Rządowy projekt ustawy o obligacjach

trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych. Jeżeli jednak jednostka
rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to sprawozdanie
finansowe za ten okres może zostać połączone ze sprawozdaniem finansowym za rok
następny. Co oznacza, że pierwsze sprawozdanie finansowe nowo powstałych jednostek
maksymalnie może obejmować okres 18 miesięcy. Zatem ustawa o rachunkowości nie
wymaga sporządzania sprawozdania finansowego przez jednostki prowadzące
działalność dłużej niż rok, ale krócej niż 18 miesięcy. A brak takiego dokumentu
uniemożliwia wywiązanie się z obowiązku sformułowanego w art. 10 ust. 3 ustawy
o obligacjach. Biorąc pod uwagę, iż wypełnienie tej powinności obwarowane jest
sankcją karną, można przyjąć, że przepis art. 10 ust. 3 ustawy o obligacjach w obecnym
brzmieniu uniemożliwia emisję w trybie wskazanym w art. 9 pkt 2 i 3 ustawy
o obligacjach niektórym podmiotom prowadzącym działalność dłużej niż rok, ale krócej
niż 18 miesięcy. W związku z powyższym dokonano doprecyzowania regulacji przepisu
art. 10 ust. 3 przez odpowiednią zamianę sformułowania odnoszącego się do okresu
sformułowaniem odnoszącym się do pierwszego sprawozdania finansowego
sporządzonego zgodnie z ustawą o rachunkowości.
Art. 36
Świadczenie, do spełnienia którego zobowiązuje się emitujący obligacje, może mieć
charakter pieniężny lub niepieniężny. Jednym ze świadczeń niepieniężnych jest prawo
zamiany wierzytelności z tytułu obligacji uprzednio wyemitowanych na obligacje nowej
emisji („rolowanie” obligacji). W sytuacji takiej niecelowe i nieuzasadnione
ekonomicznie jest udostępnianie w propozycji nabycia obligacji nowej emisji
wszystkich wymaganych informacji, gdyż niejednokrotnie powtarzają one informacje
zawarte w propozycji nabycia obligacji uprzednio wyemitowanych. Dlatego też
w projekcie ograniczono obowiązek udostępniania w propozycji nabycia obligacji,
które mogą być nabywane w drodze zamiany wierzytelności z tytułu wykupu obligacji
uprzednio wyemitowanych, tylko do tych informacji, które nie powtarzają informacji
zamieszczonych w propozycji nabycia obligacji podlegających wykupowi.
Art. 37
Przepis art. 37 projektowanej ustawy zawiera nieznacznie przeredagowaną regulację
znajdującą się w art. 10 ust. 4 ustawy o obligacjach, przy czym uwzględniona została
specyfika obligacji wieczystych, czyli obligacji niepodlegających wykupowi.
27
Art. 38
Zgodnie z art. 10 ust. 3 i 4 ustawy o obligacjach emitent dokonujący emisji przez ofertę
publiczną, do której nie stosuje się przepisów ustawy o ofercie publicznej, oraz emisji
zamkniętej ma obowiązek udostępniać sprawozdania finansowe. Należy zauważyć, iż
ustawa o rachunkowości wskazuje dwie kategorie sprawozdań finansowych:
„sprawozdanie finansowe jednostki”, o którym mowa w art. 45–54 tej ustawy oraz
„skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej”, o którym mowa
w art. 55–63d. Tymczasem art. 10 ust. 3 i 4 nie przesądza, do którego rodzaju
sprawozdań finansowych odnoszą się ich postanowienia. Zgodnie z praktyką obrotu,
„sprawozdanie finansowe” zwykle odnosi się do sprawozdania jednostkowego.
