Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Międzynarodowej konwencji o wymaganiach w zakresie wyszkolenia, wydawania świadectw oraz pełnienia wacht dla załóg statków rybackich, sporządzonej w Londynie dnia 7 lipca 1995 r.

w dziale IV, określającym warunki przyznawania dokumentów potwierdzających
kwalifikacje zawodowe w rybołówstwie morskim, wprowadzono dyplom szypra
żeglugi nieograniczonej. Osoby posiadające taki dyplom będą uprawnione do
dowodzenia statkami rybackimi o długości powyżej 24 m w żegludze nieograniczonej.
Dotychczas funkcjonującym dyplomom szypra 1 i 2 klasy rybołówstwa morskiego
przyporządkowano nowe uprawnienia, wynikające z Konwencji STCW-F. Szypra
2 klasy rybołówstwa morskiego upoważniono do dowodzenia jednostkami o długości
do 24 m w żegludze ograniczonej i jednostkami do 15 m, bez względu na zasięg
żeglugi, oraz do zajmowania stanowiska oficera wachtowego na statkach rybackich do
24 m, bez względu na rodzaj żeglugi, oraz na wszystkich statkach w żegludze
ograniczonej. Szypra 1 klasy upoważniono natomiast do zajmowania stanowiska
kapitana na wszystkich statkach rybackich na wodach ograniczonych i na statkach
o długości do 24 m na wodach nieograniczonych oraz do zajmowania stanowiska
oficera wachtowego na każdym statku rybackim, bez względu na rodzaj żeglugi.
Zgodnie z wymaganiami Konwencji STCW-F wprowadzono obowiązek odnawiania
dyplomów szypra klasy 1 i 2 (dotychczas dyplomy te były bezterminowe) oraz dyplomu
szypra żeglugi nieograniczonej co 5 lat.
W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 24 marca 2014 r. w sprawie
ramowych programów szkoleń i wymagań egzaminacyjnych w rybołówstwie morskim
poprzednio obowiązujące programy szkoleń szypra 1 i 2 klasy rybołówstwa morskiego
zastąpiono ramowymi programami szkoleń:
− oficera wachtowego statku rybackiego o długości powyżej 24 m uprawiającego
żeglugę na wodach ograniczonych, którego ukończenie umożliwiać będzie
ubieganie się o dyplom szypra 2 klasy rybołówstwa morskiego,
− szypra statku rybackiego o długości powyżej 24 m uprawiającego żeglugę na
wodach ograniczonych, upoważniającego do ubiegania się o dyplom szypra 1 klasy
rybołówstwa morskiego,
oraz wprowadzono nowy program szkolenia: szypra statku rybackiego o długości
powyżej 24 m uprawiającego żeglugę na wodach nieograniczonych. Dodatkowo
w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie ramowych programów
szkoleń i wymagań egzaminacyjnych w rybołówstwie morskim proponuje się
wprowadzenie zaktualizowanych, w oparciu o wymagania Konwencji STCW-F,
3
wymagań egzaminacyjnych na dyplomy szypra 1 i 2 klasy oraz ustanowienie wymagań
egzaminacyjnych na dyplom szypra żeglugi nieograniczonej.
Natomiast w rozporządzeniu z dnia 13 maja 2014 r. w sprawie audytów morskich
jednostek edukacyjnych określono warunki i tryb uznania przez administrację morską
morskich jednostek edukacyjnych, które prowadzić będą szkolenia w oparciu o nowe
ramowe programy szkoleń w rybołówstwie morskim. Wymogi te są modyfikacją
poprzednio obowiązujących kryteriów uznawania ośrodków szkoleniowych pod kątem
prowadzenia szkoleń szypra 1 i 2 klasy rybołówstwa morskiego.
3. Skutki ratyfikacji
Skutki polityczne:
Ratyfikacja Konwencji STCW-F jest zgodna z polityką morską Rzeczypospolitej
Polskiej i stanowi dostosowanie do zachodzących zmian w gospodarce morskiej
w Europie i na świecie.
