Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw

Ministerstwo Edukacji Narodowej




13.11.2014 r.



Raport z konsultacji

Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw został
w dniu 22 lipca 2014 r. przekazany do konsultacji publicznych następującym podmiotom:

1) Forum Związków Zawodowych;
2) Niezależnemu Samorządnemu Związkowi Zawodowemu „Solidarność”;
3) Ogólnopolskiemu Porozumieniu Związków Zawodowych;
4) Business Center Club;
5) Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan,
6) Pracodawcom Rzeczypospolitej Polskiej;
7) Związkowi Rzemiosła Polskiego;
8) Federacji Inicjatyw Oświatowych;
9) Fundacji „Edukacja dla przyszłości”;
10) Fundacji Instytut Nowoczesnej Edukacji;
11) Fundacji Panoptykon;
12) Fundacji Rozwoju Kapitału Społecznego;
13) Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji;
14) Fundacji Rzecznik Praw Rodziców;
15) Fundacji SYNAPSIS;
16) Forum Rodziców przy Ministrze Edukacji Narodowej;
17) Gdańskiemu Forum Rad Szkół i Rad Rodziców;
18) Komitetowi Nauk Pedagogicznych PAN;
19) Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich;
20) Krajowemu Forum Oświaty Niepublicznej;
21) Krajowemu Porozumieniu Rodziców i Rad Rodziców;
22) Krajowemu Funduszowi na Rzecz Dzieci;
23) Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych;
24) Ogólnopolskiemu Forum Niepublicznych Szkół Wiejskich;
25) Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu Dwujęzyczności BILINGUIS;
26) Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu Kadry Kierowniczej Oświaty;
27) Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu Niepublicznych Szkół Artystycznych;
28) Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu Ośrodków Dokształcania i Doskonalenia Zawodowego;
29) Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu Powiatowych i Gminnych Samorządowych Ośrodków
Doskonalenia Nauczycieli;
30) Polskiej Izbie Książki;
31) Polskiej Radzie Muzycznej;
32) Polskiemu Komitetowi Światowej Organizacji Wychowania Przedszkolnego OMEP;
33) Polskiemu Związkowi Głuchych Zarząd Główny;
34) Polskiemu Związkowi Logopedów;
35) Polskiemu Związkowi Niewidomych Zarząd Główny;
36) Polskiemu Stowarzyszeniu na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym;
37) Polskiemu Stowarzyszeniu Rodziców;
38) Polskiemu Towarzystwu ADHD;
39) Polskiemu Towarzystwu Dysleksji;
40) Polskiemu Towarzystwu Historycznemu;
41) Polskiemu Towarzystwu Informatycznemu;
42) Polskiemu Towarzystwu Logopedycznemu;
43) Radzie ds. Szkolnictwa Artystycznego;
44) Radzie Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego;
45) Radzie Języka Polskiego;
46) Radzie Szkół Katolickich;
47) Sekretariatowi Konferencji Episkopatu Polski;
48) Społecznemu Towarzystwu Oświatowemu;
49) Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich;
50) Stowarzyszeniu Nauczycieli Matematyki;
51) Stowarzyszeniu Przedszkoli Niepublicznych;
52) Stowarzyszeniu Przyjaciół Integracji;
53) Stowarzyszeniu Rektorów i Założycieli Uczelni Niepaństwowych;
54) Stowarzyszeniu Rodzice w Edukacji;
55) Stowarzyszeniu Rodziców na Rzecz Pomocy Szkołom;
56) Stowarzyszeniu Rodziców „TU”;
57) Stowarzyszeniu Rzecznik Praw Rodziców;
58) Towarzystwu Rozwijania Inicjatyw Oświatowych;
59) Unii Metropolii Polskich;
60) Unii Miasteczek Polskich;
61) Związkowi Gmin Wiejskich RP;
62) Związkowi Miast Polskich
63) Chrześcijańskiemu Związkowi Zawodowemu „Solidarność” im. Ks. J. Popiełuszki;
64) Komisji Krajowej NSZZ Solidarność;
65) Sekcji Oświaty KNSZZ „Solidarność 80”;
66) Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność 80”;
67) Komisji Krajowej Federacji Regionów i Komisji Zakładowych „Solidarność 80”;
68) Konfederacji Stowarzyszeń Nauczycielskich;
69) Krajowemu Sekretariatowi Pracowników Oświaty NSZZ „Solidarność” – 80;
70) Sekcji Krajowej Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”;
71) Wolnemu Związkowi Zawodowemu „Sierpień 80” Komisji Krajowej;
72) Związkowi Zawodowemu Pracowników Oświaty i Wychowania „Oświata”;
73) Wolnemu Związkowi Zawodowemu „Solidarność – Oświata”;
74) Zarządowi Głównemu Związku Nauczycielstwa Polskiego;
75) Fundacji Rodzice Szkole;
76) Rzecznikowi Praw Dziecka;
77) Rzecznikowi Praw Obywatelskich;
78) Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych;
79) Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

Projekt został także przekazany do zaopiniowania Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu
Terytorialnego oraz Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych oraz Etnicznych.

