Poselski projekt ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i o zmianie niektórych innych ustaw

dostosowane zostało do stawianych przed tą regulacją celów represyjnych i
prewencyjnych.
Rejestr ustanowiony w przepisach projektowanej ustawy zostanie uzupełniony o dane
skazanych już przed wejściem w życie ustawy, sprawców przestępstw na tle
seksualnym (art. 15). Będzie ich obciążać także obowiązek określony w art. 8.
Również w stosunku do tych skazanych przewidziano możliwość uzyskania
orzeczenia (postanowienia) sądu pierwszej instancji, który orzekał w jego sprawie
karnej o wyłączeniu zamieszczenia jego danych w Rejestrze. Regulujący to
zagadnienie przepis art.15 ust. 2-8 dotyczący skazanych prawomocnymi wyrokami
wydanymi przed wejściem w życie ustawy, za przestępstwa określone w art. 2, co do
których nie nastąpiło zatarcie skazania, a więc ich dane nie zostały usunięte z
Krajowego Rejestru Karnego.
W wypadku skazanych przed wejściem w życie ustawy, sąd nie miał możliwości
orzekania w przedmiocie wyłączenia zamieszczenia ich danych w rejestrze.
Sytuacja prawna tej kategorii sprawców nie powinna różnić się od sytuacji skazanych
za przestępstwa z art. 2 ustawy, na podstawie wyroków wydanych po wejściu
niniejszej ustawy w życie, albowiem stanowiłoby to naruszenie konstytucyjnej zasady
równości wobec prawa.
Z tego też względu przewiduje się możliwość orzeczenia przez sąd o wyłączeniu
zamieszczenia danych tego rodzaju skazanych w rejestrze, jeśli umieszczenie danych
sprawcy prowadziłoby do pokrzywdzenia ofiary lub niewspółmiernie surowych
skutków dla skazanego.
Orzekanie w przedmiocie odstąpienia od umieszczenia danych skazanego w rejestrze
następuje na wniosek skazanego, złożony w terminie 1 miesiąca od dnia wejścia w
życie ustawy.
W związku z tym, iż w przedmiocie odstąpienia od umieszczenia danych skazanego
po wejściu w życie ustawy orzeka sąd rozpoznający sprawy o przestępstwa określone
w art. 2 ustawy według przepisów Kodeksu postępowania karnego, przepisy tegoż
kodeksu winny mieć odpowiednie zastosowanie przy rozpoznawaniu wniosku
skazanych za tego rodzaju przestępstwa przed wejściem w życie ustawy. Z tego też
względu, przyjęto tryb postępowania w przedmiocie wniosku, określony w art. 420
kpk. Zatem w przedmiocie wniosku skazanego orzeka na posiedzeniu sąd, który wydał
wyrok w I instancji. W posiedzeniu maja prawo wziąć udział strony, przy czym
skazanego pozbawienia wolności sprowadza się na posiedzenie tylko wtedy, gdy


