego
realizowanego w formie przelewu;
3) dołączenia do wniosku, o którym mowa w art. 7 ust. 1, operatu szacunkowego
sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego, w którym została określona wartość
nieruchomości znacjonalizowanych w latach 1944-1962;
4) w przypadku, o których mowa w art. 8 ust. 4, dołączenia również operatu
szacunkowego, w którym została określona wartość nabytego prawa własności nieruchomości
albo wartość nabytego prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej i wartość
położonych na niej budynków, a także innych urządzeń albo lokali.
2. W przypadku niespełnienia wymogów, o których mowa w art. 3 ust. 1 i art. 4 i 5 oraz
art. 7 ust. 1- 3, wojewoda wydaje decyzję o odmowie potwierdzenia prawa do rekompensaty.
4