Projekt został zamieszczony na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Rządowego Centrum
Legislacji.



2
Opinie i uwagi do projektu ustawy zgłosili:

1) Zarząd Główny Związku Nauczycielstwa Polskiego;
2) Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność;
3) Rzecznik Uczniów Niepełnosprawnych;
4) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Kadry Kierowniczej Oświaty (OSKKO);
5) Ordo Iuris Instytut na rzecz Kultury Prawnej;
6) Zarząd Główny Związek Zakładów Doskonalenia Zawodowego;
7) Rada Szkół Katolickich;
8) Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich;
9) Polski Związek Niewidomych;
10) Rzecznik Uczniów Niepełnosprawnych Stowarzyszenie „NIE-GRZECZNE DZIECI”;
11) Instytut Tyflologiczny Polskiego Związku Niewidomych;
12) Komitet Nauk Pedagogicznych PAN;
13) Rada Języka Polskiego;
14) Polskie Towarzystwo Informatyczne;
15) Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji (PIIT);
16) Polski Komitet Światowej Organizacji Wychowania Przedszkolnego;
17) Prezes Stowarzyszenia Edukacji Domowej;
18) Cosinus sp. z o.o.;
19) Główny Inspektorat Sanitarny;
20) Komendant Główny Straży Pożarnej;
21) Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP);
22) Prezes Polskiego Towarzystwa Zespołu Aspergera.