prezes sądu lub sąd uzna to za konieczne. na postanowienie w przedmiocie wniosku,
stronom przysługuje zażalenie, w trybie określonym w przepisach Kodeksu
postępowania karnego.
Termin dla zamieszczenia danych skazanych przed wejściem w życie projektowanej
ustawy został określony na 6 miesięcy.
W celu doprowadzenia do odczuwalnych dla społeczeństwa zmian w zagrożeniu
przestępczością na tle seksualnym, w tym: zmniejszenia liczby zagrożeń, ograniczenia
tego rodzaju przestępczości, poprawy poczucia bezpieczeństwa członków
społeczności lokalnych, obniżenia poziomu subiektywnego poczucia lęku, a także
zmniejszenia niebezpieczeństwa wiktymizacji, w art. 14 projektu przewidziano
utworzenie policyjnej mapy zagrożeń przestępstwami na tle seksualnym, zawierającej
aktualne informacje o miejscach szczególnego zagrożenia przestępstwami przeciwko
wolności seksualnej i obyczajności, wymienionymi w rozdziale XXV Kodeksu
karnego. Pojęcie mapy zagrożeń jest dość nowe. Najczęściej jest ona rozumiana jako
wykaz zagrożeń zewnętrznych i wewnętrznych o różnym charakterze (tu:
kryminalnym) oddziałujących na procesy o żywotnym znaczeniu dla bezpieczeństwa i
funkcjonowania społeczeństwa. Istotnym aspektem w kontekście tworzenia mapy
zagrożeń jest konieczność kompleksowego spojrzenia na chronione dobra. Niezależnie
od określenia niebezpieczeństw, mapa zagrożeń musi identyfikować także krytyczne
procesy i przewidywać realne niebezpieczeństwo dla chronionych dóbr. W przypadku
projektowanych przepisów chodzi o możliwość oceny, jak sąsiedztwo wpływa na
nasze bezpieczeństwo, a zwłaszcza czy w najbliższym sąsiedztwie miały miejsce
incydenty wpływające na poczucie zagrożenia. W ten sposób jest podejmowany
wysiłek w celu zapewnienia możliwie najpełniejszego bezpieczeństwa. W
konsekwencji zostają stworzone warunki do zwiększenia zaangażowania społeczności
lokalnych w procesy tzw. zarządzania bezpieczeństwem poprzez podniesienie
poziomu ich świadomości, co pozwala na prostsze stworzenie systemu bezpieczeństwa
i uzyskanie wymiernych efektów (ograniczenia przestępczości). Określenie ryzyka -
sporządzenie mapy zagrożeń - jest pierwszym elementem cyklu zarządzania
bezpieczeństwem. Obowiązek prowadzenia mapy zagrożeń proponuje się nałożyć na
Policję. Mapa zagrożeń byłaby udostępniana do wiadomości publicznej przez
publikację na stronie internetowej Komendy Głównej Policji.
Kolejnym instrumentem służącym realizacji celów nakreślonych przy podejmowaniu
inicjatywy ustawodawczej jest wprowadzenie całkowitego zakazu zatrudniania
przestępców objętych rejestrem przy bezpośrednim wykonywaniu zawodu lub zajęcia


związanego z pracą na rzecz małoletnich (art. 11). W art. 11 ust. 1 projektodawca
obok istniejących obecnie, określonych w odrębnych przepisach wymagań ustanawia
nowy wymóg wobec osób wykonujących zawód lub podejmujących zajęcie które
łączy się z możliwością kontaktu z małoletnimi, polegający na spełnieniu
negatywnego warunku nie umieszczenia w rejestrze sprawców przestępstw na tle
seksualnym.
W celu prawidłowej realizacji proponowanego rozwiązania w art. 11 ust 2 projekt
wprowadza definicję wykonywania zawodu lub zajęcia łączącego się z możliwością
kontaktu z małoletnimi, obejmując nią wszelkie czynności związane z: edukacją,
opieką, wychowaniem, ochroną zdrowia, zatrudnianiem, wypoczynkiem, rekreacją,
działalnością artystyczną, sportem, kulturą, uprawianiem kultu religijnego,
świadczeniem usług, których głównymi odbiorcami są małoletni lub skierowanych do
małoletnich.
Przedstawione wyliczenie nie jest wyczerpujące, dlatego też w ostatniej części
przepisu projektodawca proponuje objąć definicją także inną działalność, w której
uczestniczą małoletni. W ten sposób nowa regulacja zabezpiecza bardzo szeroką
populację osób małoletnich, które mogą być zagrożone przestępczością na tle
seksualnym.
Na gruncie obowiązującego prawa, jest to rozwiązanie nowe pozostające poza
zakresem penalizacji, pomimo wysokiego stopnia szkodliwości społecznej
wynikającej z niebezpieczeństwa kontaktu sprawcy przestępstwa seksualnego z
dzieckiem w sytuacjach, które cechuje duży stopień zaufania potencjalnej ofiary do
przestępcy wykonującego zawód lub zajęcie związane z możliwością kontaktu z
małoletnimi.
Projekt eliminuje przedstawioną lukę proponując w art. 13 ust. 2 nowy rodzaj
wykroczenia, sankcjonującego karą grzywny każdego kto dopuszcza do wykonywania
zawodu lub podejmowania zajęcia łączącego się z możliwością kontaktu z
małoletnimi.
W ten sposób projektodawca przedstawia regulacje o charakterze kompleksowym,
usuwając społecznie niepożądane sytuacje, stwarzające szerokie możliwości działania
przestępcom seksualnym, co z jednej strony wpływało na utwierdzenie ich poczucia
bezkarności i skłaniało do ponawiania niosących społeczne zagrożenie zachowań, a z
drugiej zastraszających otoczenie i kreujących niewłaściwe relacje międzyludzkie.


