Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw

 po 185,34 zł miesięcznie (rocznie 2224,08 zł) na czwarte i każde następne dziecko,
co odpowiada 1/3 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym
przedziale skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy PIT.
Zatem rodzina wychowująca dzieci może maksymalnie odliczyć w zeznaniu
podatkowym kwotę w wysokości:
 1112,04 zł – na jedno dziecko,
 2224, 08 zł – na dwoje dzieci,
 3892,20 zł – na troje dzieci,
 6116,28 zł – na czworo dzieci,
 8340,36 zł – na pięcioro dzieci.
Osoby wychowujące w roku jedno dziecko korzystają z odliczenia, o ile ich roczne
dochody nie przekroczą kryterium dochodowego, wynoszącego:
 56 000 zł w przypadku podatnika niepozostającego w związku małżeńskim, w tym
również przez część roku,
 112 000 zł w przypadku podatnika pozostającego przez cały rok podatkowy
w związku małżeńskim (łączne dochody podatnika i małżonka),
 112 000 zł w przypadku podatnika będącego osobą samotnie wychowującą dziecko.
Natomiast rodzice wychowujący dwoje i więcej dzieci korzystają z ulgi bez względu na
wysokości uzyskanego dochodu.
Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo
rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć
od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.
Na powyższych zasadach z odliczenia może również skorzystać podatnik, który –
w związku z wykonywaniem ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego oraz
w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej – utrzymywał w roku
podatkowym pełnoletnie dziecko:
• które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywało zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny
lub rentę socjalną,
• do ukończenia 25. roku życia uczące się w szkole, o której mowa w przepisach
o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach
regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym
niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskało
2
dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub
art. 30b ustawy PIT w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz
kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym
przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy PIT, z wyjątkiem
renty rodzinnej.
Dzięki dotychczasowym działaniom państwa w zakresie polityki prorodzinnej w 2013 r.
kwota ulgi wzrosła o 50% na trzecie dziecko oraz o 100% na czwarte i każde kolejne.
Systematyczna polityka wspierania rodzin spowodowała, że niemal połowa podatników
(49%) posiadających troje lub więcej dzieci nie płaci podatku dochodowego. Podatku
nie płaci także co czwarty wychowujący dwoje dzieci (27%). Mimo tych rozwiązań,
w dalszym ciągu część podatników nie ma jednak możliwości odliczenia ulgi w pełnej
wysokości z uwagi na niski dochód i w konsekwencji niski podatek. Wsparcie z tytułu
ulgi na dzieci nie jest w przypadku tych podatników realizowane w wystarczającym
stopniu.
Proponowane rozwiązania
Dla zapewnienia faktycznej pomocy państwa rodzinom wychowującym dzieci
zaproponowano:
 podwyższenie ulgi o 20% na trzecie i każde kolejne dziecko, co oznacza, że ulga na
trzecie dziecko wzrośnie rocznie z 1 668,12 zł do 2 000,04 zł, a na kolejne dzieci
z 2 224,08 zł do 2 700 zł,
 wprowadzenie nowego rozwiązania, polegającego na przyznaniu podatnikowi
dodatkowego wsparcia finansowego w kwocie stanowiącej różnicę między kwotą
przysługującego podatnikowi odliczenia a kwotą odliczoną w zeznaniu
podatkowym.
Ponieważ z ulgi na dzieci mogą korzystać wyłącznie podatnicy uzyskujący dochody
opodatkowane wg skali podatkowej, nowe rozwiązanie jest adresowane wyłączenie do
tych podatników.
Przyjęcie propozycji zrówna sytuację podatników wychowujących dzieci, którzy
uzyskują dochody w wysokości umożliwiającej skorzystanie z ulgi na dzieci, z sytuacją
tych podatników, którzy obecnie – z uwagi na zbyt niski dochód i w konsekwencji niski
podatek – takiej możliwości nie mają.
