Rządowy projekt ustawy o administracji podatkowej

W projekcie ustawy (art. 13 ust. 3) przewiduje się także możliwość przenoszenia
niektórych zadań realizowanych przez dyrektora izby skarbowej albo naczelnika urzędu
skarbowego do wykonywania przez innego niż odpowiednio właściwy miejscowo
dyrektor izby skarbowej albo naczelnik urzędu skarbowego. Rozwiązanie takie pozwoli
na tworzenie tzw. centrów kompetencyjnych, np. w zakresie przygotowania oraz
doręczania korespondencji, cyfryzacji, archiwizacji, centralnej obsługi ryzyka
zewnętrznego. Przenoszenie kompetencji pomiędzy organami będzie mogło mieć
miejsce jedynie w poziomie. W takich sytuacjach Minister Finansów będzie mógł,
w drodze rozporządzenia, wyznaczyć dyrektora izby skarbowej lub naczelnika urzędu
skarbowego do wykonywania niektórych zadań należących odpowiednio do innego
dyrektora izby skarbowej lub naczelnika urzędu skarbowego, określając te zadania oraz
terytorialny zasięg ich działania, kierując się sprawnym i efektywnym wykonywaniem
zadań (art. 13 ust. 5). Przy tym istotne jest, iż terytorialny zasięg działania, określony
w powyższy sposób, będzie mógł obejmować terytorialny zasięg działania innego
dyrektora izby skarbowej lub naczelnika urzędu skarbowego (art. 13 ust. 6 projektu).
Wypełnienie obu ww. delegacji pozwoli Ministrowi Finansów na elastyczne zarządzanie
podległymi mu organami administracji podatkowej i niezwłoczne reagowanie na
pojawiające się nowe potrzeby w zakresie usprawnienia i podniesienia efektywności
wykonywanych zadań przez administrację podatkową, jak również sprawną obsługę
poszczególnych kategorii podatników i płatników.
Ponadto przepis art. 13 ust. 7 projektu przewiduje, iż wykonywanie przez administrację
podatkową podstawowego zadania, jakim jest pobór podatków i należności
pieniężnych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 i 2 projektu, może być wykonywane
przy użyciu wspólnego rachunku bankowego urzędu obsługującego naczelnika urzędu
skarbowego prowadzonego dla obsługi wszystkich naczelników urzędów skarbowych
w odniesieniu do określonego rodzaju należności. Prowadzenie wspólnego rachunku
bankowego, o którym mowa wyżej, będzie również możliwe w zakresie
wykonywanego przez naczelnika urzędu skarbowego zadania określonego w art. 10 ust.
1 pkt 4 projektu w zakresie dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na
rachunkach bankowych urzędu obsługującego naczelnika urzędu skarbowego.
Uzasadnieniem dla wprowadzenia ww. przepisu jest fakt, iż w obecnym stanie prawnym
funkcjonuje rozwiązanie, w oparciu o które każdy urząd skarbowy dla gromadzenia
16
wpływów, zgodnie z określoną właściwością, posiada w NBP oddzielne rachunki
bankowe dla wpływów z:
– podatku dochodowego od osób prawnych,
– podatku dochodowego od osób fizycznych,
– podatku od towarów i usług,
– pozostałych dochodów.
Zatem zwiększanie efektywności działań administracji podatkowej możliwe będzie
również między innymi poprzez centralizację zadań i przekazywanie do obsługi przez
wybranych naczelników poszczególnych rodzajów należności budżetowych.
Centralizacja niektórych zadań obejmująca województwo, kraj lub inny obszar
wymagała będzie dla gromadzenia wpływów z należności objętych tą centralizacją
otwierania nowych rachunków bankowych dla urzędu skarbowego obsługującego
naczelnika, któremu powierzono wykonywanie tych zadań. W związku z powyższym
planowane jest utworzenie czterech rachunków centralnych, służących do obsługi
należności budżetowych (podatek dochodowy od osób prawnych, podatek dochodowy
od osób fizycznych, podatek od towarów i usług oraz dla pozostałych dochodów).
Natomiast w ramach tych rachunków funkcjonować będą mikrorachunki dla
poszczególnych urzędów skarbowych, tak aby podatnicy mieli możliwość wpłacania
należnych podatków według dotychczasowych zasad.