Skutki prawne:
Postanowienia Konwencji STCW-F zostały implementowane do polskiego porządku
prawnego, wyprzedzając proces ratyfikacji, i znajdują się w:
− rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia
7 sierpnia 2013 r. w sprawie wyszkolenia i kwalifikacji członków załóg statków
morskich (art. 68 ustawy o bezpieczeństwie morskim),
− rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie ramowych programów
szkoleń i wymagań egzaminacyjnych w rybołówstwie morskim (art. 74 ust. 4
ustawy o bezpieczeństwie morskim),
− rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie audytów morskich
jednostek edukacyjnych (art. 76 ust. 4 ustawy o bezpieczeństwie morskim).
W związku z powyższym ratyfikacja Konwencji STCW-F nie spowoduje konieczności
wprowadzenia zmian w polskim porządku prawnym.
Innym ważnym aspektem natury prawnej jest forma wprowadzania poprawek do
Konwencji STCW-F. Obowiązuje tu procedura tak zwanej „milczącej akceptacji”
(tacit acceptance), według której poprawki do Konwencji STCW-F, załącznika do
Konwencji STCW-F lub dodatku do załącznika, przyjęte w trybie określonym
w artykule 10 tej umowy, wchodzą w życie dla wszystkich stron Konwencji STCW-F,
które nie zgłosiły sprzeciwu wobec danej poprawki, w trybie opisanym w artykule 10
4
Konwencji STCW-F. Wobec przyjęcia poprawek w tym trybie, konieczne będzie
przeprowadzenie odpowiednich procedur wewnątrzkrajowych wynikających z ustawy
z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz. U. Nr 39, poz. 443,
z późn. zm.).
Skutki społeczno-gospodarcze:
Ratyfikacja Konwencji STCW-F pozostaje w ścisłym związku z ustawą
o bezpieczeństwie morskim i nie wymaga wprowadzania zmian w jej treści. Akty
wykonawcze regulujące kwestie szkolenia, egzaminowania i wydawania dokumentów
kwalifikacyjnych członkom załóg statków morskich zawierają rozwiązania zgodne
z treścią Konwencji STCW-F. Rozporządzenia, o których mowa powyżej, wpływają
bezpośrednio na system szkolenia, egzaminowania i certyfikacji rybaków
w Rzeczypospolitej Polskiej, stymulując jego dostosowanie do światowych wymagań.
Regulacje wynikające z ustawy o bezpieczeństwie morskim, pozostające w zgodzie
z postanowieniami Konwencji STCW-F, będą miały wpływ na każdy z elementów
systemu szkolenia, egzaminowania i certyfikacji rybaków w Rzeczypospolitej Polskiej,
począwszy od osób ubiegających się o dyplomy oficerskie w rybołówstwie morskim
poprzez morskie jednostki edukacyjne, a także administrację morską, która wydawać
będzie dokumenty kwalifikacyjne zgodne z nowymi wymogami.
Kandydaci do zajmowania stanowisk na statkach rybackich, oprócz zmian w treściach
programów szkoleń, nie odczują różnicy w sposobie ubiegania się o dokumenty
kwalifikacyjne. Chcąc uzyskać dyplom, w dalszym ciągu wykazać się będą musieli
odbyciem odpowiedniego szkolenia oraz wymaganym stażem pływania na statku
rybackim.
Uzyskiwanie dyplomów morskich uprawniających do pełnienia funkcji na statkach
rybackich o długości powyżej 24 m umożliwi polskim rybakom pracę u armatorów
polskich i zagranicznych, dysponujących flotą o dowolnej długości i w żegludze
o dowolnym zasięgu.
Skutki finansowe:
Ratyfikacja Konwencji STCW-F nie spowoduje obciążeń dla budżetu państwa.