3
Nie ma bowiem powodów, aby różnicować wysokość faktycznej pomocy państwa
z tytułu ulgi na dzieci w zależności od wysokości uzyskiwanego przez podatnika
dochodu.
Kwota tego wsparcia nie będzie mogła przekroczyć łącznej kwoty zapłaconych przez
podatnika składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, które podlegają odliczeniu,
pomniejszonej o kwotę tych składek odliczonych w zeznaniach PIT-36L i PIT-28
lub wykazanych w PIT-16A.
Proponowane rozwiązanie dotyczy zatem tylko tych osób, które wcześniej wpłaciły do
systemu składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Rozwiązanie to spowoduje, że
podatnicy, którym przysługuje odliczenie ulgi na dzieci, otrzymają nie tylko zwrot
zapłaconego podatku, ale także kwotę z tytułu niewykorzystanej ulgi, do wysokości
kwoty zapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne podlegających
odliczeniu.
Rozwiązanie to przyczyni się to do obniżenia klina podatkowego dla relatywnie
najmniej zarabiających rodzin z dziećmi, co będzie miało pozytywny skutek dla
dochodów tych rodzin i ich prywatnej konsumpcji.
Wpływ proponowanego rozwiązania na sytuację finansową rodzin z dziećmi ilustrują
poniższe przykłady.
Przykład 1
Gdy podatnik uzyskuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości minimalnego
wynagrodzenia za pracę tj. 1680 zł, a małżonek nie osiąga dochodów i zajmuje się
wychowaniem trójki dzieci, wówczas małżonkowie rozliczający się wspólnie za 2014 r.
otrzymają łączny zwrot z tytułu ulgi na troje dzieci w kwocie 4224,12 zł, która
uwzględnia zwiększoną ulgę na trzecie dziecko do wysokości 2000,04 zł. Według
obecnych zasad otrzymaliby zwrot z tytułu tej ulgi w wysokości jedynie 430,93 zł, czyli
tyle, ile wynosi podatek dochodowy po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Według propozycji małżonkowie otrzymają dodatkowo kwotę 3793,19 zł, która
odpowiada pełnej kwocie nieodliczonej od podatku ulgi na dzieci, gdyż kwota ta nie
przekracza łącznej kwoty pobranych przez płatnika składek na ubezpieczenia społeczne
i ubezpieczenie zdrowotne podlegających odliczeniu, tj. 4112,13 zł (2763,94 zł składki
na ubezpieczenia społeczne i 1348,19 zł składka na ubezpieczenie zdrowotne (7,75%)).
4
W przypadku tej rodziny proponowane rozwiązanie spowoduje, iż jej roczny dochód
(rozumiany jako wynagrodzenie pomniejszone o należny podatek dochodowy i składki
na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne) wzrośnie z kwoty 15 830,42 zł do kwoty
19 623,61 zł.
Przykład 2
Ci sami małżonkowie wychowujący dwójkę dzieci otrzymają łączny zwrot z tytułu ulgi
na dwoje dzieci w kwocie 2224,08 zł. Według obecnych zasad otrzymaliby zwrot
z tytułu tej ulgi w wysokości jedynie 430,93 zł, czyli tyle, ile wynosi podatek
dochodowy po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Według propozycji małżonkowie otrzymają dodatkowo kwotę 1793,15 zł, która
odpowiada pełnej kwocie nieodliczonej od podatku ulgi na dzieci, gdyż kwota ta nie
przekracza łącznej kwoty pobranych przez płatnika składek na ubezpieczenia społeczne
i ubezpieczenie zdrowotne podlegających odliczeniu, tj. 4112,13 zł (2763,94 zł składki
na ubezpieczenia społeczne i 1348,19 zł składka na ubezpieczenie zdrowotne (7,75%)).
W przypadku tej rodziny proponowane rozwiązanie spowoduje, iż jej roczny dochód
wzrośnie z kwoty 15 830,42 zł do kwoty 17 623,57 zł.