Podkreślić należy okoliczność, że rozwiązania o analogicznym do zaproponowanego
charakterze są znane w wielu państwach europejskich i w Stanach Zjednoczonych
Ameryki Północnej.
Powierzenie prowadzenia Rejestru Biuru Krajowego Rejestru Karnego wymagało
uzupełnienia ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. Nr
50, poz. 580 ze zm.).
Proponuje się stosunkowo długi okres vacatio legis dla projektowanej ustawy, tj 12
miesięcy od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Pozwoli to na zorganizowanie rejestru
tworzonego na podstawie tej ustawy, a także organizację wprowadzenia pozostałych
instrumentów w niej projektowanych.
4. Przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne
Projektowana ustawa z uwagi na to, że powinna w znaczącym stopniu przyczynić się
do zwiększenia efektywności zwalczania przestępstw na tle seksualnym oraz ochrony
obywateli przed płynącym z tej przestępczości zagrożeniom będzie miała bardzo
szeroki i pozytywne skutki społeczne. Wejście w życie przedmiotowej ustawy
niewątpliwie przyczyni się do wzrostu zaufania społecznego do instytucji
państwowych poprzez zapewnienie realnych mechanizmów ochrony prewencyjnej
przed popełnieniem przestępstw na tle seksualnym.
Projektowana ustawa nie będzie wpływać bezpośrednio na sferę gospodarczą oraz
finansową. Skutki prawne wejścia w życie regulacji opisane zostały wyczerpująco w
pkt. 3 uzasadnienia projektu ustawy.
5. Źródła finansowania jeżeli projekt niesie obciążenia dla budżetu państwa lub
jednostek samorządu terytorialnego
W związku z utworzeniem rejestru sprawców przestępstw na tle seksualnym,
prowadzonego przez Biuro Informacji Krajowego Rejestru Karnego oraz
udostępnienia danych z rejestru na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości
wejście w życie projektu przedmiotowej ustawy będzie wiązać się z obciążeniem
budżetu państwa kwotą około 1,5 mln zł. Koszty obejmują utworzenie i prowadzenie
w formie informatycznej bazy danych niezbędnej dla funkcjonowania rejestru
(odpowiedni sprzęt komputerowy, oprogramowanie) oraz koszty związana z
publikowaniem danych z rejestru na stronie internetowej Ministerstwa
Sprawiedliwości. Projektodawcy proponują pokrycie tych kosztów z części 37 ustawy
budżetowej „Sprawiedliwość”.


6. Założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych
W związku z wejściem w życie projektu ustawy niezbędne stanie się wydanie
przepisów wykonawczych określających tryb i sposób przekazywania do rejestru
sprawców przestępstw na tle seksualnym danych z ewidencji. Przy wydawaniu
przepisów minister sprawiedliwości będzie zobowiązany do kierowania się względami
szybkości i rzetelności przekazywanych danych oraz potrzebą ich aktualizacji.
W ramach proponowanej ustawy postuluje się zmianę ustawy o Policji, w której
przewidziano także upoważnienie dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych do
wydania rozporządzenia, w którym określiłby sposób prowadzenia mapy zagrożeń
przestępstw na tle seksualnym i tryb jej aktualizacji. W wytycznych do aktu
wykonawczego
przewidziano konieczność uwzględnienia bieżącej analizy
występowania zagrożeń przestępczością na tle seksualnym oraz oceny ryzyka w
konkretnych miejscach występowania tych zagrożeń, zgodnie z teorią zarządzania
ryzykiem.
7. Ocena zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.