Morskie jednostki edukacyjne zobowiązane będą do aktualizacji programów
oferowanych szkoleń dla rybaków, co wiązać się może z koniecznością modernizacji
5
bazy szkoleniowej, jednakże tego typu koszty wliczone są w zwykłą działalność
szkoleniową oraz rozwój tego typu instytucji. Zmiany, o których tu mowa, będą miały
wymiar niemal wyłącznie merytoryczny. Ponadto ich wprowadzenie związane jest
z przyjętymi już aktami wykonawczymi do ustawy o bezpieczeństwie morskim.
Ratyfikacja Konwencji STCW-F wpłynie na podniesienie atrakcyjności oferty morskich
jednostek edukacyjnych. Możliwość uzyskania kwalifikacji rybackich o zasięgu
międzynarodowym, w oparciu o nowoczesne programy szkoleniowe, będzie miała
pozytywny wpływ zarówno na funkcjonowanie morskich jednostek edukacyjnych,
jak i na poprawę bezpieczeństwa i konkurencyjności polskich rybaków na
międzynarodowym rynku pracy.
Administracja morska, głównie urzędy morskie wydające dokumenty kwalifikacyjne,
stosować będzie nowe wzory dokumentów, wydawane według nowych wymogów.
W związku z tym, że dokumenty kwalifikacyjne nie są drukowane na wcześniej
zakupionych blankietach, nie przewiduje się zwiększenia kosztów dla administracji.
Ponadto, w związku z zakończoną modyfikacją systemu wykorzystywanego do
wydawania dokumentów kwalifikacyjnych przez urzędy morskie, nie będzie potrzeby
przeprowadzania dodatkowych aktualizacji. Powyższe zmiany uwzględniają już nowe
wzory dyplomów zakresu kwalifikacji zawodowych rybaków.
4. Tryb związania Polski Konwencją STCW-F
Ratyfikacja Konwencji STCW-F w zakresie osób fizycznych dotyczy członków załóg
statków rybackich (ok. 3000 osób posiada świadectwa lub dyplomy w rybołówstwie
morskim, wydane przez polską administrację morską) i umożliwi polskim rybakom
pracę u armatorów polskich i zagranicznych (uzyskanie dyplomów morskich
uprawniających do pełnienia odpowiednich funkcji na statkach rybackich o długości
powyżej 24 m). Natomiast w zakresie osób prawnych dotyczy morskich jednostek
edukacyjnych, które opracują i będą realizowały programy szkoleń zgodnych
z Konwencją STCW-F dla członków załóg statków rybackich ubiegających się
o uzyskanie ww. dyplomów morskich.
Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach
międzynarodowych ratyfikacji podlegają umowy międzynarodowe, o których mowa
w art. 89 i art. 90 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, oraz inne umowy
międzynarodowe, które przewidują wymóg ratyfikacji albo ją dopuszczają, a szczególne
6
okoliczności to uzasadniają. Konwencja STCW-F spełnia przesłankę określoną
w art. 89 ust. 1 pkt 5 Konstytucji RP, dotyczy bowiem spraw uregulowanych w ustawie.
Jednocześnie należy wskazać, że Konwencja STCW-F nie reguluje zagadnień
związanych z pokojem, sojuszami, układami politycznymi lub wojskowymi, nie
dotyczy kwestii związanych z wolnością, prawami lub konstytucyjnymi obowiązkami
obywateli RP, nie dotyczy też członkostwa RP w organizacjach międzynarodowych ani
nie powoduje znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym.
W związku z powyższym proponuje się, aby związanie RP Międzynarodową konwencją
o wymaganiach w zakresie wyszkolenia, wydawania świadectw oraz pełnienia wacht
dla załóg statków rybackich, sporządzonej w Londynie dnia 7 lipca 1995 r., nastąpiło za
uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 14 kwietnia
2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz. U. Nr 39, poz. 443, z późn. zm.).
5. Zgodność Konwencji STCW-F z prawem Unii Europejskiej
Materia regulacji Konwencji STCW-F nie została do tej pory poddana prawu UE.





















11/21rch
7