Poselski projekt ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i o zmianie niektórych innych ustaw

Art. 17. 1. W terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, w Rejestrze
zamieszcza się dane o sprawcach przestępstw określonych w art. 2 oraz przestępstw,
odpowiadających tym przestępstwom, jeżeli skazanie nastąpiło na podstawie przepisów ustaw
karnych obowiązujących w chwili popełnienia czynu, jeżeli dane o sprawcach tych
przestępstw znajdują się w Krajowym Rejestrze Karnym.
2. Przepis art. 12 stosuje się odpowiednio w stosunku do sprawcy przestępstwa, o którym
mowa w ust. 1.
3. W przedmiocie odstąpienia od umieszczenia danych skazanego w Rejestrze orzeka
sąd, który wydał wyrok w pierwszej instancji, na wniosek skazanego złożony w terminie 6
miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Odpis wniosku sąd niezwłocznie
przekazuje do Biura Informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego.
4. W posiedzeniu ma prawo wziąć udział prokurator, skazany i jego obrońca oraz
pokrzywdzony i jego pełnomocnik.
5. Na postanowienie w przedmiocie wniosku przysługuje zażalenie.
6. O odstąpieniu od umieszczania danych skazanego w Rejestrze sąd niezwłocznie
zawiadamia Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego.
7. Przed zamieszczeniem danych, o których mowa w ust. 1 Biuro Informacyjne
Krajowego Rejestru Karnego powiadamia o tym sprawcę przestępstwa, którego dane
podlegają zamieszczeniu w Rejestrze, z pouczeniem o możliwości wystąpienia do sądu z
wnioskiem o którym mowa w ust. 3.
8. Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego wstrzymuje zamieszczenie danych o
sprawcy przestępstwa, o którym mowa w ust. 1, jeżeli wystąpił on do sądu z wnioskiem, o
którym mowa w ust.3, do chwili prawomocnego rozstrzygnięcia w przedmiocie tego wniosku.
Art. 18. Ustawa wchodzi w życie po upływie roku od ogłoszenia.













Uzasadnienie
1. Potrzeba i cel wydania ustawy
Przestępczość dokonywana z pobudek seksualnych nie jest zjawiskiem nowym jest
jednak problemem narastającym. Szczególnie ostatnie lata wraz z rozwojem technik
informatycznych i teleinformatycznych przynoszą w tej dziedzinie nowe rodzaje
zagrożeń. Łatwość komunikowania się, utrzymania anonimowości nawiązywanych
kontaktów, powszechność dostępu do środków porozumiewania przy jednoczesnym
braku możliwości zapewnienia nad nimi skutecznego nadzoru, umożliwiają dotarcie
do każdej z potencjalnych ofiar i stają się głównym polem działania sprawców tych
przestępstw. Sprzyja temu również narastająca anonimowość życia i rozpad
kontrolnych funkcji środowisk społecznych. W zatomizowanych społecznościach, w
których ucieczka w prywatność zastępuje model życia we wspólnocie, popełnianie
przestępstw staje się łatwiejsze, a tym samym - wzrasta ryzyko zostania ofiarą
przestępstwa. Ryzyko to jest bardzo wysokie zwłaszcza w odniesieniu do dzieci, a
wyrządzone im szkody są często nieodwracalne.
Problem ten został powszechnie dostrzeżony i obecnie w wielu państwach i na forach
wielu organizacji międzynarodowych podejmowane są działania służące wdrożeniu
adekwatnych do sytuacji środków ochrony przez przestępczością na tle seksualnym.
W dniu dzisiejszym panuje coraz bardziej powszechne przekonanie, że dla zwalczania
przestępczości seksualnej państwa nie mogą poprzestać na działaniach reaktywnych,
ograniczonych do wykrywania i karania sprawców przestępstw już popełnionych.
Wyzwaniem przed jakim stają społeczeństwa jest przyjmowanie aktywnych środków
ochrony służących zapobieganiu przed tego rodzaju przestępczością. Wyzwanie to
staje się w coraz większym stopniu zadaniem globalnym, w ramach którego ochrona
dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym zyskuje rangę priorytetu. Społeczność
międzynarodowa w szeregu deklaracji politycznych wielokrotnie potwierdzała wolę
tworzenia w tym zakresie spójnych systemów ochrony. W ich efekcie na szczeblu
międzynarodowym zainicjowano szereg prac legislacyjnych i przyjęto szereg
ważnych instrumentów prawa międzynarodowego wyznaczających wspólne standardy
i mechanizmy współpracy w dziedzinie zwalczania tego typu przestępczości.
Aktywność na szczeblu międzynarodowym nie zastępuje środków ochrony
zapewnianych przez państwa w ramach wewnętrznego porządku prawnego. W
sytuacji sprawców, których działania są w zdecydowanej większości motywowane
zaburzonym popędem seksualnym, ryzyko ich powrotu do przestępstwa i