Przepis art. 13 ust. 8 projektu zawiera delegację ustawową dla Ministra Finansów do
wyznaczenia, w drodze rozporządzenia, naczelnika urzędu skarbowego do
dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku, o którym mowa
w ust. 7 projektu, oraz rodzaj należności pieniężnych, które będą obsługiwane przy
użyciu tego rachunku.
W związku z rozwojem narzędzi teleinformatycznych funkcjonujących w polskiej
przestrzeni gospodarczo-społecznej, jak również w świetle rozwiązań stosowanych
w innych krajach OECD, polska administracja podatkowa stoi przed wyzwaniem
sprostania współczesnym oczekiwaniom podatników w zakresie ułatwień wykonywania
przez nich obowiązków podatkowych. Oczekiwania te wymuszają na polskiej
administracji podatkowej przygotowanie narzędzi, które umożliwią załatwianie spraw
przez podatnika w dowolnej jednostce administracji podatkowej oraz zapewnią
17
wdrożenie rozwiązań pozwalających na elektroniczną komunikację podatnika
z administracją podatkową.
Z uwagi na planowane stopniowe wdrażanie świadczenia usług w formie elektronicznej
dla krajowych, jak również zagranicznych jednostek administracji, polska administracja
podatkowa jest zobowiązana do przygotowania skutecznych narzędzi, które zapewnią
w przyszłości możliwość pełnej elektronicznej komunikacji. Rozwiązaniem, które leży
u podstaw skutecznego wdrożenia rozwiązań elektronicznych w komunikacji
administracji podatkowej z podatnikiem, jak również z innymi jednostkami
administracji, jest utworzenie Centralnego Rejestru Danych Podatkowych (art. 14
projektu). Stworzenie ram prawnych i strukturalnych dla wskazanego Rejestru zapewni
fundament dla wdrożenia rozwiązań informatycznych spełniających oczekiwania
zarówno podatników, jak i współpracujących z administracją podatkową krajowych
i zagranicznych jednostek administracji publicznej.
Centralny Rejestr Danych Podatkowych (CRDP) będzie prowadzony w systemie
teleinformatycznym, zaś administratorem danych w nim zawartych będzie Minister
Finansów. Rejestr ten będzie służył do gromadzenia i przetwarzania danych
wynikających w szczególności z deklaracji składanych przez podatników, płatników
i ich następców prawnych, jak również z decyzji, postanowień oraz innych dokumentów
związanych z obowiązkami wynikającymi z przepisów prawa podatkowego. Ponadto
w CRDP będą także gromadzone oraz przetwarzane dane wynikające z tytułów
wykonawczych i innych dokumentów przekazanych naczelnikowi urzędu skarbowego
do realizacji jego zadań. Przewiduje się także, że będzie on służył przetwarzaniu danych
zgromadzonych w Centralnym Rejestrze Podmiotów Krajowej Ewidencji Podatników.
Zobowiązanymi do wprowadzania do ww. Rejestru przedmiotowych danych będą:
Minister Finansów, dyrektor izby skarbowej, dyrektor izby celnej, dyrektor Biura
Krajowej Informacji Podatkowej, dyrektor urzędu kontroli skarbowej, naczelnik urzędu
skarbowego oraz naczelnik urzędu celnego (art. 14 ust. 3 projektu). Rejestr będzie
wykorzystywany przede wszystkim do wykonywania ustawowych zadań przez organy
administracji podatkowej.