Uwzględniając jednak fakt, że celem obowiązku udostępniania sprawozdania
finansowego jest umożliwienie potencjalnym nabywcom obligacji orientacji w kwestii
zdolności emitenta do wywiązywania się ze zobowiązań wynikających z obligacji
i oceny ryzyka związanego z inwestycją, zasadne jest wprowadzenie obowiązku
udostępniania również sprawozdań skonsolidowanych. W praktyce wiele
przedsiębiorstw prowadzi działalność operacyjną w formie grupy kapitałowej, poprzez
inwestycje w inne jednostki. W szczególnie jaskrawym przypadku spółki holdingowej,
często nie wykazuje ona żadnych przychodów ze sprzedaży produktów, towarów
i materiałów od jednostek niepowiązanych, posiada za to udziały w spółkach zależnych
i stowarzyszonych i zajmuje się planowaniem strategicznym oraz bieżącą kontrolą
i zarządzaniem działalnością tych spółek. W takiej sytuacji jednostkowe sprawozdanie
finansowe jednostki dominującej jest niewystarczające do oceny ryzyka związanego
z inwestycją, a pożądanym byłoby ujawnienie sprawozdania przedstawiającego
działalność grupy jako całości. Rolę tę pełni sprawozdanie skonsolidowane, które
powstaje poprzez „łączenie sprawozdań finansowych jednostek tworzących grupę
kapitałową przez sumowanie odpowiednich pozycji sprawozdań finansowych jednostki
dominującej i jednostek zależnych, z uwzględnieniem niezbędnych wyłączeń i korekt”
(art. 3 pkt 45 ustawy o rachunkowości). W związku z powyższym w projekcie dodany
został przepis art. 38, w którym dokonuje się rozszerzenia obowiązku dotyczącego
sprawozdań finansowych w taki sposób, aby obejmował on również skonsolidowane
sprawozdania finansowe grupy kapitałowej emitenta, jeżeli sprawozdania takie są
sporządzane.
28
Art. 39
Przepis art. 39 projektu zawiera regulację znajdującą się w art. 10 ust. 5 ustawy
o obligacjach.
Art. 40
Przepis art. 40 projektu zawiera regulację znajdującą się w art. 10 ust. 6 ustawy
o obligacjach.
Art. 41
Emitenci dokonujący emisji obligacji przez proponowanie ich nabycia w sposób inny
niż w trybie oferty publicznej wymagającej udostępnienia do publicznej wiadomości
prospektu emisyjnego albo memorandum informacyjnego, co do zasady, podlegają
obowiązkom informacyjnym w zakresie sprawozdań finansowych określonym
w ustawie o obligacjach. Wskazaną emisję obligacji mogą jednak przeprowadzać także
spółki, które podlegają obowiązkom informacyjnym określonym w art. 55a–68a ustawy
o ofercie publicznej. W sytuacji takiej może wystąpić kolizja przepisów ustawy
o ofercie publicznej i ustawy o obligacjach. Co prawda art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy
o ofercie publicznej stanowi, iż przed wykonaniem obowiązków, o których mowa
w art. 45–52, art. 54 i art. 56–61 tej ustawy, emitent lub wprowadzający może
przekazywać informacje określone w tych przepisach osobom lub podmiotom
uprawnionym do otrzymania tych informacji w przypadkach określonych we
właściwych przepisach prawa polskiego lub obcego. W myśl tego przepisu emitent
może przekazać informacje objęte obowiązkiem informacyjnym przed ich publicznym
ujawnieniem, pod warunkiem że osoby i podmioty, którym informacje te zostaną
przekazane, zachowają ich poufność. Tym niemniej przepis art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy
o ofercie publicznej nie wydaje się wystarczający, nie rozstrzyga bowiem wątpliwości,
które mogą pojawić się w przypadku emisji obligacji w ww. sposób przez podmioty
podlegające obowiązkom informacyjnym, o których mowa w § 8 ust. 1 pkt 14
rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 października 2009 r. w sprawie warunków,
jakie musi spełniać organizowany przez firmę inwestycyjną alternatywny system obrotu
(Dz. U. Nr 187, poz. 1448). Przepis nakazuje określić te obowiązki w regulaminie
alternatywnego systemu obrotu i wskazuje, że dotyczą one podmiotów, których
instrumenty finansowe są przedmiotem ubiegania się o wprowadzenie do
alternatywnego systemu obrotu lub zostały do tego obrotu wprowadzone. W związku
29
z powyższym w projekcie ustawy znalazł się przepis art. 41, który rozstrzyga, iż
regulacje znajdujące się w art. 37 i art. 38 projektu nie stosują się do emitentów, których
papiery wartościowe zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub
wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu.