wiktymizacji kolejnych ofiar jest wysokie Przyjmowane przez państwa środki
ochronne są różne, jednak u podstaw większości z nich znajduje się przekonanie o
konieczności poddania sprawców przestępstw seksualnych kontroli, nawet po odbyciu
przez nich orzeczonych kar. Różnice zatem odnoszą się przede wszystkim do
określenia rodzajów zastosowanych środków kontroli i jej zakresu.
Najbardziej rozpowszechnionym środkiem kontroli jest tworzenie wyodrębnionych
rejestrów sprawców przestępstw seksualnych i udostępnianie danych z rejestru o
osobach sprawców i potencjalnym ryzyku związanym z przebywaniem na wolności.
W państwach, które potencjalny konflikt pomiędzy prawem przestępcy do ochrony
jego danych osobowych i prywatności a koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa
jego potencjalnym ofiarom przeważyła konieczność zapewnienia bezpieczeństwa,
przyjęte zostały rozwiązania rozszerzające dostępność danych zawartych w rejestrze.
Przykładem takiego podejścia jest USA. System amerykański działa od ponad
dziesięciu lat i doświadczenia jego stosowania wskazują, że szeroka kontrola
społeczna nad osobami sprawców w znacznym stopniu powstrzymuje sprawców od
powrotu do przestępstwa oraz wzmacnia społeczne poczucie bezpieczeństwa, a w tym
- umożliwia podjęcie indywidualnych środków chroniących osoby narażone na
niebezpieczeństwo ze strony takich sprawców.
Model amerykański stał się inspiracją dla wdrożenia podobnych systemów w innych
państwach. Zbliżone systemy rejestrowania sprawców, chociaż z różnym zakresem
udostępniania zgromadzonych, danych wprowadzono w Australii , Wielkiej Brytanii i
Kandzie.
Powyższe przykłady udowadniają, że skuteczne zapobieganie i zwalczanie
przestępczości seksualnej wymaga podjęcia dodatkowych działań i przyjęcia
rozwiązań nie ograniczających się do środków ścigania i wykrywania przestępstw już
popełnionych. Potrzeba taka istnieje również w Polsce.
2. Stan rzeczywisty w normowanej dziedzinie
W obowiązującym stanie prawnym brak jest wystarczających środków
umożliwiających realną kontrolę sprawców przestępstw na tle seksualnym, czego
skutkiem niejednokrotnie staje się popełnienie przez te osoby kolejnych przestępstw
podobnych. Brak jest również mechanizmów uniemożliwiających skutecznie
zapobieżenie w szczególności sprawcom przestępstw na tle seksualnym kontaktu z
dziećmi. Z związku z powyższym niezbędne stało się wprowadzenie regulacji
proponowanej niniejszą ustawą.