Opinie i uwagi dotyczyły następujących kwestii objętych nowelizacją:
− zmiany w zakresie liczby dzieci pozostających pod opieką jednego nauczyciela
w oddziałach przedszkolnych; zmiana została wycofana z projektu;
− zasad oceniania, klasyfikowania i promowania w szkołach publicznych, w tym
propozycji wprowadzenia w klasach I–III szkoły podstawowej ocen bieżących
wyłącznie w formie opisowej (zmiana w tym zakresie została wycofana,
w klasach I–III szkoły podstawowej oceny bieżące będą mogły mieć formę opisową,
jeżeli szkoła tak ustali) oraz zasad oceniania uczniów niepełnosprawnych (w tym
zakresie projektowany rozdział 3a zostały uzupełniony);
− części proponowanych zmian dotyczących nadzoru pedagogicznego nad szkołami
i palcówkami edukacyjnymi: (1) możliwości wyrażania opinii o sposobie
wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego przez samorząd uczniowski; uwaga
nie została uwzględniona, ponieważ projekt ustawy przewiduje możliwość
zapoznawania się przez samorząd z ustalonym przez radę pedagogiczną sposobem
wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego i wyrażenia o nim opinii, ale nie
nakłada na samorząd takiego obowiązku; (2) brzmienia przepisów art. 5a dotyczącego
informacji jednostki samorządu terytorialnego o stanie realizacji zadań oświatowych;
uwzględniona została uwaga dotycząca zakresu informacji i objęcia nią również szkół
3
publicznych prowadzonych przez inne podmioty na terenie działania danej jednostki
samorządu terytorialnego; nie uwzględniono uwagi dotyczącej konieczności
określenia dla tej informacji formy i szczegółowego zakresu treści; (3) zachowania
obowiązku powiadamiania dyrektora szkoły o zamiarze obserwowania zajęć; uwaga
nie została uwzględniona, bowiem w projekcie ustawy nie znosi się przepisów
zobowiązujących organ nadzoru do uprzedniego powiadomienia dyrektora szkoły lub
placówki o zamiarze przeprowadzenia czynności nadzoru pedagogicznego, tj.
przeprowadzenia ewaluacji lub kontroli, w projekcie dopuszcza się możliwość wstępu
wizytatora – w charakterze obserwatora – na zajęcia dydaktyczne, wychowawcze,
opiekuńcze lub inne (w trakcie prowadzonej ewaluacji lub kontroli) bez obowiązku
uprzedniego powiadamiania dyrektora; (4) ograniczenia stosowania przepisów ustawy
– Karta Nauczyciela w stosunku do nauczycieli-konsultantów zatrudnionych
w placówkach doskonalenia nauczycieli prowadzonych przez właściwych ministrów;
uwaga nie została uwzględniona, bowiem w publicznej placówce doskonalenia
zatrudnia się nauczycieli konsultantów i specjalistów niebędących nauczycielami;
obydwie grupy realizują takie same zadania i nie ma racjonalnego uzasadnienia
różnicowanie pod względem istotnych warunków zatrudnienia nauczycieli
konsultantów i specjalistów;
− możliwości zwiększenia liczby uczniów w klasach I–III szkoły podstawowej,
w sytuacji gdy już po rozpoczęciu roku szkolnego, w jego trakcie, do oddziału
liczącego 25 uczniów zgłosi się uczeń zamieszkały w jej obwodzie (migracje
ludności), a dyrektor jest obowiązany do przyjęcia dziecka do szkoły; uwagi nie
zostały uwzględnione, ponieważ standard dotyczący liczebności dzieci
w klasach I–III został w ustawie utrzymany. W uzasadnieniu stanowiska wskazano, że
projektowana zmiana dopuszcza jedynie możliwość zwiększenia liczby uczniów
w oddziale, przy równoczesnym spełnieniu wskazanych w projekcie warunków, tj.
zamieszkiwania ucznia w obwodzie szkoły, zgłoszenia się do niej po rozpoczęciu roku
szkolnego (tzn. w trakcie roku szkolnego) oraz uzyskania przez dyrektora szkoły
zgody organu prowadzącego. Jednocześnie, z uwagi na konieczność zapewnienia
uczniom właściwych warunków realizacji podstawy programowej kształcenia
ogólnego, bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki,
w przypadku, jeżeli liczba uczniów zostanie zwiększona o więcej niż 2, dyrektor jest
zobligowany do zatrudnienia asystenta nauczyciela;
− sposobu zatrudniania nauczycieli do prowadzenia zajęć finansowanych ze środków
pochodzących z budżetu Unii Europejskiej; uwaga nie została uwzględniona. Zgodnie
z proponowanymi przepisami, prowadzenie zajęć dodatkowych finansowanych
z udziałem środków budżetu Unii Europejskiej dyrektor szkoły będzie mógł
powierzyć nauczycielom pracującym w tej szkole lub też będzie mógł zatrudnić w tym
celu nowych nauczycieli, którzy nie realizują w tej szkole tygodniowego
obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych
i opiekuńczych. Proponowane przepisy umożliwiają zatrudnianie nauczycieli do
prowadzenia ww. zajęć w szkole bez konieczności przeprowadzania postępowań
określonych w przepisach w sprawie zamówień publicznych;
4
− zakresu spraw pozostawionych w opiniowanym projekcie do dalszej regulacji aktami
wykonawczymi, dotyczących w szczególności warunków i trybu promowania
zarówno w szkołach dla dzieci i młodzieży, jak również w szkołach dla dorosłych,
które w opinii Związku Nauczycielstwa Polskiego powinny znaleźć się w ustawie.
Uwagi zostały uwzględnione i projekt został uzupełniony w tym zakresie;
− nierównego traktowania publicznych i niepublicznych podmiotów oświatowych.
Projekt przewiduje potwierdzanie obecności słuchaczy na obowiązkowych zajęciach
edukacyjnych podpisem na liście obecności. Listy te, zgodnie z nowym
rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 sierpnia 2014 r. w sprawie
sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji
przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej
dokumentacji (Dz. U. poz. 1170), stanowią załącznik do dziennika lekcyjnego
– wymóg ten dotyczy zarówno szkół publicznych, jak i niepublicznych. Projektowane
przepisy art. 90 ust. 3, 3e i 3f jedynie doprecyzowują zasady dotyczące kontroli
prawidłowości wykorzystania dotacji przyznanych szkołom niepublicznym
o uprawnieniach szkół publicznych, w których nie jest realizowany obowiązek nauki;
− ograniczających interpretacji kontrolujących szkoły nie samorządowe organów JST,
w odniesieniu do wydatków bieżących, w kontekście przepisu art. 5 ust. 7 ustawy
o systemie oświaty. Uwagę przyjęto poprzez wyraźny przepis w art. 80 ust. 3d i art. 90
ust. 3d ustawy o systemie oświaty umożliwiający finansowanie z dotacji również
wydatków na zadania przewidziane w art. 5 ust. 7 ustawy o systemie oświaty;
− uwzględnienia w przepisach dot. uznawania wykształcenia uzyskanego za granicą
umiejętności w zakresie znajomości języka polskiego, zwłaszcza przy ubieganiu się
o przyjęcie na studia wyższe. Uwaga nie została przyjęta, gdyż kwestię dopuszczenia
do studiów wyższych regulują przepisy ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym;
− uzupełnienia i doprecyzowania przepisów regulujących organizację wypoczynku
dzieci i młodzieży, w tym kompetencji kuratora oświaty w zakresie sprawowania
nadzoru nad wypoczynkiem; kompetencji kuratora dotyczących zakończenia turnusu
wypoczynku w przypadku niezapewnienia przez organizatora należytych warunków
organizacji wypoczynku zgodnie z ustawą; zasad współpracy kuratora oświaty
z organami nadzoru posiadającymi uprawnienia do kontrolowania warunków
wypoczynku, możliwości odmowy dokonania przez kuratora oświaty wpisu turnusu
do elektronicznej bazy wypoczynku, usunięcia zapisu dotyczącego informacji o opiece
medycznej podczas organizacji wypoczynku – zmiany w zakresie wypoczynku zostały
wycofane z projektu;
− uzupełnienia i doprecyzowania przepisów dotyczących kształcenia specjalnego, w tym
dostosowania warunków sprawdzianu i egzaminów do indywidualnych potrzeb
uczniów niepełnosprawnych – projekt ustawy został uzupełniony w tym zakresie;
− doprecyzowania pojęcia utrudniania lub udaremniania kontroli. Uwaga nie została
przyjęta. Pojęcie utrudniania lub udaremniania kontroli, jakkolwiek niesprecyzowane
w ustawie o systemie oświaty, jest pojęciem powszechnie występującym
i o ugruntowanej wykładni;
5