Art. 42
Przepis art. 42 ust. 2 projektu zawiera regulację zbliżoną do znajdującej się w art. 16
ust. 1 ustawy o obligacjach. Zakaz warunkowego zbywania obligacji, istniejący
w ustawie, został w projekcie ograniczony do rynku pierwotnego. Projekt w przepisie
art. 42 ust. 2 zabrania dokonywania zapisów na obligacje i przyjmowania propozycji
nabycia obligacji pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu, nie wypowiadając się
o obrocie wtórnym. Umożliwienie warunkowych zapisów na obligacje lub
warunkowego przyjmowania propozycji nabycia obligacji prowadziłoby bowiem do
znacznej niepewności odnośnie do dojścia do skutku emisji, dla której określony został
próg emisji. Jednocześnie w art. 42 ust. 1, w celu wyeliminowania ryzyka prawnego
związanego z uczestnictwem w obrocie pierwotnym podmiotów nieprofesjonalnych,
wprowadzono zasadę, zgodnie z którą dokonanie zapisu na obligacje lub przyjęcie
propozycji nabycia obligacji składa się na piśmie, przy czym dopuszczono ich składanie
w postaci elektronicznej, o ile możliwość taka została wskazana w warunkach emisji.
Art. 43
Przepis art. 43 projektowanej ustawy zawiera regulacje znajdujące się w art. 12 ust. 1
oraz ust. 2 ustawy o obligacjach.
Art. 44
Przepis art. 44 projektu zawiera regulację znajdującą się w art. 12 ust. 3 ustawy
o obligacjach.
Art. 45
Przepis art. 45 projektu zawiera przeredagowane regulacje znajdujące się w art. 13
ustawy o obligacjach – obowiązek zawiadomienia o niedojściu emisji do skutku
w prasie został zastąpiony obowiązkiem zawiadomienia na stronie internetowej
emitenta; uwzględniona została możliwość zwrotu kwot wpłaconych na obligacje za
30
pośrednictwem rachunku bankowego, a także odniesiono się do przypadku emisji
obligacji w trybie oferty publicznej, dla której udostępniono prospekt emisyjny.
Art. 46
W art. 46 projektu sformułowano definicję zgromadzenia obligatariuszy, jako
reprezentacji ogółu obligatariuszy uprawnionych z obligacji danej serii lub z obligacji,
którym Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA, rejestrując je w depozycie
papierów wartościowych, nadał ten sam kod. Należy przy tym mieć na uwadze, iż
uprawnienia obligatariusza mogą być wykonywane przez zastawnika lub użytkownika
obligacji (art. 73 projektu).
Art. 47
Zgodnie z art. 6 ust. 3 projektu, zgromadzenie obligatariuszy będzie mógł ustanowić
w warunkach emisji każdy z podmiotów legitymujących się ogólną zdolnością
emisyjną. Instytucja zgromadzenia obligatariuszy ma zatem charakter fakultatywny –
decyzję w zakresie jej istnienia podejmuje emitent. Jeżeli jednak emitent zdecyduje się
na ustanowienie zgromadzenia obligatariuszy, ma obowiązek wskazać ten fakt
w warunkach emisji obligacji i zgodnie z projektowanym art. 47 nie może wyłączyć ani
ograniczyć postanowień projektowanej ustawy regulujących tę instytucję.
Art. 48
Art. 48 projektowanej ustawy ustanawia normę, zgodnie z którą koszty zwołania
i przeprowadzenia zgromadzenia obligatariuszy ponosi emitent. Przepis ten
koresponduje z fakultatywnym charakterem instytucji zgromadzenia obligatariuszy,
tj. zasadą, że ustanowienie zgromadzenia obligatariuszy zależy od decyzji emitenta, jak
również z zasadą, w myśl której sytuacje, w których zwoływane jest zgromadzenie
obligatariuszy, muszą być wskazane explicite w warunkach emisji.
Art. 49
Art. 49 ust. 1 projektu wskazuje „postanowienia kwalifikowane warunków emisji”,
tj. zagadnienia niepodlegające żadnym ograniczeniom. W przypadku ustanowienia
w warunkach emisji zgromadzenia obligatariuszy, emitent nie może wyłączyć
postanowień kwalifikowanych spod jego władzy. Za postanowienia kwalifikowane
uznane zostały kluczowe elementy stosunku zobowiązaniowego wynikającego
31