Ponadto z danych zgromadzonych w CRDP będą mogły korzystać także inne organy,
w tym w szczególności organy podległe i nadzorowane przez Ministra Finansów, na
podstawie przypisanych tym organom uprawnień wynikających z odrębnych przepisów,
18
z uwzględnieniem przepisów Ordynacji podatkowej. Zatem można wskazać,
iż w przypadku organów kontroli skarbowej oraz wywiadu skarbowego podstawę do
udostępniania danych z CRDP dają odpowiednio przepisy art. 7 ust. 2 i art. 36h ust. 1
ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2011 r . Nr 41,
poz. 214, z późn. zm.). Przepis art. 7 ust. 2 ww. ustawy stanowi bowiem, iż przy
wykonywaniu swoich zadań organy kontroli skarbowej są uprawnione do nieodpłatnego
korzystania z informacji gromadzonych w aktach spraw, zbiorach danych, ewidencjach
i rejestrach przez organy administracji rządowej i samorządowej, sądy, państwowe
i samorządowe jednostki organizacyjne oraz państwowe osoby prawne, w tym również
z informacji zapisanych w formie elektronicznej, z zastrzeżeniem zachowania zasad
określonych w odrębnych przepisach. W myśl natomiast art. 36h ust. 1 tej ustawy,
wywiad skarbowy w zakresie koniecznym do wykonywania ustawowych zadań może
uzyskiwać, gromadzić i przetwarzać informacje, w tym również dane osobowe, ze
zbiorów danych prowadzonych na podstawie odrębnych przepisów przez organy
władzy publicznej, a w szczególności z Krajowego Rejestru Karnego oraz
Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności. Z kolei organy Służby
Celnej będą mogły wykorzystywać dane z CRDP na podstawie przepisu art. 7 ust. 6
ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2013 r. poz. 1404, z późn.
zm.) wskazującego, iż organy Służby Celnej, w zakresie niezbędnym do realizacji
zadań, są uprawnione do korzystania z informacji gromadzonych w systemach
teleinformatycznych przez organy podatkowe, organy kontroli skarbowej oraz organy
Straży Granicznej, które to organy umożliwiają dostęp do gromadzonych przez siebie
informacji za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej lub oprogramowania
interfejsowego, o którym mowa w art. 3 pkt 11 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r.
o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Także
Generalny Inspektor Informacji Finansowej będzie mógł korzystać z CRDP na
podstawie wniosku złożonego w trybie art. 15 ustawy z dnia 16 listopada 2000 r.
o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2014 r.
poz. 455).



19
Rozdział 3
Obsługa i wsparcie podatnika
Misją polskiej administracji podatkowej jest pozyskiwanie dochodów budżetowych
przy maksymalizacji poziomu dobrowolnego wypełniania obowiązków podatkowych
i zapewnieniu podatnikom wysokiej jakości obsługi w warunkach jednolitego
stosowania przepisów prawa podatkowego. Administracja podatkowa działa zatem
w dwóch obszarach, które są ze sobą wzajemnie powiązane, ale które w odmienny
sposób wpływają na jej wizerunek.
Pierwszy z tych obszarów, czyli zadania, dla których realizacji administracja podatkowa
została powołana, nie powinny się co do zasady zmieniać. Drugi obszar to organizacja
administracji podatkowej, czyli to, w jaki sposób zadania główne są wykonywane i jak
postrzegany jest ich główny adresat, czyli podatnik. Od dłuższego czasu działania
administracji podatkowej zmierzają w kierunku zmiany podejścia i nastawienia do
podatnika jako do klienta. Jednym z takich przedsięwzięć jest projektowany obecnie
system obsługi i wsparcia podatnika. Celem wprowadzenia systemu obsługi i wsparcia
podatnika jest pomoc administracji podatkowej w realizacji obowiązków podatkowych
w konkretnej sytuacji podatnika czy też np. płatnika. Ma to spowodować wzrost
samodzielnego, prawidłowego i dobrowolnego poziomu wypełniania obowiązków
podatkowych. Zakłada się, że rezultatem powyższego będzie redukcja liczby błędów
popełnianych przez podatników lub płatników, budowa poczucia bezpieczeństwa
u podatników poprzez zwiększenie ich świadomości prawnopodatkowej. Wdrożenie
systemu będzie realizowane poprzez usprawnienie istniejących rozwiązań lub
wdrożenie nowych, w trzech obszarach:
1) informacja podatkowa (zarządzanie wiedzą podatkową);
2) standardy pracy administracji podatkowej w świadczeniu usług podatnikom;
3) wsparcie podatnika w indywidualnej sprawie.
Najważniejszym jednak zakładanym efektem będzie zwiększenie zaufania do
administracji podatkowej i budowa przyjaznego wizerunku urzędu, co w przyszłości
skutkować będzie większą skłonnością podatników do prawidłowej realizacji
obowiązków podatkowych. Stąd też w art. 15 projektu przewidziano, że obsługa
i wsparcie dedykowane podatnikom, płatnikom, następcom prawnym itp., zwana
obsługą i wsparciem podatnika, będzie realizowana w szczególności przez:
20