Przykład 3
Gdy podatnik uzyskuje wynagrodzenie w wysokości przeciętnego wynagrodzenia
w gospodarce narodowej, tj. 3 650,06 zł, a małżonek nie osiąga dochodów i zajmuje się
wychowaniem trójki dzieci, wówczas małżonkowie rozliczający się wspólnie za 2014 r.
otrzymają łączny zwrot z tytułu ulgi na troje dzieci w kwocie 4224,12 zł, która
uwzględnia zwiększoną ulgę na trzecie dziecko do wysokości 2000,04 zł. Według
obecnych zasad otrzymaliby zwrot z tytułu tej ulgi w wysokości 2521,60 zł, czyli tyle,
ile wynosi podatek dochodowy po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Według propozycji małżonkowie otrzymają dodatkowo kwotę 1702,52 zł, która
odpowiada pełnej kwocie nieodliczonej od podatku ulgi na dzieci, gdyż kwota ta nie
przekracza łącznej kwoty pobranych przez płatnika składek na ubezpieczenia społeczne
i ubezpieczenie zdrowotne podlegających odliczeniu, tj. 8934,24 zł (6005,08 zł składki
na ubezpieczenia społeczne i 2929,16 zł składka na ubezpieczenie zdrowotne (7,75%)).
W przypadku tej rodziny proponowane rozwiązanie spowoduje, iż jej roczny dochód
wzrośnie z kwoty 34 394,03 zł do kwoty 36 096,55 zł.
5
Dla porównania podatnik w takiej samej sytuacji rodzinnej, uzyskujący roczne
wynagrodzenie z tytułu umowy o dzieło w wysokości 43 800,72 zł (12 x 3650,06 zł),
który z tytułu tego wynagrodzenia nie płaci składek na ubezpieczenia społeczne
i zdrowotne, według obecnych zasad, jak i według proponowanych rozwiązań
(podwyższenie kwoty ulgi na trzecie dziecko) odliczy całą kwotę ulgi na dzieci. Dochód
tej rodziny, po uwzględnieniu podwyższonej kwoty ulgi na trzecie dziecko, wyniesie
42 829,72 zł (wynagrodzenie pomniejszone o podatek po odliczeniu przysługującej
kwoty ulgi na dzieci).
Kwota dodatkowego wsparcia finansowego będzie traktowana na równi z nadpłatą
podatku, o której mowa w ustawie – Ordynacja podatkowa.
Proponowane rozwiązania będą obowiązywały w rozliczeniu za 2014 r. To oznacza, że
rodziny wychowujące dzieci uzyskają dodatkowe wsparcie finansowe już w 2015 r.
II. Omówienie poszczególnych przepisów
Art. 1 pkt 1 projektu ustawy dotyczy art. 21 ustawy PIT (zwolnienia przedmiotowe).
Art. 1 pkt 1 projektu ustawy zawiera propozycję dodania nowego zwolnienia
przedmiotowego w art. 21 ust. 1 ustawy PIT obejmującego dodatkowe wsparcie
finansowe odpowiadające kwocie niewykorzystanej ulgi (dodawany pkt 111a).
Art. 1 pkt 2 lit. a projektu ustawy dotyczy art. 27f ust. 2 ustawy PIT (ulga na dzieci).
W ust. 2 w art. 27f ustawy PIT proponowane jest podwyższenie o 20% kwoty ulgi na
trzecie i każde kolejne dziecko. Stąd zaproponowano zmianę przepisu poprzez
wskazanie w nim wprost kwoty miesięcznego odliczenia przysługującego podatnikowi.
Kwota odliczenia wyniesie:
 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
 166,67 zł na trzecie dziecko,
 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
Art. 1 pkt 2 lit. b projektu ustawy dotyczy ust. 2d w art. 27f ustawy PIT (definicja
podatnika pozostającego w związku małżeńskim).
W ust. 2d nadaje się nowe brzmienie wstępowi do wyliczenia. Zmiana ma na celu
ujednolicenie pojęcia związku małżeńskiego w całym art. 27f i ma charakter
porządkowy.
6