3. Różnica pomiędzy dotychczasowym, a projektowanym stanem prawnym
O potrzebie zbudowania w Polsce nowych elementów systemu zapobiegania i
zwalczania przestępczości seksualnej, zwłaszcza skierowanej przeciwko dzieciom i
młodzieży dyskusja trwa od wielu lat.
Projektowana ustawa wprowadza nowe, dotychczas nieistniejące środki ochrony
społeczeństwa przed przestępczością seksualną, ze szczególnym uwzględnieniem
małoletnich. Zakres przedmiotowy ustawy określa ogólnie i w formie deklaracji celów
jej art. 1. Zdefiniowanie zakresu przestępczości wymagającej szczególnej interwencji
instytucjonalnej został określony w art. 2. W myśl tego przepisu „przestępczość na tle
seksualnym” obejmuje przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności
wymienione w Rozdziale XXV ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. – Kodeks karny (Dz.
U. Nr 88, poz.553 z późn. zm.) z wyłączeniem przestępstw określonych w art.202 §1,
art.203 i art.204 §1 i 2 tego Kodeksu.
Takie, a nie inne zdefiniowanie w ustawie pojęcia „przestępczości seksualnej”
podyktowane zostało faktem, że ustawa ma służyć ochronie obywateli przed
sprawcami szczególnie dotkliwych - z uwagi na sposób działania sprawcy, młody
wiek pokrzywdzonych lub ich nieporadność - przestępstw seksualnych. W tym zaś
katalogu nie mieszczą się sprawcy zaś przestępstw z art.202 §1kk, 203 kk i 204 §1 i 2
kk.
Określone w art. 4 instrumenty tworzonego systemu obejmują:
1)
rejestr sprawców przestępstw na tle seksualnym,
2)
zakazy wykonywania niektórych rodzajów zatrudniania, lub podejmowania
określonych rodzajów zajęcia, przez sprawców przestępstw na tle seksualnym,
3)
obowiązki pracodawców i innych organizatorów przedsięwzięć z udziałem
małoletnich,
4)
określenie miejsc szczególnego zagrożenia i zasad ich monitoringu oraz
obowiązki organów Państwa i samorządu (policyjna mapa zagrożeń).

Przewidziany w projektowanej ustawie rejestr stanowi oddzielny od Krajowego
Rejestru Karnego, powszechnie dostępny rejestr publiczny, uwidoczniający szereg
danych osobowych prawomocnie skazanych sprawców przestępstw na tle
seksualnych, wymienionych w art. 2. Spełniać będzie z jednej strony funkcje


ostrzegawcze, wobec społeczeństwa, z drugiej zaś strony stanowić ma dodatkową
dolegliwość dla skazanych. Rejestr także umożliwi realizację zakazu, określonego w
art. 11 projektowanej ustawy. Organem prowadzącym Rejestr będzie instytucja już
wyspecjalizowana w tej materii, tj, wchodzące w skład Ministerstwa Sprawiedliwości
Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego. Umożliwi to niezwłoczne
przekazywanie do tego rejestru danych z Krajowego Rejestru Karnego oraz
przestrzeganie usuwania danych jednoczesne z ich usuwania z Krajowego Rejestru
Karnego.
Umieszczenie danych sprawcy przestępstwa popełnionego na tle seksualnym będzie
następowało z urzędu, jako następstwo prawomocnego skazania sprawcy. Obok
danych o sprawcy, zamieszczanych w Krajowym Rejestrze Karnym, w tym rejestrze
znajdować się będą informacje o miejscu pobytu sprawcy oraz jego wizerunek. (art. 5
ust. 2). Pozostawanie danych sprawcy w tym rejestrze przewiduje się na okres
identyczny z danymi w Krajowym Rejestrze Karnym (art.10).
Mając na uwadze, że w niektórych przypadkach zasadne byłoby zaniechanie
opublikowanie danych sprawcy przestępstwa popełnionego na tle seksualnym,
przewidziano możliwość orzeczenia przez sąd orzekający w danej sprawie wyłączenie
tego skutku skazania.
Kryterium orzeczenia takiego wyłączenia, jest określone w art. 12 projektu, gdy
opublikowanie takie prowadziłoby do pokrzywdzenia ofiary lub niewspółmiernie
surowe skutki dla skazanego.
Zamieszczenie danych sprawcy w rejestrze spowoduje także, z mocy ustawy
obowiązek, nie stanowiące elementu wyroku skazującego. Obowiązek ten wiąże się z
potrzebą monitorowania miejsca pobytu i przemieszczania się sprawców przestępstw
na tle seksualnym. Obowiązek ten polega na konieczności zgłaszania każdej zmiany
miejsca pobytu, najpóźniej w jego trzecim dniu, we właściwej terytorialnie z tego
względu jednostce organizacyjnej Policji (art. 8 ust.1). Dane te będą następnie
niezwłocznie przekazywane do Rejestru i w nim zamieszczane (art. 8 ust.2). O
ciążącym na skazanym obowiązku powiadamia prowadzące Rejestr Biuro, wraz
zamieszczeniem danych w rejestrze. Naruszenie tego obowiązku będzie stanowić
wykroczenie (art. 13 ust. 1) polegające na niestosowaniu się do obowiązku zgłoszenia
miejsca pobytu we właściwej jednostce policji. Przewidziane wobec osób
podlegających wymienionemu obowiązkowi alternatywne zagrożenie ustawowe